Iompar agus caidrimh

Saibhreas Mháire

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
nuair thig an chaill thig an fhaill

Téacs caighdeánach
nuair a thig an chaill tig an fhaill

Béarla
when misfortune strikes, opportunity arises

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Sofhriotal, Seanfhocal

Leathanach XXX?

Buntéacs
ní bheidh a’ béal a’ milleadh an anama agam

Téacs caighdeánach
ní bheidh an béal ag milleadh an anama agam

Béarla
I won’t express myself contrary to my real opinion

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX?

Buntéacs
d’fhuígfeadh Tadhg a múnadh ar dhuine éigin eile

Téacs caighdeánach
d’fhágfadh Tadhg a múineadh ar dhuine éigin eile

Béarla
Tadhg would leave their chastening to someone else

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX?

Buntéacs
i bhfianaise duine

Téacs caighdeánach
i bhfianaise dhuine

Béarla
in the presence of sb.

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
Dá leontaidhe féin

Téacs caighdeánach
dá leointe féin

Béarla
of his own accord, his own volition

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach XXX?

Buntéacs
níor cuireadh gron ar bith ansin

Téacs caighdeánach
níor cuireadh cron ar bith ansin

Béarla
nothing (bad) was noticed there

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX?

Buntéacs
lucht a’ mhí-ghrinn

Téacs caighdeánach
lucht an mhíghrinn

Béarla
mischief makers

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach XXX?

Buntéacs
nach mór a’ croidhe dóbhtha!

Téacs caighdeánach
nach mór an croí dóibh!

Béarla
how dare they!

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Sofhriotal, Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
a mhic ó, ná déan troid agus ná loic í más éigean duit.”

Téacs caighdeánach
a mhic ó, ná déan troid agus ná loic í más éigean duit

Béarla
son, don’t fight and don’t shirk it if possible

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
tig eadar na bráithre mar adeir a’ nathán

Téacs caighdeánach
tig idir na bráithre, mar a deir an nathán

Béarla
as the adage goes, from close-knit to conflict, bedfellows fall out

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
is lúgha ná frigh máthair chointinne

Téacs caighdeánach
is lú ná fríd máthair chointinne

Béarla
it doesn’t take much to start a quarrel

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal

Leathanach XXX

Buntéacs
ní fhuil mé faoi shotal do Mhághnus Thuathail

Téacs caighdeánach
níl mé faoi shotal do Mhághnus Thuathail

Béarla
I'm not bowing down, deferring, yielding to Mághnus Thuathail!, I'm not taking any arrogance from Mághnus Thuathail!

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX

Buntéacs
ceol a dhéanamh de rud

Téacs caighdeánach
ceol a dhéanamh de rud

Béarla
to make fun of sth

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
a’ dramhaltaigh orainn

Téacs caighdeánach
ag dramhaltaigh orainn

Béarla
tramping over us

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX

Buntéacs
thug mé an ghoineóg sin duit agus í tuillte agat

Téacs caighdeánach
thug mé an ghoineog sin duit agus í tuillte agat

Béarla
I gave you that dig, and you deserved it

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
sgiordann éan as gach ealt

Téacs caighdeánach
sciurdann éan as gach ealta

Béarla
there is always an odd-man-out there are exceptions to every rule, a black sheep in every family

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
truaillidhe fá n-a mholadh

Téacs caighdeánach
truaillí fána mholadh

Béarla
half-hearted in his praise

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
an té nach truagh leis do chás ná déan do ghearán leis

Téacs caighdeánach
an té nach trua leis do chás ná déan do ghearán leis

Béarla
don't bring your complaints where they're not wanted

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach XXX

Buntéacs
Ba leor sin féin le náibhidhe ar bith a choinneal-bháthadh

Téacs caighdeánach
Ba leor sin féin le náibhí ar bith a choinnealbhá

Béarla
that itself would be enough to excommunicate any navey.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX

Buntéacs
tá mé buídheach díot as a ghabháil i mo leith

Téacs caighdeánach
tá mé buíoch díot as a ghabháil i mo leith

Béarla
I’m grateful to you for stepping in on my behalf, siding with me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX

Buntéacs
don bhéirt stócach seo nach raibh olc ná urchóid dá chéile

Téacs caighdeánach
don bhéirt stócach seo nach raibh olc ná urchóid dá chéile

Béarla
to these two young men who bore no malice nor ill-will to each other

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX

Buntéacs
#VALUE!

Téacs caighdeánach
scaoileann braon biotáille an teanga

Béarla
a drop of spirits will loosen the tongue

Téamaí
Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
is chuir a’cigire ’sna céad-deagaibh

Téacs caighdeánach
… agus a chuir an cigire sna céadéaga

Béarla
… and drove the inspector crazy

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
a' teacht i n-ár n-araicis

Téacs caighdeánach
ag teacht inár n-araicis

Béarla
approaching us, coming to meet us

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 1

Buntéacs
dreach cointíneach

Téacs caighdeánach
dreach cointinneach

Béarla
a contentious quarrelsome appearance

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 1

Buntéacs
ciolar chiot a dheánamh de dhuine

Téacs caighdeánach
ciolar chiot a dhéanamh de dhuine

Béarla
To make mincemeat of sb

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 1

Buntéacs
lán a léineadh (a thabhairt do dhuine)

Téacs caighdeánach
lán a léine (a thabhairt do dhuine)

Béarla
to be quite a handful for sb

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 2

Buntéacs
suaithnidheacht

Téacs caighdeánach
suaithníocht

Béarla
remarkableness, extraordinariness, oddness

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Focal aonair

Caisleáin Óir

Leathanach 2

Buntéacs
smuilcín gan mhúineadh

Téacs caighdeánach
smuilcín gan mhúineadh

Béarla
unmannerly brat

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 2

Buntéacs
a mhaistín cháidhigh na mbréag

Téacs caighdeánach
a mhaistín cháidhigh na mbréag

Béarla
you filthy lying brat

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 2

Buntéacs
draothadh beag tirim drochmheasamhail

Téacs caighdeánach
draothadh beag tirim drochmheasúil

Béarla
dry disrespectful smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 2

Buntéacs
ní fhéadfainn a bheith fuar ionnaibh

Téacs caighdeánach
ní fhéadfainn a bheith fuar ionaibh

Béarla
I could not but show affection for you

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 2

Buntéacs
‘thárla i n-áit na garuidheachta thú

Téacs caighdeánach
ó tharla in áit na garaíochta thú

Béarla
since you are well positioned to do a favour

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 2

Buntéacs
straiste

Téacs caighdeánach
scraiste

Béarla
a loafer, layabout

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 2

Buntéacs
ag feadalaigh fríd na scealpacha

Téacs caighdeánach
ag feadaíl fríd na scailpeanna

Béarla
whistling through the fissures, gaps in rocks

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 3

Buntéacs
ag déanamh gáire nach raibh a fhonn uirthí

Téacs caighdeánach
ag déanamh gáire nach raibh a fhonn uirthi

Béarla
making a false laugh

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 3

Buntéacs
ar fóghnamh

Téacs caighdeánach
ar fónamh

Béarla
thoroughly, excellently

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 4

Buntéacs
nach mór a’ croidhe gheobhadh seisean ....

Téacs caighdeánach
nach mór an croí a gheobhadh seisean ...

Béarla
how dare he ...

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 4

Buntéacs
tá sé ar chéill na bpáistí

Téacs caighdeánach
tá sé ar chiall na bpáistí

Béarla
he has no more sense than a child

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 4

Buntéacs
bhéarfadh siad cnoc de léim agus gleann de thúslóig

Téacs caighdeánach
bhéarfadh siad cnoc de léim agus gleann de thruslóg

Béarla
they'd clear a hill with a leap and a valley with a hop

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 4

Buntéacs
a h-anal i mbárr a goib léithe

Téacs caighdeánach
a hanáil i mbarr a goib léi

Béarla
she was out of breath

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 4

Buntéacs
ó thárla ' n-áit na garaidheachta í

Téacs caighdeánach
ó tharla in áit na garaíochta í

Béarla
as she was well positioned to do a favour

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 5

Buntéacs
níl sé ‘ndáil nó ’ndúthchas aige

Téacs caighdeánach
níl sé i ndáil ná i ndúchas aige

Béarla
it is not in his upbringing or nature

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 5

Buntéacs
ar thús cadhanaidheachta

Téacs caighdeánach
ar thús cadhnaíochta

Béarla
to the fore, to act as ring-leader

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 5

Buntéacs
leath-cheal a dhéanamh ar dhuine

Téacs caighdeánach
leithcheal a dhéanamh ar dhuine

Béarla
to exclude s.o., to treat s.o unfailrly

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 5

Buntéacs
nuair a ba cheart don tsaoghal a bheith fá chomhnuidhe

Téacs caighdeánach
nuair ba cheart don tsaol a bheith faoi chónaí

Béarla
when everybody should be asleep

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 5

Buntéacs
bhí a gháir gach aon áit ó Loch Súilighe go bruach an Easa Ruaidh

Téacs caighdeánach
bhí a gháir gach aon áit ó Loch Súilí go bruach an Easa Rua

Béarla
he was the talk of Donegal (from north to south)

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 5

Buntéacs
leig sé a mhaidí le sruth

Téacs caighdeánach
lig sé a mhaidí le sruth

Béarla
he let things drift, he neglected his responsibilities

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 5

Buntéacs
nuair tháinig tárrtháil air nach rabh súil aige leis

Téacs caighdeánach
nuair a tháinig tarrtháil air nach raibh súil aige leis

Béarla
when unexpected help arrived

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 6

Buntéacs
bhí sé ‘n-aon chorr i measg na scoláirí

Téacs caighdeánach
bhí sé ina éan chorr i measc na scoláirí

Béarla
he was the odd one out among the students

Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Cith is Dealán

Leathanach 6

Buntéacs
níor nídh leo é agus níor nídh leis iad

Téacs caighdeánach
níor ní leo é agus níor ní leis iad

Béarla
they didn’t like him and he didn’t like them

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Le Clapsholus

Leathanach 6

Buntéacs
ní de mo dheoin thug me cúl dó

Téacs caighdeánach
ní de mo dheoin a thug mé cúl dó

Béarla
I didn’t willingly turn my back on him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
dhéanfadh sé ciolar chiot de laoch Rann na Feirste

Téacs caighdeánach
dhéanfadh sé ciolar chiot de laoch Rann na Feirste

Béarla
he’d make mincemeat of Rann na Feirste’s hero

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 7

Buntéacs
(níl) dlígheadh ar a’ riachtanas

Téacs caighdeánach
(níl) dlí ar an riachtanas

Béarla
necessity knows no law

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 7

Buntéacs
char dhadadh beagán!

Téacs caighdeánach
char dhada beagán!

Béarla
you don’t want much! (sarcasm)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 7

Buntéacs
mo dhá cheann i dtalamh ó dhubh go dubh

Téacs caighdeánach
mo dhá cheann i dtalamh ó dhubh go dubh

Béarla
working morning, noon and night

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 7

Buntéacs
léim de bhus a mbeadh deich míle fhichead de shiubhal faoi

Téacs caighdeánach
léim de bhus a mbeadh deich míle fichead de shiúl faoi

Béarla
to leap from a bus travelling at thirty miles an hour

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 7

Buntéacs
bhí siad uilig coimhightheach agam

Téacs caighdeánach
bhí siad uilig coimhthíoch agam

Béarla
they were all strangers to me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
taom thobann éadóchais

Téacs caighdeánach
taom tobann éadóchais

Béarla
a sudden fit of despondency

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
ag obair i n-éadan na cinneamhainte

Téacs caighdeánach
ag obair in éadan na cinniúna

Béarla
working against fate/destiny

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
cé gurbh éadóigh

Téacs caighdeánach
cé gurbh éadóigh

Béarla
although it would be unlikely, improbable

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
liomóg a bhaint as

Téacs caighdeánach
liomóg a bhaint as

Béarla
to pinch someone

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
lingfeadh an t-anam asam

Téacs caighdeánach
lingfeadh an t-anam asam

Béarla
my heart would leap out of me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 7

Buntéacs
i n-adharca a chéile

Téacs caighdeánach
in adharca a chéile

Béarla
at loggerheads (with one and other)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 7

Buntéacs
go mbéadh daor air

Téacs caighdeánach
… go mbeadh daor air

Béarla
… that he would pay dearly for it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 7

Buntéacs
ar rothaí an domhain

Téacs caighdeánach
ar rothaí an domhain

Béarla
on top of the world

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 8

Buntéacs
le fios nó le h-amhras

Téacs caighdeánach
le fios nó le hamhras

Béarla
just in case

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 8

Buntéacs
i n-a sheasamh annsin i n-a chuaille

Téacs caighdeánach
ina sheasamh ansin ina chuaille

Béarla
standing there like a post

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 8

Buntéacs
cásamhail,

Téacs caighdeánach
cásmhar (le)

Béarla
sympathetic, considerate (of, for)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 8

Buntéacs
a dhath a dhéanamh a thabhóchadh cliú dó

Téacs caighdeánach
a dhath a dhéanamh a thabhódh clú dó

Béarla
to do anything that would earn him a reputation

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 8

Buntéacs
leig mé m’aithne ‘fhad leis

Téacs caighdeánach
lig mé m’aithne a fhad leis

Béarla
I introduced myself to him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 8/9

Buntéacs
bíodh do chomhairle féin agat

Téacs caighdeánach
bíodh do chomhairle féin agat

Béarla
have it your own way

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 8

Buntéacs
an chéad áiméar a gheobhas mé

Téacs caighdeánach
an chéad áiméar a gheobhas mé

Béarla
the first opportunity I get

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 8

Buntéacs
píobaire an aon-phuirt

Téacs caighdeánach
píobaire an aon phoirt

Béarla
s.o. who is always harping on about the same thing

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 8

Buntéacs
ná h-abair … nár cuireadh ar d’fhaithchill thú

Téacs caighdeánach
ná habair …...nár cuireadh ar d’fhaichill thú...

Béarla
don't say … that you weren’t warned

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 8

Buntéacs
go dtí go bhfuil dath na ndaol air leis an fhuacht

Téacs caighdeánach
go dtí go bhfuil dath na ndaol air leis an fhuacht

Béarla
until till he’s blue in the face from cold

Téamaí
Aimsir agus am, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 8

Buntéacs
i n-aghaidh dola

Téacs caighdeánach
in aghaidh dula

Béarla
unnatural, against the grain

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 8

Buntéacs
nach bhfuil dúil ar bith san iaróig aige

Téacs caighdeánach
… nach bhfuil dúil ar bith san iaróg aige

Béarla
… that he has no fondness for trouble, quarrels

Téamaí
Mothúcháin, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 8

Buntéacs
caoir-theineadh fear ar bith a casadh orm-sa a reath leath an fhaid sin liom

Téacs caighdeánach
caor thine fear ar bith a casadh ormsa a rith leath an fhaid sin liom

Béarla
devil the man ever ran half that distance with me and kept up

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 8

Buntéacs
chuirfeadh sé ‘un tosaigh ar an strainseoir é

Téacs caighdeánach
chuirfeadh sé chun tosaigh ar an strainséir é

Béarla
he'd challenge the stranger in that regard

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 8

Buntéacs
ar an ealadhain sin

Téacs caighdeánach
ar an ealaín sin

Béarla
doing the same thing, at the same lark

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 8

Buntéacs
ba leor a luathas

Téacs caighdeánach
ba leor a luas

Béarla
that would come soon enough

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 9

Buntéacs
ag éisteacht leat-sa ‘meigeadaigh mar sin

Téacs caighdeánach
ag éisteacht leatsa ag meigeadaigh mar sin

Béarla
listening to your prattle, foolish talk

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 9

Buntéacs
fear a bhfuil sracadh ann

Téacs caighdeánach
fear a bhfuil sracadh ann

Béarla
a man of mettle/guts

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 9

Buntéacs
mar a deireadh an mhuinntir tháinig rómhainn, ní buan an nídh chaithtear

Téacs caighdeánach
mar a deireadh an mhuintir a tháinig romhainn, ní buan an ní a chaitear

Béarla
As our predecessors would say, nothing lasts forever

Téamaí
Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Úna Bhán

Leathanach 9

Buntéacs
súgán droma a dhéanamh díomsa

Téacs caighdeánach
súgán droma a dhéanamh díomsa

Béarla
to make a harness of me, to be henpecked

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Úna Bhán

Leathanach 9

Buntéacs
bhí a croidhe agus a h-anam istuigh ann

Téacs caighdeánach
bhí a croí agus a hanam istigh ann

Béarla
she was completely devoted to him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 9

Buntéacs
ba leor a luathas

Téacs caighdeánach
ba leor a luas

Béarla
it would come soon enough

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 9

Buntéacs
a thabhóchadh náire

Téacs caighdeánach
a thabhódh náire

Béarla
which would garner, earn shame

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 9

Buntéacs
a’ doicheall roimhe

Téacs caighdeánach
ag doicheall roimhe

Béarla
being unwelcoming, reticent

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 9

Buntéacs
i n-áit na mbonn

Téacs caighdeánach
in áit na mbonn

Béarla
on the spot

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 9

Buntéacs
ar aghaidh boise

Téacs caighdeánach
ar aghaidh boise

Béarla
at hand, immediately, readily available

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 9

Buntéacs
tá sé i mbruid cionn is …

Téacs caighdeánach
tá sé i mbroid cionn is …

Béarla
to be impatient

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 9

Buntéacs
bhí mé a’ déanamh ar sin

Téacs caighdeánach
bhí mé ag déanamh air sin

Béarla
I was thinking that

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
bhí rud eile aca thug cúiteamh iomlán dóbhtha in gach áineamh dá raibh ortha, mar bhí bratach

Téacs caighdeánach
bhí rud eile acu a thug cúiteamh iomlán dóibh i ngach ainimh dá raibh orthu, mar a bhí bratach

Béarla
they had sometime else that fully compensated for every blemish that they had, namely a banner

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
níor dhada an t-iomlán acu le taobh bhratach Rinn na bhFaoileann

Téacs caighdeánach
níor dhada an t-iomlán acu le taobh bhratach Rinn na bhFaoileann

Béarla
the lot of them were no comparison to R.na bhF.’s banner

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Cith is Dealán

Leathanach 10

Buntéacs
ba náir léithe mealltaí a cos a nochtughadh os a choinne

Téacs caighdeánach
ba náir léi meallta a cos a nochtadh os a choinne

Béarla
she was ashamed to bare her legs (calfs) before him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 10

Buntéacs
rud éigin a dhéanamh ar shon a chodach

Téacs caighdeánach
rud éigin a dhéanamh ar son a choda

Béarla
to do something in return for food and hospitality

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 10

Buntéacs
thoisigh mé a chur seanchais

Téacs caighdeánach
thosaigh mé a chur seanchais

Béarla
I began to make inquiries

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 10

Buntéacs
draothadh gáire

Téacs caighdeánach
draothadh gáire

Béarla
a faint smile; a wry smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 10

Buntéacs
leamhtha gáire

Téacs caighdeánach
leafa gáire

Béarla
wane smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 10

Buntéacs
gáire aobhmhail soineannta

Téacs caighdeánach
gáire aoibhiúil soineanta

Béarla
a pleasant innocent smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 10

Buntéacs
bíodh trí splaideog chéille agat

Téacs caighdeánach
bíodh trí splaideog chéille agat

Béarla
have a bit of sense, a titter-of-wit

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 10

Buntéacs
bíonn cead cainnte ag fear chaillte na himeartha

Téacs caighdeánach
bíonn cead cainte ag fear caillte na himeartha

Béarla
the loser of a contest may speak as much as he wishes, whereas the winner has no need to say anything

Téamaí
Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 10

Buntéacs
cluain a choinneáil ar na deora

Téacs caighdeánach
cluain a choinneáil ar na deora

Béarla
to hide, hold back the tears

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 10

Buntéacs
ní leigfidh an gasúr sin a choidhche a chnámh leis a’ mhadadh

Téacs caighdeánach
ní ligfidh an gasúr sin choíche a chnámh leis an mhadadh

Béarla
that boy will never be imposed on, will give anyone as good as he gets, will strike a hard bargain

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 10

Buntéacs
tá geab go leor aige ar scor ar bith

Téacs caighdeánach
tá geab go leor aige ar scor ar bith

Béarla
he has plenty to say for himself anyway

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 11

Buntéacs
i ndáil chomhairle i scioból Chormaic Rua

Téacs caighdeánach
i ndáil chomhairle i scioból Chormaic Rua

Béarla
gathered in consultation in C.R’s barn

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 11

Buntéacs
ag tnúth linn atá siad

Téacs caighdeánach
ag tnúth linn atá siad

Béarla
they’re envious of us

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fallaing Shíoda

Leathanach 11

Buntéacs
an dóigh ar sheol sí a chiall ‘un seachráin

Téacs caighdeánach
an dóigh ar sheol sí a chiall chun seachráin

Béarla
how she drove him to distraction

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 11

Buntéacs
an té nach truagh leis do chás ná déan do ghearán leis, adeir an nathán

Téacs caighdeánach
an té nach trua leis do chás ná déan do ghearán leis, a deir an nathán

Béarla
do not look for sympathy where there is none, as the saying goes

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Fallaing Shíoda

Leathanach 11

Buntéacs
doirneálaigh gharbha na Rosann

Téacs caighdeánach
doirneálaigh gharbha na Rosann

Béarla
rough rugged men from the Rosses

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fallaing Shíoda

Leathanach 11

Buntéacs
fad is d’fhanfadh sé i muinighin ceoil

Téacs caighdeánach
fad is a d’fhanfadh sé i muinín cheoil

Béarla
as long as he left it at music (and nothing else)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 11

Buntéacs
ise a chuir cor in mo chinneamhaint,

Téacs caighdeánach
ise a chuir cor i mo chinniúint

Béarla
she was the one who changed the course of my life

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 11

Buntéacs
tá urra mhaith le mo chuid cainnte agam,

Téacs caighdeánach
tá urra mhaith le mo chuid cainte agam

Béarla
I have it on good authority

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 11

Buntéacs
ní bhíonn fear náireach éadálach

Téacs caighdeánach
ní bhíonn fear náireach éadálach

Béarla
fortune favours the brave

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Seanteach

Leathanach 11

Buntéacs
gheobhainn de chroidhe

Téacs caighdeánach
gheobhainn de chroí (é a dhéanamh)

Béarla
I was fit to; I was sufficiently incensed to (do it)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 11

Buntéacs
is tearc duine comh h-aosta liom-sa nach dtig corr-thaom de’n aois leanbaidhe air

Téacs caighdeánach
is tearc duine comh haosta liomsa nach dtig corrthaom den aois leanbaí air

Béarla
there are few people as old as me who don’t have the odd bout of dotage

Téamaí
Aois, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
áit nár dhúthcha díthe a bheith

Téacs caighdeánach
áit nár dhú di a bheith

Béarla
a place she shouldn’t be, an unnatural environment for her

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 11

Buntéacs
… go mb’fhéidir go bhfuil éifeacht i ndán díthe

Téacs caighdeánach
… go mb’fhéidir go bhfuil éifeacht i ndán di

Béarla
… that maybe she is destined for some notable achievement

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
an t-eagar a bhfuil mé ann

Téacs caighdeánach
an t-eagar a bhfuil mé ann

Béarla
the state I’m in

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
ní rabh sé i ndáil ná i ndúthchas aige géillstin don chineál sin amaidighe

Téacs caighdeánach
ní raibh sé i ndáil ná i ndúchas aige géilleadh don chineál sin amaidí

Béarla
it was neither in his nature nor upbringing to accept, comply, with that sort of nonsense

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 11

Buntéacs
ní chuireadh Mac Cómhghail fiacal sa tseanchus

Téacs caighdeánach
ní chuireadh Mac Cómghail fiacal sa tseanchas

Béarla
Mac C. would tell the story as it is

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 11

Buntéacs
comh mí-shásta le fear nach mbainfeadh is nach gcaillfeadh

Téacs caighdeánach
chomh míshásta le fear nach mbainfeadh is nach gcaillfeadh

Béarla
as dissatisfied as a man who would neither win or lose

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 11

Buntéacs
ag bacadradh thart

Téacs caighdeánach
ag bacadradh thart

Béarla
hobbling around

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 11

Buntéacs
i dtuilleamuidhe a chéile

Téacs caighdeánach
i dtuilleamaí a chéile

Béarla
dependent on one another

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
déan do ghoradh

Téacs caighdeánach
déan do ghoradh

Béarla
warm yourself

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Baill choirp

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
chuir sé cár air féin

Téacs caighdeánach
chuir sé cár air féin

Béarla
he grimaced

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 12

Buntéacs
cuid mhaoidhte

Téacs caighdeánach
cuid mhaíte

Béarla
cause of pride

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 12/3

Buntéacs
a’ cladhaire meathta gan chasadh,

Téacs caighdeánach
an cladhaire meata gan chasadh

Béarla
the abject coward

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 12

Buntéacs
ní dheárna tú mo chómhairle

Téacs caighdeánach
ní dhearna tú mo chomhairle

Béarla
you didn’t take my advice

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 12

Buntéacs
ó’s tú a tharraing ort íoc olc is iaróg

Téacs caighdeánach
ós tú a tharraing ort íoc olc is iaróg

Béarla
you have brought the trouble upon yourself and you must therefore suffer the consequences

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 12

Buntéacs
ba é a for is a fóghnamh

Téacs caighdeánach
ba é a for is a fónamh

Béarla
it was all she was interested in, she delighted in

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 12

Buntéacs
bhí dreach colgach uirthi

Téacs caighdeánach
bhí dreach colgach uirthi

Béarla
she had a prickly, bristling look

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 12

Buntéacs
a’ déanamh mórtais

Téacs caighdeánach
ag déanamh mórtais

Béarla
boasting

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 12

Buntéacs
‘na líbín bháithte

Téacs caighdeánach
ina líbín bháite

Béarla
soaking wet

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 13

Buntéacs
ag rámhailligh fá’n t-saoghal réiceamhail a bhí aige féin

Téacs caighdeánach
ag rámhailligh faoin tsaol réiciúil a bhí aige féin

Béarla
rambling on about his rakish life

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 13

Buntéacs
deasuigh annsin

Téacs caighdeánach
deasaigh ansin

Béarla
keep still

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 13

Buntéacs
Tá an cóta cheana féin aicí air agus coinneócha sí air é.

Téacs caighdeánach
Tá an cóta cheana féin aici air agus coinneoidh sí air é.

Béarla
She has him hen-pecked already and she’ll keep him like that.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar

Rann na Feirste

Leathanach 13

Buntéacs
ná cuir saothar a’ tsiubhail ort féin

Téacs caighdeánach
ná cuir saothar an tsiúil ort féin

Béarla
save yourself the journey

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Úna Bhán

Leathanach 13

Buntéacs
dubhairt sí leis é gan fiacail a chur ann

Téacs caighdeánach
dúirt sí leis é gan fiacail a chur ann

Béarla
she told him in no uncertain terms, didn’t mince her words

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 13

Buntéacs
...nach sgeithfe tú orm

Téacs caighdeánach
...nach sceithfidh tú orm

Béarla
that you won’t give me away / divulge it was me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 13

Buntéacs
siubhail leat isteach

Téacs caighdeánach
siúil leat isteach

Béarla
come on in

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 13

Buntéacs
chaithfeadh sé locadh roimhe

Téacs caighdeánach
chaithfeadh sé loiceadh roimhe

Béarla
he'd have to decline, shirk, baulk at

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 14

Buntéacs
ní thug siad córus ar bith dó

Téacs caighdeánach
ní thug siad córas ar bith dó

Béarla
they wouldn’t listen to him at all

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 14

Buntéacs
is maith an chóir an suaimhneas

Téacs caighdeánach
is maith an chóir an suaimhneas

Béarla
it is preferable to have no wind than too strong a wind

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 14

Buntéacs
chuaigh sí ‘un diúnais orm

Téacs caighdeánach
chuaigh sí chun diúnas orm

Béarla
she stubbornly refused to pay any attention to me, to take any notice of me, to obey me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 15

Buntéacs
bíodh crathán céille agat

Téacs caighdeánach
bíodh crothán céille agat

Béarla
have a bit of sense

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 15

Buntéacs
an márla beag bocht a d’imthigh as maoidheamh

Téacs caighdeánach
an marla beag bocht a d’imigh as maíomh

Béarla
the pitiful weakling who disgraced himself and his people

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 15

Buntéacs
bhí siad ag cailleadh na gcos

Téacs caighdeánach
bhí siad ag cailleadh na gcos

Béarla
they were beginning to stumble

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 15

Buntéacs
chuir mé gron ann

Téacs caighdeánach
chuir mé cron ann

Béarla
I took (disapproving) notice of it

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
is ionann ‘s a’ cás

Téacs caighdeánach
is ionann is an cás

Béarla
the difference is nominal, it is all the same

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 15

Buntéacs
ní rabh seachrán ar Labhras óg

Téacs caighdeánach
ní raibh seachrán ar Labhrás óg

Béarla
young Labhrás was under no illusion

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
gread leat a luighe

Téacs caighdeánach
gread leat a luí

Béarla
off to bed with you

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
theann orm

Téacs caighdeánach
theann orm

Béarla
I threw on my clothes

Téamaí
Éadaí, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 15

Buntéacs
ba é an míniughadh is réidhteach a bhí ann

Téacs caighdeánach
ba é an míniú is réiteach a bhí ann

Béarla
the upshot of the matter was

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 15

Buntéacs
dá lóntaidhe féin

Téacs caighdeánach
dá leointe féin

Béarla
of their own accord / volition

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 16

Buntéacs
ní fiú do shaothar é

Téacs caighdeánach
ní fiú do shaothar é

Béarla
it’s not worth your while

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

An Bhratach

Leathanach 16

Buntéacs
thit sé i n-áit na mbonn

Téacs caighdeánach
thit sé in áit na mbonn

Béarla
he fell on the spot

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 16

Buntéacs
ní mó ‘ná gur fiú do shaothar é

Téacs caighdeánach
ní mó ná gur fiú do shaothar é

Béarla
it’s hardly worth the effort

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 16

Buntéacs
caidé a bhí sé a mhaoidheamh?

Téacs caighdeánach
cad é a bhí sé a mhaíomh?

Béarla
what did he mean?

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 16

Buntéacs
nach mbíonn fhios ag aon duine cá dteannann a bhróg ar an duine eile

Téacs caighdeánach
dúirt duine éigin, dá fhreagar, nach mbíonn a fhios ag aon duine cá dteanann a bhróg ar an duine eile

Béarla
... that no one knows what another person's troubles may be; that only the wearer knows where the shoe pinches

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 16

Buntéacs
ar mo sháimhín suilt

Téacs caighdeánach
ar mo sháimhín suilt

Béarla
happy and at ease

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 16

Buntéacs
tháinig sé ionns’ orm

Téacs caighdeánach
tháinig sé ionsorm

Béarla
he came towards me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 17

Buntéacs
fágaim de fhiachaibh ort-sa é

Téacs caighdeánach
fágaim d’fhiacha ortsa é

Béarla
I’m making you responsible

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 17

Buntéacs
nach mór a geibhthear thú ‘s a bheith ábalta éirighe amach ins an aois a bhfuil tú ann

Téacs caighdeánach
nach mór a geibhthear thú is a bheith ábalta éirí amach san aois a bhfuil tú ann

Béarla
isn’t it great you’re able to get up and about at your age

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Aois, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 17

Buntéacs
bhí sé mar a chonnaic Dia é

Téacs caighdeánach
bhí sé mar a chonaic Dia é

Béarla
he was in a pitiable state

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 17

Buntéacs
seo mar a tharlaigh

Téacs caighdeánach
seo mar a tharla

Béarla
here’s what happened

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Leathanach 17

Buntéacs
ag breathnú an leachta

Téacs caighdeánach
ag breathnú an leachta

Béarla
looking at, observing the memorial

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Leathanach 17

Buntéacs
chuaidh an bheirt ‘un drabhláis

Téacs caighdeánach
chuaigh an bheirt chun drabhláis

Béarla
the pair of them took to the drink, went to the dogs

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 17

Buntéacs
...bhéarfa seo Úna ’un cineáil

Téacs caighdeánach
bhéarfaidh seo Úna chun cineáil

Béarla
this will show, convince Úna, win her over

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 17

Buntéacs
breitheamhnas aithrighe

Téacs caighdeánach
breithiúnas aithrí

Béarla
sacramental penance

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 18

Buntéacs
ní raibh a dhath ar a shon agam ach ...

Téacs caighdeánach
ní raibh a dhath ar a shon agam ach ...

Béarla
all I had to show for it was ...

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 18

Buntéacs
char dhadaidh beagán!

Téacs caighdeánach
char dhada beagán!

Béarla
you don’t want much!

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 18

Buntéacs
comh tiugh géar agus thiocfadh leis

Téacs caighdeánach
chomh tiubh géar agus a thiocfadh leis

Béarla
as fast as he could

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 18

Buntéacs
beidh mé i n-a bhun choidhche dó

Téacs caighdeánach
beidh mé ina bhun choíche dó

Béarla
I’ll be eternally grateful to him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 18

Buntéacs
ag córnadh a ruaime

Téacs caighdeánach
ag cornadh a ruaime

Béarla
winding his fishing-line

Téamaí
Farraige, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 18

Buntéacs
rabhartha d’aimhlis a bheith fút

Téacs caighdeánach
rabharta d’aimhleasa a bheith fút

Béarla
to be heading towards disaster

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 18

Buntéacs
fear nár mhaith liom a ghabháil i n-a dheabhaidh

Téacs caighdeánach
fear nár mhaith liom a ghabháil ina dheabhaidh

Béarla
a man with whom I wouldn’t like to cross swords

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 19

Buntéacs
bhfuil splanc ar bith chéille a’ fanacht ag Éamonn?

Téacs caighdeánach
an bhfuil splanc ar bith chéille ag fanacht ag Éamann?

Béarla
has E. any sense left at all?

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 19

Buntéacs
bíodh trí splaideóg chéille agat

Téacs caighdeánach
bíodh trí splaideog chéille agat

Béarla
have a bit of sense

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 19

Buntéacs
gríosáil den t-slait

Téacs caighdeánach
greasáil den tslat

Béarla
a trouncing with the cane

Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 19

Buntéacs
náire shaoghalta

Téacs caighdeánach
náire shaolta

Béarla
a public scandal

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 19

Buntéacs
... ar éirigh an cleas céadna dó

Téacs caighdeánach
... ar éirigh an cleas céanna dó

Béarla
the same thing (event) happened to ...

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 19

Buntéacs
cé fuair de chroidhe an teine sin a dheargadh?

Téacs caighdeánach
cé a fuair de chroí an tine sin a dheargadh?

Béarla
who was so audacious as to light that fire?

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Béaloideas agus seanchas, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh, Stair

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 19

Buntéacs
bhí a fhios aige caidé an leannán a bhí ar Sheán

Téacs caighdeánach
bhí a fhios aige cad é an leannán a bhí ar Sheán

Béarla
he knew what afflicted Seán

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 19

Buntéacs
chlis sí as a néall

Téacs caighdeánach
chlis sí as a néal

Béarla
she started out of her sleep

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 19

Buntéacs
a thuairisc a chur

Téacs caighdeánach
a thuairisc a chur

Béarla
to inquire about him, ask after him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 19

Buntéacs
bhí mórtas a chinidh ann

Téacs caighdeánach
bhí mórtas a chine ann

Béarla
he had the pride of his kinfolk

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 19

Buntéacs
goidé an snamh a thug tú do na bhrístí?

Téacs caighdeánach
cad é an snamh a thug tú ar do bhrístí?

Béarla
what dislike have you taken to your trousers?

Téamaí
Éadaí, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 20

Buntéacs
súil i n-éiric súile agus déad i n-éiric déada

Téacs caighdeánach
súil in éiric súile agus déad in éiric déid

Béarla
an eye for an eye and a tooth for a tooth

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh, Stair

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Rann na Feirste

Leathanach 20

Buntéacs
fear...nach rabh aon sracadh mór ar dhóigh ar bith ann

Téacs caighdeánach
fear...nach rabh aon sracadh mór ar dhóigh ar bith ann

Béarla
a man who possessed no real strength

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 20

Buntéacs
nach bhfuil sé chomh cóir agat féin bheith san fhaisean leis na stócaigh?

Téacs caighdeánach
nach bhfuil sé chomh cóir agat féin a bheith san fhaisean leis na stócaigh?

Béarla
aren’t you just as worthy to be as fashionable as the young lads

Téamaí
Aois, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 20

Buntéacs
Tógaidh sé cian de dhuine tamall cómhráidh a dhéanamh

Téacs caighdeánach
Tógann sé cian de dhuine tamall cómhrá a dhéanamh

Béarla
A little conversation raises a person’s spirits

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 20

Buntéacs
a’ gabháil san aois leanbuidhe

Téacs caighdeánach
ag gabháil san aois leanbaí

Béarla
beginning to dote, become senile

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aois

Gnéithe teanga
Sofhriotal

Leathanach 20

Buntéacs
a’ sgéal a bhí eadar chamánaibh

Téacs caighdeánach
an scéal a bhí idir chamáin

Béarla
the issue under discussion

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 20

Buntéacs
leigeadh do’n tseanduine sgileadh leis

Téacs caighdeánach
ligeadh don tseanduine scileadh leis

Béarla
the old boy was allowed to waffle on

Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 20

Buntéacs
acfuinn grinn

Téacs caighdeánach
acmhainn grinn

Béarla
a capacity for fun, sense of humour

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 20

Buntéacs
‘athair beag

Téacs caighdeánach
a athair beag

Béarla
father dear

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 20

Buntéacs
go rabh mo ghnoithe déanta

Téacs caighdeánach
go raibh mo ghnóthaí déanta

Béarla
that I was done for

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 20

Buntéacs
cuil a’ diabhail air

Téacs caighdeánach
cuil an diabhail air

Béarla
in a diabolical mood

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Cith is Dealán

Leathanach 21

Buntéacs
sgéal a chluinfeas tír is cheilfeas muintear

Téacs caighdeánach
scéal a chluinfeas tír is a cheilfeas muintir

Béarla
something which is common knowledge despite efforts to conceal it by or from relatives of those involved

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 21

Buntéacs
mhairfeadh siad a’ saoghal úr don lánamhain,

Téacs caighdeánach
mhairfeadh siad an saol úr don lánúin

Béarla
they would congratulate the couple on their marriage

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 21

Buntéacs
déan do rogha adhmad de

Téacs caighdeánach
déan do rogha adhmad de

Béarla
make of it what you will, draw your own conclusion

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Rann na Feirste

Leathanach 21

Buntéacs
leig sé riamh a mhaidí le sruth

Téacs caighdeánach
lig sé riamh a mhaidí le sruth

Béarla
he always neglected his responsibilities

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 21

Buntéacs
rinne sí mo chomhmóradh

Téacs caighdeánach
rinne sí mo chomóradh

Béarla
she accompanied me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 21

Buntéacs
ná bí ina dhiaidh orm

Téacs caighdeánach
ná bí ina dhiaidh orm

Béarla
don’t blame me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 21

Buntéacs
a’ rámhailligh

Téacs caighdeánach
ag rámhaille

Béarla
raving, talking deliriously

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair

Leathanach 21

Buntéacs
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór

Téacs caighdeánach
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór

Béarla
The Spanish Navy didn’t attempt to assume control of Ireland without gold

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Farraige, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
sa chruth is

Téacs caighdeánach
sa chruth is

Béarla
in such a way that, in order that to

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 21

Buntéacs
… go dtug sí an rún ‘un na cille léithe

Téacs caighdeánach
… go dtug sí an rún chun na cille léi

Béarla
… that she took the secret to the grave with her

Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 21

Buntéacs
‘ bhean chroidhe

Téacs caighdeánach
a bhean chroí

Béarla
my dear woman

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
nach dána an mhaise duit labhairt mar sin liom-sa

Téacs caighdeánach
nach dána an mhaise duit labhairt mar sin liomsa

Béarla
that’s very forward of you, talking to me like that

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 21

Buntéacs
chuir me truilleán leis

Téacs caighdeánach
chuir mé truilleán leis

Béarla
I shoved him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
go raibh sé claoidhte agam

Téacs caighdeánach
go raibh sé cloíte agam

Béarla
it ill became me, was unworthy of me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 21

Buntéacs
d’umhluigheadh sé go talamh le gach aon choiscéim

Téacs caighdeánach
d’umhlaíodh sé go talamh le gach aon choiscéim

Béarla
he used to bend to the ground with every step

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 22

Buntéacs
foghluimeóchaidh tú ‘n diabhal i bpucán

Téacs caighdeánach
foghlaimeoidh tú an diabhal i bpocán

Béarla
you’ll work wonders

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 22

Buntéacs
nuair a théid a’ chúis go cnámh na h-uilleanna

Téacs caighdeánach
nuair a théid an chúis go cnámh na h-uillinne

Béarla
when the matter comes to a head

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 22

Buntéacs
ní rabh an dara suidhe sa bhuailidh ag Tarlach

Téacs caighdeánach
ní raibh an dara suí sa bhuaile ag Tarlach

Béarla
Tarlach had no other choice

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Talmhaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 22

Buntéacs
thuit sé ar a chéill

Téacs caighdeánach
thit sé ar a chiall

Béarla
he came to his senses

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 22

Buntéacs
ní moichéirighe ar bith duit ...

Téacs caighdeánach
ní mochóirí ar bith duit ...

Béarla
it’s about time you ....

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 22

Buntéacs
rud a chur as riocht

Téacs caighdeánach
rud a chur as riocht

Béarla
to distort (sth)

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 22

Buntéacs
rinne a’ lá sin mo shúile domh

Téacs caighdeánach
rinne an lá sin mo shúile dom

Béarla
that day taught me a lesson

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 22

Buntéacs
chuirfeadh sé ceo ar do chluasa ag cainnt ar ...

Téacs caighdeánach
chuirfeadh sé ceo ar do chluasa ag caint ar ...

Béarla
he would enchant you talking about …

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail, Nath

Leathanach 22

Buntéacs
dá olcas é

Téacs caighdeánach
dá olcas é

Béarla
however bad it is

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 23

Buntéacs
tá mé cinnte go mb’fhurasta treabhadh le ....

Téacs caighdeánach
tá mé cinnte go mb’fhurasta treabhadh le ....

Béarla
I’m sure it would be easy to get along with ...

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 23

Buntéacs
agus nárbh iad ariamh a chuir a mbinid san airgead

Téacs caighdeánach
agus nárbh iad riamh a chuir a mbinid san airgead

Béarla
haven’t they always had a craving for money

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 23

Buntéacs
bhí siad a’ coinneáil lámh chruaidh leis a’ mhaighistir

Téacs caighdeánach
bhí siad ag coinneáil lámh chrua leis an mháistir

Béarla
they were giving the master a hard time

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 23

Buntéacs
go raibh aithne shúl againn ar a chéile

Téacs caighdeánach
go raibh aithne shúl againn ar a chéile

Béarla
that we knew each other by sight/knew who each other were

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 23

Buntéacs
is tearc fear a dhéanfadh é

Téacs caighdeánach
is tearc fear a dhéanfadh é

Béarla
not too many men would do it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 23

Buntéacs
ní h-ionann sin is a rádh go rabh olc nó urchóid ar bith sa ghasúr

Téacs caighdeánach
ní hionann sin is a rá go rabh olc nó urchóid ar bith sa ghasúr

Béarla
that’s not to say that the boy had any bad in him

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 23

Buntéacs
sgéal gáibhtheach

Téacs caighdeánach
scéal gáifeach

Béarla
a sensational, outlandish story

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 23

Buntéacs
bhíodh cuid fear a’ bhaile s’againne tiugh aca

Téacs caighdeánach
bhíodh cuid fear an bhaile s’againne tiubh acu

Béarla
our men were too quick for them, got the better of them, more than a match for them

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 23

Buntéacs
gan beo nó ceo ar ’amharc nó ar ’éisteacht

Téacs caighdeánach
gan beo ná ceo ar a amharc nó ar a éisteacht

Béarla
with no one anywhere to be seen

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 23

Buntéacs
chuir siad a gcomhairleacha i gcionn a chéile

Téacs caighdeánach
chuir siad a gcomhairlí i gceann a chéile

Béarla
they consulted, put their heads together

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 23

Buntéacs
nár leig an eagla dóbhtha theacht dá chómhair

Téacs caighdeánach
nár lig an eagla dóibh a theacht dá chóir

Béarla
fear prevented them from coming to his assistance

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 23

Buntéacs
níor bh’urchar iomrallach a scaoil sé, acht oiread

Téacs caighdeánach
níorbh urchar iomrallach a scaoil sé, ach oiread

Béarla
it was no random shot he fired either, he wasn’t wide of the mark either

Téamaí
Míleata, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 24

Buntéacs
i dtús reatha

Téacs caighdeánach
i dtús reatha

Béarla
to be out in front, in an unassailable position

Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 24

Buntéacs
béal gan smid

Téacs caighdeánach
béal gan smid

Béarla
an unsociable or introvered person

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 24

Buntéacs
ar an ádhbhar nach raibh muintir na h-Éireann ag imirt a gcleasa dh’aontaoibh

Téacs caighdeánach
ar an ábhar nach raibh muintir na hÉireann ag imirt a gcleas d’aon taobh

Béarla
because the Irish were not in unison, pulling together

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 24

Buntéacs
go bhfionnfadh sé

Téacs caighdeánach
go bhfionnfadh sé

Béarla
so that he would find out

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 24

Buntéacs
an greann sin a mbíonn faobhar mín air...

Téacs caighdeánach
an greann sin a mbíonn faobhar mín air...

Béarla
that razor-sharp wit...

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 24

Buntéacs
an oidheadh a d’fhulaing siad

Téacs caighdeánach
an oidheadh a d’fhulaing siad

Béarla
the (tragic) fate they endured

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 24

Buntéacs
‘ghá mbroslughadh chun teangmhála

Téacs caighdeánach
á mbrostú chun teagmhála

Béarla
urging them into battle

Téamaí
Míleata, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 24

Buntéacs
go h-aimirneach

Téacs caighdeánach
go haimirneach

Béarla
ravenously

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 24

Buntéacs
ag muirlíú

Téacs caighdeánach
ag muirliú

Béarla
munching

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 24

Buntéacs
...ní rabh sé oilte i n-ealadhain na liomóg agus na súimín

Téacs caighdeánach
... ní raibh sé oilte in ealáin na liomóg agus na súimín

Béarla
he wasn’t trained in the art of daintiness and sipping

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 24

Buntéacs
bhí Tomás Dáibhéis achrannach agam

Téacs caighdeánach
bhí Tomás Dáibhéis achrannach agam

Béarla
I found T.D (his writings) difficult, intricate

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Le plé, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 24

Buntéacs
a dtiocfadh liom a ghabháil a bhfastódh ann

Téacs caighdeánach
… a dtiocfadh liom gabháil i bhfostó ann

Béarla
… that I could latch on to, get hooked on

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Samhail

An Bhratach

Leathanach 25

Buntéacs
ba é sin a guth fuair a fhreagar

Téacs caighdeánach
ba é sin an guth a fuair a fhreagra

Béarla
there was no need to ask twice, I leapt at the opportunity

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 25

Buntéacs
tú féin a thógáil le rud/duine

Téacs caighdeánach
tú féin a thógáil le rud/duine

Béarla
to engage in or devote oneself to sth. or someone

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 25

Buntéacs
gheobhaidh seisean na fiseacha agus na píghneacha corra

Téacs caighdeánach
gheobhaidh seisean na fiseacha agus na pinginí corra

Béarla
he will get a sound thrashing (will get what he is due and more)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 25

Buntéacs
greadfach ar na mása

Téacs caighdeánach
greadfach ar na mása

Béarla
a spanking on the backside

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 25

Buntéacs
dh’aon-ghnoithe

Téacs caighdeánach
d’aon ghnó

Béarla
on purpose

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 25/26

Buntéacs
go h-innealta

Téacs caighdeánach
go hinnealta

Béarla
smartly dressed

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Éadaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 25

Buntéacs
nach dtabharfadh a chúl le machaire an áir

Téacs caighdeánach
nach dtabharfadh a chúl le machaire an áir

Béarla
who wouldn't turn his back on the field of battle

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Baill choirp, Míleata, Mothúcháin, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 25

Buntéacs
Is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine bheith truaillidhe.

Téacs caighdeánach
Is fiú do dhuine a bheith bocht agus ní fiú do dhuine a bheith truaillí.

Béarla
Poverty is no disgrace but miserliness is.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Seanteach

Leathanach 25

Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine

Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireann na daoine

Béarla
People thrive when they cooperate

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 25

Buntéacs
nach mbeinn ag éileamh dó

Téacs caighdeánach
nach mbeinn ag éileamh dó

Béarla
that I wouldn’t complain to him, give off to him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 25

Buntéacs
tamhach-táisg

Téacs caighdeánach
tamhach táisc

Béarla
uproar, commotion

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 25

Buntéacs
na hámhaillidhe atá faoi na hógánaigh

Téacs caighdeánach
an ábhaillí atá faoi na hógánaigh

Béarla
the mischievousness of the young ones

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 25

Buntéacs
go dtéidhfidh mé an geadán aige

Téacs caighdeánach
go dtéifidh mé an geadán aige

Béarla
till I warm his backside

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 26

Buntéacs
aoibh tharrantach

Téacs caighdeánach
aoibh tharraingteach

Béarla
appealing smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 26

Buntéacs
ar bhealach ‘aimhlis

Téacs caighdeánach
ar bhealach a aimhleasa

Béarla
on the wrong road, astray (behaviour, way of life)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 26

Buntéacs
gáir mhaoidhte

Téacs caighdeánach
gáir mhaíte

Béarla
shout, cry of triumph

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 26

Buntéacs
thug sé buille i n-éiric a bhuille dó

Téacs caighdeánach
thug sé buille in éiric a bhuille dó

Béarla
he exchanged blows with him, went toe to toe

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 26

Buntéacs
beidh daor ort

Téacs caighdeánach
beidh daor ort

Béarla
you’ll be sorry

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 26

Buntéacs
ní fhéadfaimis bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá

Téacs caighdeánach
ní fhéadfaimis a bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá

Béarla
we could not but show affection for the folk in America (since they have been so good to us)

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 26

Buntéacs
dá gcrostaidhe rud air

Téacs caighdeánach
dá gcrosfaí rud air

Béarla
if he’s forbidden to do s.th

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 26

Buntéacs
moladh sé a dheireadh

Téacs caighdeánach
moladh sé a dheireadh

Béarla
the proof of the pudding is in the eating (judge it by results)

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath

Leathanach 26

Buntéacs
beannacht dhuine bhoicht

Téacs caighdeánach
beannacht duine bocht

Béarla
a poor person’s blessing, a piece of fortune

Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Sofhriotal

Leathanach 26

Buntéacs
nach dtiocfadh Murchadh Dubh i n-éifeacht shaoghalta choidhche ar a chuid aislingí

Téacs caighdeánach
nach dtiocfadh M. D. in éifeacht shaolta choíche ar a chuid aislingí

Béarla
that M.D would never succeed (with all his dreaming )

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 27

Buntéacs
nach gcuirfeadh sé a chiall ar a mhuin do dhuine ar bith ...

Téacs caighdeánach
nach gcuirfeadh sé a chiall ar a mhuin do dhuine ar bith ...

Béarla
Wouldn’t he drive you crazy

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 27

Buntéacs
is dona an dáimh a d’imir sé ort

Téacs caighdeánach
is dona an dáimh a d’imir sé ort

Béarla
he showed little fellow-feeling with you

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 27

Buntéacs
congnamh

Téacs caighdeánach
cúnamh

Béarla
help, assistance

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 27

Buntéacs
fuair sí a sáith de’n tsaoghal,

Téacs caighdeánach
fuair sí a sáith den tsaol

Béarla
she’s had her fair share of trouble in life

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Úna Bhán

Leathanach 27

Buntéacs
rinne mé cnústa dó

Téacs caighdeánach
rinne mé crústa de

Béarla
I flattened him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 27

Buntéacs
a’ cneadaigh

Téacs caighdeánach
ag cneadaigh

Béarla
panting, gasping, groaning, heaving

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 27

Buntéacs
go dtéidhidh mise an céasán agat

Téacs caighdeánach
go dtéifidh mise an céasán agat

Béarla
till I warm your skinny wee rump

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
d’fhéad tú bonnsach shlaite a bhaint agus na másaí a sgiúradh ag...

Téacs caighdeánach
d’fhéad tú bonsach shlaite a bhaint agus na mása a sciúradh ag...

Béarla
you could have cut a stout rod to warm the backsides of...

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
chuir Séamus rabhán mór fada thairis

Téacs caighdeánach
chuir Séamus rabhán mór fada thairis

Béarla
Séamas let fly with a prolonged outburst (of talk)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
bhail, is ionann ‘s a’ cás,

Téacs caighdeánach
bhuel, is ionann sa chás

Béarla
well, it’s all the same to me, all the one

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 28

Buntéacs
comh modhamhail le h-uan caorach

Téacs caighdeánach
chomh modhúil le huan caorach

Béarla
as gentle as a lamb

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Samhail

Le Clapsholus

Leathanach 28

Buntéacs
is críonna an té a ghnídh a ghnoithe dó féin

Téacs caighdeánach
is críonna an té a dhéanann a ghnóthaí dó féin

Béarla
it’s a wise person who minds his own business

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Le Clapsholus

Leathanach 28

Buntéacs
d’éirigh na súile ní ba rinnighe

Téacs caighdeánach
d’éirigh na súile ní ba rinní

Béarla
the eyes became narrower (giving a withering look)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 28

Buntéacs
is maith is fiú do shaothar é

Téacs caighdeánach
is maith is fiú do shaothar é

Béarla
it is very much worth your while, effort

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 28

Buntéacs
ní dheárna sí acht acht cómhla an dorais a tharraingt amach i n-a diaidh agus imtheacht léithe i mbéal a cinn

Téacs caighdeánach
ní dhearna sí ach comhla an dorais a tharraingt amach ina diaidh agus imeacht léi i mbéal a cinn

Béarla
she just closed the door behind her and took to the road

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 28

Buntéacs
a’ cealgadh páistí,

Téacs caighdeánach
ag cealgadh páistí

Béarla
lulling a child to sleep

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 28

Buntéacs
siúd is nach raibh mé rómhinic ina chaidreamh

Téacs caighdeánach
siúd is nach raibh mé rómhinic ina chaidreamh

Béarla
though I was never really on speaking terms with him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 28

Buntéacs
díoghbháil codlata

Téacs caighdeánach
díobháil chodlata

Béarla
a lack of sleep

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 28

Buntéacs
téidhfe mé an geadán aige

Téacs caighdeánach
téifidh mé an geadán aige

Béarla
I’ll warm his backside, smack his ass for him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 28

Buntéacs
rabhán

Téacs caighdeánach
rabhán

Béarla
tirade, prolonged fit, rush of, flow (of speech)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 28

Buntéacs
gheobhaidh tusa na físeacha agus na pighinneacha corra

Téacs caighdeánach
gheobhaidh tusa na físeacha agus na pinginí corra

Béarla
you’ll get what’s coming to you

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 29

Buntéacs
bhí an dá thréibh amuigh ar a chéile san am

Téacs caighdeánach
bhí an dá threibh amuigh ar a chéile san am

Béarla
the two tribes were at odds with each other at the time

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 29

Buntéacs
mar adeir a’ nathán is cosamhail gur fearr suidhe ar a’ sgáth ‘ná suidhe ar a’ bhlár fholamh.

Téacs caighdeánach
Mar a deir an nathán, is cosúil gur fearr suí ar an scáth ná suí ar an bhlár fholamh

Béarla
half a loaf is better than no bread.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 29

Buntéacs
shaiprigh siad

Téacs caighdeánach
shoiprigh siad

Béarla
they snuggled in

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 29

Buntéacs
bhéarfa siad iarraidh do mhí-thapaidh a bhaint asat

Téacs caighdeánach
bhéarfaidh siad iarraidh do mhíthapa a bhaint asat

Béarla
they will make you lose your temper

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 29

Buntéacs
cuid chuideachta a dhéanamh de

Téacs caighdeánach
cuid chuideachta a dhéanamh de

Béarla
to make a laughing stock of him, a source of amusement

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 29

Buntéacs
bacáil

Téacs caighdeánach
bacadh

Béarla
a hindrance

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 29

Buntéacs
thug Niall ‘ac Suibhne isteach é as measc cáich

Téacs caighdeánach
thug Niall Mac Suibhne isteach é as measc cáich

Béarla
N.M.S singled him out

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 29

Buntéacs
’ár saipriughadh féin san fhéar

Téacs caighdeánach
ár soipriú féin san fhéar

Béarla
nestling ourselves in the hay

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 29

Buntéacs
...agus chuirfeadh ar a bhonnaí é

Téacs caighdeánach
… agus a chuirfeadh ar a bhoinn é

Béarla
… that would set him up for life

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Leathanach 29

Buntéacs
nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat

Téacs caighdeánach
nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat

Béarla
when it'll be too late for regrets

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 30

Buntéacs
an chéad cheairtlín

Téacs caighdeánach
an chéad cheirtlín

Béarla
the first head of cabbage (On Halloween night)

Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Béaloideas agus seanchas, Bia agus deoch, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 30

Buntéacs
an gcuirfeadh ceachtar aca cor i gcinneamhain a’ duine eile?

Téacs caighdeánach
an gcuirfeadh ceachtar acu cor i gcinniúint an duine eile?

Béarla
would either of them affect the destiny of the other / change the course of the other’s life

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 30

Buntéacs
bhí sé i muinighin a’ chuidighte a bhéarfadh duine eile de na sgoláirí dó

Téacs caighdeánach
bhí sé i muinín an chuidithe a bhéarfadh duine eile de na scoláirí dó

Béarla
he was depending on the help one of the other students would give him

Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 31

Buntéacs
dá lóntaidhe féin

Téacs caighdeánach
dá leointe féin

Béarla
of his own volition

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 31

Buntéacs
streabhóg

Téacs caighdeánach
streabhóg

Béarla
an impudent little girl

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 31

Buntéacs
sgairt ghéibheannach

Téacs caighdeánach
scairt ghéibheannach

Béarla
a distressing call, shout

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 31

Buntéacs
is maith duit féin nach bhfuil cuid bhuailte ionat

Téacs caighdeánach
is maith duit féin nach bhfuil cuid bhuailte ionat

Béarla
it’s as well for you that you’re not worth hitting

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 31

Buntéacs
Ba é seo an guth a fuair a fhreagar

Téacs caighdeánach
ba é seo an guth a fuair a fhreagairt

Béarla
that call was readily answered; it was done like a shot

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
faill na feannóige

Téacs caighdeánach
faill na feannóige

Béarla
the slightest chance, every opportunity

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
is glas is fiú dó

Téacs caighdeánach
is glas is fiú dó

Béarla
one would not begrudge him that; it is small consolation

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
glagaire

Téacs caighdeánach
glagaire

Béarla
silly talker, pratter; empty-headed person, fool

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 31

Buntéacs
an dlaoidheog mhullaigh

Téacs caighdeánach
an dlaíóg mhullaigh

Béarla
the finishing touches

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail, Nath

Leathanach 31

Buntéacs
scallán a dhul sa mhaoin

Téacs caighdeánach
an scalán a dhul sa mhaoin

Béarla
to squander the wealth

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 32

Buntéacs
troidfe siad ar bheagán siocrach

Téacs caighdeánach
troidfidh siad ar bheagán siocrach

Béarla
they’ll fight at the drop of a hat (for little reason)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 32

Buntéacs
an bhfuil teanga ar bith ag duine nuair thiocfas air labhairt ar nídh atá fíor-áluinn?

Téacs caighdeánach
an bhfuil teanga ar bith ag duine nuair a thiocfas air labhairt ar ní atá fíorálainn?

Béarla
there are no words to describe a truly beautiful thing

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 32

Buntéacs
ná bain mo mhíthapa asam

Téacs caighdeánach
ná bain mo mhíthapa asam

Béarla
don’t make me lose my temper

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 32

Buntéacs
abair leis go racha mise i n-a dheabhaidh lá ar bith...

Téacs caighdeánach
abair leis go rachaidh mise ina dheabhaidh lá ar bith...

Béarla
tell him I’ll take him on any day....

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
ní bhéadh aonduine a’ tnúth a h-inntleachta díthe

Téacs caighdeánach
ní bheadh aon duine ag tnúth a hintleachta di

Béarla
no one would be envious of her intellect

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal

Leathanach 32

Buntéacs
a’ cur achrann i n-a shuidhe

Téacs caighdeánach
ag cur achrann ina shuí

Béarla
instigating, initiating trouble

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 32

Buntéacs
a’ tógáil bruighne

Téacs caighdeánach
ag tógáil bruíne

Béarla
stirring up trouble, sowing seeds of bickering

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 32

Buntéacs
achmhusán

Téacs caighdeánach
achasán

Béarla
an insult, reproach

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 32

Buntéacs
is iomdha fabhairt den tslait

Téacs caighdeánach
is iomaí faghairt den tslat a fuair mé

Béarla
many the blow of the cane I got

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
an dara suidhe sa bhuailidh

Téacs caighdeánach
an dara suí sa bhuaile

Béarla
choice, alternative

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 32

Buntéacs
i n-éadan na gcos atá sí a’ gabháil leis

Téacs caighdeánach
in éadan na gcos atá sí ag gabháil leis

Béarla
she is going with him unwillingly

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 32

Buntéacs
gáire beag leamh

Téacs caighdeánach
gáire beag leamh

Béarla
a little weak smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
nó b’ise féin a bhí ceann-árd

Téacs caighdeánach
nó b’ise féin a bhí ceannard

Béarla
for she was the haughty one

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 32

Buntéacs
rogha an dá dhíoghadh

Téacs caighdeánach
rogha an dá dhíogha

Béarla
the lesser of two evils, Hobson's choice

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 32

Buntéacs
lucht na cúl-chainnte

Téacs caighdeánach
lucht na cúlchainte

Béarla
backbiters, gossipers

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 33

Buntéacs
gan eagla air é féin a fhéacháil nuair a thiocfadh air

Téacs caighdeánach
gan eagla air é féin a fhéachaint nuair a thiocfadh air

Béarla
who wasn’t afraid to be put to the test when necessary

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 33

Buntéacs
saoghal a chur i nguais

Téacs caighdeánach
saol a chur i nguais

Béarla
to endanger a life

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 33

Buntéacs
go gcuirfeadh a ngníomh cor i mo chinneamhaint

Téacs caighdeánach
go gcuirfeadh a ngníomh cor i mo chinniúint

Béarla
that their deed would change the course of my life

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 33

Buntéacs
seachain gach rud bhaineas a’ croidhe

Téacs caighdeánach
seachain gach rud a bhaineann an croí

Béarla
avoid all matters of the heart

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 33

Buntéacs
gan leigean do áilne na h-ainnire aoibhneas a chur air

Téacs caighdeánach
gan ligean d’áille na hainnire aoibhneas a chur air

Béarla
not to let a beautiful woman enchant him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 33

Buntéacs
a’ faire na faille

Téacs caighdeánach
ag fáire na fáille

Béarla
waiting for the opportunity

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 33

Buntéacs
giobóg bheag na goice

Téacs caighdeánach
giobóg bheag na goice

Béarla
the cocky little woman

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
módh agus urraim

Téacs caighdeánach
modh agus urraim

Béarla
good behaviour and respect

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
ní raibh maith leis a ghábháil ‘un sgannsála le Nórainn

Téacs caighdeánach
ní raibh maith leis a ghabháil chun scansála le Nórainn

Béarla
there was no point in him squabbling with Nora

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
an chéad áiméar a gheobhadh Donnchadh

Téacs caighdeánach
an chéad áiméar a gheobhadh Donnchadh

Béarla
the first opportunity that Donnchadh would get

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
bíodh trí splaideóg chéille agat

Téacs caighdeánach
bíodh trí splaideog chéille agat

Béarla
have a bit of sense

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
teann ort

Téacs caighdeánach
teann ort

Béarla
to cast on one’s clothes; to rouse oneself

Téamaí
Éadaí, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
go gcraithidh tú do chos

Téacs caighdeánach
go gcroithfidh tú do chos

Béarla
to shake a leg (dancing)

Téamaí
Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
a’ caraidheacht leis

Téacs caighdeánach
ag coraíocht leis

Béarla
wrestling

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 33

Buntéacs
ba’s sin a tháinig

Téacs caighdeánach
ba as sin a tháinig

Béarla
that’s how it started

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 33

Buntéacs
ag mánrán

Téacs caighdeánach
ag banrán

Béarla
complaining

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

An Bhratach

Leathanach 34

Buntéacs
an áit a dtug mé bréagach do dhaoinibh a bhí ag iarraidh mí-chliú a chur air

Téacs caighdeánach
an áit a dtug mé bréagach do dhaoine a bhí ag iarraidh míchlú a chur air

Béarla
where I showed people who were trying to defame him were liars

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 34

Buntéacs
túslóg

Téacs caighdeánach
truslóg

Béarla
a hop, a long bounding stride

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Focal aonair

Feara Fáil

Leathanach 34

Buntéacs
“Is mairg” ar seisean “gur ab ar a chéile a tharraing siad a gcuid lann.”

Téacs caighdeánach
“Is mairg” ar seisean “gur ar a chéile a tharraing siad a gcuid lann.”

Béarla
“A pity,” said he. “that they turned their blades on each other.”

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 34

Buntéacs
agus a’ cath briste ortha

Téacs caighdeánach
agus an cath briste orthu

Béarla
their having lost the battle

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 34

Buntéacs
cailleach a’ bhéil mhóir

Téacs caighdeánach
cailleach an bhéil mhóir

Béarla
big-mouthed woman

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 34

Buntéacs
ar scoite lasrach

Téacs caighdeánach
ar scoite lasrach

Béarla
in a mass of flames

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 34

Buntéacs
ó’s tú a tharraing ort olc is iaróg

Téacs caighdeánach
ós tú a tharraing ort íoc olc is iaróg

Béarla
you have brought the trouble upon yourself and you must therefore take the consequences

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 34

Buntéacs
ar a sháimhín suilt

Téacs caighdeánach
ar a sháimhín suilt

Béarla
happy and at ease

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 34

Buntéacs
ní fhuil mise comh leamh sin agat

Téacs caighdeánach
níl mise chomh leamh sin agat

Béarla
you won’t find me that gullible

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 34

Buntéacs
mar ba dual di a bheith

Téacs caighdeánach
… mar ba dhual di a bheith

Béarla
… as she should be, usually was

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 34

Buntéacs
an druithleog dheireannach fearamhlachta

Téacs caighdeánach
an drithleog dheireanach fearúlachta

Béarla
the last spark of manliness

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

An Bhratach

Leathanach 35

Buntéacs
scileann fíon fírinne

Téacs caighdeánach
scileann fíon fírinne

Béarla
wine in truth out

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bia agus deoch, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Cith is Dealán

Leathanach 35

Buntéacs
gáire beag sgigeamhail searbh

Téacs caighdeánach
gáire beag scigiúil searbh

Béarla
a sniggering bitter little grin

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 35

Buntéacs
a leithéid de mhearadh!

Téacs caighdeánach
a leithéid de mhearadh!

Béarla
such madness!

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Beannachtaí agus mallachtaí, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 35

Buntéacs
thoisigh sé a chur thairis

Téacs caighdeánach
thosaigh sé a chur thairis

Béarla
he started giving off

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 35

Buntéacs
seal a’ coinneáil comhraic le Sasain agus seal i mbruighin eadarainn féin

Téacs caighdeánach
seal ag coinneáil comhraic le Sasana agus seal i mbruíon eadrainn féin

Béarla
a while fighting the English and a while fighting among ourselves

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 35

Buntéacs
a’ tseibhte dhéidheanach

Téacs caighdeánach
an tseift dhéanach

Béarla
the last resort

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 35

Buntéacs
cainnt gháibhtheach

Téacs caighdeánach
caint gháifeach

Béarla
exaggerated talk (hot air)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
rugtha chun bruighne

Téacs caighdeánach
rugtha chun bruíne

Béarla
stirred up and ready to fight

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
a choimhlíonadh na cinneamhainte

Téacs caighdeánach
ag comhlíonadh na cinniúna

Béarla
fulfilling the destiny

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 35

Buntéacs
fá fhad cainte di

Téacs caighdeánach
fá fhad cainte di

Béarla
within talking distance, earshot of her

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 35

Buntéacs
gan aithne gan eolas

Téacs caighdeánach
gan aithne gan eolas

Béarla
totally unknown

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 35

Buntéacs
léabairt de’n teangaidh a thabhairt dó

Téacs caighdeánach
leadhbairt den teanga a thabhairt dó

Béarla
to give him a scolding, telling off

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
nach iongantach nach ndearcann sé ort?

Téacs caighdeánach
nach iontach nach ndearcann sé ort?

Béarla
isn’t it surprising he doesn’t provide for you, look after you?

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
(is) díol truaighe thú

Téacs caighdeánach
(is) díol trua thú

Béarla
you deserve to be pitied, deserving of pity

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 35

Buntéacs
nach minic ariamh a chualamar an rud is measa le duine ‘ná a bhás b’fheidir gurbh’ é a leas é

Téacs caighdeánach
nach minic riamh a chuala muid an rud is measa le duine ná a bhás b’fhéidir gurbh é a leas é

Béarla
haven’t we often heard what people regard as a fate worse than death may be a blessing in disguise

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Bás – beatha – sláinte, Gaois - comhairle - eolas, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal

Le Clapsholus

Leathanach 36

Buntéacs
as a chrann cumhachta

Téacs caighdeánach
as a chrann cumhachta

Béarla
out of control, in an uncontrollable rage

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 36

Buntéacs
bhí an nimh san fheoil aca díthe

Téacs caighdeánach
bhí an nimh san fheoil acu di

Béarla
they hated her (England) with a passion

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 36

Buntéacs
béiridh thall is i bhfus uirthí

Téacs caighdeánach
beirigí thall is abhus uirthi

Béarla
grab her on either side

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 36

Buntéacs
chan de do bhréagnughadh é

Téacs caighdeánach
chan do do bhréagnú é

Béarla
with all due respect, not to contradict you

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 36

Buntéacs
bhí a chuid aráin fuinnte gan í

Téacs caighdeánach
bhí a chuid aráin fuinte gan í

Béarla
he was a made man without it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 36

Buntéacs
deilín focal i n-aimhréidhtigh

Téacs caighdeánach
deilín focal in aimhréidh

Béarla
a string of jumbled up words

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 37

Buntéacs
ceann conafa ‘thaisbheaint daobhtha

Téacs caighdeánach
ceann confach a thaispeáint dóibh

Béarla
to show them hostility

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 37

Buntéacs
gan chuireadh gan chóiste

Téacs caighdeánach
gan chuireadh gan chóiste

Béarla
uninvited

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Cith is Dealán

Leathanach 37

Buntéacs
a’ dhéanamh cleachtuighthe de

Téacs caighdeánach
a dhéanamh cleachta de

Béarla
making a habit of

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 37

Buntéacs
chaith se seileóg ar a bhosa

Téacs caighdeánach
chaith se seileog ar a bhosa

Béarla
he spat on the palm of his hands

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 37

Buntéacs
mhairfeadh Muircheartach Garbh a’ caint trí sheol mara

Téacs caighdeánach
mhairfeadh Muircheartach Garbh ag caint trí sheol

Béarla
Muircheartach Garbh would never stop talking (talk the leg off a stool)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 37

Buntéacs
a’ gabháil i ndeabhaidh le n-a námhaid

Téacs caighdeánach
ag gabháil i ndeabhaidh lena namhaid

Béarla
to cross swords with the enemy

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 37

Buntéacs
ag déanamh mórtais

Téacs caighdeánach
ag déanamh mórtais

Béarla
boasting

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 37

Buntéacs
na bliadhanta i n-a dhiaidh sin a fionnadh fírinne an sgéil liom

Téacs caighdeánach
na blianta ina dhiaidh sin a fionnadh fírinne an scéil liom

Béarla
I discovered the truth of the story years later

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 37

Buntéacs
deir siad go loiteann fírinne filidheacht

Téacs caighdeánach
deir siad go loiteann fírinne fílíocht

Béarla
they say the truth can ruin a good story

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 37

Buntéacs
chuaidh a’ dá rud i n-aimhréidhtigh

Téacs caighdeánach
chuaigh an dá rud in aimhréidh

Béarla
the two things became muddled, confused

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 37

Buntéacs
nuair a bíos tú ag déanamh an fhoghair sin

Téacs caighdeánach
nuair a bhíonn tú ag déanamh an fhoghair sin

Béarla
when you are making that sound (of speech)

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
cothrom na Féinne

Téacs caighdeánach
cothrom na Féinne

Béarla
fair play, fair chance

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath

Leathanach 37

Buntéacs
uasgán

Téacs caighdeánach
uascán

Béarla
sheepish person; soft simple-minded person

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 37

Buntéacs
sit-gháire

Téacs caighdeánach
sitgháire

Béarla
derisive laugh, snigger, giggle

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 37

Buntéacs
cé’r chórtha 'dhuine eile

Téacs caighdeánach
cér chóra do dhuine eile

Béarla
whom is more deserving, is more worthy; what more appropriate choice could he make

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
… agus bhéarfamuid bog-mharbhadh air

Téacs caighdeánach
… agus bhéarfaidh muid bogmharú air

Béarla
we’ll give him a real hiding

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
bhí mé mar a chonnaic an Rí mé

Téacs caighdeánach
bhí mé mar a chonaic an Rí mé

Béarla
I was in a pitiful state/position

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
dreach malluighthe

Téacs caighdeánach
dreach mallaithe

Béarla
a wicked expression

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
a leath-bhreac sin de chainnt

Téacs caighdeánach
a leathbhreac sin de chaint

Béarla
that sort of talk

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
chan dá mhaoidheamh air é

Téacs caighdeánach
chan á mhaíomh air é

Béarla
not that I’m begrudging him it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 38

Buntéacs
dh’aindeóin chnáimh ár ngaothsáin

Téacs caighdeánach
d’ainneoin chnámh ár ngaosáin

Béarla
in spite of anything we do

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Le Clapsholus

Leathanach 38

Buntéacs
Is furas daoine óga a sheoladh ar bhealach a n-aimhlis

Téacs caighdeánach
Is furasta daoine óga a sheoladh ar bhealach a n-aimhleasa

Béarla
it’s easy to set young people on the road to ruin

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Aois

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 38

Buntéacs
Bhí na clanna dh’aoinleith agus é tuigthe aca ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile.

Téacs caighdeánach
Bhí na clanna d’aon leith agus é tuigthe acu ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile

Béarla
The clans were united all over the country and understood that strength lay in unity.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Feara Fáil

Leathanach 38

Buntéacs
ba bhreágh an iarraidh é

Téacs caighdeánach
ba bhreá an iarraidh é

Béarla
it was a fine effort

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 38

Buntéacs
gurab é easaontas na nGaedheal a d’fhág buaidh na bruighne ag na Gaill

Téacs caighdeánach
gurb é easaontas na nGael a d’fhág bua na bruíne ag na Gaill

Béarla
that it was disunity among the Irish that gave England victory in battle

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 38

Buntéacs
ar aon bharr amháin creatha

Téacs caighdeánach
ar aon bharr amháin creatha

Béarla
shaking all over

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 38

Buntéacs
de roghain air

Téacs caighdeánach
de rogha air

Béarla
in preference to

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 38

Buntéacs
go bhfuil sibh ‘bhur sgeith béil ar fud na dtrí bpobal

Téacs caighdeánach
go bhfuil sibh in bhur sceith bhéil ar fud na dtrí phobal

Béarla
that you are the talk of the district

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Úna Bhán

Leathanach 38

Buntéacs
breith ar do chéill

Téacs caighdeánach
breith ar do chiall

Béarla
to get a grip of yourself, have a bit of sense

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Úna Bhán

Leathanach 38

Buntéacs
beidh tú buartha nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat

Téacs caighdeánach
beidh tú buartha nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat

Béarla
you’ll be sorry when it will be too late

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 38

Buntéacs
go h-anacaireach

Téacs caighdeánach
go hanacrach

Béarla
distressingly, awkwardly, heavily

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair

Leathanach 38

Buntéacs
gur imigh ár dtubaiste léithe

Téacs caighdeánach
gur imigh ár dtubaiste léi

Béarla
that all our misfortunes left with her

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 38

Buntéacs
comhairle mná ó thuaidh ná ó dheas, ní thearn agus ní dhéanfad

Téacs caighdeánach
comhairle mhná ó thuaidh ná ó dheas, ní dhearna agus ní dhéanfaidh mé

Béarla
I never took a woman’s advice and I never will

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 38

Buntéacs
bhí a sáith go maith cumhaidh an oíche chéanna ar na mic léinn ag scarúint ó chéile

Téacs caighdeánach
bhí a sáith go maith cumha an oíche chéanna ar na mic léinn ag scaradh ó chéile

Béarla
that same night the students felt great parting sorrow

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 38

Buntéacs
na másaí a théidheadh le bonnsach shlaite

Téacs caighdeánach
na mása a théamh le bonsach shlaite

Béarla
to get one’s backside warmed with a stout rod, to get a scalping

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 38

Buntéacs
ní rachadh grian i bhfairrge go mbeadh siad...

Téacs caighdeánach
ní rachadh grian i bhfarraige go mbeadh siad…

Béarla
a day wouldn’t have passed before they …

Téamaí
Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 38

Buntéacs
na hasnacha a sgathadh ó’n druim aige

Téacs caighdeánach
na heasnacha a scoitheadh ón droim aige

Béarla
to rip him apart, to separate his ribs from his backbone

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 38

Buntéacs
beir ar do chéill

Téacs caighdeánach
beir ar do chiall

Béarla
control yourself, get a grip of yourself

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 38

Buntéacs
nach mór a croidhe a fuair sé

Téacs caighdeánach
nach mór an croí a fuair sé

Béarla
how dare he

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 38

Buntéacs
smachladh

Téacs caighdeánach
smachladh

Béarla
a crude remark

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Cith is Dealán

Leathanach 39

Buntéacs
slat a sgiúrfas é féin

Téacs caighdeánach
slat a sciúrfidh é féin

Béarla
a rod for his own back

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 39

Buntéacs
tharraing a ghníomharthaí léan agus léirsgrios ar a’ tír

Téacs caighdeánach
tharraing a ghníomharthaí léan agus léirscrios ar an tír

Béarla
his actions brought anguish and utter devastation to the country

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 39

Buntéacs
a chrann cosanta

Téacs caighdeánach
a chrann cosanta

Béarla
his protector

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 39

Buntéacs
ní raibh sí i bhfad pósta gur thug an seanduine le fios di nach n-éistfeadh sé le fonóid ar bith ó mhuintir an bhaile

Téacs caighdeánach
ní raibh sí i bhfad pósta gur thug an seanduine le fios di nach n-éistfeadh sé le fonóid ar bith ó mhuintir an bhaile

Béarla
she wasn’t long married when the old fellow let her know that he woudn’t listen to any mockery from the people of the area

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 39

Buntéacs
nach mbéadh siad i n-a n-ula mhagaidh

Téacs caighdeánach
nach mbeadh siad ina n-eala mhagaidh

Béarla
that they wouldn’t be a laughing stock

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
a’ rud a mhearuigh mo chiall

Téacs caighdeánach
an rud a mhearaigh mo chiall

Béarla
the thing that drove me to distraction deranged my senses

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
thug sé barr na bróige sna h-easnacha dó

Téacs caighdeánach
thug sé barr na bróige sna heasnacha dó

Béarla
he kicked him in the ribs

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Éadaí, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
lá an chuitimh

Téacs caighdeánach
lá an chuitimh

Béarla
the day he would get his own back, get satisfaction

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 39

Buntéacs
char dhadaidh beagán

Téacs caighdeánach
char dhadaí beagán

Béarla
you don’t want much (i.e. such a lot to expect)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
lupadán gasúra

Téacs caighdeánach
lupadán gasúir

Béarla
little boy just about able to toddle

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
gifear

Téacs caighdeánach
giofaire

Béarla
giddy silly person

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 39

Buntéacs
málaideacht

Téacs caighdeánach
málóideacht

Béarla
silliness, nonsense

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 39

Buntéacs
is réidh stiall de chroiceann fir eile agaibh

Téacs caighdeánach
is réidh stiall de chraiceann fir eile agaibh

Béarla
it’s easy to be generous at someone else’s expense !

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath

Leathanach 39

Buntéacs
ach mise chruithneochas ar shiubhal ó’n bhád é

Téacs caighdeánach
ach mise a cronófas ar shiúl ón bhad é

Béarla
but I'll miss him from the boat

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 39

Buntéacs
i n-áit a chartaidh

Téacs caighdeánach
in áit a charta

Béarla
in a dangerous situation

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 39

Buntéacs
go n-imeoradh sé díoghaltas

Téacs caighdeánach
go n-imreodh sé díoltas

Béarla
(that) he would exact revenge

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 40

Buntéacs
thug tú bualadh éadain dóbhtha

Téacs caighdeánach
thug tú bualadh éadain dóibh

Béarla
you went round them one by one

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 40

Buntéacs
go gcuirfeadh sí cluain air le béal bán

Téacs caighdeánach
go gcuirfeadh sí cluain air le béal bán

Béarla
that she would deceive him with flattery

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 40

Buntéacs
caidé an siubhal a bhí fútha

Téacs caighdeánach
cad é an siúl a bhí fúthu

Béarla
what they were up to

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 40

Buntéacs
i n-áit na mbonn

Téacs caighdeánach
in áit na mbonn

Béarla
on the spot, immediately

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 40

Buntéacs
go rabh an fheall ar cois

Téacs caighdeánach
go raibh an feall ar cois

Béarla
that treachery was afoot

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 40

Buntéacs
mar adeir fear na heagna, is binn béal i n-a thost

Téacs caighdeánach
mar a deir fear na heagna, is binn béal ina thost

Béarla
as the wise man says, silence is golden

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 40

Buntéacs
nach raibh an-bharraíocht spéise aige riamh i staidéar

Téacs caighdeánach
nach raibh an-bharraíocht spéise aige riamh i staidéar

Béarla
… that he was never too interested in studying

Téamaí
Oideachas, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 40

Buntéacs
mura dtige tú liom

Téacs caighdeánach
mura dtige tú liom

Béarla
if you don’t agree with me

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 40

Buntéacs
ní bhíonn meas ar an uisce go dtráigheann an tobar

Téacs caighdeánach
ní bhíonn meas ar an uisce go dtránn an tobar

Béarla
familiarity breeds contempt, you don’t appreciate the simple things until they’re gone

Téamaí
Teach agus baile, Bia agus deoch, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 40

Buntéacs
nuair a bhí an maighistir ‘á mo chlamhairt

Téacs caighdeánach
nuair a bhí an máistir do mo sclamhadh

Béarla
when the master was getting stuck into me

Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 40

Buntéacs
bhí lasóg sa bharrach

Téacs caighdeánach
bhí an lasóg sa bharrach

Béarla
passions were inflamed, the row had started

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 40

Buntéacs
nár mhór a’ croidhe díthe …

Téacs caighdeánach
nár mhór an croí di …

Béarla
how dare she …

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 40

Buntéacs
Ceannuigh cíor mhín díthe is ná bíodh sí a’ gabháil thart ’á tochas féin

Téacs caighdeánach
ceannaigh cíor mhín di agus ná bíodh sí ag dul thart á tochas féin

Béarla
buy her a nit comb and don't let her go around scratching herself

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 41

Buntéacs
sin an guth a fuair a fhreagar ag Séimidh

Téacs caighdeánach
sin an guth a fuair a fhreagra ag Séimí

Béarla
Séimí leapt at the opportunity/ didn’t need to be asked twice

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 41

Buntéacs
ghoidfeadh siad a’ chros ó’n asail

Téacs caighdeánach
ghoidfeadh siad an chros ón asal

Béarla
they would steal the cross of an ass’s back, the eye out of your head

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Dlí

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 41

Buntéacs
sionnach i gcraiceann na caorach

Téacs caighdeánach
sionnach i gcraiceann na caorach

Béarla
a (fox) wolf in sheep’s clothing

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Feara Fáil

Leathanach 41

Buntéacs
a ghabháil taobh na gaoithe air

Téacs caighdeánach
a ghabháil taobh na gaoithe air

Béarla
to outsmart, outmanoeuvre him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 41

Buntéacs
is olc an airidh ort é

Téacs caighdeánach
is olc an airí ort é

Béarla
you deserve it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 41

Buntéacs
ní thug mé fá dear cómhartha ar bith mearaidh

Téacs caighdeánach
ní thug mé faoi deara comhartha ar bith mearaidh

Béarla
I don’t notice any sign of insanity

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 41

Buntéacs
ní thiocfadh leis locadh gan leithsgéal

Téacs caighdeánach
ní thiocfadh leis loiceadh gan leithscéal

Béarla
he couldn’t decline (the fight) without an excuse

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 41

Buntéacs
ná déan troid agus ná loic í más éigean duit

Téacs caighdeánach
ná déan troid agus ná loic í más éigean duit.

Béarla
never cause a fight and never shirk one if need be

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 41

Buntéacs
tá sé beag go leor ag daoine

Téacs caighdeánach
tá sé beag go leor ag daoine

Béarla
it’s the least people could do

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 41

Buntéacs
agus nach fíor gur lugha ná frigh máthair chointinne

Téacs caighdeánach
agus nach fíor gur lú ná fríd máthair chointinne

Béarla
and isn't it true that the smallest, slightest thing can start trouble

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 41

Buntéacs
is réidh agaibh é

Téacs caighdeánach
is réidh agaibh é

Béarla
it’s all very well for you

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 41

Buntéacs
tá sin is do chómhairle féin agat

Téacs caighdeánach
tá sin agus do chomhairle fein agat

Béarla
that is up to yourself, you may do as you wish

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Seanfhocal

Leathanach 41

Buntéacs
ní dá dheoin a rinne sé sin

Téacs caighdeánach
ní dá dheoin a rinne sé sin

Béarla
he didn’t do that willingly

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 42

Buntéacs
a’ spágáil

Téacs caighdeánach
ag spágáil

Béarla
trudging

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp

Gnéithe teanga
Focal aonair

Feara Fáil

Leathanach 42

Buntéacs
ag caint go spídeamhail tarcuisneach

Téacs caighdeánach
ag caint go spídiúil tarcsisneach

Béarla
speaking contemptuously, scornfully

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 42

Buntéacs
bhí sin ag goilleadh ar na súile aige

Téacs caighdeánach
bhí sin ag goilleadh ar na súile aige

Béarla
that was painful on his eyes

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 42

Buntéacs
tallann feirge

Téacs caighdeánach
tallann feirge

Béarla
a fit of anger

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 42

Buntéacs
ag troid le fear nach bhfuil olc ná urchóid agam dó

Téacs caighdeánach
ag troid le fear nach bhfuil olc ná urchóid agam dó

Béarla
fighting with a man for whom I bear no ill-will

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 42

Buntéacs
gan scríobóg air

Téacs caighdeánach
gan scríobóg air

Béarla
without a scratch on him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 42

Buntéacs
thabhuigh sí

Téacs caighdeánach
thabhaigh sí

Béarla
she earned, deserved it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 42

Buntéacs
úthairt

Téacs caighdeánach
únfairt

Béarla
fumbling; wallowing

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 42

Buntéacs
ní mó ná go rabh faill aige

Téacs caighdeánach
ní mó ná go raibh faill aige

Béarla
he hardly had the opportunity

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 42

Buntéacs
béal bán

Téacs caighdeánach
béal bán

Béarla
flattery

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Fód a’ Bháis

Leathanach 43

Buntéacs
éiric bháis bhur n-athar a bhaint as Fionn

Téacs caighdeánach
éiric bháis bhur n-athar a bhaint as Fionn

Béarla
to exact revenge of your father’s death on Fionn

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 43

Buntéacs
an chuid is lugha de’n troid an chuid is fearr

Téacs caighdeánach
an chuid is lú den troid an chuid is fearr

Béarla
the least fighting done the better

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Úna Bhán

Leathanach 43

Buntéacs
báire na fola

Téacs caighdeánach
báire na fola

Béarla
the crucial test, the crunch

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 43

Buntéacs
castar na daoine ar a chéile, is ní chastar na cnoic ná na sléibhte

Téacs caighdeánach
castar na daoine ar a chéile, is ní chastar na cnoic ná na sléibhte

Béarla
it’s a small world, if one moves around

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 43

Buntéacs
bhí tú d'ola-mhagaidh...

Téacs caighdeánach
bhí tú i d'eala mhagaidh

Béarla
you were a laughing stock ...

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 43

Buntéacs
go confadhach

Téacs caighdeánach
go confach

Béarla
irately, irritably

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 43

Buntéacs
thoisigh sí air le sgoith bhárr teangtha

Téacs caighdeánach
thosaigh sí air le scoth bharr teanga

Béarla
she gave him a real tongue lashing

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Feara Fáil

Leathanach 44

Buntéacs
b’fhearr a ghabháil ‘un blandair leo ‘ ná ghabháil ‘un spáirne leo

Téacs caighdeánach
b’fhearr a ghabháil chun bladair leo ná ghabháil chun spairne leo

Béarla
better to bring them round with flattery than with force

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 44

Buntéacs
go dtabharfadh sé feall ar shon feille

Téacs caighdeánach
go dtabharfadh sé feall ar son fill

Béarla
he would repay one treachery with another

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 44

Buntéacs
urchar a’ daill

Téacs caighdeánach
urchar an daill

Béarla
a shot in the dark

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 44

Buntéacs
An rud a shanntuigheas a’ croidhe tchídh an tsúil é

Téacs caighdeánach
An rud a shanntaíonn an croí chí an tsúil é

Béarla
one sees what one wants to see

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 44

Buntéacs
an scéal a réiteach

Téacs caighdeánach
an scéal a réiteach

Béarla
to remedy the situation, to reach agreement

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 44

Buntéacs
amuigh ar a chéile

Téacs caighdeánach
amuigh ar a chéile

Béarla
at odds with one and other, quarrelling

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 44

Buntéacs
tuisliughadh

Téacs caighdeánach
tuisle

Béarla
a trip, stumble

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 44

Buntéacs
an fhéacháil ba chruaidhe

Téacs caighdeánach
an fhéachaint ba chrua

Béarla
the hardest test

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 44

Buntéacs
bhí sé i riocht an ghruag a tharraingt de féin

Téacs caighdeánach
bhí sé i riocht an ghruaig a tharraingt de féin

Béarla
he was about to tear his hair out

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Leathanach 44

Buntéacs
ag tógáil cian de dhuine

Téacs caighdeánach
ag tógáil cian de dhuine

Béarla
raising sb’s spirits

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 44

Buntéacs
chan de shúil shuaraigh ba chóir amharc air

Téacs caighdeánach
chan de shúil shuarach bá chóir amharc air

Béarla
you could feast your eyes on him

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal

Feara Fáil

Leathanach 45

Buntéacs
tallann feirge

Téacs caighdeánach
tallann feirge

Béarla
an impulsive fit of anger

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 45

Buntéacs
agus bhain géilleamhaint daobhtha

Téacs caighdeánach
agus bhain géilleadh díobh

Béarla
and brought them to submission

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 45

Buntéacs
cuirfe mise ‘un tosaigh ar mo mhac é

Téacs caighdeánach
cuirfidh mise chun tosaigh ar mo mhac é

Béarla
I’ll confront my son with it (issue)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
cailleach a’ ghiodal

Téacs caighdeánach
cailleach an ghiodail

Béarla
the giddy woman

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 45

Buntéacs
sgig

Téacs caighdeánach
scige

Béarla
giggling, tittering, jeering, scoffing, mocking

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 45

Buntéacs
scotbhach

Téacs caighdeánach
scotbhach

Béarla
guffaw(s) (of laughter)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 45

Buntéacs
tarcuisneach

Téacs caighdeánach
tarcaisneach

Béarla
scornful, contemptuous, insulting

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 45

Buntéacs
tá mo ghnoithe déanta

Téacs caighdeánach
tá mo ghnó déanta

Béarla
I’m done for

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 45

Buntéacs
b'ár gcrann a thuit sé

Téacs caighdeánach
ba ar ár gcrann a thit sé

Béarla
it fell to us, was left to us

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
Sé a rinne mo chabhóg

Téacs caighdeánach
is é a rinne mo chabhóg

Béarla
he brought me to ruin

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
tá léim a’ dá bhruach caillte agam

Téacs caighdeánach
tá léim an dá bhruach caillte agam

Béarla
I’ve fallen between two stools

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 45

Buntéacs
an iaróg a chothughadh

Téacs caighdeánach
an iaróg a chothú

Béarla
to stir up/promote trouble

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
araiciseach ‘un bruighne

Téacs caighdeánach
araiciseach chun bruíne

Béarla
inclined to fight

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
ní rabh uachtach agam ghabháil ‘un spairne leis

Téacs caighdeánach
ní raibh uchtach agam a ghabháil chun spairne leis

Béarla
I hadn’t the courage to take him on

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 46

Buntéacs
tá cuil a’ diabhail indiu air

Téacs caighdeánach
tá cuil an diabhail inniu air

Béarla
he’s in an awful mood today

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 46

Buntéacs
d’fhearg ar fóghnamh ní fhaca mé riamh go dtí indiu

Téacs caighdeánach
d’fhearg ar fónamh ní fhaca mé riamh go dtí inniu

Béarla
I’ve never seen you give vent to your anger until today

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 46

Buntéacs
bhí an lasóg sa bharrach

Téacs caighdeánach
bhí an lasóg sa bharrach

Béarla
the fuse was lit, the fat was in the fire

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 46

Buntéacs
an méid a bhí i n-a chraiceann

Téacs caighdeánach
an méid a bhí ina chraiceann

Béarla
as fast as he could

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 46

Buntéacs
nár bheo dó a bheo

Téacs caighdeánach
nár bheo dó a bheo

Béarla
that his life wouldn’t be worth living

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 46

Buntéacs
ba é sin an cuireadh feille

Téacs caighdeánach
ba é sin an cuireadh feille

Béarla
that was a treacherous invitation

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 46

Buntéacs
mairgneach

Téacs caighdeánach
mairgneach

Béarla
(act of) lamenting, lamentation, complaining

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 46

Buntéacs
ní rabh mé féin ag dúil leis an fhuagradh seo

Téacs caighdeánach
ní raibh mé féin ag dúil leis an fhógra seo

Béarla
I was not expecting this challenge

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 47

Buntéacs
ó laisc tú ‘n choinneal laisc a’ t-órlach

Téacs caighdeánach
ó loisc tú an choinneal, loisc an t-orlach

Béarla
since you’ve started it, finish it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Le Clapsholus

Leathanach 47

Buntéacs
ag útamáil dó féin

Téacs caighdeánach
ag útamáil dó féin

Béarla
pottering about

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 47

Buntéacs
ar neamh-chead den té le’r ab olc

Téacs caighdeánach
ar neamhchead den té lenar olc

Béarla
regardless of whom it offends

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 47

Buntéacs
an chuid is lugha de’n troid a’ chuid is fearr

Téacs caighdeánach
an chuid is lú den troid an chuid is fearr

Béarla
the least fighting done the better

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Seanteach

Leathanach 47

Buntéacs
is go dtuigfe sé cá bhfuil a leas

Téacs caighdeánach
is go dtuigfidh sé cá bhfuil a leas

Béarla
and he understands where his best interests lie

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 47

Buntéacs
chan dá éileamh

Téacs caighdeánach
chan á éileamh

Béarla
not that I am complaining about it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
a chur faisnéise

Téacs caighdeánach
a chur faisnéise

Béarla
seeking information

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
go raibh an gábha thart

Téacs caighdeánach
go raibh an gábh thart

Béarla
till the danger had passed

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
i bhfaiteadh na súl

Téacs caighdeánach
i bhfaiteadh na súl

Béarla
in the blink of an eye, instantly

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 47

Buntéacs
ní rabh a shaoghal ionmhaoidhte air

Téacs caighdeánach
ní raibh a shaol inmhaíte air

Béarla
his life wasn't an enviable one

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
scannsáil agus scalladóracht

Téacs caighdeánach
scansáil agus scalladóireacht

Béarla
squabbling and scolding

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
pislín

Téacs caighdeánach
prislín

Béarla
dribble at mouth

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Focal aonair

Caisleáin Óir

Leathanach 48

Buntéacs
tá braon maith sa ghrágán aige

Téacs caighdeánach
tá braon maith sa ghrágán aige

Béarla
he’s had a few drinks

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Meafar

Fód a’ Bháis

Leathanach 48

Buntéacs
seachain d’aimhleas nuair atá breith ar do leas agat

Téacs caighdeánach
seachain d’aimhleas nuair atá breith ar do leas agat

Béarla
avoid bringing harm to yourself when there’s no need

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 48

Buntéacs
b’fhéidir dá bhféachaimis leis

Téacs caighdeánach
b’fhéidir dá bhféachaimis leis

Béarla
perhaps if we give it a try

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
bheadh sé ag ráisteachas

Téacs caighdeánach
bheadh sé ag ráisteachas

Béarla
he'd be making witty remarks

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
greim an fhir bháite

Téacs caighdeánach
greim an fhir bháite

Béarla
a drowning man’s grip

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Farraige, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 48

Buntéacs
cealg

Téacs caighdeánach
cealg

Béarla
sting, venom, deceit, treachery

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 48

Buntéacs
bhí an chleag ann

Téacs caighdeánach
bhí an chealg ann

Béarla
the mischief was evident

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
an lasóg a chur san bharrach

Téacs caighdeánach
an lasóg a chur sa bharrach

Béarla
to inflame passions

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
nuair a fuair mé cúl mo mháthara liom

Téacs caighdeánach
nuair a fuair mé cúl mo mháthar liom

Béarla
when my mother’s back was turned

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 49

Buntéacs
má theannann ort

Téacs caighdeánach
má theannann ort

Béarla
if you find yourself in difficulties

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 49

Buntéacs
ceangal na gcúig gcaol

Téacs caighdeánach
ceangal na gcúig gcaol

Béarla
bound hand and foot

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Fód a’ Bháis

Leathanach 49

Buntéacs
a’ leigean a sgíthe

Téacs caighdeánach
ag ligean a scíthe

Béarla
resting

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 49

Buntéacs
má’s maith leat do cháineadh, pós; má’s maith leat do mholadh, fagh bás

Téacs caighdeánach
más maith leat do cháineadh, pós; más maith leat do mholadh, faigh bás

Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 49

Buntéacs
miorcaidhe beag meirgeach

Téacs caighdeánach
miorcaí beag meirgeach

Béarla
an irritable little person

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 49

Buntéacs
bí cead cainnte ag lucht chaillte na h-imeartha

Téacs caighdeánach
bíonn cead cainte ag lucht caillte na himeartha

Béarla
the losers of a contest may talk as much as they please (whereas the winner has no need to say anything)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Úna Bhán

Leathanach 49

Buntéacs
bhí Síghle iongantach dóirte do’n leanbh

Téacs caighdeánach
bhí Síle iontach doirte don leanbh

Béarla
S. was very devoted to the child

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 49

Buntéacs
ag giolamas leis an leanbh

Téacs caighdeánach
ag giolamas leis an leanbh

Béarla
fondling, caressing the child

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 49

Buntéacs
fá dheireadh chuaigh Caitlín a theacht thart

Téacs caighdeánach
fá dheireadh chuaigh Caitlín a theacht thart

Béarla
finally C. began to come round

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 49

Buntéacs
sí Nualaidín an chléir chánta

Téacs caighdeánach
is í Nualaidín an chléir cháinte

Béarla
Nualaidín has a slanderous tongue

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 49

Buntéacs
sin an uair a bhéimis inár gcuid chuideachta

Téacs caighdeánach
sin an uair a bheimis inár gcuid chuideachta

Béarla
objects of ridicule

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 49

Buntéacs
rachadh a gháir i bhfad

Téacs caighdeánach
rachadh a gháir i bhfad

Béarla
he would be renowned everywhere

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Samhail, Nath, Meafar

Caisleáin Óir

Leathanach 50

Buntéacs
bhí sé gabháil domh

Téacs caighdeánach
bhí sé ag gabháil dom

Béarla
he was teasing me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
rinneadh sgéala le Sasain air

Téacs caighdeánach
rinneadh scéala le Sasana air

Béarla
he was informed upon to England

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
ba mhaith a’ mhaise dó

Téacs caighdeánach
ba mhaith an mhaise dó

Béarla
he acted in a becoming manner, was equal to the occasion

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
nach rabh faoi nó thairis acht éiric ’áthara a bhaint amach

Téacs caighdeánach
nach raibh faoi ná thairis ach éiric a athar a bhaint amach

Béarla
that he was obsessed with avenging his father

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 50/1

Buntéacs
Agus a’ súgán bocht gan chasadh, ghéill sé díthe.

Téacs caighdeánach
Agus an súgán bocht gan chasadh, ghéill sé di

Béarla
And that feeble person gave in to her.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 50

Buntéacs
eas-úmhlaidheacht

Téacs caighdeánach
easumhalaíocht

Béarla
disobedience, insubordination, rebelliousness

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 50

Buntéacs
níl sa náire acht mar ghlacfar í

Téacs caighdeánach
níl sa náire ach mar a ghlacfar í

Béarla
hame depends on your attitude, shame is dependent on how you perceive

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 50

Buntéacs
a dhéanamh mórtais as

Téacs caighdeánach
ag déanamh mórtais as

Béarla
boasting about him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 50

Buntéacs
go fuinnidhe

Téacs caighdeánach
go fuinniúil

Béarla
vigorously

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 50

Buntéacs
an rud sgríobhas a’ púca léighidh sé féin é

Téacs caighdeánach
an rud a scríobhas an púca léann sé féin é

Béarla
you know what you mean yourself , even if your writing (etc) is unintelligible to others, let the author interpret his own words

Téamaí
Ceol agus filíocht, An t-osnádúr, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Feara Fáil

Leathanach 51

Buntéacs
tá feara Uladh uilig a dhaon-leith agam

Téacs caighdeánach
tá fir Uladh uilig d’aonleith agam

Béarla
I have all the Ulstermen acting as one

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 51

Buntéacs
“Deir siad” arsa Tuathal, “dá mb’ionann ciall do’n duine, go mb’ionann dath do’n éadach,”

Téacs caighdeánach
“Deir siad” arsa Tuathal, “dá mb’ionann ciall don duine, go mb’ionann dath don éadach,”

Béarla
everyone to his own taste

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 51

Buntéacs
ní fhuil léas ag aonduine ar a shaoghal

Téacs caighdeánach
níl léas ag aon duine ar a shaol

Béarla
no one knows what the future brings

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 51

Buntéacs
d’amharc an t-ollamh go tromghnúiseach air

Téacs caighdeánach
d’amharc an t-ollamh go tromghnúiseach air

Béarla
the professor gave him a dark look

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Oideachas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 51

Buntéacs
ramáis

Téacs caighdeánach
ramáis

Béarla
nonsensical talk, rigmaroles, little rhymes, doggerels

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 51

Buntéacs
Mánas na goice

Téacs caighdeánach
Mánas na goice

Béarla
cocky, know-all Mánas

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 51

Buntéacs
de gheall ar a scéal féin a dhéanamh neamh-iongantach

Téacs caighdeánach
de gheall ar a scéal féin a dhéanamh neamhiontach

Béarla
in order todistract attention from her own situation

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 51

Buntéacs
maide-as-uisge a thógáil do Mhánas

Téacs caighdeánach
ag iarraidh maide as uisce a thógáil do Mhánas

Béarla
trying to relieve the burden on, to take the blame off Mánas

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 51

Buntéacs
sásta leis a’ mheasaracht

Téacs caighdeánach
sásta leis an mheasarthacht

Béarla
to be happy with moderation, happy with the amount achieved

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 51

Buntéacs
má tá buaidh ar leith agat béidh ainbhfiosáin a’ tnúth leat agus ag iarraidh mí-chliú a chur ort

Téacs caighdeánach
má tá bua ar leith agat beidh ainbhiosáin ag tnúth leat agus ag iarraidh míchlú a chur ort

Béarla
if you've got a particular talent, philistines will envy you and try to discredit, smear you

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 51

Buntéacs
báire na fola

Téacs caighdeánach
báire na fola

Béarla
the decisive test, the ‘crunch’

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 52

Buntéacs
tháinig cearthaidhe ar na Sasanaigh

Téacs caighdeánach
tháinig cearthaí ar na Sasanaigh

Béarla
the English got the jitters, became nervous

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 52

Buntéacs
i ndeabhaidh a chéile

Téacs caighdeánach
i ndeabhaidh a chéile

Béarla
fighting with each other

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 52

Buntéacs
mar bhéadh dhá leomhan chraosach’ ann

Téacs caighdeánach
mar a bheadh dhá leon craosach ann

Béarla
like two ravenous lions

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Samhail

An Seanteach

Leathanach 52

Buntéacs
mar bheadh sgeamhlach cat i nduibheagán na h-oidhche

Téacs caighdeánach
mar a bheadh sceamhaíl chait i nduibheagán na hoíche

Béarla
like a cat squealing in the dead of night

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 52

Buntéacs
máthair gach uilc agus gach éagcóra

Téacs caighdeánach
máthair gach oilc agus gach éagóra

Béarla
the mother of all evil and injustice

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 52

Buntéacs
a’ ceasacht bídh nó díghe

Téacs caighdeánach
ag ceasacht bia nó dí

Béarla
complaining about food or drink

Téamaí
Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 52

Buntéacs
tá ceann feadhna anois agaibh nach féidir ghabháil taobh na gaoithe air

Téacs caighdeánach
tá ceann feadhna anois agaibh nach féidir gabháil taobh na gaoithe air

Béarla
You have a leader now who can’t be outsmarted, out-manoeuvred .

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 52

Buntéacs
ba chóir go mbeadh crathán céille agat

Téacs caighdeánach
ba chóir go mbeadh crothán céille agat

Béarla
you should have a bit of sense

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 52

Buntéacs
ceannn as éadan

Téacs caighdeánach
ceann as éadan

Béarla
indiscriminately; wholesale; one after another

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 52

Buntéacs
Thug mé an méid urraime don duine uasal agus b’airidhe air

Téacs caighdeánach
Thug mé an méid urraime don duine uasal agus ab airí air

Béarla
I gave the gentleman the amount of respect he was deserving of

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 52

Buntéacs
go bhfuair mé tormas ar fhear a rabh céim Ollsgoile aige

Téacs caighdeánach
… go bhfuair mé tormas ar fhear a raibh céim ollscoile aige

Béarla
… that I found fault with a man who had a university degree

Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 52

Buntéacs
i n-eabar

Téacs caighdeánach
in abar

Béarla
bogged down, confounded by sth, in a fix

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Cith is Dealán

Leathanach 53

Buntéacs
nior cailleadh leath ‘á deachaidh i gcontabhairt

Téacs caighdeánach
níor cailleadh a leath dá ndeachaigh i gcontúirt

Béarla
fortune favours the brave

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 53

Buntéacs
a’ rud atá sa chnámh is doiligh a bhaint as an fheoil,

Téacs caighdeánach
an rud atá sa chnámh is doiligh a bhaint as an fheoil

Béarla
what is bred in the bone will never be taken out of the flesh

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 53

Buntéacs
Nár chóir go raibh sé ion-iarrtha agat féin

Téacs caighdeánach
Nár chóir go raibh sé iniarrtha agat féin

Béarla
you shouldn’t have needed to be told, should have set about doing it yourself

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 53

Buntéacs
cionn is nach dtugaim córas dó

Téacs caighdeánach
cionn is nach dtugaim córas dó

Béarla
because I don’t encourage him, urge him on

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 53

Buntéacs
dalla mullóg a chur ar pháistí

Téacs caighdeánach
dallamullóg a chur ar pháistí

Béarla
to hoodwink other children

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 53

Buntéacs
rinne sé dearmad síos siar d’achan seort ach den ógmhnaoi a bhí faoina shúil

Téacs caighdeánach
rinne sé dearmad síos siar de gach aon sórt ach den ógbhean a bhí faoina shúil

Béarla
he completely forgot everything except the young woman who was under his gaze

Téamaí
Mothúcháin, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 53

Buntéacs
nuair a chiocfas an cogadh

Téacs caighdeánach
nuair a chiocfas an cogadh

Béarla
when the craving for war is realised

Téamaí
Míleata, Iompar agus caidrimh, Le plé

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 53

Buntéacs
níl ann acht breith nó fág

Téacs caighdeánach
níl ann ach breith nó fág

Béarla
there’s nothing else for it; it’s all or nothing

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 54

Buntéacs
sáróchaidh ort arís

Téacs caighdeánach
sáróidh ort arís

Béarla
you will fail again

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 54

Buntéacs
gach sgéal fríd na sgeachairí

Téacs caighdeánach
gach scéal fríd na sceithirí

Béarla
by the way

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 54

Buntéacs
sreangán gan chasadh

Téacs caighdeánach
sreangán gan chasadh

Béarla
a feeble, irresolute person

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 54

Buntéacs
bhí sé mar bheadh badhbhdhún a’ daingin leagtha

Téacs caighdeánach
bhí sé mar a bheadh bábhún an daingin leagtha

Béarla
it was as if the stronghold’s bawn had been razed to the ground

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 54

Buntéacs
a’ peacadh le’r thuit na h-aingle

Téacs caighdeánach
an peaca lenar thit na haingil

Béarla
the downfall of the angels (pride)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath

Leathanach 54

Buntéacs
'n-áit do chartaidh

Téacs caighdeánach
in áit do charta

Béarla
to be in a perilous situation

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 54

Buntéacs
faoi’n cheineamhaint nach dtiocfadh a thabhairt i n-éifeacht

Téacs caighdeánach
faoin chinniúint nach dtiocfadh a thabhairt in éifeacht

Béarla
to be destined to amount to nothing

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 54

Buntéacs
go dtabharfaidhe na leas-ainmneacha uilig orm-sa ó thús a’ deilín go dtí n-a dheireadh

Téacs caighdeánach
go dtabharfaí na leasainmneacha uilig ormsa ó thús an deilín go dtína dheireadh

Béarla
that I would get all the nick-names rhymed off from start to finish

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 54

Buntéacs
is ionann ’s a’ cás

Téacs caighdeánach
is ionann is an cás

Béarla
it’s all the same

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 55?

Buntéacs
mar adeir a’ nathán, sgilidh fíon fírinne

Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán, scileann fíon fírinne

Béarla
wine in, truth out (in vino veritas)

Téamaí
Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 55

Buntéacs
deir siad nach bhfuil ciall ar bith comh maith le ciall cheannaigh

Téacs caighdeánach
deir siad nach bhfuil ciall ar bith chomh maith le ciall cheannaithe

Béarla
they say hard won experience is the best

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath

Leathanach 55

Buntéacs
níor mhaith léithe a gabháil ina mhuinighin go sáruigheadh uirthí

Téacs caighdeánach
níor mhaith léi dul ina mhuinín go sáródh uirthi

Béarla
she didn’t want to rely on it until all else failed

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 55

Buntéacs
a’ sgolgarnaigh

Téacs caighdeánach
ag scolgarnaigh

Béarla
cackling

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 55

Buntéacs
go dtitfeadh an néal air

Téacs caighdeánach
… go dtitfeadh an néal air

Béarla
… that he would doze off, fall asleep

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 55

Buntéacs
an t-ainbheathach salach cáidheach

Téacs caighdeánach
an t-ainbheithíoch salach cáidheach

Béarla
the dirty, filthy monster

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 55

Buntéacs
bíonn cead chainnte ag fear chaillte na himeartha

Téacs caighdeánach
bíonn cead cainte ag fear caillte na himeartha

Béarla
the loser of a contest can say all he likes, whereas the winner doesn’t have to say anything

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 55

Buntéacs
mealladh a bhaint asam

Téacs caighdeánach
mealladh a bhaint asam

Béarla
to string me along, to fool me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 56

Buntéacs
Rinneadh caorthacha mire de

Téacs caighdeánach
Rinneadh caor mhire de

Béarla
he became raging mad

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 56

Buntéacs
ní dhearn stad mara nó mór-chómhnuidhe nó go dtáinig go céidh Bhaile- Átha-Cliath

Téacs caighdeánach
ní dhearna siad stad mara ná mórchónaí nó go dtáinig go cé Bhaile Átha Cliath

Béarla
they neither dropped anchor nor stayed overnight till they reached Dublin harbour ...

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 56

Buntéacs
ag cur thairis

Téacs caighdeánach
ag cur thairis

Béarla
giving off, complaining

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 56

Buntéacs
gan bheith seachantach

Téacs caighdeánach
gan a bheith seachantach

Béarla
not to avoid company

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 56

Buntéacs
bhí dreach rinneach air

Téacs caighdeánach
bhí dreach rinneach air

Béarla
he had an angry look

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 56

Buntéacs
eadar chamánaibh

Téacs caighdeánach
idir chamáin

Béarla
at issue, under discussion

Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 56

Buntéacs
le cúintisí móra a thug sé mála mine buidhe domh

Téacs caighdeánach
le cúinsí móra a thug sé mála mine buí dom

Béarla
he gave me a bag of maize after a lot of coaxing

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
go riarfadh sí domh

Téacs caighdeánach
go riarfadh sí domh

Béarla
that she would provide for me

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
ní heagal duit go dtiocfaidh sé de do chóir

Téacs caighdeánach
ní heagal duit go dtiocfaidh sé de do chóir

Béarla
there's no fear that he will come near you

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 56

Buntéacs
ní thig a bhás a thabhairt

Téacs caighdeánach
ní thig a bhás a thabhairt

Béarla
he can’t be killed

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 56

Buntéacs
nuair a thiocfadh an chúis go cnámh na h-uilleanna

Téacs caighdeánach
nuair a thiocfadh an chúis go cnámh na huillinne

Béarla
when it would come to the crucial test

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
rinne sí cneadh

Téacs caighdeánach
rinne sí cnead

Béarla
she panted, groaned

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
a’ té b’úghdar den iaróig

Téacs caighdeánach
an té ab údar don iaróg

Béarla
the one responsible for the trouble

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
ní rabh sé le sgaoileadh nó le ceangal

Téacs caighdeánach
ní raibh sé le scaoileadh ná le ceangal

Béarla
there was no holding him, he was fit to be tied

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

Leathanach 56

Buntéacs
… a rabh sé amuigh air

Téacs caighdeánach
… a raibh sé amuigh air

Béarla
… of whom it was said

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 56

Buntéacs
ag déanamh aithrise air

Téacs caighdeánach
ag déanamh aithrise air

Béarla
copying him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 57

Buntéacs
chuaidh na bliadhanta a chaith sé sa phríosún ar sochar dó ar dhóigh

Téacs caighdeánach
chuaigh na blianta a chaith sé sa phríosún ar sochar dó ar dhóigh

Béarla
the years he spent in prison were to his benefit in a way

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Aimsir agus am, Dlí, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 57

Buntéacs
de dheoin nó d’ainneoin

Téacs caighdeánach
de dheoin nó d’ainneoin

Béarla
willingly or unwillingly

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 57

Buntéacs
nach breá a bhí a fhios agat cá raibh sí

Téacs caighdeánach
nach breá a bhí a fhios agat cá raibh sí

Béarla
isn’t it strange that you knew where it was (sarcasm)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 57

Buntéacs
cuilseach gasúra

Téacs caighdeánach
cuilceach gasúir

Béarla
rascal of a boy

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 57

Buntéacs
tá súil agam go gcuirfe tusa ar a shúile dó

Téacs caighdeánach
tá súil agam go gcuirfidh tusa ar a shúile dó

Béarla
I hope you will make him realise

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 57?

Buntéacs
leig le n-a h-olc féin í

Téacs caighdeánach
lig lena holc féin í

Béarla
leave her to her own erroneous ways

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 57

Buntéacs
draothadh gáire

Téacs caighdeánach
draothadh gáire

Béarla
a faint smile, wry smile

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 57

Buntéacs
‘ oiread is gránadh

Téacs caighdeánach
a oiread is gránú

Béarla
as much as a scrape

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
mar rachadh siad i n-arraicis a’ bháis

Téacs caighdeánach
mar a rachadh siad in araicis an bháis

Béarla
how they would meet death

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 57

Buntéacs
dá dtugthá aon bhail amháin ar a’ bheirt aca

Téacs caighdeánach
dá dtugtá aon bhail amháin ar an bheirt acu

Béarla
if you'd treated both of them in the same manner

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 57

Buntéacs
tá measardhacht ar gach aon rud, dá mba ól a’ bhracháin é

Téacs caighdeánach
tá measarthacht ar gach aon rud, dá mba ól an bhracháin é

Béarla
everything in moderation, even consuming porridge has its limits

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 58

Buntéacs
chuir mé faisnéis fá...

Téacs caighdeánach
chuir mé faisnéis fá...

Béarla
I made enquiries about...

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 58?

Buntéacs
cuireadh sí do mhac-sa is fiche mac eile ar bhealach a n-aimhlis

Téacs caighdeánach
cuireadh sí do mhacsa is fiche mac eile ar bhealach a n-aimhleasa

Béarla
let her set your own son and twenty others on the road to ruin

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 58

Buntéacs
ní raibh an dara suí sa bhuailidh ann

Téacs caighdeánach
ní raibh an dara suí sa bhuaile ann

Béarla
there was no alternative

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Mothúcháin, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 58

Buntéacs
chagainn sí léithe a peann

Téacs caighdeánach
choigil sí léi a peann

Béarla
she clasped her pen

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 58

Buntéacs
fear mór ramhar anásta a bhí ann

Téacs caighdeánach
fear mór ramhar anásta a bhí ann

Béarla
he was a big fat clumsy awkward man

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 58

Buntéacs
ní rabh a dhath le h-imtheacht air

Téacs caighdeánach
ní raibh a dhath le himeacht air

Béarla
nothing would escape his attention

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 58

Buntéacs
caidé an ceann corr a thóg tú domh?

Téacs caighdeánach
cad é an ceann corr a thóg tú dom?

Béarla
why are you picking on me, singling me out for harsh treatment?

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 58

Buntéacs
déanadh an lá i mbárach as dó féin

Téacs caighdeánach
déanadh an lá amárach as dó féin

Béarla
let tomorrow look after itself, lets live for today

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 59

Buntéacs
iog a chur sa mhaide-mhullaigh

Téacs caighdeánach
eang a chur sa mhaide mullaigh

Béarla
such an extraordinary occurrence deserves to be remembered

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 59

Buntéacs
ní raibh Éamonn bocht le sgaoileadh nó le ceangal

Téacs caighdeánach
ní raibh Éamonn bocht le scaoileadh ná le ceangal

Béarla
there was no holding him, he was fit to be tied

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Le Clapsholus

Leathanach 59

Buntéacs
d’fhéad tú gan a’ siubhal a chur ort

Téacs caighdeánach
d’fhéad tú gan an siúl a chur ort

Béarla
you could have saved yourself a journey

Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 59?

Buntéacs
dubhairt bean a’ doctúra rud éigin a chuir lasóg sa bharrach

Téacs caighdeánach
dúirt bean an dochtúra rud éigin a chuir lasóg sa bharrach

Béarla
the doctor’s wife said something that inflamed passions

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 59

Buntéacs
scairt antráthach

Téacs caighdeánach
scairt antráthach

Béarla
a late, untimely call

Téamaí
Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 59

Buntéacs
nach ar mo shúile a bhí na liaspáin

Téacs caighdeánach
nach ar mo shúile a bhí na léaspáin

Béarla
didn’t my eyes deceive me

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 60

Buntéacs
d’iarrfainn ort an clár ‘s an fhuireann a fhágáil aca

Téacs caighdeánach
d’iarrfainn ort an clár is an fhoireann a fhágáil acu

Béarla
I’d ask you to leave them to it, to clear off

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 60</