Leathanach 7
Buntéacs
níor chuir sé ceileabhar pósta uirthi
Téacs caighdeánach
níor chuir sé ceiliúr pósta uirthi
Béarla
he didn't ask her to marry him
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 7
Buntéacs
sgéal lánamhaine
Téacs caighdeánach
scéal lánúine
Béarla
news of a couple getting engaged
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
bídh súil le muir
Téacs caighdeánach
bíonn súil le muir
Béarla
the emigrant ( or traveller) may return (but no one returns from the grave)
Téamaí
Taisteal agus imirce, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 8
Buntéacs
bhí Meiriceá á mealladh ‘un siubhail
Téacs caighdeánach
bhí Meiriceá á mealladh chun siúil
Béarla
she was being allured by America
Téamaí
Taisteal agus imirce, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
spidireacht oibre
Téacs caighdeánach
spidireacht oibre
Béarla
(act of) pottering about, doing light work, odd jobs
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
a thabhóchadh náire
Téacs caighdeánach
a thabhódh náire
Béarla
which would garner, earn shame
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
a’ doicheall roimhe
Téacs caighdeánach
ag doicheall roimhe
Béarla
being unwelcoming, reticent
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
i n-áit na mbonn
Téacs caighdeánach
in áit na mbonn
Béarla
on the spot
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 9
Buntéacs
briseadh ubhall na leise aige
Téacs caighdeánach
briseadh úll na leise aige
Béarla
he broke his hip joint
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
a’ cuartughadh éadálach
Téacs caighdeánach
ag cuardach éadála
Béarla
searching for flotsam, salvage
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 10
Buntéacs
ní fhuil ádhbhar ar bith éilimh agat
Téacs caighdeánach
níl ábhar ar bith éilimh agat
Béarla
you’ve no cause for complaint
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 11
Buntéacs
geasa
Téacs caighdeánach
geasa
Béarla
taboo, spells
Téamaí
An t-osnádúr, Beannachtaí agus mallachtaí
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 12
Buntéacs
giodalach
Téacs caighdeánach
giodalach
Béarla
perky, self-conceited, flighty
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 12
Buntéacs
a’ déanamh mórtais
Téacs caighdeánach
ag déanamh mórtais
Béarla
boasting
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 12
Buntéacs
… gan é féin a fhágáil i n-a muinighin
Téacs caighdeánach
… gan é féin a fhágáil ina muinín
Béarla
(not) to trust it (the sea, by breaking the taboo)
Téamaí
Farraige, An t-osnádúr
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 12
Buntéacs
ní raibh aiste ar bith ar an iasg
Téacs caighdeánach
ní raibh aiste ar bith ar an iasc
Béarla
the fish weren’t biting
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Bia agus deoch, Farraige, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 12
Buntéacs
lioca
Téacs caighdeánach
lioca
Béarla
a small fish
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 12
Buntéacs
géarbhach
Téacs caighdeánach
géarbhach
Béarla
stiff wind
Téamaí
Aimsir agus am, Farraige
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 13
Buntéacs
líonán
Téacs caighdeánach
líonán
Béarla
a submerged reef
Téamaí
Farraige, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 13
Buntéacs
cáir (ar an fharraige)
Téacs caighdeánach
cár (ar an fharraige)
Béarla
foam, breaking waves
Téamaí
Farraige
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 17
Buntéacs
...bhéarfa seo Úna ’un cineáil
Téacs caighdeánach
bhéarfaidh seo Úna chun cineáil
Béarla
this will show, convince Úna, win her over
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 22
Buntéacs
roithleach gan snámh
Téacs caighdeánach
roilleach gan snámh
Béarla
the odd man out
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 22
Buntéacs
rinne a’ lá sin mo shúile domh
Téacs caighdeánach
rinne an lá sin mo shúile dom
Béarla
that day taught me a lesson
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 22
Buntéacs
ar mhéad is bhí sé a’ goilleadh air
Téacs caighdeánach
ar mhéad is a bhí sé ag goilleadh air
Béarla
such was the extent to which it was distressing him
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 26
Buntéacs
beannacht dhuine bhoicht
Téacs caighdeánach
beannacht duine bocht
Béarla
a poor person’s blessing, a piece of fortune
Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Sofhriotal
Leathanach 27
Buntéacs
a chos i n-a aice leis
Téacs caighdeánach
a chos in aice leis
Béarla
he lost the power of his leg
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 27
Buntéacs
ciothramach
Téacs caighdeánach
cithréimeach
Béarla
maimed, deformed
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 27
Buntéacs
ballán
Téacs caighdeánach
ballán
Béarla
a ballan, wrasse (fish)
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 29
Buntéacs
taispeánadh
Téacs caighdeánach
taispeánadh
Béarla
revelation, warning
Téamaí
An t-osnádúr, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 30
Buntéacs
bhí sé i muinighin a’ chuidighte a bhéarfadh duine eile de na sgoláirí dó
Téacs caighdeánach
bhí sé i muinín an chuidithe a bhéarfadh duine eile de na scoláirí dó
Béarla
he was depending on the help one of the other students would give him
Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
ní fhaghthar saill gan cheannach
Téacs caighdeánach
ní fhaightear saill gan cheannach
Béarla
there’s no gain without pain
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Bia agus deoch, Gaois - comhairle - eolas
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Meafar, Nath
Leathanach 31
Buntéacs
mar adeir a’ nathán, rí gach duine ar a chuid féin
Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán, rí gach duine ar a chuid féin
Béarla
as the saying goes, each man is lord of his own possessions
Leathanach 32
Buntéacs
ní bhéadh aonduine a’ tnúth a h-inntleachta díthe
Téacs caighdeánach
ní bheadh aon duine ag tnúth a hintleachta di
Béarla
no one would be envious of her intellect
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal
Leathanach 32
Buntéacs
urchóideach
Téacs caighdeánach
urchóideach
Béarla
harmful, wicked, malignant
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 32
Buntéacs
an draoidín giorsaighe sin
Téacs caighdeánach
an draoidín girsí sin
Béarla
that little girl
Téamaí
Tréithe daonna, Aois
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 32
Buntéacs
lasadh a bhaint as duine
Téacs caighdeánach
lasadh a bhaint as duine
Béarla
to cause sb. to blush
Leathanach 32
Buntéacs
a’ cur achrann i n-a shuidhe
Téacs caighdeánach
ag cur achrann ina shuí
Béarla
instigating, initiating trouble
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh
Leathanach 32
Buntéacs
a’ tógáil bruighne
Téacs caighdeánach
ag tógáil bruíne
Béarla
stirring up trouble, sowing seeds of bickering
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 32
Buntéacs
achmhusán
Téacs caighdeánach
achasán
Béarla
an insult, reproach
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 32/3
Buntéacs
3. léigheann a bhí a’ déanamh dochair is díobhála dó
Téacs caighdeánach
léann a bhí ag déanamh dochair agus díobhála dó
Béarla
an education that was harmful and injurious to him
Téamaí
Oideachas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 32
Buntéacs
léigheann a bhí a’ déanamh dochair is díobhála dó
Téacs caighdeánach
léann a bhí ag déanamh dochair agus díobhála dó
Béarla
an education that was harmful and injurious to him
Téamaí
Oideachas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 33
Buntéacs
bheadh ciall cheannuighthe aici
Téacs caighdeánach
bheadh ciall cheannaithe aici
Béarla
she would have learnt her lesson
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 33
Buntéacs
ní raibh maith leis a ghábháil ‘un sgannsála le Nórainn
Téacs caighdeánach
ní raibh maith leis a ghabháil chun scansála le Nórainn
Béarla
there was no point in him squabbling with Nora
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 33
Buntéacs
an chéad áiméar a gheobhadh Donnchadh
Téacs caighdeánach
an chéad áiméar a gheobhadh Donnchadh
Béarla
the first opportunity that Donnchadh would get
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 35
Buntéacs
béinleic
Téacs caighdeánach
béillic
Béarla
a flat stone with a cavity underneath
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 35
Buntéacs
léabairt de’n teangaidh a thabhairt dó
Téacs caighdeánach
leadhbairt den teanga a thabhairt dó
Béarla
to give him a scolding, telling off
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 35
Buntéacs
tuitim amach san fhairrge
Téacs caighdeánach
titim amach san fharraige
Béarla
to fall into the sea
Téamaí
Farraige, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 36
Buntéacs
sean-riclíní
Téacs caighdeánach
seanriclíní
Béarla
ramshackle old houses
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 37
Buntéacs
beidh sí slán sul a bpóstar í
Téacs caighdeánach
beidh sí slán sula bpóstar í
Béarla
(of distressed child) she’ll soon get over it
Téamaí
Mothúcháin, Aois, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 37
Buntéacs
Acht dhéanfa seo do shúile duit
Téacs caighdeánach
ach dhéanfaidh seo do shúile duit
Béarla
but this’ll teach you a lesson
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 38
Buntéacs
ní fhuair sé dh’airidh riamh acht...
Téacs caighdeánach
ní bhfuair sé d’airí riamh ach…
Béarla
it was no more than he deserved...
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 38
Buntéacs
na másaí a théidheadh le bonnsach shlaite
Téacs caighdeánach
na mása a théamh le bonsach shlaite
Béarla
to get one’s backside warmed with a stout rod, to get a scalping
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 38
Buntéacs
ní rachadh grian i bhfairrge go mbeadh siad...
Téacs caighdeánach
ní rachadh grian i bhfarraige go mbeadh siad…
Béarla
a day wouldn’t have passed before they …
Téamaí
Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh
Leathanach 39
Buntéacs
bhí sé a’ trághadh san am
Téacs caighdeánach
bhí sé ag trá san am
Béarla
the tide was going out at the time
Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Samhail
Leathanach 40
Buntéacs
an maistín gan mhúnadh
Téacs caighdeánach
an maistín gan mhúineadh
Béarla
the unmannerly brat
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 40
Buntéacs
dóbhrán
Téacs caighdeánach
dobhrán
Béarla
dull-witted, stupid person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 40
Buntéacs
béaróg
Téacs caighdeánach
méaróg
Béarla
cheeky, impudent girl
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 40
Buntéacs
giodalach
Téacs caighdeánach
giodalach
Béarla
perky, self-conceited
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 40
Buntéacs
uasgán
Téacs caighdeánach
uascán
Béarla
a sheepish, simple minded person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 40
Buntéacs
cloigneach a’ chinn mhóir
Téacs caighdeánach
cloigneach an chinn mhóir
Béarla
a big-headed dunce
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 40
Buntéacs
nuair a bhí an maighistir ‘á mo chlamhairt
Téacs caighdeánach
nuair a bhí an máistir do mo sclamhadh
Béarla
when the master was getting stuck into me
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 40
Buntéacs
bhí lasóg sa bharrach
Téacs caighdeánach
bhí an lasóg sa bharrach
Béarla
passions were inflamed, the row had started
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 40
Buntéacs
nár mhór a’ croidhe díthe …
Téacs caighdeánach
nár mhór an croí di …
Béarla
how dare she …
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 40
Buntéacs
Ceannuigh cíor mhín díthe is ná bíodh sí a’ gabháil thart ’á tochas féin
Téacs caighdeánach
ceannaigh cíor mhín di agus ná bíodh sí ag dul thart á tochas féin
Béarla
buy her a nit comb and don't let her go around scratching herself
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 41
Buntéacs
súgán droma gan chasadh
Téacs caighdeánach
súgán droma gan chasadh
Béarla
a spineless person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 41
Buntéacs
arracaiseach
Téacs caighdeánach
araiciseach
Béarla
hasty, short-tempered
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 41
Buntéacs
báid siolastraighe
Téacs caighdeánach
báid feileastraim
Béarla
boats made of wild iris seed
Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 41
Buntéacs
agus nach fíor gur lugha ná frigh máthair chointinne
Téacs caighdeánach
agus nach fíor gur lú ná fríd máthair chointinne
Béarla
and isn't it true that the smallest, slightest thing can start trouble
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 41
Buntéacs
geasa nach bhfuilgeonadh aon laoch
Téacs caighdeánach
geasa nach bhfulaingeodh aon laoch
Béarla
spells that no warrior could endure
Téamaí
An t-osnádúr, Míleata, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 44
Buntéacs
ní raibh air ach aon leannán amháin
Téacs caighdeánach
ní raibh air ach aon leannán amháin
Béarla
he had only one weakness
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 47
Buntéacs
i bhfaiteadh na súl
Téacs caighdeánach
i bhfaiteadh na súl
Béarla
in the blink of an eye, instantly
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 48
Buntéacs
leath a dhéanamh de féin is leath de’n tsaoghal
Téacs caighdeánach
leath a dhéanamh de féin agus leath den tsaol
Béarla
to work excessively
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 48
Buntéacs
cealg
Téacs caighdeánach
cealg
Béarla
sting, venom, deceit, treachery
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 48
Buntéacs
bhí an chleag ann
Téacs caighdeánach
bhí an chealg ann
Béarla
the mischief was evident
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 48
Buntéacs
corr atá sé, agus chan a ghoid sin ná ‘fhuadach a rinne sé
Téacs caighdeánach
corr atá sé, agus chan á ghoid sin ná á fhuadach a rinne sé
Béarla
he’s odd and it runs in the family; it’s in his blood
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 48
Buntéacs
leathach
Téacs caighdeánach
leathach
Béarla
broad seaweed, sea-wrack
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Farraige, Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 49
Buntéacs
sí Nualaidín an chléir chánta
Téacs caighdeánach
is í Nualaidín an chléir cháinte
Béarla
Nualaidín has a slanderous tongue
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Leathanach 49
Buntéacs
fiarach
Téacs caighdeánach
fiarach
Béarla
uncultivated grassland, lea
Téamaí
Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair
Leathanach 50
Buntéacs
sean-duine fuasgailteach
Téacs caighdeánach
seanduine fuascailteach
Béarla
old person who is helpful in distress
Téamaí
Tréithe daonna, Aois
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 51
Buntéacs
agus, mar adeireadh na sean-daoine fad ó shoin, ní fhaghthar saill gan cheannach
Téacs caighdeánach
agus, mar a deireadh na seandaoine fada ó shin, ní fhaightear saill gan cheannach
Béarla
and as the old folks would say, no pain no gain,
Téamaí
Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 51
Buntéacs
Nach minic ariamh a chulamar an rud is measa le duine ná a bhás go mb’fhéidir gurab é a leas é
Téacs caighdeánach
Nach minic riamh a chuala muid, an rud is measa le duine ná a bhás go mb’fhéidir gurb é a leas é
Béarla
Haven't we often heard, what one regards as a fate worse than death may be a blessing in disguise
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath, Seanfhocal
Leathanach 51
Buntéacs
contabhairt phriosála
Téacs caighdeánach
contúirt phreasála
Béarla
a danger of conscription (into British armed forces)
Téamaí
Míleata, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 52
Buntéacs
ceannn as éadan
Téacs caighdeánach
ceann as éadan
Béarla
indiscriminately; wholesale; one after another
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 52
Buntéacs
tá siad a’ priosáil na bhfear óg ceann as éadan
Téacs caighdeánach
tá siad ag preasáil na bhfear óg ceann as éadan
Béarla
there's a wholesale conscription of young men
Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 53
Buntéacs
ní bhfuil léas ag aonduine ar a shaoghal
Téacs caighdeánach
níl léas ag aon duine ar a shaol
Béarla
one never knows what the future has in store
Téamaí
Mothúcháin, Aimsir agus am, Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 56
Buntéacs
bhí Gráinne ….mar chonnaic Dia í
Téacs caighdeánach
bhí Gráinne …. mar a chonaic Dia í
Béarla
G. was a pitiful sight
Leathanach 57
Buntéacs
go raibh an tubaiste a’ siubhal le h-Éamonn Ghráinne Thuathail
Téacs caighdeánach
go raibh an tubaiste ag siúl le hÉamonn Ghráinne Thuathail
Béarla
E. Gh. Th. was destined to suffer tragedy, doomed to destruction
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 57
Buntéacs
‘ oiread is gránadh
Téacs caighdeánach
a oiread is gránú
Béarla
as much as a scrape
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 57
Buntéacs
mar rachadh siad i n-arraicis a’ bháis
Téacs caighdeánach
mar a rachadh siad in araicis an bháis
Béarla
how they would meet death
Leathanach 59
Buntéacs
an rud nach bhfuil sa nádúir ag duine ní chuirfear ann le foghluim é
Téacs caighdeánach
an rud nach bhfuil sa nádúr ag duine ní chuirfear ann le foghlaim é
Béarla
what is not in one’s nature cannot be acquired through learning
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Oideachas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 60
Buntéacs
na duis
Téacs caighdeánach
na duis
Béarla
the three drones on the Scottish bagpipes
Téamaí
Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 61
Buntéacs
ag éirghe saoghalta
Téacs caighdeánach
ag éirí saolta
Béarla
becoming materialistic
Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 61
Buntéacs
fiche míle, má d’fhan sé air
Téacs caighdeánach
fiche míle, má d’fhan sé air
Béarla
twenty miles, if not more
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 61
Buntéacs
a’ buain
Téacs caighdeánach
ag buain
Béarla
reaping
Téamaí
Bia agus deoch, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 65
Buntéacs
na dosaibh
Téacs caighdeánach
na dois
Béarla
the drones
Téamaí
Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 65
Buntéacs
tugtha do’n ól
Téacs caighdeánach
tugtha don ól
Béarla
given to drink
Téamaí
Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal
Leathanach 65
Buntéacs
ór is eabhair
Téacs caighdeánach
ór agus eabhar
Béarla
gold and ivory
Téamaí
Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
ní thabhóchadh sin leas-ainm dó...
Téacs caighdeánach
ní thabhódh sin leasainm dó
Béarla
that wouldn’t earn him a nickname
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 74
Buntéacs
níor mhór leo a n-abóradh siad leis
Téacs caighdeánach
níor mhór leo a n-abródh siad leis
Béarla
they didn’t consider what they would say to him to be excessive
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
tairéim
Téacs caighdeánach
tairéim
Béarla
disparagement
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 74
Buntéacs
a’ gábháil ar sochar do’n tír
Téacs caighdeánach
ag gabháil ar sochar don tír
Béarla
benefitting the country
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 75
Buntéacs
an fear d’imthigh as maoideamh
Téacs caighdeánach
an fear a d’imigh as maíomh
Béarla
the man who disgraced his own kin
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 77
Buntéacs
ar ghréim gáilligh
Téacs caighdeánach
ar ghreim gáilligh
Béarla
gripped by the gills
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Farraige, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 77
Buntéacs
choinneóchadh sé ánnlann a gcodach le teaghlach
Téacs caighdeánach
choinneodh sé anlann a gcoda le teaghlach
Béarla
it’d provide a family with food such as fish or meat to augment a basic diet of bread or potatoes
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 78
Buntéacs
an márla bradach
Téacs caighdeánach
an marla bradach
Béarla
the thieving weakling
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 80
Buntéacs
nach mbeadh tnúth fir le chéile ann
Téacs caighdeánach
nach mbeadh tnúth fir le chéile ann
Béarla
it would be every man for himself
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 82
Buntéacs
fágálach
Téacs caighdeánach
fágálach
Béarla
a weakling
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 82
Buntéacs
gaisgidheacht
Téacs caighdeánach
gaiscíocht
Béarla
prowess under arms
Téamaí
Míleata, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 83
Buntéacs
buailfe mé leithead a chraicinn air
Téacs caighdeánach
buailfidh mé leithead a chraicinn air
Béarla
I’ll give him a sound thrashing
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 85
Buntéacs
droch-shlaghdán a chuaidh i bhfeadánacht inntí
Téacs caighdeánach
drochshlaghdán a chuaigh i bhfeadánacht inti
Béarla
a bad cold that got a grip of her/ became chronic
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
cianach
Téacs caighdeánach
cianach
Béarla
peevish, restless
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 86
Buntéacs
teacht dheirg a’ dá néall
Téacs caighdeánach
teacht dhearg an dá néal
Béarla
at the first flush of dawn
Leathanach 93
Buntéacs
sgiorrachán
Téacs caighdeánach
sciorrachán
Béarla
a slippery person, panderer
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 93
Buntéacs
cuirnín
Téacs caighdeánach
coirnín
Béarla
curl
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 94
Buntéacs
má tá sin ion-mhaoidhte orm
Téacs caighdeánach
má tá sin inmhaíte orm
Béarla
if I have earned that, for my sins
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 95
Buntéacs
ion-súl
Téacs caighdeánach
insúl
Béarla
eye-catching, attractive
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 95
Buntéacs
amuigh ar tír mór
Téacs caighdeánach
amuigh ar tír mór
Béarla
on the mainland
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 95
Buntéacs
cuibhreann siogail
Téacs caighdeánach
cuibhreann seagail
Béarla
a field of rye
Téamaí
Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 96
Buntéacs
ar mo chrann-sa (a thuit sé)
Téacs caighdeánach
ar mo chrannsa (a thit sé)
Béarla
it fell to me
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 96
Buntéacs
a’ dramhaltaigh
Téacs caighdeánach
ag dramhaltaigh
Béarla
tramping
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 99
Buntéacs
le h-iongabháil
Téacs caighdeánach
le hiongabháil
Béarla
to control
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 99
Buntéacs
mo mhiosúr a fhágháil le bád
Téacs caighdeánach
mo mhiosúr a fháil le bád
Béarla
to provide measurements for a boat builder
Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 102
Buntéacs
a gheárradh eagach
Téacs caighdeánach
a ghearradh eangach
Béarla
cutting out grid, notching
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 103
Buntéacs
dá dtéightidhe i gcionn uird
Téacs caighdeánach
dá dtéití i gcionn oird
Béarla
if a sledgehammer was used
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 105
Buntéacs
deir fear na h-eagna go mbíonn toiseach lag
Téacs caighdeánach
deir fear na heagna go mbíonn tosach lag
Béarla
all beginnings start tentatively, says the wise man
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal
Leathanach 105
Buntéacs
uibheacha éilín
Téacs caighdeánach
uibheacha éillín
Béarla
hatching eggs
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 106
Buntéacs
Deir siad gur minic bíos a’ t-ádh ar a’ bheagán
Téacs caighdeánach
deir siad gur minic a bhíonn an t-ádh ar an bheagán
Béarla
they say a little is often lucky
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 107
Buntéacs
rud a chlaoidh a n-éifeacht agus chuir deireadh le n-a réim
Téacs caighdeánach
rud a chloígh a n-éifeacht agus a chuir deireadh lena réim
Béarla
which weakened their effectiveness and finished off their rule
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 108
Buntéacs
mo chos i m’aice liom
Téacs caighdeánach
mo chos i m’aice liom
Béarla
without the use of my leg
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Leathanach 113
Buntéacs
ní raibh sé ’á gcóir
Téacs caighdeánach
ní raibh sé dá gcóir
Béarla
he wasn’t near them
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 114
Buntéacs
coinnigheann siad a gcuid fáireach glan
Téacs caighdeánach
coinníonn siad a gcuid fáireacha glan
Béarla
they keep their nests clean
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 115
Buntéacs
a’ nathán adeir go sgiordann éan as gach ealta
Téacs caighdeánach
an nathán a deir go sciurdann éan as gach ealta
Béarla
the phrase that says, there’s always an odd man out, an exception to every rule
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 116
Buntéacs
a’ cur leis a’ fhréimh ó dtáinig
Téacs caighdeánach
ag cur leis an fhréamh óna dtáinig
Béarla
like father like son
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Teaghlach – muintir – pobal
Leathanach 116
Buntéacs
a’ tsúil a chonnaic agus nár bheannuigh
Téacs caighdeánach
an tsúil a chonaic agus nár bheannaigh
Béarla
the eye that has seen but has not blessed ( in ref. to sb. who has viewed a new acquisition without giving a blessing )
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 118
Buntéacs
rinne siad a reic
Téacs caighdeánach
rinne siad a reic
Béarla
they broadcast it (news, gossip)
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 119
Buntéacs
an dlaoigh mhullaigh
Téacs caighdeánach
an dlaoi mhullaigh
Béarla
the finishing touches
Leathanach 120
Buntéacs
deireadh gach bruighne síothcháin
Téacs caighdeánach
deireadh gach bruíne síocháin
Béarla
every conflict ends in peace
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 120
Buntéacs
siubhal spadánta
Téacs caighdeánach
siúl spadánta
Béarla
a slow, lethargic walk
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 121
Buntéacs
brothlughadh
Téacs caighdeánach
brathladh
Béarla
an angry shout, threat
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 121
Buntéacs
gliom fhiadhta
Téacs caighdeánach
glam fhiata
Béarla
a wild howl
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 122
Buntéacs
coraidh ghraibhéil
Téacs caighdeánach
cora gairbhéil
Béarla
a gravel pit
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 124
Buntéacs
ar ghreasuigh tusa do mhadadh féin ann?
Téacs caighdeánach
ar ghríosaigh tusa do mhadadh féin ann?
Béarla
did you incite your dog to attack him?
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 125
Buntéacs
is fairsing Dia sa chúmhanglach
Téacs caighdeánach
is fairsing Dia sa chúngach
Béarla
God will provide
Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 126
Buntéacs
le huair an achmhusáin a chur thar an chréatúr
Téacs caighdeánach
le huair an achasáin a chur thar an chréatúr
Béarla
to save the boy from reproach
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 126
Buntéacs
nuair a fhásfas a’ cluimhreach
Téacs caighdeánach
nuair a fhásfas an chluimhreach
Béarla
when the plumage grows
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 129
Buntéacs
a mbeadh riar mo riachtanais aige
Téacs caighdeánach
a mbeadh riar mo riachtanais aige
Béarla
who would provide my necessities
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 133
Buntéacs
le coisgriughadh a chur fúinn
Téacs caighdeánach
le coiscriú a chur fúinn
Béarla
to alarm / startle us
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 134
Buntéacs
gasúr bocht ciothramach
Téacs caighdeánach
gasúr bocht cithréimeach
Béarla
a poor deformed boy
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 137
Buntéacs
ar a’ tseasgaireacht
Téacs caighdeánach
ar an tseascaireacht
Béarla
in comfortable surroundings
Téamaí
Teach agus baile, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 138
Buntéacs
...an sgian go feirc ann
Téacs caighdeánach
an scian go feirc ann
Béarla
the knife up to the hilt
Téamaí
Míleata, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 139
Buntéacs
‘un a’ toighe cúil
Téacs caighdeánach
chun an tí cúil
Béarla
out to the toilet
Téamaí
Teach agus baile
Leathanach 140
Buntéacs
fá léan is fá aithreachas
Téacs caighdeánach
faoi léan is faoi aithreachas
Béarla
in sorrow and regret
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 140
Buntéacs
cuireadh goiste air
Téacs caighdeánach
cuireadh coiste air
Béarla
a post mortem was held (on his body)
Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 140
Buntéacs
ag agra díoghaltais Dé orm
Téacs caighdeánach
ag agairt díoltas Dé orm
Béarla
pleading God’s retribution on me
Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 141
Buntéacs
leoirghníomh
Téacs caighdeánach
leorghníomh
Béarla
atonement , full amends,
Téamaí
Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 141
Buntéacs
chuaigh mé ar aon bhárr amháin creatha
Téacs caighdeánach
chuaigh mé ar aon bharr amháin creatha
Béarla
I began to shake all over, all of a tremble
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 142
Buntéacs
mo chreach
Téacs caighdeánach
mo chreach
Béarla
woe is me
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 142
Buntéacs
taisbeánadh
Téacs caighdeánach
taispeánadh
Béarla
revelation, (supernatural) manifestation
Téamaí
An t-osnádúr, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 143
Buntéacs
ba díol truaighe an créatúr bocht ciothramach
Téacs caighdeánach
ba dhíol trua an créatúr bocht cithréimeach
Béarla
the poor unfortunate cripple was deserving of pity
Téamaí
Mothúcháin, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 143
Buntéacs
riocht a bhí sé a chumadh dó fein
Téacs caighdeánach
riocht a bhí sé a chumadh dó féin
Béarla
a pretence state
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 143
Buntéacs
bhí an dá chois crochta marbh leis mar bheadh dhá osán bríste ann a bheadh crochta amuigh ar tiormughadh
Téacs caighdeánach
bhí an dá chros crochta marbh leis mar a bheadh dhá osán briste ann a bheadh crochta amuigh ar triomú
Béarla
his two legs were hanging limp like two trouser legs drying on a line outside
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Éadaí
Leathanach 144
Buntéacs
gur fionnadh liom
Téacs caighdeánach
gur fionnadh liom
Béarla
that it became clear to me, that I found out
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 147
Buntéacs
daoinibh uallacha
Téacs caighdeánach
daoine uallacha
Béarla
giddy, light-headed, scatterbrained people
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 147
Buntéacs
antráthach
Téacs caighdeánach
antráthach
Béarla
late, untimely
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 147
Buntéacs
is mairg a chuirfeadh bréag air,
Téacs caighdeánach
is mairg a chuirfeadh bréag air
Béarla
it’s a pity to misrepresent him / to tell lies about him
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 147
Buntéacs
seachrán céille
Téacs caighdeánach
seachrán céille
Béarla
mental derangement
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 148
Buntéacs
agus a sháith uaignis air
Téacs caighdeánach
agus a sháith uaignis air
Béarla
and he very scared (of the dark), spooked
Téamaí
An t-osnádúr, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 149
Buntéacs
dáigh
Téacs caighdeánach
dáigh
Béarla
unyielding, unreasoning, obdurate
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 149
Buntéacs
bheadh sé iongantach dáigh as a bharamhail féin
Téacs caighdeánach
bheadh se iontach dáigh as a bharúil féin
Béarla
he would be unyielding, sure of his opinions
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 149
Buntéacs
dá mbeireadh sé claonbhreith
Téacs caighdeánach
dá mbéarfadh sé claonbhreith
Béarla
if he should give a prejudiced, partial judgement
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 150
Buntéacs
aithmhéaltas
Téacs caighdeánach
aiféaltas
Béarla
embarrassment, shame
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 151
Buntéacs
dáimh
Téacs caighdeánach
dáimh
Béarla
love of kind, fellow-feeling, natural affection
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 151
Buntéacs
a’ maoidheamh gaoil
Téacs caighdeánach
ag maíomh gaoil
Béarla
declaring, claiming relationship
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 151
Buntéacs
eadar a’ dá lá Nodlag
Téacs caighdeánach
idir an dá lá Nollag
Béarla
between Christmas Day and 6th January
Téamaí
Aimsir agus am, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 152
Buntéacs
ní raibh gar dóbhtha bheith liom
Téacs caighdeánach
ní raibh gar dóibh a bheith liom
Béarla
there was no use in them talking to me
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 152
Buntéacs
bealach uaigneach
Téacs caighdeánach
bealach uaigneach
Béarla
a solitary, lonely, eerie, lonesome road
Téamaí
An t-osnádúr, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 152
Buntéacs
an bealach is uaignighe istuigh igConndae Dhún na nGall
Téacs caighdeánach
an bealach is uaigní istigh i gContae Dhún na nGall
Béarla
the most solitary, lonely road in Co. Donegal
Téamaí
An t-osnádúr, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 153
Buntéacs
fá n-a h-imlibh
Téacs caighdeánach
fá na himill
Béarla
around its edges, banks
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 153
Buntéacs
taiseannaí
Téacs caighdeánach
taispeántaí
Béarla
apparitions, revelations, (supernatural) manifestations
Téamaí
An t-osnádúr
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 153
Buntéacs
cuisgrigh
Téacs caighdeánach
cuiscreach
Béarla
reeds
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 153
Buntéacs
gan oiread is dlaoidheóg de néall
Téacs caighdeánach
gan oiread is dlaíóg de néal
Béarla
without as much as a wisp of cloud
Leathanach 154
Buntéacs
áithe aoil
Téacs caighdeánach
áith aoil
Béarla
lime kiln
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 154
Buntéacs
crathán eagla
Téacs caighdeánach
crothán eagla
Béarla
a little fear
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 154
Buntéacs
cróchnáidí
Téacs caighdeánach
crócharnaidí
Béarla
phantom corteges seen in vision
Téamaí
An t-osnádúr
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 155
Buntéacs
a’ cur bala ar a’ bhealach
Téacs caighdeánach
ag cur baile ar an bhealach
Béarla
repairing the road
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 155
Buntéacs
mar adeir a’ duine eagnaidhe is beo neach i ndiaidh a sgannruighthe
Téacs caighdeánach
mar a deir an duine eagnaí is beo neach i ndiaidh a scanraithe
Béarla
as the wise man says, scares are seldom fatal
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 155
Buntéacs
sgonnsa aitinighe
Téacs caighdeánach
sconsa aitinn
Béarla
a fence of gorse, whin
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 155
Buntéacs
tor mór aitinighe
Téacs caighdeánach
tor mór aitinn
Béarla
a big gorse bush
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 156
Buntéacs
cuirfe mé Peadar i n-a shuidhe
Téacs caighdeánach
cuirfidh mé Peadar ina shuí
Béarla
I’ll get Peter up (out of bed)
Téamaí
Teach agus baile, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 156
Buntéacs
agus ciall cheannuighthe agam
Téacs caighdeánach
agus ciall cheannaithe agam
Béarla
hard won experience, I have learnt my lesson
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 156
Buntéacs
chuala mé grág uathbhásach
Téacs caighdeánach
chuala mé grág uafásach
Béarla
I heard an awful hoarse, raucous, cry
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 156
Buntéacs
ainbheathadhach
Téacs caighdeánach
ainbheithíoch
Béarla
a monster
Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 157
Buntéacs
i dtoiseach gleice
Téacs caighdeánach
i dtosach gleice
Béarla
at the beginning of the contest, fight, struggle
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Le plé, Míleata
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 157
Buntéacs
rúchladh
Téacs caighdeánach
rúchladh
Béarla
a rush, dart, dash
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 158
Buntéacs
rug siad thall is i bhfos orm
Téacs caighdeánach
rug siad thall is abhus orm
Béarla
they lifted me, one under each arm
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh
Leathanach 158
Buntéacs
bíonn cead imeartais ar dhuine ar uairibh
Téacs caighdeánach
bíonn cead imeartas ar dhuine ar uairibh
Béarla
at certain times one is open to supernatural experience
Téamaí
An t-osnádúr
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 158
Buntéacs
a rósfadh mart
Téacs caighdeánach
a róstfadh mart
Béarla
that would roast a side of beef
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 159
Buntéacs
chás Dia deor bheag bhrandaí istuigh
Téacs caighdeánach
chas Dia deoir bheag bhranda istigh
Béarla
there was a wee drop of brandy in the house as luck would have it
Téamaí
Bia agus deoch, Teach agus baile
Leathanach 159
Buntéacs
ná bain de gheis agus ní bhainfidh geis duit
Téacs caighdeánach
ná bain do gheis agus ní bhainfidh geis duit
Béarla
do not interfere with the supernatural and it will not interfere with you
Téamaí
An t-osnádúr
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal
Leathanach 161
Buntéacs
rinne an oidhche sin do shúile duit
Téacs caighdeánach
rinne an oíche sin do shúile duit
Béarla
that night taught you a lesson
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 162
Buntéacs
ba mhaith léithe tabhairt le fios dó nach mbeadh doicheall ar bith roimh a cheileabhar uirthí
Téacs caighdeánach
ba mhaith léi tabhairt le fios dó nach mbeadh doicheall ar bith roimh a cheiliúr uirthi
Béarla
she wanted him to know that his proposal of marriage would not be unwelcome
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 163
Buntéacs
a’ déanamh allghuis
Téacs caighdeánach
ag déanamh olláis
Béarla
to glory in, exultation, rejoicing
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 164
Buntéacs
greadfach
Téacs caighdeánach
greadfach
Béarla
a stinging pain, smart
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 164
Buntéacs
caidreamh beag laghach na bpáistí
Téacs caighdeánach
caidreamh beag lách na bpáistí
Béarla
the nice, sociable companionship of children
Téamaí
Aois, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 166
Buntéacs
bheith d’éan chorr
Téacs caighdeánach
a bheith i d’éan corr
Béarla
to be the odd man out
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 168
Buntéacs
ní fhuil aon mhac aige choinneóchas an iaróg beo i n-a dhiaidh
Téacs caighdeánach
níl aon mhac aige a choinneos an iaróg beo ina dhiaidh
Béarla
he has no son who would keep the quarrel going after he’s gone
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 168
Buntéacs
ceileabhar carthannais
Téacs caighdeánach
ceiliúr carthanachta
Béarla
friendly greeting
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 169
Buntéacs
arraicseach ‘un bruighne
Téacs caighdeánach
araiciseach chun bruíne
Béarla
to be quick to start a fight, to look for trouble
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 169
Buntéacs
bhéinn le n-a fhuireachas, féacáil caidé an mianach atá ann
Téacs caighdeánach
bheinn lena fhuireachas, féachaint cad é an mianach atá ann
Béarla
I’d be keeping a close eye on him to see what he’s made of
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 170
Buntéacs
cuirim de fhiachaibh ort é
Téacs caighdeánach
cuirim d’fhiacha ort é
Béarla
I put you under obligation to do it
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 171
Buntéacs
maol san intinn
Téacs caighdeánach
maol san intinn
Béarla
to be unperceptive
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 172
Buntéacs
nárbh ‘ é an ola ar a gcroidhe é
Téacs caighdeánach
nárbh é an ola ar a gcroí é
Béarla
Didn’t they take great pleasure in it
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 172
Buntéacs
níorbh’ beo dúinn ár mbeo
Téacs caighdeánach
níor bheo dúinn ár mbeo
Béarla
our lives wouldn’t be worth living
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 173
Buntéacs
mac a’ duine chéimeamhail
Téacs caighdeánach
mac an duine chéimiúil
Béarla
the son of a distinguished person
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 175
Buntéacs
ní mhairfidh an racht mearaidh seo acht tamall
Téacs caighdeánach
ní mhairfidh an racht mearaidh seo ach tamall
Béarla
this crazy outburst will only last a while
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 180
Buntéacs
go raibh an spéir mar bheadh eangach gheal ann a mbeadh mogaill mhiona uirthí
Téacs caighdeánach
go raibh an spéir mar a bheadh eangach gheal ann a mbeadh mogaill mhiona uirthi
Béarla
that the sky was like a bright net, with fine mesh
Téamaí
Aimsir agus am, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 181
Buntéacs
a’ doicheall roimh a chuideachta
Téacs caighdeánach
ag doicheall roimh a chuideachta
Béarla
shunning his company
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 181
Buntéacs
ní leaighfidh an sneachta mise ach oiread leat féin
Téacs caighdeánach
ní leáfaidh an sneachta mise ach oiread leat féin
Béarla
the snow will melt neither of us
Téamaí
Aimsir agus am, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 181
Buntéacs
ráthach shneachta
Téacs caighdeánach
ráth sneachta
Béarla
a snowdrift
Téamaí
Aimsir agus am, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 182
Buntéacs
bíonn dáimh gan gaol ann corr-uair
Téacs caighdeánach
bíonn dáimh gan ghaol ann corruair
Béarla
sometimes kindred feeling doesn’t need family ties
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 182
Buntéacs
chuir mé a raibh sa relig fá bhrígh na guidhe
Téacs caighdeánach
chuir mé a raibh sa reilig faoi bhrí na guí
Béarla
I included everyone in the cemetery in the prayer
Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 186
Buntéacs
bhéarfainn cómhairle a leasa dó
Téacs caighdeánach
bhéarfainn comhairle a leasa dó
Béarla
I would give him good advice (to his advantage)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 187
Buntéacs
bhí sé ar a’strainséir a ba laghaighe agus a ba gharaighe...
Téacs caighdeánach
bhí sé ar an strainséir ba láiche agus ba gharaí…
Béarla
he was the most pleasant and helpful stranger...
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 188
Buntéacs
#VALUE!
Téacs caighdeánach
mar is olc le mo chara is mar is maith le mo namhaid
Béarla
as my enemy and not my friend would have it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 190
Buntéacs
ní raibh pian ná piolóid air
Téacs caighdeánach
ní raibh pian ná piolóid air
Béarla
he was in no discomfort
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 191
Buntéacs
créachta
Téacs caighdeánach
créachta
Béarla
tuberculosis
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 193
Buntéacs
ní raibh sé i bhfad ag éileamh
Téacs caighdeánach
ní raibh sé i bhfad ag éileamh
Béarla
he wasn’t lying long (with disease), it was a short illness
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 194
Buntéacs
dath na ndaol
Téacs caighdeánach
dath na ndaol
Béarla
blue in the face with cold
Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil
Leathanach 195
Buntéacs
bachtaí
Téacs caighdeánach
bachtaí
Béarla
turf-banks
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 195
Buntéacs
ag ámhailligh
Téacs caighdeánach
ag ábhaillí
Béarla
playing, mischievousness
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 196
Buntéacs
géar-chúiseach
Téacs caighdeánach
géarchúiseach
Béarla
keen (of mind) astute, shrewd
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 197
Buntéacs
ní thiocfadh liom-sa fealladh air
Téacs caighdeánach
ní thiocfadh liomsa fealladh air
Béarla
I couldn’t let him down
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 198
Buntéacs
sa chumanglach
Téacs caighdeánach
sa chúngach
Béarla
in a tight spot, difficult situation
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Leathanach 201
Buntéacs
acra
Téacs caighdeánach
acra
Béarla
a tool, implement
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 201
Buntéacs
ní fhuil coir orm
Téacs caighdeánach
níl cóir orm
Béarla
I’m not bad
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 202
Buntéacs
is minic a gheobhainn de chroidhe bagar air
Téacs caighdeánach
is minic a gheobhainn de chroí bagairt air
Béarla
often I was fit to, sufficiently incensed to, threaten him
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 202
Buntéacs
a’ fear a dtáinig sé de mhitheas dó… ciall a bheith aige
Téacs caighdeánach
an fear a dtainig sé de mhitheas dó… ciall a bheith aige
Béarla
the man for whom it is high time .... to have a bit of sense
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 202
Buntéacs
ní fhuil de dhóigh ar na daoinibh sin acht moladh leo
Téacs caighdeánach
níl de dhóigh ar na daoine sin ach moladh leo
Béarla
the only way to deal with those people is to go along with what they say
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 202
Buntéacs
óir bhí gach aon fhear aca a’ cur síos mearaidh do’n fhear eile
Téacs caighdeánach
óir bhí gach aon fhear acu ag cur síos mearaidh don fhear eile
Béarla
as each man was insinuating that the other was deranged
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 203
Buntéacs
..Banba a’ musgladh a misnighe!
Téacs caighdeánach
Banbha ag múscailt a misnigh!
Béarla
Ireland stirring its courage!
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 204
Buntéacs
dá dtostadh an bleadar sin eile ar feadh tamaill!
Téacs caighdeánach
dá dtostfadh an bleadar sin eile ar feadh tamaill!
Béarla
if that other bletherskate would shut up for a while!
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 206
Buntéacs
Ní fiú aon deor amháin fhola ’Sacsa nuadh darab ainm Éire,’ is cuma caidé an tsaoirse a bheadh aicí. Nach millteanach a’ rud é go bhfuil muinntir na h-Éireann fuar-bhruithte i dteangaidh agus i seanchas a gcinidh.
Téacs caighdeánach
Ní fiú aon deoir amháin fola ‘Sasana nua darb ainm Éire,’ is cuma cad é an tsaoirse a bheadh aici. Nach millteanach an rud é go bhfuil muintir na hÉireann fuarbhruite i dteanga agus seanchas a gcine.
Béarla
A “new England called Ireland” is not worth one drop of blood no matter what kind of freedom she has. Isn’t it terrible that the Irish race are indifferent to their own language and culture.
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Dlí - ceartas - pionós
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Sofhriotal
Leathanach 209
Buntéacs
...tchídh Dia an t-eagar a bhfuil mé ann
Téacs caighdeánach
chí Dia an t-eagar a bhfuil mé ann
Béarla
God pity me, the state I am in
Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 210
Buntéacs
oighe chumhalta
Téacs caighdeánach
oighe chuimilte
Béarla
a file
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 210
Buntéacs
thoisigh mé féin a spíonadh
Téacs caighdeánach
thosaigh mé féin á spíonadh
Béarla
I started to rub plug tobacco
Téamaí
Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 211
Buntéacs
siabhrán
Téacs caighdeánach
siabhrán
Béarla
derangement, mental confusion
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 212
Buntéacs
luighe amach ar an fhairsingeacht
Téacs caighdeánach
luí amach ar an fhairsinge
Béarla
to head out towards the open sea
Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 212
Buntéacs
nuair a gheobha siad an fháir folamh
Téacs caighdeánach
nuair a gheobhas siad an fháir folamh
Béarla
when they find the nest empty
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 213
Buntéacs
d’éirigh solus ar thaibhle an chaisleáin
Téacs caighdeánach
d’éirigh solas ar tháibhle an chaisleáin
Béarla
the castle’s battlements lit up
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 214
Buntéacs
is é atá … i n-a chéill ar foghnamh
Téacs caighdeánach
is é atá … ina chiall ar fónamh
Béarla
he is … in excellent mental health
Téamaí
Bás – beatha – sláinte
Gnéithe teanga
Nath
