Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 5

Buntéacs
na ribhínigh

Téacs caighdeánach
na ribhínigh

Béarla
the revenue police

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
is fiú airgead a chathamh ar theach ranna

Téacs caighdeánach
is fiú airgead a chaitheamh ar theach ranna

Béarla
it’s worth spending money on a dealing house, shop

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
tarróna sé aghaidh na ndaoine ort

Téacs caighdeánach
tarraingeoidh sé aghaidh na ndaoine ort

Béarla
it will attract customers

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 6

Buntéacs
do’n mhac a bhí teach a’ Droichid daithte

Téacs caighdeánach
don mhac a bhí teach an Droichid daite

Béarla
the Bridge house was set aside to go to the son

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
ró-thíoghbhasach

Téacs caighdeánach
ró-thíosach

Béarla
overly given to, too fond of, housekeeping, thriftiness

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 7

Buntéacs
thaisg sé a shaothrughadh

Téacs caighdeánach
thaisc sé a shaothrú

Béarla
he saved what he earned

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Obair agus ceardaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
mar adeireadh sean-mhná an bhaile bhí dóigh fir uasail air

Téacs caighdeánach
mar a deireadh seanmhná an bhaile bhí dóigh fir uasail air

Béarla
as the town’s old lady’s used to say he lived like a gentleman

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 7

Buntéacs
áit mhaith suidhe

Téacs caighdeánach
a d'fhág áit mhaith suí aige

Béarla
that left him well off, sitting pretty

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 9

Buntéacs
an cheachardhacht

Téacs caighdeánach
an cheacharthacht

Béarla
meanness, niggardliness

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 9

Buntéacs
a’ cuartughadh éadálach

Téacs caighdeánach
ag cuardach éadála

Béarla
searching for flotsam, salvage

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 10

Buntéacs
riclín

Téacs caighdeánach
riclín

Béarla

Téamaí
Teach agus baile, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 12

Buntéacs
tá dóigh bheag anásta ar na créatúir

Téacs caighdeánach
tá dóigh bheag anásta ar na créatúir

Béarla
(the infants) are in needy circumstances

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 12

Buntéacs
fear a ngoillfidh ‘anás ort

Téacs caighdeánach
fear a ngoillfidh a anás ort

Béarla
a man whose hardships would annoy you

Téamaí
Mothúcháin, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 14

Buntéacs
beidh sí beo bocht i n-a díomhanas

Téacs caighdeánach
beidh sí beo bocht ina díomhaointeas

Béarla
she'll live in poverty if unmarried

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 14

Buntéacs
gan de spré aicí acht …

Téacs caighdeánach
gan de spré aicí ach …

Béarla
having only ... for a dowry, with nothing to her name

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 16

Buntéacs
dóirnealach bocht giobach

Téacs caighdeánach
doirneálach bocht giobach

Béarla
a poor ragged, rough countryman

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Éadaí, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 17

Buntéacs
bhí dreach bocht, anróiteach air

Téacs caighdeánach
bhí dreach bocht, anróiteach air

Béarla
he had a poor wretched appearance

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna

Leathanach 21

Buntéacs
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór

Téacs caighdeánach
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór

Béarla
The Spanish Navy didn’t attempt to assume control of Ireland without gold

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Farraige, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 23

Buntéacs
cuireadh a mhuinntir as seilbh le linn Chogadh na Talmhan

Téacs caighdeánach
cuireadh a mhuintir as seilbh le linn Chogadh na Talún

Béarla
his people were dispossessed during the Land War

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Leathanach 24

Buntéacs
bhí se ag iarraidh theacht i dtír ann comh maith is thiocfadh leis

Téacs caighdeánach
bhí se ag iarraidh teacht i dtír ann chomh maith is a thiocfadh leis

Béarla
he was trying to make as good a living as he could there

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 25

Buntéacs
bunachar

Téacs caighdeánach
bunachar

Béarla
money put by, nest egg

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 25

Buntéacs
dhá thuistiún

Téacs caighdeánach
dhá thoistiún

Béarla
two four-penny pieces

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 25

Buntéacs
ceathardha

Téacs caighdeánach
ceachartha

Béarla
mean, tight-fisted with money

Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 26

Buntéacs
tá na múrthaí airgid aicí

Téacs caighdeánach
tá na múrtha airgid aici

Béarla
she has heaps of money

Gnéithe teanga
Nath, Frása suntasach teangeolaíoch, Samhail

Leathanach 26

Buntéacs
beannacht dhuine bhoicht

Téacs caighdeánach
beannacht duine bocht

Béarla
a poor person’s blessing, a piece of fortune

Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Sofhriotal

Leathanach 26

Buntéacs
nach dtiocfadh Murchadh Dubh i n-éifeacht shaoghalta choidhche ar a chuid aislingí

Téacs caighdeánach
nach dtiocfadh M. D. in éifeacht shaolta choíche ar a chuid aislingí

Béarla
that M.D would never succeed (with all his dreaming )

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
ní fhuil ann ach go raibh siad taobh istuigh de na ballaí

Téacs caighdeánach
níl ann ach go raibh siad taobh istigh de na ballaí

Béarla
they just about had a roof over their heads

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 28

Buntéacs
ar a’ tráigh fhoilimh

Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh

Béarla
left destitute

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Leathanach 28

Buntéacs
gheobhaidh tusa na físeacha agus na pighinneacha corra

Téacs caighdeánach
gheobhaidh tusa na físeacha agus na pinginí corra

Béarla
you’ll get what’s coming to you

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 29

Buntéacs
...agus chuirfeadh ar a bhonnaí é

Téacs caighdeánach
… agus a chuirfeadh ar a bhoinn é

Béarla
… that would set him up for life

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Leathanach 30

Buntéacs
cheannuigh sí na huaisle le céimidheacht impireachta

Téacs caighdeánach
cheannaigh sí (Sasana) na huaisle le céimíocht impireachta

Béarla
she (England) bought the aristocracy with Imperial status

Téamaí
Stair, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
a’ beagán airgid ghil a bhí agam

Téacs caighdeánach
an beagán airgead geal a bhí agam

Béarla
the little amount of silver (coins) I had

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
mar adeir a’ nathán, rí gach duine ar a chuid féin

Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán, rí gach duine ar a chuid féin

Béarla
as the saying goes, each man is lord of his own possessions

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 31

Buntéacs
scallán a dhul sa mhaoin

Téacs caighdeánach
an scalán a dhul sa mhaoin

Béarla
to squander the wealth

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 31

Buntéacs
ar an tráigh fhoilimh

Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh

Béarla
destitute

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 32

Buntéacs
tá an fear aicí is toiceamhla ó Ghaoth Dobhair go Gaoth Beara

Téacs caighdeánach
tá an fear aici is toiciúla ó Ghaoth Dobhair go Gaoth Beara

Béarla
she has the richest man in the Rosses

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
is fearr ligearam laig ‘ná bheith folamh ar fad

Téacs caighdeánach
is fearr liogram lag ná a bheith folamh ar fad

Béarla
half a loaf is better than no bread

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 34

Buntéacs
go dtabharfadh sí isteach a bris

Téacs caighdeánach
go dtabharfadh sí isteach a bris

Béarla
that she would recoup her losses

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 35

Buntéacs
nach iongantach nach ndearcann sé ort?

Téacs caighdeánach
nach iontach nach ndearcann sé ort?

Béarla
isn’t it surprising he doesn’t provide for you, look after you?

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 38

Buntéacs
is dá mbéadh sé 'na mhac toicidhe

Téacs caighdeánach
is dá mbeadh sé ina mhac toicí

Béarla
as if he was the son of a wealthy man

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
is réidh stiall de chroiceann fir eile agaibh

Téacs caighdeánach
is réidh stiall de chraiceann fir eile agaibh

Béarla
it’s easy to be generous at someone else’s expense !

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath

Leathanach 40

Buntéacs
...agus a réidheochadh mo dholaidh

Téacs caighdeánach
agus a réiteodh mo dhola

Béarla
that would pay my expenses

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 42

Buntéacs
ar cáirde

Téacs caighdeánach
ar cairde

Béarla
on credit

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 42

Buntéacs
lucht gaimbín

Téacs caighdeánach
lucht gaimbín

Béarla
money lenders, credit providers (with high interest rates)

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 43

Buntéacs
luach colpaighe

Téacs caighdeánach
luach colpaí

Béarla
the price of a heifer/bullock

Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
leath a dhéanamh de féin is leath de’n tsaoghal

Téacs caighdeánach
leath a dhéanamh de féin agus leath den tsaol

Béarla
to work excessively

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 51

Buntéacs
agus, mar adeireadh na sean-daoine fad ó shoin, ní fhaghthar saill gan cheannach

Téacs caighdeánach
agus, mar a deireadh na seandaoine fada ó shin, ní fhaightear saill gan cheannach

Béarla
and as the old folks would say, no pain no gain,

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 55?

Buntéacs
fear ranna

Téacs caighdeánach
fear ranna

Béarla
a distributor, trader, dealer

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 55

Buntéacs
d’iarr mé spás

Téacs caighdeánach
d’iarr mé spás

Béarla
I asked for a period of grace (in which to repay a debt)

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 55

Buntéacs
bhí siubhal measardha ar an bhainne

Téacs caighdeánach
bhí siúl measartha ar an bhainne

Béarla
there was reasonable demand for milk

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 56

Buntéacs
bhí mé ar an tráigh fhoilimh

Téacs caighdeánach
bhí mé ar an trá fholamh

Béarla
I was destitute

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar

Leathanach 56

Buntéacs
a choinneochadh an scraith ós mo chionn

Téacs caighdeánach
a choinneodh an scraith os mo chionn

Béarla
would keep the roof over my head

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 56

Buntéacs
ar an bhlár fholamh

Téacs caighdeánach
ar an bhlár fholamh

Béarla
down and out

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Leathanach 56

Buntéacs
go riarfadh sí domh

Téacs caighdeánach
go riarfadh sí domh

Béarla
that she would provide for me

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
ár n-anás a reic ar fud na tíre

Téacs caighdeánach
ár n-anás a reic ar fud na tíre

Béarla
to broadcast our poverty throughout the country

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
toighe na h-átha ’ chur ar a’ mhuileann

Téacs caighdeánach
tuí na háithe a chur ar an mhuileann

Béarla
robbing Peter to pay Paul (lit. to put the thatch of the kiln on the mill)

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 57

Buntéacs
panc

Téacs caighdeánach
panc

Béarla
a fairground

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 58

Buntéacs
a’ maoidheamh as an chothughadh a bhí aige

Téacs caighdeánach
ag maíomh as an chothú a bhí aige

Béarla
boasting about the food he had

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 59

Buntéacs
mo bheatha a thabhairt i dtír

Téacs caighdeánach
mo bheatha a thabhairt i dtír

Béarla
to earn my living

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 59

Buntéacs
níl duine ar an tsaol nach bhfuil sé chomh córtha aige a chuid a shaothrú le duine eile

Téacs caighdeánach
níl duine ar an tsaol nach bhfuil sé chomh cóir aige a chuid a shaothrú le duine eile

Béarla
no one is more worthy of earning a living than anyone else

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 61

Buntéacs
i n-asgaidh

Téacs caighdeánach
in aisce

Béarla
free of charge

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 61

Buntéacs
tuistiún

Téacs caighdeánach
toistiún

Béarla
a fourpenny piece

Téamaí
Stair, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair

Leathanach 61

Buntéacs
rinne sé a shaidhbhreas ar a’ tuistiún nach bhfuair sé

Téacs caighdeánach
rinne sé a shaibhreas ar an toistiún nach bhfuair sé

Béarla
his eye for business reaped rewards

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 61

Buntéacs
ag éirghe saoghalta

Téacs caighdeánach
ag éirí saolta

Béarla
becoming materialistic

Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 64/5

Buntéacs
Nárbh’ é an anairidhe é dar leo. Ag imtheacht gan rath i ndiaidh a’ méid a bhí caithte ag a mhuinntir leis a’ tabhairt foghluim coláiste dó!

Téacs caighdeánach
Nárbh é an anairí é dar leo. Ag imeacht gan rath i ndiaidh an méid a bhí caite ag a mhuintir leis ag tabhairt foghlaim coláiste dó!

Béarla
Wasn’t he the ungrateful one. Going to the dogs after what his folks spent giving him a college education

Téamaí
Oideachas, Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 64

Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile

Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile

Béarla
it’s a pity we can’t make a living at home

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 65

Buntéacs
ór is eabhair

Téacs caighdeánach
ór agus eabhar

Béarla
gold and ivory

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 65

Buntéacs
tuistiún

Téacs caighdeánach
toistiún

Béarla
four-penny piece

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 66

Buntéacs
ar an neamhacra

Téacs caighdeánach
ar an neamhacra

Béarla
of independent means, in easy circumstances

Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 67

Buntéacs
b’éigean duit gaimbín a íoc le cois luach an earraidh

Téacs caighdeánach
b’eigean duit gaimbín a íoc le cois luach an earra

Béarla
you had to pay the interest as well as the price of the goods

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 68

Buntéacs
má chuirtear Béarla air

Téacs caighdeánach
má chuirtear Béarla air

Béarla
if it is written (in the credit book)

Gnéithe teanga
Sofhriotal, Samhail, Meafar

Leathanach 69

Buntéacs
gan pingin, gan bonn

Téacs caighdeánach
gan phingin, gan bhonn

Béarla
penniless

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 69

Buntéacs
fann folamh

Téacs caighdeánach
fann folamh

Béarla
poverty stricken, destitute

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 69

Buntéacs
a bheatha a shaothrú

Téacs caighdeánach
a bheatha a shaothrú

Béarla
to earn his living

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 70

Buntéacs
fríd bhoichtíneach agus anás

Téacs caighdeánach
fríd bhochtaineacht agus anás

Béarla
through poverty and destitution

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 70

Buntéacs
go rabh fiacha throm amuigh aicí

Téacs caighdeánach
… go raibh fiacha troma amuigh aici

Béarla
… that she was owed a lot of money

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 74

Buntéacs
char dhadaí caisleán ná pálás rí lena taobh

Téacs caighdeánach
char dhada caisleán ná pálás rí lena taobh

Béarla
there was little difference between a kings castle or palace compared to her (an long)

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Teach agus baile, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 75

Buntéacs
bhí ‘oiread aicí is riarfadh díthe

Téacs caighdeánach
bhí a oiread aici is a riarfadh di

Béarla
she had enough to get by

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 77

Buntéacs
choinneóchadh sé ánnlann a gcodach le teaghlach

Téacs caighdeánach
choinneodh sé anlann a gcoda le teaghlach

Béarla
it’d provide a family with food such as fish or meat to augment a basic diet of bread or potatoes

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 80

Buntéacs
ar mbris a thabhairt isteach

Téacs caighdeánach
ár mbris a thabhairt isteach

Béarla
to recoup our losses; to recover our expenses; to make up for lost time

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 81

Buntéacs
ba mhór léithe a rabhthas a chur sa mhála

Téacs caighdeánach
ba mhór léi a rabhthas a chur sa mhála

Béarla
she thought the amount being put in the bag was excessive

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 81

Buntéacs
spaga éadaigh

Téacs caighdeánach
spaga éadaigh

Béarla
a cloth purse

Téamaí
Éadaí, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 82

Buntéacs
hí crudh maith daithte aige díthe

Téacs caighdeánach
bhí crodh maith daite aige di

Béarla
he had a good dowry set aside for her

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 83

Buntéacs
ceilidh bród boichtíneacht

Téacs caighdeánach
ceileann bród bochtaineacht

Béarla
pride conceals poverty

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath

Leathanach 85

Buntéacs
corradh le fiche punta

Téacs caighdeánach
corradh le fiche punt

Béarla
(a little) more than twenty pounds

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 86

Buntéacs
a chreach a ais-íoc

Téacs caighdeánach
a chreach a aisíoc

Béarla
to repay his plunder

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 86

Buntéacs
ruadhóg a’ spaga

Téacs caighdeánach
ruóg an spaga

Béarla
purse-string

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 89

Buntéacs
ag cruinniú toice as allus na cómharsan

Téacs caighdeánach
ag cruinniú toice as allas na comharsan

Béarla
getting wealthy on the sweat of the people

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 90

Buntéacs
a’ nathán a bhí againn féin is ag ár muinntir romhainn - teach bocht a’ teach nach gcluintear tormán na mbróg fá’n doras ann.

Téacs caighdeánach
an nathán a bhí againn féin is ag ár muintir romhainn - teach bocht an teach nach gcluintear tormán na mbróg fán doras ann.

Béarla
a house without the sound of shoes is a poor house (A house without a man is a poor house)

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 91

Buntéacs
tá grabhar beag airgid ghil fágtha agam

Téacs caighdeánach
tá grabhar beag airgead geal fágtha agam

Béarla
I still have a few (silver) coins

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 91

Buntéacs
níl aon phíghinn le héileamh ortha

Téacs caighdeánach
níl aon phingin le héileamh orthu

Béarla
they don’t owe us a penny, we’ve had our money’s worth from them

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Sofhriotal, Nath

Leathanach 93

Buntéacs
go gcaitheadh sí a h-iomaire féin a threabhadh

Téacs caighdeánach
go gcaithfeadh sí a hiomaire féin a threabhadh

Béarla
that she would have to confront the task herself

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Leathanach 93

Buntéacs
lig sé a mhaidí le sruth

Téacs caighdeánach
lig sé a mhaidí le sruth

Béarla
he neglected his responsibilities, he let things slide

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 94

Buntéacs
páigh mhaith lae agus lá maith oibre

Téacs caighdeánach
pá maith lae agus lá maith oibre

Béarla
a good day’s pay for a good day’s work

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 94

Buntéacs
nach bhfuil a’ saoghal ag éirighe leis i Meiricea

Téacs caighdeánach
nach bhfuil an saol ag éirí leis i Meiriceá

Béarla
that things aren’t going well for him in America

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 94

Buntéacs
bhí tú i gcomhnuidhe ar thoiseacht na meithle i n-aimsir géibhinn

Téacs caighdeánach
bhí tú i gcónaí ar thosach na meithle in aimsir ghéibhinn

Béarla
you were always to the fore in times of hardship

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 97

Buntéacs
nár bhocht an áit ar casadh é

Téacs caighdeánach
nár bhocht an áit ar casadh é

Béarla
wasn't it an abysmal place to end up in

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 98

Buntéacs
an t-abhras

Téacs caighdeánach
an t-abhras

Béarla
the gainful work, product

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 103

Buntéacs
íocfa sin dolaidh na seachtmhaine

Téacs caighdeánach
íocfaidh sin dola na seachtaine

Béarla
that will pay for the week’s bills

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 108

Buntéacs
ní fhaghthar saill gan cheannach, mar adeireadh na sean-daoine

Téacs caighdeánach
ní fhaightear saill gan cheannach, mar a deireadh na seandaoine

Béarla
there’s no gain without pain, as the old folk used to say

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 110

Buntéacs
a chánadh do réir a acmhuinne

Téacs caighdeánach
a cháineadh de réir a acmhainne

Béarla
to penalise him according to his means

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Dlí - ceartas - pionós, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 110

Buntéacs
cion láimhe baláiste

Téacs caighdeánach
cion láimhe ballasta

Béarla
a quarter of a boat-load of ballast

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 112

Buntéacs
féacháil le mo bhris a thabhairt isteach

Téacs caighdeánach
féachaint le mo bhris a thabhairt isteach

Béarla
to try to recoup my losses

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 113

Buntéacs
a réidhteochas mo dholaidh

Téacs caighdeánach
a réiteos mo dhola

Béarla
that will clear my expenses

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 116

Buntéacs
a’ tsúil a chonnaic agus nár bheannuigh

Téacs caighdeánach
an tsúil a chonaic agus nár bheannaigh

Béarla
the eye that has seen but has not blessed ( in ref. to sb. who has viewed a new acquisition without giving a blessing )

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 117

Buntéacs
ar a’ tráigh fhoilimh

Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh

Béarla
destitute

Téamaí
Mothúcháin, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 122

Buntéacs
tuistiún

Téacs caighdeánach
toistiún

Béarla
a fourpenny piece

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Stair

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 123

Buntéacs
an beagán Béarla atá agam cuirfe mé ‘un a’ chaithte é

Téacs caighdeánach
an beagán Béarla atá agam cuirfidh mé chun an chaite é

Béarla
the little English I have I’ll put it to good use

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Meafar

Leathanach 124

Buntéacs
i n-a sháith den tsaoghal

Téacs caighdeánach
ina sháith den saol

Béarla
wealthy

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 124

Buntéacs
i n-a fhear ionaid

Téacs caighdeánach
ina fhear ionaid

Béarla
agent (for landlord)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 125

Buntéacs
níl bárr do’n fhear a thiocfas dá h-iarraidh sparán trom a bheith aige

Téacs caighdeánach
níl barr don fhear a thiocfas á hiarraidh sparán trom a bheith aige

Béarla
the man who comes asking for her better have money behind him

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 126

Buntéacs
bhéarfadh sé isteach a bhris lá b’fhuide anonn

Téacs caighdeánach
bhéarfadh sé isteach a bhris lá ab fhaide anonn

Béarla
he would recoup his losses in the future

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 126

Buntéacs
thabhóchadh sé céimidheacht

Téacs caighdeánach
thabhódh sé céimíocht

Béarla
he would gain status (for himself and the family)

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 129

Buntéacs
a mbeadh riar mo riachtanais aige

Téacs caighdeánach
a mbeadh riar mo riachtanais aige

Béarla
who would provide my necessities

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 130

Buntéacs
’un sioparnaighe

Téacs caighdeánach
(rud a ligean) chun siobarnaí

Béarla
to fall into a state of neglect, to become mixed up

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 131

Buntéacs
gan cianóg ina sheilbh

Téacs caighdeánach
gan cianóg ina sheilbh

Béarla
penniless

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 131

Buntéacs
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muinntir roimpí i dtír

Téacs caighdeánach
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muintir roimpi i dtír

Béarla
she and her people before her made their living on the back of English tyranny

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Teaghlach – muintir – pobal, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 135

Buntéacs
páighe bheag scallta

Téacs caighdeánach
pá beag scallta

Béarla
paltry, miserable pay

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 136?

Buntéacs
nuair a bheadh a chúram a’ méadughadh agus a ndolaidh ag éirighe trom

Téacs caighdeánach
nuair a bheadh a chúram ag méadú agus a ndola ag éirí trom

Béarla
when his responsibility (family) was increasing and their expenses rising

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 136

Buntéacs
agus i dtaca le h-airgead de, tá sé ar maothas ann

Téacs caighdeánach
agus i dtaca le hairgead de, tá sé ar maos ann

Béarla
and as far money, he’s got loads of it

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 137

Buntéacs
ar a’ neamh-acra

Téacs caighdeánach
ar an neamhacra

Béarla
of independent means

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 141

Buntéacs
tú féin is do chúig phunta sgallta

Téacs caighdeánach
tú féin agus do chúig phunt scallta

Béarla
you and your miserable five pounds

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 142?

Buntéacs
ár dtubaiste léithe mar adeireadh na sean-daoine nuair a gheobhadh bó bás

Téacs caighdeánach
ár dtubaiste léi mar a deireadh na seandaoine nuair a gheobhadh bó bás

Béarla
may all our troubles go with her as the old folks would say on the death of a cow

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht, Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 145

Buntéacs
ar ór na Fódhla

Téacs caighdeánach
ar ór na Fódla

Béarla
for all the gold in Ireland

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 146

Buntéacs
tá mise amuigh thar a’ doras agat

Téacs caighdeánach
tá mise amuigh thar an doras agat

Béarla
you have left me penniless

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 147

Buntéacs
ar feadh bhur n-acfuinne

Téacs caighdeánach
ar feadh bhur n-acmhainne

Béarla
according to your means (as much as you can afford)

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 151

Buntéacs
ag brath oighre a dhéanamh de

Téacs caighdeánach
ag brath oidhre a dhéanamh de

Béarla
intending to make him an heir

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 161

Buntéacs
páipéar geárrthach

Téacs caighdeánach
páipéar gearrtha

Béarla
a rates demand

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 163

Buntéacs
meas bacaigh a thabhairt ar...

Téacs caighdeánach
meas bacaigh a thabhairt ar...

Béarla
to treat s.o. like a beggar

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 165?

Buntéacs
i n-a suidhe go te

Téacs caighdeánach
ina suí go te

Béarla
comfortably placed, well off

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 166

Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile

Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile

Béarla
it’s a pity that we can’t earn a living at home

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce, Talmhaíocht, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 166

Buntéacs
mheath an iascaireacht

Téacs caighdeánach
mheath an iascaireacht

Béarla
the fishing went into decline

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 173

Buntéacs
lasta leathaigh

Téacs caighdeánach
lasta leathaigh

Béarla
a cargo of seaweed

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 176

Buntéacs
ag coinneáil muirínighe is bláithche linn

Téacs caighdeánach
ag coinneáil muiríní agus bláthaí linn

Béarla
keeping us supplied with thatching grass and buttermilk

Téamaí
Teach agus baile, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 177

Buntéacs
nár réidhigh nóta chúig bpunta a dholaidh

Téacs caighdeánach
nár réitigh nóta cúig phunt a dhola

Béarla
that a five pound note didn’t clear his debt

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 178

Buntéacs
thug sé cion a rabh cosanta agam domh

Téacs caighdeánach
thug sé cion a raibh cosanta agam dom

Béarla
he gave me the amount I had earned

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 179

Buntéacs
ór is cloch-sholuis

Téacs caighdeánach
ór is cloch sholais

Béarla
gold and gemstone

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 181

Buntéacs
a’ cuartughadh éadálach

Téacs caighdeánach
ag cuardach éadála

Béarla
searching for flotsam

Téamaí
Farraige, Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 188

Buntéacs
páipear gearrthach a léigheadh

Téacs caighdeánach
páipéar gearrtha a léamh

Béarla
to read a rates bill

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 189

Buntéacs
ba mé an t-oidhre dlisteanach a bhí ar Bob Delap

Téacs caighdeánach
ba mé an t-oidhre dlísteanach a bhí ar Bob Delap

Béarla
I was the lawful heir of B.D.

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 189

Buntéacs
chonnaic sí an chneadh a bhí ar Ros na bhFeannóg. Agus bhí an ceirín a’ faibhreadh i n-a h-intinn

Téacs caighdeánach
chonaic sí an chneá a bhí ar Ros na bhFeannóg. Agus bhí an ceirín ag fabhrú ina h-intinn

Béarla
she saw what was ailing R na bhF and the remedy was forming in her mind.

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 203

Buntéacs
a leigfeadh an éadáil le-na ghrásta

Téacs caighdeánach
… fear a ligfeadh an éadáil lena ghrásta

Béarla
… a man would give a possession up as a favour

Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 205

Buntéacs
ina shuidhe go te

Téacs caighdeánach
ina shuí go te

Béarla
well off

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 212

Buntéacs
Éire ar leithphínghinn acht cá bhfuil a’ leithphínghinn, adeireadh na sean-daoine

Téacs caighdeánach
Éire ar leathphingin ach cá bhfuil an leathphingin, a deireadh na seandaoine

Béarla
as the old folks say, it matters not if you can have all of Ireland for a halfpenny if one hasn’t got the halfpenny

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 217

Buntéacs
toistiún

Téacs caighdeánach
toistiún

Béarla
a fourpenny piece

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 221

Buntéacs
is fiú do dhuine bheith bocht acht ní fiú do dhuine bheith truaillidhe

Téacs caighdeánach
is fiú do dhuine a bheith bocht ach ní fiú do dhuine a bheith truaillí

Béarla
poverty is no disgrace but miserliness is

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 229

Buntéacs
do réir d’acfuinne

Téacs caighdeánach
de réir d’acmhainne

Béarla
according to your means

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 233

Buntéacs
aigse a fháil dúinn sa chíos

Téacs caighdeánach
laigse a fháil dúinn sa chíos

Béarla
to get us a reduction in rent

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 234

Buntéacs
bhí míodún dheich n-acaire fhichead aige

Téacs caighdeánach
bhí míodún deich n-acra fichead aige

Béarla
he had a thirty acre meadow

Téamaí
Talmhaíocht, Airgead – maoin – gnó, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 235

Buntéacs
oiread asta is choinneódhadh annlann a gcodach leo ar feadh a’ gheimhridh

Téacs caighdeánach
a oiread astu is a choinneodh anlann a gcoda leo ar feadh an gheimhridh

Béarla
enough of them that would satisfy the winter’s food requirements

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Aimsir agus am, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 240

Buntéacs
bhí greadóg bhreágh sgadán againn

Téacs caighdeánach
bhí greadóg bhreá scadán againn

Béarla
we had a fine haul of herring

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 252

Buntéacs
ní raibh sé caithmheach ná sgabthach

Téacs caighdeánach
ní raibh sé caifeach ná scaipeach

Béarla
he was neither extravagant nor squandering (with money)

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 259

Buntéacs
mo bhris a thabhairt isteach

Téacs caighdeánach
mo bhris a thabhairt isteach

Béarla
to recoup my losses, to recover one’s expenses, to make up for lost time

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 266

Buntéacs
thóg sé é féin le náibhidheacht

Téacs caighdeánach
thóg sé é féin le náibhíocht

Béarla
spent his time, devoted himself to navvying

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 270

Buntéacs
na fágálaigh d’fhan sa bhaile

Téacs caighdeánach
na fágálaigh a d’fhan sa bhaile

Béarla
the laggards who stayed at home

Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 270

Buntéacs
… gur ghlas a shú don duine bhocht beagán … a chathamh

Téacs caighdeánach
… gur ghlas a shú don duine bhocht beagán … a chaitheamh

Béarla
… that people wouldn't resent, begrudge the poor fellow spending a little …

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 273

Buntéacs
bhí mórán fear ar a’ bhealach mhór

Téacs caighdeánach
bhí mórán fear ar an bhealach mhór

Béarla
many men were unemployed

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar

Leathanach 277

Buntéacs
a’ ceasacht maoine a bhí sí

Téacs caighdeánach
ag ceasacht maoine a bhí sí

Béarla
she was complaining about (lack of) wealth

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 309

Buntéacs
is olc a’ margadh bhriseas beirt

Téacs caighdeánach
is olc an margadh a bhriseas beirt

Béarla
it’s a poor bargain which ruins both parties

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 322

Buntéacs
is fiú do dhuine bheith bocht acht ní fiú do dhuine bheith truaillidhe

Téacs caighdeánach
is fiú do dhuine a bheith bocht ach ní fiú do dhuine a bheith truaillí

Béarla
poverty is no disgrace but miserliness is

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 322

Buntéacs
toiseacht a chruinniughadh rud beag toice

Téacs caighdeánach
tosú a chruinniú rud beag toice

Béarla
gathering a little wealth

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 338

Buntéacs
treabhadh as a ruball féin

Téacs caighdeánach
treabhadh as a eireaball féin

Béarla
to fend for himself

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 342

Buntéacs
scallán a chuir i do chuid airgid

Téacs caighdeánach
scalán a chuir i do chuid airgid

Béarla
to squander your money