Teaghlach - muintir - pobal

Saibhreas Mháire

Cith is Dealán

Leathanach 2

Buntéacs
ní fhéadfainn a bheith fuar ionnaibh

Téacs caighdeánach
ní fhéadfainn a bheith fuar ionaibh

Béarla
I could not but show affection for you

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 5

Buntéacs
níl sé ‘ndáil nó ’ndúthchas aige

Téacs caighdeánach
níl sé i ndáil ná i ndúchas aige

Béarla
it is not in his upbringing or nature

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 6

Buntéacs
cionn ‘s é bheith ‘na mhac ag toicidhe

Téacs caighdeánach
cionn is é a bheith ina mhac ag toicí

Béarla
because he was the son of a wealthy man

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 6

Buntéacs
bheadh mo chroidhe i riocht briseadh le cumhaidh

Téacs caighdeánach
bheadh mo chroí i riocht briseadh le cumha

Béarla
my heart would be about to break with nostalgia (sense of loss, homesickness)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 7

Buntéacs
eagla go raibh an droch-dheoir innti

Téacs caighdeánach
eagla go raibh an drochdheoir inti

Béarla
afraid that she came from a bad breed/a bad lot

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 10

Buntéacs
ban-chliabhain

Téacs caighdeánach
banchliamhain

Béarla
daughter-in-law

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Focal aonair

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
Ní raibh i bhfad aicí le ghabháil fá choinne na gnaoi

Téacs caighdeánach
Ní raibh i bhfad aicí le dul fá choinne na gnaoi

Béarla
She didn’t have far to go for the good looks

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
ó thaoibh na dtaobhann

Téacs caighdeánach
ó thaobh na dtaobhanna

Béarla
from both sides of the family

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
bláth gach géag ‘á dtig ag cur leis a’ fhréimh ó dtáinig

Téacs caighdeánach
bláth gach géag dá dtig ag cur leis an fhréamh óna dtáinig

Béarla
like father like son

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Seanteach

Leathanach 12

Buntéacs
níor shéan sé a ghaol

Téacs caighdeánach
níor shéan sé a ghaol

Béarla
he was just like his forebears

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 16

Buntéacs
bhí an saoghal fá chomhnuidhe

Téacs caighdeánach
bhí an saol fá chónaí

Béarla
everyone was in bed

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 18

Buntéacs
bhaist mé féin as úire í

Téacs caighdeánach
bhaist mé féin as úire í

Béarla
I renamed her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 19

Buntéacs
náire shaoghalta

Téacs caighdeánach
náire shaolta

Béarla
a public scandal

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 21

Buntéacs
‘ghabháil amach bun-an-Eargail

Téacs caighdeánach
ag gabháil amach bun an Eargail

Béarla
passing Errigal, on emigration route

Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 21

Buntéacs
sgéal a chluinfeas tír is cheilfeas muintear

Téacs caighdeánach
scéal a chluinfeas tír is a cheilfeas muintir

Béarla
something which is common knowledge despite efforts to conceal it by or from relatives of those involved

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 21

Buntéacs
mhairfeadh siad a’ saoghal úr don lánamhain,

Téacs caighdeánach
mhairfeadh siad an saol úr don lánúin

Béarla
they would congratulate the couple on their marriage

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 24

Buntéacs
a’ ribeog nighne sin aicí

Téacs caighdeánach
an ribeog iníne sin aici

Béarla
that tiny little daughter of hers

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Baill choirp

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 24

Buntéacs
ar an ádhbhar nach raibh muintir na h-Éireann ag imirt a gcleasa dh’aontaoibh

Téacs caighdeánach
ar an ábhar nach raibh muintir na hÉireann ag imirt a gcleas d’aon taobh

Béarla
because the Irish were not in unison, pulling together

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 24

Buntéacs
go gcuiridh an t-Athair Síorruidhe sliocht oraibh,

Téacs caighdeánach
go gcuire an tAthair Síoraí sliocht oraibh

Béarla
may God grant you offspring

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 24

Buntéacs
agus go sábhla sé ar a’ triuch iad,

Téacs caighdeánach
agus go sábhála sé ar an triuch iad

Béarla
and may he spare them from whooping cough

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 26

Buntéacs
an raibh sí dálta le fear eile?

Téacs caighdeánach
an raibh sí dálta le fear eile?

Béarla
was she engaged to another man?

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 26

Buntéacs
‘sí a bhí a bhaighteóracht le Malaidh,

Téacs caighdeánach
Is í a bhí a vaidhtéireacht le Malaidh

Béarla
she was matron of honour for Malaidh

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 26

Buntéacs
ní fhéadfaimis bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá

Téacs caighdeánach
ní fhéadfaimis a bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá

Béarla
we could not but show affection for the folk in America (since they have been so good to us)

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 27

Buntéacs
nár dháimheamhail a’ mhaise dó

Téacs caighdeánach
nár dháimhúil an mhaise dó

Béarla
didn’t he show great affection for his own kin

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 28

Buntéacs
ní dheárna sí acht acht cómhla an dorais a tharraingt amach i n-a diaidh agus imtheacht léithe i mbéal a cinn

Téacs caighdeánach
ní dhearna sí ach comhla an dorais a tharraingt amach ina diaidh agus imeacht léi i mbéal a cinn

Béarla
she just closed the door behind her and took to the road

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 28

Buntéacs
a’ cealgadh páistí,

Téacs caighdeánach
ag cealgadh páistí

Béarla
lulling a child to sleep

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 29

Buntéacs
bhí an dá thréibh amuigh ar a chéile san am

Téacs caighdeánach
bhí an dá threibh amuigh ar a chéile san am

Béarla
the two tribes were at odds with each other at the time

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 29

Buntéacs
gach díoghrais go deireadh

Téacs caighdeánach
Gach díograis go deireadh

Béarla
Blood is thicker than water

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Seanteach

Leathanach 29

Buntéacs
bhí cúigear mac aicí, de scolbairí fear

Téacs caighdeánach
bhí cúigear mac aici, de scolbairí fear

Béarla
she had five big strapping sons

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 30

Buntéacs
a’ déanamh meadhráin do mhuinntir a’ bhaile

Téacs caighdeánach
ag déanamh meadhráin do mhuintir an bhaile

Béarla
perplexing the local people

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 30

Buntéacs
dubh-ua

Téacs caighdeánach
dúbhó

Béarla
great-great grandson

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Aois

Gnéithe teanga
Focal aonair

Le Clapsholus

Leathanach 31

Buntéacs
is mó i bhfad a’ díol truaighe an mháthair

Téacs caighdeánach
is mó i bhfad an díol trua an mháthair

Béarla
the mother was an even greater object of pity

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 31

Buntéacs
bó na bpáistí

Téacs caighdeánach
bó na bpáistí

Béarla
cow kept for milk and broth made from blood for nourishment of children

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 33

Buntéacs
greadaidh libh a luighe

Téacs caighdeánach
greadaigí libh a luí

Béarla
off to bed with you

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 33

Buntéacs
cuireadh an teach ‘na suidhe

Téacs caighdeánach
cuireadh an teach ina suí

Béarla
everyone was wakened

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar

An Seanteach

Leathanach 34

Buntéacs
cé go mb’fhada amach a ngaol le chéile

Téacs caighdeánach
cé gurbh fhada amach a ngaol le chéile

Béarla
even though their family connection was tenuous

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 35

Buntéacs
seal a’ coinneáil comhraic le Sasain agus seal i mbruighin eadarainn féin

Téacs caighdeánach
seal ag coinneáil comhraic le Sasana agus seal i mbruíon eadrainn féin

Béarla
a while fighting the English and a while fighting among ourselves

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 36

Buntéacs
ag deánamh na gcrasóg

Téacs caighdeánach
ag deánamh na gcrosóg

Béarla
making St Bridget’s crosses

Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 38

Buntéacs
Bhí na clanna dh’aoinleith agus é tuigthe aca ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile.

Téacs caighdeánach
Bhí na clanna d’aon leith agus é tuigthe acu ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile

Béarla
The clans were united all over the country and understood that strength lay in unity.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Bhratach

Leathanach 39

Buntéacs
tá lánamhain ar a’ bhaile againn

Téacs caighdeánach
tá lánúin ar an bhaile againn

Béarla
we have a couple here who are going to get married (soon)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 39

Buntéacs
daoine a’ gabháil i gcionn a’ tsaoghail

Téacs caighdeánach
daoine ag gabháil i gceann an tsaoil

Béarla
newlyweds starting out on life

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 39

Buntéacs
ó thárla dáimh agat leo

Téacs caighdeánach
ó thárla dáimh agat leo

Béarla
since you’re connected to them, have an affinity for them

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 42

Buntéacs
ní dhéanfaidh breághacht a’ brachán

Téacs caighdeánach
ní dhéanfaidh breáthacht an brachán

Béarla
good looks put nothing in the pot, beauty doesn’t boil the kettle

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 43

Buntéacs
níor nídh leis ainm ar bith ach Ó Néill

Téacs caighdeánach
níor ní leis ainm ar bith ach Ó Néill

Béarla
he was disdainful of any other name but Ó Néill

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 43

Buntéacs
mar ba dual sinnsear dó

Téacs caighdeánach
mar ba dhual sinsear dó

Béarla
as was expected of him by ancestry

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 44

Buntéacs
bain-chliamhain

Téacs caighdeánach
banchliamhain

Béarla
the daughter-in-law

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Focal aonair

An Seanteach

Leathanach 45

Buntéacs
cuirfe mise ‘un tosaigh ar mo mhac é

Téacs caighdeánach
cuirfidh mise chun tosaigh ar mo mhac é

Béarla
I’ll confront my son with it (issue)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 48

Buntéacs
an dá ua de ghaol

Téacs caighdeánach
an dá ó de ghaol

Béarla
second cousins

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 49

Buntéacs
bhí Síghle iongantach dóirte do’n leanbh

Téacs caighdeánach
bhí Síle iontach doirte don leanbh

Béarla
S. was very devoted to the child

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 49

Buntéacs
ag giolamas leis an leanbh

Téacs caighdeánach
ag giolamas leis an leanbh

Béarla
fondling, caressing the child

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
go raibh an droch-dheor ann

Téacs caighdeánach
go raibh an drochdheoir ann

Béarla
that he was from a bad lot, from bad blood

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
nach rabh faoi nó thairis acht éiric ’áthara a bhaint amach

Téacs caighdeánach
nach raibh faoi ná thairis ach éiric a athar a bhaint amach

Béarla
that he was obsessed with avenging his father

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 51

Buntéacs
an fiúntas agus an fhearamhlacht ionnat ó thaobh na dtaobhann,

Téacs caighdeánach
an fiúntas agus an fhearúlacht ionat ó thaobh na dtaobhanna

Béarla
your worthiness and manliness you inherited from both sides of the family

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 53

Buntéacs
a’ rud atá sa chnámh is doiligh a bhaint as an fheoil,

Téacs caighdeánach
an rud atá sa chnámh is doiligh a bhaint as an fheoil

Béarla
what is bred in the bone will never be taken out of the flesh

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 56

Buntéacs
ní raibh dul ag an mháthair a cheannsughadh,

Téacs caighdeánach
ní raibh dul ag an mháthair é a cheansú

Béarla
the mother couldn’t pacify him (child)

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 64

Buntéacs
tá dáimh ó shoin agam léithe

Téacs caighdeánach
tá dáimh ó shin agam léi

Béarla
I’ve had an affinity with her since

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 65

Buntéacs
fáinne dála

Téacs caighdeánach
fáinne dála

Béarla
engagement ring

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Éadaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 65

Buntéacs
d’fhéadfaidhe a leath-bhreac a rádh le muinntir na Rosann

Téacs caighdeánach
d’fhéadfaí a leathbhreac a rá le muintir na Rosann

Béarla
the same could be said of the Rosses people

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 66

Buntéacs
ag maoidheamh gaoil ar a chéile

Téacs caighdeánach
ag maíomh gaoil ar a chéile

Béarla
claiming to be related to each other

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 69

Buntéacs
... rugadh fá’n chinneamhain é nach leigfeadh dó ‘theacht i n-éifeacht ...

Téacs caighdeánach
... rugadh faoin chinniúint é nach ligfeadh dó a theacht in éifeacht ...

Béarla
...his fate was such that he was never to succeed in life

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 71

Buntéacs
ba mheasa léithe é ná an tsúil a bhí i n-a ceann,

Téacs caighdeánach
ba mheasa léi é ná an tsúil a bhí ina ceann

Béarla
he was the apple of her eye

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 72

Buntéacs
nuair a bhí Nábla Mhór i bpriacall ar Chonall

Téacs caighdeánach
nuair a bhí Nábla Mhór i bpriacal ar Chonall

Béarla
when Nábla Mhór was in labour with Conall

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 72

Buntéacs
a bhí ag ár seanaibh is ag ár sinnearaibh riamh anall

Téacs caighdeánach
a bhí ag ár sean is ag ár sinsear riamh anall

Béarla
which was in our families for generations

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Aois

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 74

Buntéacs
a chomhmóradh go Loch a’ Ghainimh

Téacs caighdeánach
a chomóradh go Loch an Ghainimh (áit de na háiteanna ar scar bunadh an cheantair lena muintir a bhí ag gabháil ar imirce)

Béarla
to accompany him to Loch a’ Ghainimh

Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 77

Buntéacs
níor shéan Eoghan ordlach dá ghaol

Téacs caighdeánach
níor shéan Eoghan ordach dá ghaol

Béarla
Eoghan was just like his people

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 78

Buntéacs
fréamh ghaoil (a bheith agat le)

Téacs caighdeánach
fréamh ghaoil (a bheith agat le)

Béarla
(to be) distantly related (to)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 78

Buntéacs
cá deas dá chéile sinn?

Téacs caighdeánach
cá deas dá chéile sinn?

Béarla
how closely related are we?

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 79

Buntéacs
a’ dá ua

Téacs caighdeánach
(tá siad) an dá ó

Béarla
(they're) second cousins

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 79

Buntéacs
a’ dá fhionn-ua

Téacs caighdeánach
(tá siad) an dá fhionnó

Béarla
(they're) third cousins

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 79

Buntéacs
an dá dhubh-ua

Téacs caighdeánach
(tá siad) an dá dhubhó

Béarla
(they're) fourth cousins

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 80

Buntéacs
má’s gaolmhar ní cosamhail

Téacs caighdeánach
más gaolmhar ní cosúil

Béarla
they may be related, but they are not alike

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 83

Buntéacs
sgreadaidh gach éan fá n-a nead

Téacs caighdeánach
screadann gach éan faoina nead

Béarla
every mother mourns her own

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 83

Buntéacs
bhí an mhór-chuid de mhuinntir an oileáin a’ doicheall roimpí

Téacs caighdeánach
bhí an mhórchuid de mhuintir an oileáin ag doicheall roimpi

Béarla
the majority of the island people were unwelcoming to her

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 86

Buntéacs
an raibh aon duine maoidhte air...

Téacs caighdeánach
an raibh aon duine maíte air...

Béarla
was there anybody connected to him...

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 88

Buntéacs
tugadh meas dílleachta ar Cúigeadh Uladh

Téacs caighdeánach
tugadh meas dílleachta ar Chúige Uladh

Béarla
Ulster was treated like an orphan

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 89

Buntéacs
tharraing m’athair a’ chómhla amach ‘na dhiaidh

Téacs caighdeánach
tharraing m’athair an chomhla amach ina dhiaidh

Béarla
my father closed the door behind him

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 90

Buntéacs
Má’s gaolmhar ní cosamhail

Téacs caighdeánach
Más gaolmhar ní cosúil

Béarla
the may be related but are different

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 93

Buntéacs
d’imir sé an dáimh sin le ...

Téacs caighdeánach
d’imir sé an dáimh sin le ...

Béarla
he showed loyalty to his kin

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 93

Buntéacs
nach dtig an beo i dtír ar an mharbh

Téacs caighdeánach
nach dtig an beo i dtír ar an mharbh

Béarla
one must continue with one’s own life after the death of a loved one

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 96

Buntéacs
a gcuid talaimh is dlighidh is ranntálacha féin aca

Téacs caighdeánach
a gcuid talaimh is dlí is ranna féin acu

Béarla
they had their own land, law and method of apportionment

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 99

Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine

Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireas na daoine

Béarla
People thrive when they cooperate

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 100

Buntéacs
a’ chéad duine dá cloinn,

Téacs caighdeánach
an chéad duine dá clann

Béarla
her first born

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fallaing Shíoda

Leathanach 101

Buntéacs
go mbeadh measardhacht de ghnaoi na ndaoine uirthí

Téacs caighdeánach
go mbeadh measarthacht de ghnaoi na ndaoine uirthi

Béarla
that she would be reasonably well liked by people

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 101

Buntéacs
screadaigh gach éan fá n-a nead,

Téacs caighdeánach
screadann gach éan fána nead,

Béarla
every mother mourns her own

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Rann na Feirste

Leathanach 103

Buntéacs
ní rabh sé i ndáil nó i ndúthchas agam

Téacs caighdeánach
ní rabh sé i ndáil ná i ndúchas agam

Béarla
it was neither part of my nature or upbringing

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 103

Buntéacs
tháinig luisne i ngruaidh na nighne

Téacs caighdeánach
tháinig luisne i ngrua na hiníne

Béarla
the daughter started to blush

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 107

Buntéacs
‘maoidheamh gaoil ar a chéile

Téacs caighdeánach
ag maíomh gaoil ar a chéile

Béarla
(claiming) to be related

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 107

Buntéacs
gach géag dá raibh a’ teacht ag iarraidh bheith ion-churtha leis a’ fhréimh ó dtáinig

Téacs caighdeánach
gach géag dá raibh ag teacht ag iarraidh a bheith inchurtha leis an fhréamh ónar tháinig

Béarla
every one of the offspring trying to be equal to their elders

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Fallaing Shíoda

Leathanach 107

Buntéacs
níor shéan sé a ghaol

Téacs caighdeánach
níor shéan sé a ghaol

Béarla
he took after his people

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 109

Buntéacs
a’ giolamas leis (an leanbh),

Téacs caighdeánach
ag giolamas leis (an leanbh)

Béarla
(act of) caressing (the child)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 114

Buntéacs
bhí sé i ndáil ‘s i ndúthchas ag Emmet Óg

Téacs caighdeánach
bhí sé i ndáil is i ndúchas ag Emmet Óg

Béarla
it was in Young Emmet’s nature and upbringing

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 120

Buntéacs
chan a ghoid sin ná a fhuadach a rinne sé

Téacs caighdeánach
chan á ghoid sin ná á fhuadach a rinne sé

Béarla
it runs in the family; it is in his blood

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 121

Buntéacs
ní thig a’ beo i dtír ar a’ mharbh

Téacs caighdeánach
ní thig an beo i dtír ar an mharbh

Béarla
life must go on; one must continue with one’s own life after the death of a loved one

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Rann na Feirste

Leathanach 125

Buntéacs
thoisigh Mósaidh dh’éileamh ar a’ mhnaoi

Téacs caighdeánach
thosaigh Mósaidh a éileamh ar an bhean

Béarla
Mósaidh began to reprimand his wife

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 125

Buntéacs
...a bhí daithte ag a mháthair dó

Téacs caighdeánach
a bhí daite ag a mháthair dó

Béarla
that his mother had intended for him

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 126

Buntéacs
cumann gan chéill

Téacs caighdeánach
cumann gan chéill

Béarla
an ill matched romantic relationship

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 129

Buntéacs
ag déanamh sgéala ar do chómharsa bhéal dorais

Téacs caighdeánach
ag déanamh scéala ar do chomharsa bhéal dorais

Béarla
informing on your neighbours

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 130

Buntéacs
chuir an t-athair dathannaí de féin

Téacs caighdeánach
chuir an t-athair dathanna de féin

Béarla
the father blushed

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 134

Buntéacs
go dtarrónadh sé rath is rathamhnas ar a’ phobal

Téacs caighdeánach
go dtarraingeodh sé rath is rathúnas ar an phobal

Béarla
it would bring prosperity to the community

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Rann na Feirste

Leathanach 137

Buntéacs
bhí leath-bhróg ar a’ triúr thiar le n-a gcomharsa bhéal dorais

Téacs caighdeánach
bhí leathbhróg ar an triúr thiar lena gcomharsa béal dorais

Béarla
the three of them were biased in favour of their neighbour

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 138

Buntéacs
an bhfuil tórramh oraibh-sé a Shíle?

Téacs caighdeánach
an bhfuil tórramh oraibhse, a Shíle?

Béarla
will you be attending the funeral, Sheila ?

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 143

Buntéacs
níor chosamhail dóbhtha go raibh mórán dáimhe leis na daoinibh aca

Téacs caighdeánach
níor chosúil dóibh go raibh mórán dáimhe leis na daoine acu

Béarla
they didn’t seem to have much affinity with the people

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 144

Buntéacs
acht imtheacht comh luath agus bhí scaob air

Téacs caighdeánach
ach imeacht chomh luath agus a bhí scaob air

Béarla
but leave as soon as the first shovelful of earth was put on the grave

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 145

Buntéacs
i n-aimsir géibhinn,

Téacs caighdeánach
in aimsir ghéibhinn

Béarla
in difficult, needy, times

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 145

Buntéacs
sgiordaidh éan as gach ealt

Téacs caighdeánach
sciurdann éan as gach ealta

Béarla
there is always an odd man out, (there is always an exception)

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 145

Buntéacs
tá sé inntí ó thaobh na dtaobhann

Téacs caighdeánach
tá sé inti ó thaobh na dtaobhanna

Béarla
she has it from both sides (of family)

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 145

Buntéacs
fionn-ua

Téacs caighdeánach
fionnó

Béarla
great-grandchild

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Focal aonair

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 146

Buntéacs
is fada amach a ghaol leis an chailín óg seo

Téacs caighdeánach
is fada amach a ghaol leis an chailín óg seo

Béarla
he is distantly related to this young girl

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 147

Buntéacs
cómharsannaigh tnúthmhala

Téacs caighdeánach
comharsana tnúthacha

Béarla
envious neighbours

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 148

Buntéacs
ní thiocfadh liom fanacht sna Rosa anois ‘m’ Oisín i ndiaidh na bhFian

Téacs caighdeánach
ní thiocfadh liom fanacht sna Rosa anois i m’Oisín i ndiaidh na bhFiann

Béarla
I would not stay in the Rosses with my friends all gone

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Aois, Béaloideas agus seanchas, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

An Bhratach

Leathanach 149

Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine

Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireann na daoine

Béarla
people are social animals (depend on each other)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 164

Buntéacs
ní bhfuighidh fear ar bith mo níghean-sa acht an fear a shaothróchas a cuid díthe

Téacs caighdeánach
ní bhfaighidh fear ar bith m’iníonsa ach an fear a shaothrós a cuid di

Béarla
no man will get my daughter other than the man who provides for her

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bia agus deoch, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Úna Bhán

Leathanach 164

Buntéacs
bean de dhuine is de dhaoinibh

Téacs caighdeánach
bean de dhuine is de dhaoine

Béarla
a woman of fine stock

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 165

Buntéacs
Acht a’ lá ba dóigheamhla í ní dhéanfadh sí croidhe de’n nighin de thairbe gnaoi

Téacs caighdeánach
Ach an lá ba dhóighiúla í ní dhéanfadh sí croí den iníon de thairbe gnaoi

Béarla
however great her beauty it was nothing in comparison to her daughter’s

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 167

Buntéacs
Nach minic a chuala muid ariamh go mbíonn daoine agus dúithchí do réir a chéile

Téacs caighdeánach
Nach minic a chuala muid riamh go mbíonn daoine agus dúichí de réir a chéile

Béarla
haven’t we often heard that people are products of their own environment

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Meafar

Rann na Feirste

Leathanach 167

Buntéacs
broc a dhéanamh de theaghlach

Téacs caighdeánach
broc a dhéanamh de theaghlach

Béarla
to marry off the youngest of family at the expense of the eldest

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 168

Buntéacs
go mbíonn daoine ann a mbíonn an léithe sa dúthchas aca

Téacs caighdeánach
go mbíonn daoine ann a mbíonn an léithe sa dúchas acu

Béarla
there are people who go grey as their people do

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 170

Buntéacs
gaoltaí i bhfad amach

Téacs caighdeánach
gaolta i bhfad amach

Béarla
distant relatives

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 171

Buntéacs
aon uisce amháin a bhaist sinn

Téacs caighdeánach
aon uisce amháin a bhaist sinn

Béarla
we were baptised together (we’re the same age, from the same place)

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 176

Buntéacs
Cé chuirfimid faoi?

Téacs caighdeánach
Cé a chuirfidh muid faoi?

Béarla
who will we get to sponsor him, act as godparent

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 183

Buntéacs
fad is bheadh cuid na ranna ag an chómharsain

Téacs caighdeánach
fad is a bheadh cuid na roinnte ag an chomharsa

Béarla
as long as the neighbours have enough to go around

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 183

Buntéacs
coisgidh cruadhtan féile

Téacs caighdeánach
coisceann cruatan féile

Béarla
hardship prevents generosity

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 183

Buntéacs
ó thaobh na dtaobhann

Téacs caighdeánach
ó thaobh na dtaobhanna

Béarla
from both sides (of the family)

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 186

Buntéacs
... go sgiordann éan as gach ealt

Téacs caighdeánach
go sciurdann éan as gach ealta ...

Béarla
there’s always an odd man out, an exception to the rule

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Úna Bhán

Leathanach 187

Buntéacs
bhí siad mar d’aithneóchadh siad araon go raibh siad daithte dá chéile ó thús a’ tsaoghail

Téacs caighdeánach
bhí siad mar a d’aithneodh siad araon go raibh siad daite dá chéile ó thús an tsaoil

Béarla
it was as if they both recognised they were always destined to be with each other

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 202

Buntéacs
ní bheidh ríomh léithe féin ná le n-a máthair feasta

Téacs caighdeánach
ní bheidh ríomh léi féin ná lena máthair feasta

Béarla
there’ll be no putting up with herself or her mother from now on

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 202

Buntéacs
nár shéan sí a gaol leis na ceoltóirí éifeachtacha

Téacs caighdeánach
nár shéan sí a gaol leis na ceoltóirí éifeachtacha

Béarla
she took after her notable musical forebears

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 203

Buntéacs
i ndiaidh do mhac a fhágáil sa tsean-bhaile

Téacs caighdeánach
i ndiaidh do mhac a fhágáil sa tseanbhaile

Béarla
After burying your son

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 208

Buntéacs
tá Dia láidir agus máthair mhaith aige

Téacs caighdeánach
tá Dia láidir agus máthair mhaith aige

Béarla
God is powerful and His mother is merciful; one should never lose hope

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 218

Buntéacs
gur ó ríghthe a shíolruigh sé

Téacs caighdeánach
gur ó ríthe a shíolraigh sé

Béarla
that he was descended from kings

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 219

Buntéacs
níorbh’ airidh orm an ainnir áluinn seo a fhagháil mar chéile

Téacs caighdeánach
níorbh airí orm an ainnir álainn seo a fháil mar chéile

Béarla
I didn’t deserve this to get this beautiful girl as a wife

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 221

Buntéacs
giorún

Téacs caighdeánach
giorún

Béarla
a small child

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Focal aonair

Úna Bhán

Leathanach 227

Buntéacs
gach duine aca a’ maoidheamh as a dhream féin

Téacs caighdeánach
gach duine acu ag maíomh as a dhream féin

Béarla
everyone boasting about their own people

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 257/8

Buntéacs
nuair bhéas a’ teine sin caithte beidh teach bán annseo

Téacs caighdeánach
nuair a bheidh an tine sin caite beidh teach bán anseo

Béarla
when that fire expires there’ll be an abandoned house here

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 261

Buntéacs
Tá mac agam atá a’ gabháil thar mo chómhairle

Téacs caighdeánach
Tá mac agam atá ag gabháil thar mo chomhairle

Béarla
I have a son who is ignoring my advice

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 282

Buntéacs
an laogh biadhta

Téacs caighdeánach
an lao biata

Béarla
the fatted calf

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 283

Buntéacs
tá an mháthair ‘chóir bheith ag bárr

Téacs caighdeánach
tá an mháthair chóir a bheith ag barr

Béarla
the mother is at death’s door

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 285

Buntéacs
is luaithe thig girseach ‘un cineáil ná gasúr,

Téacs caighdeánach
is luaithe a thig girseach chun cineáil ná gasúr

Béarla
girls mature more quickly than boys

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aois

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 351

Buntéacs
d’imtheóchadh sé as maoidheamh

Téacs caighdeánach
d’imeodh sé as maíomh

Béarla
he would bring disgrace on himself (and his family)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Na Leabhair

Na Leabhair