Leathanach 5
Buntéacs
tá sé creidte go diongbhálta aige
Téacs caighdeánach
tá sé creidte go diongbháilte aige
Béarla
he earnestly believes it
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 7
Buntéacs
cé gurbh éadóigh
Téacs caighdeánach
cé gurbh éadóigh
Béarla
although it would be unlikely, improbable
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
dubhlaidheacht geimhridh
Téacs caighdeánach
dúlaíocht gheimhridh
Béarla
the depths of winter
Téamaí
Aimsir agus am
Leathanach 8
Buntéacs
ar na gaobhair
Téacs caighdeánach
ar na gaobhair
Béarla
about, in the vicinity
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 8
Buntéacs
Domhnach is dálach
Téacs caighdeánach
Domhnach is dálach
Béarla
day in, day out
Téamaí
Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 8
Buntéacs
i n-aghaidh dola
Téacs caighdeánach
in aghaidh dula
Béarla
unnatural, against the grain
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 8
Buntéacs
a’ spágáil
Téacs caighdeánach
ag spágáil
Béarla
trudging
Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Samhail, Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
Mur’ phós féin níor dá h-aindeoin a bhí sí i n-aontumha.
Téacs caighdeánach
murar phós féin níor dá hainneoin a bhí sí in aontumha
Béarla
it’s not that she didn’t want to marry
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
ar shráideog chocháin
Téacs caighdeánach
ar shráideog chocháin
Béarla
on a straw mattress
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
a’ cur sean-mhálaí leis a’ chómhlaidh ag iarraidh cuid de’n tsiorradh sin a choinneáil amuigh
Téacs caighdeánach
ag cur seanmhálaí leis an chomhla ag iarraidh cuid den tsiorradh sin a choinneáil amuigh
Béarla
putting old sacks against the door to keep out some of that draft
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
mar adubhairt fear na h-eagna bláth gach géag dá dtig a’ cur leis a’ fhréimh ó dtáinig
Téacs caighdeánach
mar a dúirt fear na heagna bláth gach géag dá dtig ag cur leis an fhréamh óna dtáinig
Béarla
as the wise man said, like father like son
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 10
Buntéacs
is cosamhail gur fíor go sgiordann éan as gach ealt
Téacs caighdeánach
is cosúil gur fíor go sciurdann éan as gach ealta
Béarla
it appears there’s always an exception to the rule, always an odd-man out
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath
Leathanach 11
Buntéacs
ar thaobh na dtaobhann
Téacs caighdeánach
ar thaobh na dtaobhanna
Béarla
on both sides (of the family)
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 11
Buntéacs
áit nár dhúthcha díthe a bheith
Téacs caighdeánach
áit nár dhú di a bheith
Béarla
a place she shouldn’t be, an unnatural environment for her
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 11
Buntéacs
… go mb’fhéidir go bhfuil éifeacht i ndán díthe
Téacs caighdeánach
… go mb’fhéidir go bhfuil éifeacht i ndán di
Béarla
… that maybe she is destined for some notable achievement
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 12
Buntéacs
tá dóigh bheag anásta ar na créatúir
Téacs caighdeánach
tá dóigh bheag anásta ar na créatúir
Béarla
(the infants) are in needy circumstances
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 12
Buntéacs
bhí dreach colgach uirthi
Téacs caighdeánach
bhí dreach colgach uirthi
Béarla
she had a prickly, bristling look
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 13
Buntéacs
dul i gcionn a’tsaoghail
Téacs caighdeánach
dul i gceann an tsaoil
Béarla
to start out in married life
Téamaí
Aimsir agus am, Cúinsí pearsanta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teaghlach – muintir – pobal
Leathanach 13
Buntéacs
tá an baile faoi chrann smola
Téacs caighdeánach
tá an baile faoi chrann smola
Béarla
the town(land) is blighted, cursed
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Leathanach 13
Buntéacs
siubhail leat isteach
Téacs caighdeánach
siúil leat isteach
Béarla
come on in
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 13
Buntéacs
abhróg
Téacs caighdeánach
grabhróg
Béarla
a crumb
Téamaí
Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 13/14
Buntéacs
go leigidh an Rí do shláinte dhuit
Téacs caighdeánach
go lige an Rí do shláinte duit
Béarla
may God grant you health
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bás – beatha – sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 14
Buntéacs
léaródh dóchais
Téacs caighdeánach
léaró dóchais
Béarla
a glimmer, gleam of hope
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 14
Buntéacs
teacht i n-éifeacht
Téacs caighdeánach
teacht in éifeacht
Béarla
to grow up, mature; succeed in life
Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 14
Buntéacs
a’ tsúil ghradamach thug sí ar a‘ naoidheanán
Téacs caighdeánach
an tsúil ghradamach a thug sí ar an naíonán
Béarla
the tender, loving look she gave the child
Téamaí
Mothúcháin, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 14
Buntéacs
beidh sí beo bocht i n-a díomhanas
Téacs caighdeánach
beidh sí beo bocht ina díomhaointeas
Béarla
she'll live in poverty if unmarried
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 14
Buntéacs
gan de spré aicí acht …
Téacs caighdeánach
gan de spré aicí ach …
Béarla
having only ... for a dowry, with nothing to her name
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 16
Buntéacs
bhí Mághnus bán ina chónaí sa doras ag Siúgaidh
Téacs caighdeánach
bhí Mághnus bán ina chónaí sa doras ag Siúgaidh
Béarla
M. bán lived next door to S. (right beside S.)
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 17
Buntéacs
beidh aithreachas uirthí
Téacs caighdeánach
beidh aithreachas uirthi
Béarla
she’ll regret it
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 17
Buntéacs
tá meas as cuimse aici ar a’ bheirt sin
Téacs caighdeánach
tá meas as cuimse aici ar an bheirt sin
Béarla
she has immense respect for those two
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 17
Buntéacs
chuaidh an bheirt ‘un drabhláis
Téacs caighdeánach
chuaigh an bheirt chun drabhláis
Béarla
the pair of them took to the drink, went to the dogs
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 18
Buntéacs
… nach mbeadh mo leanbh saoghalach
Téacs caighdeánach
… nach mbeadh mo leanbh saolach
Béarla
… that my child wouldn’t live long
Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 18
Buntéacs
bhí sé amuigh ar Mhághnus …
Téacs caighdeánach
bhí sé amuigh ar Mhághnus …
Béarla
M. was known renowned for ...
Téamaí
Tréithe daonna
Leathanach 19
Buntéacs
bhí mórtas a chinidh ann
Téacs caighdeánach
bhí mórtas a chine ann
Béarla
he had the pride of his kinfolk
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 20
Buntéacs
oidhche na dála
Téacs caighdeánach
oíche na dála
Béarla
the night of the match-making, betrothal
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 20
Buntéacs
a’ gabháil san aois leanbuidhe
Téacs caighdeánach
ag gabháil san aois leanbaí
Béarla
beginning to dote, become senile
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aois
Gnéithe teanga
Sofhriotal
Leathanach 20
Buntéacs
a’ sgéal a bhí eadar chamánaibh
Téacs caighdeánach
an scéal a bhí idir chamáin
Béarla
the issue under discussion
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 20
Buntéacs
leigeadh do’n tseanduine sgileadh leis
Téacs caighdeánach
ligeadh don tseanduine scileadh leis
Béarla
the old boy was allowed to waffle on
Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 21
Buntéacs
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór
Téacs caighdeánach
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór
Béarla
The Spanish Navy didn’t attempt to assume control of Ireland without gold
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Farraige, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 21
Buntéacs
sa chruth is
Téacs caighdeánach
sa chruth is
Béarla
in such a way that, in order that to
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 21
Buntéacs
… go dtug sí an rún ‘un na cille léithe
Téacs caighdeánach
… go dtug sí an rún chun na cille léi
Béarla
… that she took the secret to the grave with her
Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 22
Buntéacs
sgéal a chuaidh ar seachrán
Téacs caighdeánach
scéal a chuaigh ar seachrán
Béarla
a story that got out of hand, became embellished
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 22
Buntéacs
rud a chur as riocht
Téacs caighdeánach
rud a chur as riocht
Béarla
to distort (sth)
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 23
Buntéacs
sgéal gáibhtheach
Téacs caighdeánach
scéal gáifeach
Béarla
a sensational, outlandish story
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 23
Buntéacs
an “mhuc dhubh”
Téacs caighdeánach
an “mhuc dhubh”
Béarla
the train
Téamaí
Taisteal agus imirce
Leathanach 24
Buntéacs
a’ rud atá i n-aice le do thoil
Téacs caighdeánach
an rud atá in aice le do thoil
Béarla
that which you wish for
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 26
Buntéacs
gasracha leathaigh
Téacs caighdeánach
gais leathaigh
Béarla
stalks, stems of seaweed
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 28
Buntéacs
is mór a’ gar sin
Téacs caighdeánach
is mór an gar sin
Béarla
that is very fortunate, that's a good thing, just as well
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 30
Buntéacs
bodalán
Téacs caighdeánach
bodalach
Béarla
a big ungainly young person
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Aois, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 32
Buntéacs
blaosgacha ruacán
Téacs caighdeánach
blaoscanna ruacan
Béarla
cockle shells
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 34
Buntéacs
ní fhuil mise comh leamh sin agat
Téacs caighdeánach
níl mise chomh leamh sin agat
Béarla
you won’t find me that gullible
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 37
Buntéacs
chuaidh a’ dá rud i n-aimhréidhtigh
Téacs caighdeánach
chuaigh an dá rud in aimhréidh
Béarla
the two things became muddled, confused
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 38
Buntéacs
lupadán leinbh
Téacs caighdeánach
lapadán linbh
Béarla
a child barely able to toddle
Téamaí
Aois, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal
Leathanach 41
Buntéacs
a’ sluaisdreadh preátaí
Téacs caighdeánach
ag sluaistriú prátaí
Béarla
shoveling potatoes
Téamaí
Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 42
Buntéacs
ar cáirde
Téacs caighdeánach
ar cairde
Béarla
on credit
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 42
Buntéacs
lucht gaimbín
Téacs caighdeánach
lucht gaimbín
Béarla
money lenders, credit providers (with high interest rates)
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 42
Buntéacs
an chómhla a tharraingt amach i n-a ndiaidh
Téacs caighdeánach
an chomhla a tharraingt amach ina ndiaidh
Béarla
to pull the door after them
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 44
Buntéacs
ag tógáil cian de dhuine
Téacs caighdeánach
ag tógáil cian de dhuine
Béarla
raising sb’s spirits
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 45
Buntéacs
táille tairbh
Téacs caighdeánach
táille tairbh
Béarla
a fee for services of a bull
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Sofhriotal
Leathanach 48
Buntéacs
thoisigh sé a ghiollacht a bhéile
Téacs caighdeánach
thosaigh sé a ghiollacht a bhéile
Béarla
he began to prepare his meal
Téamaí
Bia agus deoch, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 50
Buntéacs
cloiche dóirlinge
Téacs caighdeánach
clocha duirlinge
Béarla
pebbles
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 52
Buntéacs
ba chóir go mbeadh crathán céille agat
Téacs caighdeánach
ba chóir go mbeadh crothán céille agat
Béarla
you should have a bit of sense
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 52
Buntéacs
dóirlín
Téacs caighdeánach
duirling
Béarla
a stony beach
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 53
Buntéacs
dalla mullóg a chur ar pháistí
Téacs caighdeánach
dallamullóg a chur ar pháistí
Béarla
to hoodwink other children
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 55
Buntéacs
ní raibh siad ag apughadh ach go fadálach
Téacs caighdeánach
ní raibh siad ag aibiú ach go fadálach
Béarla
they were slow to ripen
Téamaí
Bia agus deoch, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 55
Buntéacs
níor mhaith léithe a gabháil ina mhuinighin go sáruigheadh uirthí
Téacs caighdeánach
níor mhaith léi dul ina mhuinín go sáródh uirthi
Béarla
she didn’t want to rely on it until all else failed
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 55
Buntéacs
a’ sgolgarnaigh
Téacs caighdeánach
ag scolgarnaigh
Béarla
cackling
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 56
Buntéacs
brachán buidhe
Téacs caighdeánach
brachán buí
Béarla
gruel made from maize ( an inferior form of corn)
Téamaí
Bia agus deoch, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 56
Buntéacs
Ní fhuil siad mórán níos mó ná uibheacha clochráin
Téacs caighdeánach
Níl siad mórán níos mó ná uibheacha clochráin
Béarla
they are not much bigger than a stonechat’s eggs, they are miniscule
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Leathanach 57
Buntéacs
ár n-anás a reic ar fud na tíre
Téacs caighdeánach
ár n-anás a reic ar fud na tíre
Béarla
to broadcast our poverty throughout the country
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 58
Buntéacs
a’ maoidheamh as an chothughadh a bhí aige
Téacs caighdeánach
ag maíomh as an chothú a bhí aige
Béarla
boasting about the food he had
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 58
Buntéacs
nach minic tháinig mé as tráigh fheamanaighe agus féar gortach orm
Téacs caighdeánach
nach minic a tháinig mé as trá feamainne agus féar gortach orm
Béarla
haven’t I often came home from harvesting seaweed overcome with hunger
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 58
Buntéacs
sa ráithe dheireannaigh
Téacs caighdeánach
sa ráithe dheireanach
Béarla
in the final period of pregnancy
Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 62
Buntéacs
gan béal gan teangaidh
Téacs caighdeánach
gan bhéal gan teanga
Béarla
unable to communicate (without English)
Téamaí
Tréithe daonna, Cúinsí sóisialta
Leathanach 64
Buntéacs
cróchnáid
Téacs caighdeánach
crócharnaid
Béarla
phantom cortege seen in vision
Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair
Leathanach 64
Buntéacs
a teilgeadh ‘un báis
Téacs caighdeánach
a teilgeadh chun báis
Béarla
who was condemned to death
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 65
Buntéacs
tháinig sí go fáilthidhe orm
Téacs caighdeánach
tháinig sí go fáilí orm
Béarla
it crept up on me (old age)
Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 67
Buntéacs
caidé b’úghdar de
Téacs caighdeánach
cad é ab údar dó
Béarla
what instigated, caused it
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 70
Buntéacs
ion-bhuana
Téacs caighdeánach
inbhainte
Béarla
ready to be reaped, ripe
Téamaí
Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 70
Buntéacs
níorb’ fhéidir faobhar a choinneáil air
Téacs caighdeánach
níorbh fhéidir faobhar a choinneáil air
Béarla
it couldn’t be kept sharp
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 71
Buntéacs
ionlaogh
Téacs caighdeánach
ionlao
Béarla
in calf (pregnant)
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 73
Buntéacs
ag cealgadh an leinbh
Téacs caighdeánach
ag cealgadh an linbh
Béarla
lulling the child (soothing)
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 75
Buntéacs
bhéarfadh sé caoi díthe le suidhe agus a sgís a ligean
Téacs caighdeánach
bhéarfadh sé caoi di le suí agus a scíth a ligean
Béarla
it would give her the opportunity to sit and rest
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 76
Buntéacs
acht mar adeireadh na sean-daoine is cuma fá mhion-rudaí fad is atá an tsláinte ag duine
Téacs caighdeánach
ach mar a deireadh na seandaoine is cuma fá mhionrudaí fad is atá an tsláinte ag duine
Béarla
as the old people used to say, little things don’t matter as long as you have your health
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 76
Buntéacs
tháinig mearbhallán i n-a ceann
Téacs caighdeánach
tháinig mearbhlán ina ceann
Béarla
she became dizzy, light-headed
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 76
Buntéacs
d’fhág sí an corrán síos ar a’ chonnlaigh
Téacs caighdeánach
d’fhág sí an corrán síos ar an choinleach
Béarla
she set the reaping hook down on the stubble
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 77
Buntéacs
fuasgailteach
Téacs caighdeánach
fuascailteach
Béarla
helpful in times of distress
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 77
Buntéacs
meas bacaigh (a thabhairt ar dhuine)
Téacs caighdeánach
meas bacaigh (a thabhairt ar dhuine)
Béarla
to treat someone like a beggar
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 77
Buntéacs
balláin úr-shaillte
Téacs caighdeánach
balláin úrshaillte
Béarla
fresh salted ballan wrasse. (fish)
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 78
Buntéacs
tolgán tobann
Téacs caighdeánach
tolgán tobann
Béarla
a sudden attack of illness
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 81
Buntéacs
a bheith ar a’ neamh-acarra
Téacs caighdeánach
a bheith ar an neamhacra
Béarla
to be independent, in easy circumstances
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 81
Buntéacs
a gruag i n-a líbíní anuas le n-a leicne
Téacs caighdeánach
a gruaig ina líbíní anuas lena leicne
Béarla
her hair dripping wet down over her cheeks
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 81
Buntéacs
ba mhór léithe a rabhthas a chur sa mhála
Téacs caighdeánach
ba mhór léi a rabhthas a chur sa mhála
Béarla
she thought the amount being put in the bag was excessive
Téamaí
Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 81
Buntéacs
go mbeadh a máthair ag éileamh uirthi
Téacs caighdeánach
go mbeadh a máthair ag éileamh uirthi
Béarla
that her mother would give out, complain to her
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 82
Buntéacs
i ndiaidh a’ bascadh reatha atá faighte agat
Téacs caighdeánach
i ndiaidh an bascadh reatha atá faighte agat
Béarla
after the trauma you have experienced, having run the galntlet
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 83
Buntéacs
ceilidh bród boichtíneacht
Téacs caighdeánach
ceileann bród bochtaineacht
Béarla
pride conceals poverty
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath
Leathanach 84
Buntéacs
a’ déanamh mortais
Téacs caighdeánach
ag déanamh mortais
Béarla
boasting
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
ruadhóg a’ spaga
Téacs caighdeánach
ruóg an spaga
Béarla
purse-string
Téamaí
Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 87
Buntéacs
bhí an t-ádh orm i ndiaidh go ndeachaidh tús a’ tséasúir ‘un sioparnaighe orm
Téacs caighdeánach
bhí an t-ádh orm, i ndiaidh go ndeachaigh tús an tséasúir chun siobarnaí orm
Béarla
I was lucky considering the start of the season was a mess
Téamaí
Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 88
Buntéacs
claon beag ró-mhór
Téacs caighdeánach
claon beag rómhór
Béarla
a tad too big
Téamaí
Éadaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 89
Buntéacs
go míle maire tú is go gcaithe tú iad
Téacs caighdeánach
go míle maire tú is go gcaithe tú iad
Béarla
health to wear (your new clothes)
Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí, Gaois - comhairle - eolas, Éadaí, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 90
Buntéacs
eitealóg ghirsighe
Téacs caighdeánach
eitleog ghirsí
Béarla
a flighty girl
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 90
Buntéacs
a’ nathán a bhí againn féin is ag ár muinntir romhainn - teach bocht a’ teach nach gcluintear tormán na mbróg fá’n doras ann.
Téacs caighdeánach
an nathán a bhí againn féin is ag ár muintir romhainn - teach bocht an teach nach gcluintear tormán na mbróg fán doras ann.
Béarla
a house without the sound of shoes is a poor house (A house without a man is a poor house)
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 91
Buntéacs
tá grabhar beag airgid ghil fágtha agam
Téacs caighdeánach
tá grabhar beag airgead geal fágtha agam
Béarla
I still have a few (silver) coins
Téamaí
Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 94
Buntéacs
bhí tú i gcomhnuidhe ar thoiseacht na meithle i n-aimsir géibhinn
Téacs caighdeánach
bhí tú i gcónaí ar thosach na meithle in aimsir ghéibhinn
Béarla
you were always to the fore in times of hardship
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 94-5
Buntéacs
5. Dá dtarradh gaoth sgoithfeadh an coirce.
Téacs caighdeánach
Dá dtiocfadh gaoth scoithfeadh an coirce.
Béarla
If it get’s windy it will cause the oats to shed the grain.
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 96
Buntéacs
aimsir thaodach
Téacs caighdeánach
aimsir thaghdach
Béarla
changeable weather
Téamaí
Aimsir agus am
Leathanach 96
Buntéacs
ar aon bhárr amháin creatha
Téacs caighdeánach
ar aon bharr amháin creatha
Béarla
shaking from head to foot
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 96
Buntéacs
mar bheadh sí á cunnáil
Téacs caighdeánach
mar a bheadh sí á conáil
Béarla
as if she was perishing with cold
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 97
Buntéacs
sean-bhean chaithte ruicneach
Téacs caighdeánach
seanbhean chaite rocach
Béarla
a withered, wrinkled old woman
Téamaí
Tréithe daonna, Aois, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 97
Buntéacs
tionntódh sreibhe
Téacs caighdeánach
tiontú sreibhe
Béarla
(condition in women after giving birth leading to) milk fever
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 99
Buntéacs
colbha na leabtha
Téacs caighdeánach
colbha na leapa
Béarla
the bedside
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 104
Buntéacs
a’ tarraingt a chuid féasóige thríd a ghlaic
Téacs caighdeánach
ag tarraingt a chuid féasóige trína ghlac
Béarla
drawing his beard through his hand
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 107
Buntéacs
d’imir sé an dáimh sin linn
Téacs caighdeánach
d’imir sé an dáimh sin linn
Béarla
he treated us as kinfolk, with fellow affection
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 110
Buntéacs
fear beag eisbhearta
Téacs caighdeánach
fear beag eisbheartach
Béarla
a feeble little man
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 110
Buntéacs
connlach fhéasóige
Téacs caighdeánach
coinleach féasóige
Béarla
stubble of beard
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Leathanach 112
Buntéacs
bhí na sála a’ preabadaigh aicí
Téacs caighdeánach
bhí na sála ag preabarnaigh aici
Béarla
she was tapping her heels
Téamaí
Éadaí, Ceol agus filíocht, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 113
Buntéacs
dreach faitcheach uasgánta uirthí
Téacs caighdeánach
dreach faiteach uascánta uirthi
Béarla
she had a timid, bewildered look
Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 114
Buntéacs
an raibh cleachtadh ar bith ar bhleaghan aicí
Téacs caighdeánach
an raibh cleachtadh ar bith ar bhleán aici
Béarla
had she any experience of milking
Téamaí
Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 114
Buntéacs
furchaidhe
Téacs caighdeánach
fuireachair
Béarla
watchful vigilant
Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 117
Buntéacs
ealach na gconnlach
Téacs caighdeánach
gealach na gcoinleach
Béarla
the harvest moon
Téamaí
Aimsir agus am, Talmhaíocht
Leathanach 120/1
Buntéacs
1. claoidhte ag an ocras
Téacs caighdeánach
cloíte ag an ocras
Béarla
weakened by hunger
Leathanach 121
Buntéacs
a h-ocras a chosg
Téacs caighdeánach
a hocras a chosc
Béarla
to allay her hunger
Téamaí
Mothúcháin, Bás – beatha – sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 122
Buntéacs
tuistiún
Téacs caighdeánach
toistiún
Béarla
a fourpenny piece
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Stair
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 123
Buntéacs
sgeiteadh beag slaghdáin
Téacs caighdeánach
sceiteadh beag slaghdáin
Béarla
a little bit of a cold
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 124
Buntéacs
dreach fuar feannach
Téacs caighdeánach
dreach fuar feannach
Béarla
a bleak cold appearance
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 125
Buntéacs
bhí cuma uasgánta chiotach air
Téacs caighdeánach
bhí cuma uascánta chiotach air
Béarla
he looked sheepish and awkward
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 125
Buntéacs
laghach dáimheamhail
Téacs caighdeánach
lách dáimhiúil
Béarla
kind and affectionate
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 125
Buntéacs
grusach giorraisg
Téacs caighdeánach
grusach giorraisc
Béarla
gruff and snappy
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 125
Buntéacs
aghaidh chaoin-déanta
Téacs caighdeánach
aghaidh chaoindéanta
Béarla
a fine, delicate face
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 125
Buntéacs
d’éirigh sé musach garbh
Téacs caighdeánach
d’éirigh sé mosach garbh
Béarla
he became shaggy and dishevelled
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 126
Buntéacs
an dóigh le bó a cheannsughadh
Téacs caighdeánach
an dóigh le bó a cheansú
Béarla
the way to calm, tame a cow
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Leathanach 127
Buntéacs
mar bheadh cránaidhe fir ann
Téacs caighdeánach
mar a bheadh cránaí fir ann
Béarla
like a big lump of a man
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 130
Buntéacs
is trom cearc i bhfad
Téacs caighdeánach
is trom cearc i bhfad
Béarla
a hen is heavy if carried far (no matter how light the burden it becomes heavy over time)
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Ainmhithe agus plandaí, Taisteal agus imirce, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 130
Buntéacs
bheadh do dhá sgiathán síos leat
Téacs caighdeánach
bheadh do dhá sciathán síos leat
Béarla
the two arms would be hanging off you
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 131
Buntéacs
tá sí ris
Téacs caighdeánach
tá sí ris
Béarla
it is (has come) into view
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 134
Buntéacs
ní fhanann muir le fear sotail
Téacs caighdeánach
ní fhanann muir le fear sotail
Béarla
time and tide wait for no man
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Aimsir agus am, Farraige, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 135
Buntéacs
Seachnadh gach aon duine an droch-chuideachta
Téacs caighdeánach
Seachnaíodh gach aon duine an droch-chuideachta
Béarla
Let everyone avoid bad company
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Sofhriotal
Leathanach 135
Buntéacs
draothadh gáire
Téacs caighdeánach
draothadh gáire
Béarla
a faint smile, wry smile
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 136
Buntéacs
(é a dhéanamh) fá chroidhe mhór mhaith
Téacs caighdeánach
(é a dhéanamh) fá chroí mhór mhaith
Béarla
(to do it) with plenty of good will, readily
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 136
Buntéacs
ba mhaith an airidh uirthí é
Téacs caighdeánach
ba mhaith an airí uirthi é
Béarla
it served her right, she deserved it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 136
Buntéacs
cailleach a’ ghiodail!
Téacs caighdeánach
cailleach an ghiodail!
Béarla
the flighty lass!
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 141
Buntéacs
tú féin is do chúig phunta sgallta
Téacs caighdeánach
tú féin agus do chúig phunt scallta
Béarla
you and your miserable five pounds
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 142
Buntéacs
ní thiocfainn leat ar a’dearcadh sin
Téacs caighdeánach
ní thiocfainn leat ar an dearcadh sin
Béarla
I wouldn’t agree with your opinion (on that)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 143
Buntéacs
a gnás féin ag gach tír agus ag gach dúithche
Téacs caighdeánach
a gnás féin ag gach tír agus ag gach dúiche
Béarla
when in Rome do as the Romans do, each to their own
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 144
Buntéacs
ní raibh osáin a bhríste a’ teacht acht go leath a mhealltaí air
Téacs caighdeánach
ní raibh osáin a bhríste ag teacht ach go leath a mheallta air
Béarla
his trousers were half way up his calves (they were so short)
Téamaí
Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 144
Buntéacs
giobarsach de chluimhreach dhorcha
Téacs caighdeánach
giobarsach de chluimhreach dhorcha
Béarla
dark sparse growth of feathers, plumage
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 146
Buntéacs
i lúb cuideachta
Téacs caighdeánach
i lúb cuideachta
Béarla
in the middle of a gathering (while in the company of others)
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 146
Buntéacs
bhí an círín a’ teacht ar a’ choileach
Téacs caighdeánach
bhí an círín ag teacht ar an choileach
Béarla
the rooster’s hackles were rising, the boy was becoming a man
Téamaí
Aois, Ainmhithe agus plandaí, Aimsir agus am, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 147
Buntéacs
mur’ dtéigheadh sí ann ar a gcrois
Téacs caighdeánach
mura dtéadh sí ann ar a gcros
Béarla
unless she went against their wishes
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 152
Buntéacs
comh lag le h-éan i mbarrach
Téacs caighdeánach
chomh lag le héan i mbarrach
Béarla
as weak as an ailing chick
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Leathanach 156
Buntéacs
ní fhuil a fhios agam caidé an tallann mearaidh a bhuail é
Téacs caighdeánach
níl a fhios agam cad é an tallann mearaidh a bhuail é
Béarla
I don’t know what fit of madness came over him
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 159
Buntéacs
a’ caileantóracht na h-aimsire
Téacs caighdeánach
ag caileantóireacht na haimsire
Béarla
forecasting the weather
Téamaí
Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 159
Buntéacs
murab fhuil mise meallta
Téacs caighdeánach
mura bhfuil mise meallta
Béarla
unless I’m mistaken, unless I have got it wrong
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 159
Buntéacs
tá nóiseán ag an stócach sin do Róise s’ againn
Téacs caighdeánach
tá nóisean ag an stócach sin do Róise s’againne
Béarla
that lad fancies our Róise
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 161
Buntéacs
a’ ball anbhfann a bhí ann
Téacs caighdeánach
an ball anbhann a bhí ann
Béarla
his weak spot
Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 161
Buntéacs
ula mhagaidh a dhéanamh de …
Téacs caighdeánach
eala mhagaidh a dhéanamh de …
Béarla
to make a laughing stock of …
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 161
Buntéacs
ní bhíonn fear náireach éadálach
Téacs caighdeánach
ní bhíonn fear náireach éadálach
Béarla
fortune favours the bold
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 162
Buntéacs
a’ cathamh dartán
Téacs caighdeánach
ag caitheamh dartán
Béarla
throwing small sods of turf
Téamaí
Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh, Talmhaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 163
Buntéacs
sgiúnach fhéasóige
Téacs caighdeánach
giúnachán féasóige
Béarla
scanty facial hair
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 163
Buntéacs
giobarsach bheag éadtrom
Téacs caighdeánach
giobarsach bheag éadrom
Béarla
a sparse little growth (of moustache)
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 165
Buntéacs
bhí sé mar chonnaic Dia é
Téacs caighdeánach
bhí sé mar a chonaic Dia é
Béarla
he was a pitiful sight
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte
Leathanach 165
Buntéacs
dhá dtrian cuidighthe tús
Téacs caighdeánach
dhá dtrian cuidithe tús
Béarla
getting started is half the battle
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 166
Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile
Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile
Béarla
it’s a pity that we can’t earn a living at home
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce, Talmhaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 171
Buntéacs
Bhí Murchadh Óg ar a sháimhín suilt
Téacs caighdeánach
Bhí Murchadh Óg ar a sháimhín suilt
Béarla
M.Ó was happy and at ease
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 171
Buntéacs
ba bheag a beinn ar chúl-chainnt
Téacs caighdeánach
ba bheag a beann ar chúlchaint
Béarla
she took little notice of back-biting
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 174
Buntéacs
ní chuala mé éileamh ar bith a bheith aige
Téacs caighdeánach
ni chuala mé éileamh ar bith a bheith aige
Béarla
I never heard he was ailing.
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 174
Buntéacs
is leor a’ tsiocair is lugha ar bith
Téacs caighdeánach
is leor an tsiocair is lú ar bith
Béarla
the slightest thing is enough reason (to cause the death of an old person)
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 175
Buntéacs
… gurbh’ iomaí lá ag an uaigh ortha
Téacs caighdeánach
… gurbh iomaí lá ag an uaigh orthu
Béarla
… that you’re a long time dead (so take things easy while you’re alive)
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Aimsir agus am, Gaois - comhairle - eolas, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal
Leathanach 177
Buntéacs
ár seoladh ar bhealach ár leasa agus ár seachnadh ar bhealach ár n-aimhlis
Téacs caighdeánach
ár seoladh ar bhealach ár leasa agus ár seachaint ar bhealach ár n-aimhleasa
Béarla
to guide us on the straight and narrow and keep us from going astray
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 178
Buntéacs
bhí an sgéal a’ gabhail i n-aimhréidhtigh air
Téacs caighdeánach
bhí an scéal ag gabhail in aimhréidh air
Béarla
he was getting the story all muddled up
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 179
Buntéacs
gan bheith a’ féacháil le rud a dhéanamh nach raibh i ndáil ná i ndúthchas agam
Téacs caighdeánach
gan a bheith ag féachaint le rud a dhéanamh nach raibh i ndáil ná i ndúchas agam
Béarla
not to try anything that was neither in my nature or upbringing to do
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 180
Buntéacs
an mbéadh sé …. ina sgiath chosanta aici
Téacs caighdeánach
an mbeadh sé... ina sciath chosanta ag duine
Béarla
would he be ... her protective shield
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 181
Buntéacs
treabhadh sí a h-iomaire féin
Téacs caighdeánach
treabhadh sí a hiomaire féin
Béarla
let her face the task confronting her, go her own way
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 185
Buntéacs
talamh bán
Téacs caighdeánach
talamh bán
Béarla
fallow land, lea, grass-land
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 185
Buntéacs
báithtear máirneálaigh, marbhthar saighdiúirí, agus gheibh mná bás le linn cloinne. ní fhuil neart ar na rudaí sin
Téacs caighdeánach
báitear mairnéalaigh, maraítear saighdiúirí, agus faigheann mná bás le linn clainne. Níl neart ar na rudaí sin
Béarla
Sailors drown, soldiers are killed, women die during childbirth. Those things can’t be helped.
Téamaí
Míleata, Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Sofhriotal, Meafar
Leathanach 187
Buntéacs
… gan fiacail a chur ann
Téacs caighdeánach
… gan fiacail a chur ann
Béarla
… without mincing your words
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 187
Buntéacs
do chroidhe a chur i n-áit chómhnuidhe
Téacs caighdeánach
do chroí a chur in áit chónaithe
Béarla
to set your heart at rest, accept things as they are
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 189
Buntéacs
chonnaic sí an chneadh a bhí ar Ros na bhFeannóg. Agus bhí an ceirín a’ faibhreadh i n-a h-intinn
Téacs caighdeánach
chonaic sí an chneá a bhí ar Ros na bhFeannóg. Agus bhí an ceirín ag fabhrú ina h-intinn
Béarla
she saw what was ailing R na bhF and the remedy was forming in her mind.
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 190
Buntéacs
má théid sé sna stácaí sin
Téacs caighdeánach
má théid sé sna stácaí sin
Béarla
if it comes to the test
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 190
Buntéacs
dá deoin nó dá h-aindeoin
Téacs caighdeánach
dá deoin nó dá hainneoin
Béarla
willingly or unwillingly, whether she likes it or ntr
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 190
Buntéacs
dáigh
Téacs caighdeánach
dáigh
Béarla
stubborn obstinate
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 190
Buntéacs
má tá beann ar a h-anam aici
Téacs caighdeánach
má tá beann ar a hanam aici
Béarla
if she has any regard for her spiritual state
Téamaí
Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 190
Buntéacs
dh’aindeoin a díth céille
Téacs caighdeánach
d’ainneoin a díth céille
Béarla
in spite of her foolishness
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 192
Buntéacs
i gcead dá chóta
Téacs caighdeánach
i gcead dá chóta
Béarla
with all due respect to his cloth (an sagart)
Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Cúinsí sóisialta, Éadaí, Iompar agus caidrimh
Leathanach 196
Buntéacs
b’fhearr a chailleadh ná a locadh
Téacs caighdeánach
b’fhearr a chailleadh ná a loiceadh
Béarla
better to lose than to decline the fight
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Míleata
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 203
Buntéacs
mar bheadh sé a’ brath é féin a shuipriughadh san fhairrge
Téacs caighdeánach
mar a bheadh sé ag brath é féin a shoipriú san fharraige
Béarla
as if she was intending to nestle in the sea
Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 203
Buntéacs
thug mé toil as cuimse dó an chéad uair a chuala mé é
Téacs caighdeánach
thug mé toil as cuimse dó an chéad uair a chuala mé é
Béarla
I loved it from the moment I heard it
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 205
Buntéacs
táimid líon meithle ann
Téacs caighdeánach
tá muid líon meithle ann
Béarla
we have a full crew, working party
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 207
Buntéacs
shín sí leis a’ chéidh
Téacs caighdeánach
shín sí leis an ché
Béarla
she came alongside (the quay)
Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 208
Buntéacs
thosaigh sí ar theann a díchill
Téacs caighdeánach
thosaigh sí ar theann a díchill
Béarla
she started doing her very best, she got torn into the work
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 220
Buntéacs
culaith ghorm a choinneóchas a’ stá
Téacs caighdeánach
culaith ghorm a choinneos an stá
Béarla
a blue suit that will stay in good condition
Téamaí
Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 221
Buntéacs
tá bealach sleamhain go h-Ifreann!
Téacs caighdeánach
tá bealach sleamhain go hifreann!
Béarla
it’s a slippery slope to hell!
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Sofhriotal
Leathanach 221
Buntéacs
ní fhuil sonas ar bith adeir siad comh h-iomlán leis a’ tsonas a bhfuil tú a’ súil leis
Téacs caighdeánach
níl sonas ar bith, a deir siad, chomh hiomlán leis an tsonas a bhfuil tú ag súil leis
Béarla
the only complete happiness is the happiness you expect to have
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 222
Buntéacs
… gur minic a gheibh cos ar shiubhal rud nach bhfaghann cos ‘na cómhnuidhe
Téacs caighdeánach
… gur minic a gheibh cos ar shiúl rud nach bhfaigheann cos ina cónaí
Béarla
… that those who travel often discover more than those who don’t
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Taisteal agus imirce
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 224
Buntéacs
ag imtheacht i mbéal do chinn
Téacs caighdeánach
ag imeacht i mbéal do chinn
Béarla
taking to the road not knowing where one might end up
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Taisteal agus imirce
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 230
Buntéacs
comh slíochtha le rón
Téacs caighdeánach
chomh slíochtha le rón
Béarla
as sleek as a seal
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 236
Buntéacs
acfainneach i bhfairrge
Téacs caighdeánach
acmhainneach i bhfarraige
Béarla
seaworthy (bád)
Téamaí
Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht, Taisteal agus imirce
Leathanach 237
Buntéacs
a’ rómhar fiarach
Téacs caighdeánach
ag rómhar fiaraigh
Béarla
digging uncultivated grassland
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 239
Buntéacs
bhí leoirghníomh déanta aicí
Téacs caighdeánach
bhí leorghníomh déanta aici
Béarla
she had made full amends, atoned
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 241
Buntéacs
ní raibh beinn aicí ar aon ghnás ná ar aon riaghail
Téacs caighdeánach
ní raibh beann aici ar aon ghnás ná ar aon riail
Béarla
she cared nothing for any custom or rule
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Dlí - ceartas - pionós
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 242
Buntéacs
a’ tuitim i ndruim dubhach
Téacs caighdeánach
ag titim i ndroim dubhach
Béarla
becoming depressed
Téamaí
Mothúcháin, Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 243
Buntéacs
réidhtigh Tarlach a sgeadamán
Téacs caighdeánach
réitigh Tarlach a sceadamán
Béarla
T. cleared his throat
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 246
Buntéacs
toghadh gach bídh agus rogha gach díghe
Téacs caighdeánach
togha gach bia agus rogha gach dí
Béarla
the choicest of food and drink
Téamaí
Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 249
Buntéacs
a’ déanamh barraidheacht allghuis aistí
Téacs caighdeánach
ag déanamh barraíocht olláis aisti
Béarla
glorying in it (the boat) too much
Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 252
Buntéacs
bhí an fhairrge suaithte cé go raibh sí ag iomchur craicinn
Téacs caighdeánach
bhí an fharraige suaite cé go raibh sí ag iompar craicinn
Béarla
the sea was agitated, even though it was swelling
Leathanach 252
Buntéacs
tá súinte troma istuigh ar a’ tanálacht
Téacs caighdeánach
tá súintí troma istigh ar an tanalacht
Béarla
there are heavy swells in the shallows
Téamaí
Farraige, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 252
Buntéacs
tá an ghaoth daor uirthí
Téacs caighdeánach
tá an ghaoth daor uirthi
Béarla
she’s sailing against the wind
Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Leathanach 256
Buntéacs
bhain sin cuid mhór de’n ghaimh as an sgéal
Téacs caighdeánach
bhain sin cuid mhór den ghoimh as an scéal
Béarla
that took a lot of the sting out of the tale
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 258
Buntéacs
an bhéaróg ghiodalach
Téacs caighdeánach
an mhéaróg ghiodalach
Béarla
saucy, self-conceited girl
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 259
Buntéacs
a’ tabhairt achusáin díthe
Téacs caighdeánach
ag tabhairt achasáin di
Béarla
reproaching her
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 259
Buntéacs
greamannaí fáis
Téacs caighdeánach
greamanna fáis
Béarla
growing pains
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 260
Buntéacs
gaoth bhog a’ t-samhraidh a’ giolmas le n-a “ fuilt chraobh-chasta de’n ór mhéarloisgthe”
Téacs caighdeánach
gaoth bhog an tsamhraidh ag giolamas lena “folt chraobhchasta den ór mhéarloiscthe”
Béarla
the soft summer breeze caressing her “flaming golden tresses”
Téamaí
Aimsir agus am, Ceol agus filíocht, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 261
Buntéacs
ag éirighe cumhaidheamhail
Téacs caighdeánach
ag éirí cumhach
Béarla
becoming nostalgic
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 262
Buntéacs
is iomdha cor sa t-saoghal
Téacs caighdeánach
is iomaí cor sa tsaol
Béarla
life has many twists and turns
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Aimsir agus am, Mothúcháin
Leathanach 263
Buntéacs
i bhfad Éireann ní b’fhearr
Téacs caighdeánach
i bhfad Éireann ní b’fhearr
Béarla
much better altogether
Téamaí
Aimsir agus am, Mothúcháin, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 264
Buntéacs
má’s é sin a’ saoghal atá daithte agat duit féin
Téacs caighdeánach
más é sin an saol atá daite agat duit féin
Béarla
if that’s the life you have laid out for yourself
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am, Aois, Cúinsí pearsanta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 264
Buntéacs
ag éirighe ní ba duibheagánaighe agus ní ba diamhraighe a bhí sí gach lá dá raibh a’ teacht
Téacs caighdeánach
ag éirí ní ba dhuibheagánaí agus ní ba dhiamhaire a bhí sí gach lá dá raibh ag teacht
Béarla
she was becoming deeper and more mysterious with every passing day
Téamaí
Tréithe daonna, Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 266
Buntéacs
thóg sé é féin le náibhidheacht
Téacs caighdeánach
thóg sé é féin le náibhíocht
Béarla
spent his time, devoted himself to navvying
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó, Taisteal agus imirce
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 268
Buntéacs
ó casadh i gcuideachta sinn
Téacs caighdeánach
ó casadh i gcuideachta sinn
Béarla
since we happen to be together
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 270
Buntéacs
na fágálaigh d’fhan sa bhaile
Téacs caighdeánach
na fágálaigh a d’fhan sa bhaile
Béarla
the laggards who stayed at home
Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 271
Buntéacs
fuigheall sean-mhallachta
Téacs caighdeánach
fuíoll seanmhallachta
Béarla
remnants of an old curse
Téamaí
An t-osnádúr, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal
Leathanach 272
Buntéacs
sgreabán gortach
Téacs caighdeánach
screabán gortach
Béarla
stony barren land
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 273
Buntéacs
bhí mórán fear ar a’ bhealach mhór
Téacs caighdeánach
bhí mórán fear ar an bhealach mhór
Béarla
many men were unemployed
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce
Leathanach 274
Buntéacs
ní chualaidh aon duine riamh Eoin Ruadh a’ graostacht
Téacs caighdeánach
ní chuala aon duine riamh Eoin Ruadh ag graostacht
Béarla
no one ever heard bawdy talk from E.R
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 277
Buntéacs
mar adeir a’ sean-fhocal, seachnaidh súil nídh nach bhfeiceann
Téacs caighdeánach
mar adeir a’ sean-fhocal, seachnaíonn súil ní nach bhfeiceann
Béarla
what the eye sees not the heart craves not, out of sight out of mind
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 278
Buntéacs
sin mar chuir Róise an dlaoidheog mhullaigh ar a cuid Béarla i nGlasgó
Téacs caighdeánach
sin mar a chuir Róise an dlaóg mhullaigh ar a cuid Béarla i nGlaschú
Béarla
that’s how Róise polished up her English in Glasgow
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Oideachas, Taisteal agus imirce
Leathanach 279
Buntéacs
ar ceathramhain aige
Téacs caighdeánach
ar ceathrúin aige
Béarla
lodging, quartered with
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 279
Buntéacs
tá súil agam go dtiocfa sibh le chéile
Téacs caighdeánach
tá súil agam go dtiocfaidh sibh le chéile
Béarla
I hope you get on with one another
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 279
Buntéacs
níor chosamhail é le fear a chuirfeadh iaróg ar bun
Téacs caighdeánach
níor chosúil é le fear a chuirfeadh iaróg ar bun
Béarla
he didn’t look like a man who would start a row
Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 280
Buntéacs
an rud is measa le duine ’ná a bhás b’fhéidir gurab é a leas é
Téacs caighdeánach
an rud is measa le duine ná a bhás b’fhéidir gurb é a leas é
Béarla
what one regards as a fate worse than death may be a blessing in disguise
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 282
Buntéacs
le corradh le deich mbliandhna fichead
Téacs caighdeánach
le corradh le deich mbliana fichead
Béarla
for (slightly) more than thirty years
Téamaí
Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 284
Buntéacs
eadar sin is tráthas
Téacs caighdeánach
idir sin is tráthas
Béarla
later on, after a while
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 285
Buntéacs
tá siad iongantach dóirte dá chéile
Téacs caighdeánach
tá siad iontach doirte dá chéile
Béarla
they are very fond of each other
Leathanach 286
Buntéacs
as sin a thiocfas
Téacs caighdeánach
as sin a thiocfas
Béarla
that’s how it will start (to improve)
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 287
Buntéacs
ag éirghe ní ba sgiamhaighe a bhí sí
Téacs caighdeánach
ag éirghe ní ba sciamhaí a bhí sí
Béarla
she was becoming more beautiful
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 288
Buntéacs
a bheith ar mheithil na bpreátaí
Téacs caighdeánach
a bheith ar mheitheal na bprátaí
Béarla
to be part of the group of potato pickers
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 288
Buntéacs
bróga táirngí
Téacs caighdeánach
bróga tairní
Béarla
hob-nailed boots
Téamaí
Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 292
Buntéacs
an dóchas a dhiúrnadh go dtí an gríodán nó ól na dighe seirbhe a thabhairt ar an fhírinne
Téacs caighdeánach
an dóchas a dhiurnú go dtí an gríodán nó ól na dí seirbhe a thabhairt ar an fhírinne
Béarla
to drain the dregs of hope or face the bitter truth
Téamaí
Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 293
Buntéacs
sna Faoilligh
Téacs caighdeánach
sna faoilligh
Béarla
in February
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair, Focal aonair
Leathanach 294
Buntéacs
… go rabh dreach colgach ar an athair
Téacs caighdeánach
… go raibh dreach colgach ar an athair
Béarla
… that the father had was an angry look on his face
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Leathanach 295
Buntéacs
ó rinne slat cóta díthe
Téacs caighdeánach
ó rinne slat cóta di
Béarla
since she was a small child
Téamaí
Aois
Leathanach 295
Buntéacs
‘sí a chuir a’ lasóg sa bharrach
Téacs caighdeánach
is í a chuir an lasóg sa bharrach
Béarla
it was she who lit the flame, inflamed passions
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 296
Buntéacs
tá tréataí i n-a mhuineál go fóill
Téacs caighdeánach
tá tréataí ina mhuineál go fóill
Béarla
there are still weals in his neck
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 300
Buntéacs
ná bíodh cotadh ar bith ort
Téacs caighdeánach
ná bíodh cotadh ar bit ort
Béarla
don’t be at all shy
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 300
Buntéacs
lasadh a bhaint as cailín óg i lúb cruinnighthe
Téacs caighdeánach
lasadh a bhaint as cailín óg i lúb chruinnithe
Béarla
to make a young girl blush in company
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 301
Buntéacs
go raibh sí pósta is leanbh le cealgadh aicí
Téacs caighdeánach
go raibh sí pósta agus leanbh le cealgadh aici
Béarla
that she was married with a child to care for
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 305
Buntéacs
bhí bun ar an aimsir
Téacs caighdeánach
bhí bun ar an aimsir
Béarla
the weather had settled
Téamaí
Aimsir agus am
Leathanach 305
Buntéacs
bhí sí i gcómhnuidhe ‹á chur ó dhoras
Téacs caighdeánach
bhí sí i gcónaí á chur ó dhoras
Béarla
she was always making excuses to him, avoiding the issue with him
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 307
Buntéacs
dá mbeinn ar nós na réidhe ionnat
Téacs caighdeánach
dá mbeinn ar nós na réidhe ionat
Béarla
if I were indifferent to you
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 308
Buntéacs
ná bí i n-a dhiaidh orm
Téacs caighdeánach
ná bí ina dhiaidh orm
Béarla
don’t blame, criticise me over it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 309
Buntéacs
gurab ionann is bréag cuid den fhírinne a cheilt ar uairibh
Téacs caighdeánach
gurb ionann is bréag cuid den fhírinne a cheilt ar uairibh
Béarla
concealing the truth is sometimes the same as telling a lie
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 309
Buntéacs
bídh cead cainnte ag fear chaillte na h-imeartha
Téacs caighdeánach
bíonn cead cainte ag fear chaillte na himeartha
Béarla
the loser of a contest may talk as much as he pleases (whereas the winner has no need to say anything)
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 309
Buntéacs
is olc a’ margadh bhriseas beirt
Téacs caighdeánach
is olc an margadh a bhriseas beirt
Béarla
it’s a poor bargain which ruins both parties
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 310
Buntéacs
ar neamh-chead do’n té ler ab olc
Téacs caighdeánach
ar neamhchead don té lenar olc
Béarla
in defiance of all opposition, no matter whom it offends
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 311
Buntéacs
ba é seo báire na fola
Téacs caighdeánach
ba é seo báire na fola
Béarla
this was the crucial test
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 312
Buntéacs
chuir sí an baile ‘un sioparnaighe
Téacs caighdeánach
chuir sí an baile chun siobarnaí
Béarla
she has the town in a fix, confused
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 313
Buntéacs
bheadh a cinneamhaint coimhlíonta aicí
Téacs caighdeánach
bheadh a cinniúint comhlíonta aici
Béarla
her destiny would have been fulfilled
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 313
Buntéacs
bliadhain mhaith agus neamh-thurach i n-a diaidh
Téacs caighdeánach
bliain mhaith agus neamhthurach ina diaidh
Béarla
good riddance to her
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 314
Buntéacs
saoghal is sonas mo leinbh féin atá an ar na díslibh
Téacs caighdeánach
saol agus sonas mo linbh féin atá ar na díslí
Béarla
the life and happiness of my child is at stake
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Le plé, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal
Leathanach 315
Buntéacs
is glas na cnuic i bhfad uainn
Téacs caighdeánach
is glas na cnoic i bhfad uainn
Béarla
far away hills are green
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Taisteal agus imirce, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 316
Buntéacs
a’ gabháil i gcionn a’ t-saoghail
Téacs caighdeánach
ag gabháil i gceann an tsaoil
Béarla
starting out in married life
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 316
Buntéacs
nuair a cuireadh an fhéacháil orm
Téacs caighdeánach
nuair a cuireadh an fhéachaint orm
Béarla
when I was put to the test
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 317
Buntéacs
mo leanbh... a chur thar a dhóigh
Téacs caighdeánach
mo leanbh… a chur thar a dhóigh
Béarla
to upset my child's normal behaviour, to cause a change in my child's personality
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 318
Buntéacs
caithfidh duine an t-iomaire atá roimhe a threabhadh
Téacs caighdeánach
caithfidh duine an t-iomaire atá roimhe a threabhadh
Béarla
a person has to find his own way through life’s path
Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 318
Buntéacs
comh righin le gad agus comh daingean le carraig
Téacs caighdeánach
chomh righin le gad agus chomh daingean le carraig
Béarla
as tough as twine and as solid as a rock
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 319
Buntéacs
saoghal corrach cointinneach
Téacs caighdeánach
saol corrach cointinneach
Béarla
an uneasy contentious life
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 319
Buntéacs
turas i n-asgaidh
Téacs caighdeánach
turas in aisce
Béarla
a wasted journey
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 319
Buntéacs
súgán gan chasadh
Téacs caighdeánach
súgán gan chasadh
Béarla
a spineless person
Téamaí
Tréithe daonna
Leathanach 320
Buntéacs
dá dtéigheadh aicí Murchadh Óg a mhealladh
Téacs caighdeánach
dá dtéadh aici Murchadh Óg a mhealladh
Béarla
if she could succeed in coaxing, seducing M.Ó
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 323
Buntéacs
an tseibhte dhéidheanach
Téacs caighdeánach
an tseift dhéanach
Béarla
the last resort, last throw of the dice
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 325
Buntéacs
streabhóg
Téacs caighdeánach
streabhóg
Béarla
an impudent little girl
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 328
Buntéacs
nár bheo dó a bheo gan í
Téacs caighdeánach
nár bheo dó a bheo gan í
Béarla
life was not worth living without her
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 330
Buntéacs
bhí an dísle caithte
Téacs caighdeánach
bhí an dísle caite
Béarla
the die was cast
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Leathanach 332
Buntéacs
imeacht as maoidheamh
Téacs caighdeánach
imeacht as maíomh
Béarla
to bring disgrace upon yourself (and your family)
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 332
Buntéacs
fuair sí fios na fírinne
Téacs caighdeánach
fuair sí fios na fírinne
Béarla
she discovered the truth
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 333
Buntéacs
píochán i n-a ghlór
Téacs caighdeánach
píochán ina ghlór
Béarla
hoarse
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 334
Buntéacs
tá sé ar teaghrán aicí
Téacs caighdeánach
tá sé ar teaghrán aici
Béarla
she’s got him on a string
Leathanach 339
Buntéacs
shuidh siad fá bhord
Téacs caighdeánach
shuigh siad fá bhord
Béarla
they sat down at the table
Téamaí
Teach agus baile, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 343
Buntéacs
nár agraidh Dia orm
Téacs caighdeánach
nár agraí Dia orm
Béarla
may God forgive me
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Reiligiún agus creideamh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Sofhriotal, Seanfhocal
Leathanach 344
Buntéacs
a’ doicheall roimh an mhasla a bhí mé
Téacs caighdeánach
ag doicheall roimh an mhasla a bhí mé
Béarla
I was not looking forward to, baulking at receiving the insult
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
