Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Saibhreas Mháire

Cith is Dealán

Leathanach 5

Buntéacs
apaidh ‘un comóraidh

Téacs caighdeánach
aibí chun comóraidh

Béarla
of marriageable age

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Aois

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Seanteach

Leathanach 6

Buntéacs
bheadh mo chroidhe i riocht briseadh le cumhaidh

Téacs caighdeánach
bheadh mo chroí i riocht briseadh le cumha

Béarla
my heart would be about to break with nostalgia (sense of loss, homesickness)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 10

Buntéacs
ba náir léithe mealltaí a cos a nochtughadh os a choinne

Téacs caighdeánach
ba náir léi meallta a cos a nochtadh os a choinne

Béarla
she was ashamed to bare her legs (calfs) before him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 11

Buntéacs
an dóigh ar sheol sí a chiall ‘un seachráin

Téacs caighdeánach
an dóigh ar sheol sí a chiall chun seachráin

Béarla
how she drove him to distraction

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 11

Buntéacs
ní bhíonn fear náireach éadálach

Téacs caighdeánach
ní bhíonn fear náireach éadálach

Béarla
fortune favours the brave

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
murab í ádhbhar na mná dóigheamhla

Téacs caighdeánach
murab í ábhar na mná dóighiúla í

Béarla
well, if she hasn’t the makings of a beautiful woman

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 12

Buntéacs
Ní raibh i bhfad aicí le ghabháil fá choinne na gnaoi

Téacs caighdeánach
Ní raibh i bhfad aicí le dul fá choinne na gnaoi

Béarla
She didn’t have far to go for the good looks

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 13

Buntéacs
Tá an cóta cheana féin aicí air agus coinneócha sí air é.

Téacs caighdeánach
Tá an cóta cheana féin aici air agus coinneoidh sí air é.

Béarla
She has him hen-pecked already and she’ll keep him like that.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 13

Buntéacs
ion-súl

Téacs caighdeánach
insúl

Béarla
attractive, eye-catching

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 13

Buntéacs
Mar adeireadh na sean-daoine, ‘ní fhuil sí mór míofar ná beag dóigheamhail’

Téacs caighdeánach
Mar a deireadh na seandaoine, ‘níl sí mór míofar ná beag dóighiúil’

Béarla
as the old folks would say, she’s not ugly, nor is she particularly pretty

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 18

Buntéacs
bhaist mé féin as úire í

Téacs caighdeánach
bhaist mé féin as úire í

Béarla
I renamed her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 19

Buntéacs
a naisg a cinneamhaint leat

Téacs caighdeánach
a nasg a cinnúint leat

Béarla
who linked her destiny to yours

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aois, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 19

Buntéacs
gur mór a’ gar nár mhill Dia dhá theach libh

Téacs caighdeánach
gur mór an gar nár mhill Dia dhá theach libh

Béarla
as God made you he matched you

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Meafar

An Bhratach

Leathanach 21

Buntéacs
ní bhíonn fear náireach éadálach

Téacs caighdeánach
ní bhíonn fear náireach éadálach

Béarla
fortune favours the brave, faint heart never won fair lady

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Farraige, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Cith is Dealán

Leathanach 21

Buntéacs
sa chéill is aigeantaighe ag...

Téacs caighdeánach
sa chiall is aigeantaí ag …

Béarla
head over heels in love with..

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 21

Buntéacs
mhairfeadh siad a’ saoghal úr don lánamhain,

Téacs caighdeánach
mhairfeadh siad an saol úr don lánúin

Béarla
they would congratulate the couple on their marriage

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 22

Buntéacs
foluigheann grádh gráin

Téacs caighdeánach
folaíonn grá gráin

Béarla
love is blind

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 24

Buntéacs
go gcuiridh an t-Athair Síorruidhe sliocht oraibh,

Téacs caighdeánach
go gcuire an tAthair Síoraí sliocht oraibh

Béarla
may God grant you offspring

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 25

Buntéacs
tú féin a thógáil le rud/duine

Téacs caighdeánach
tú féin a thógáil le rud/duine

Béarla
to engage in or devote oneself to sth. or someone

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 26

Buntéacs
an raibh sí dálta le fear eile?

Téacs caighdeánach
an raibh sí dálta le fear eile?

Béarla
was she engaged to another man?

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 26

Buntéacs
‘sí a bhí a bhaighteóracht le Malaidh,

Téacs caighdeánach
Is í a bhí a vaidhtéireacht le Malaidh

Béarla
she was matron of honour for Malaidh

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 31

Buntéacs
Bhí lámh is focal eadar Micheál agus Róise Sheáin Nualann

Téacs caighdeánach
Bhí lámh is focal idir Micheál agus Róise Sheáin Nualann

Béarla
Micheál and Róise Sheáin Nualann were engaged to be married

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 34

Buntéacs
Cé aca fholuigheas grádh gráin nó nochtas grádh gnaoi?

Téacs caighdeánach
Cé acu a fholaíos grá gráin nó a nochtas grá gnaoi?

Béarla
whether love hides ugliness or love reveals beauty

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Seanfhocal

Cith is Dealán

Leathanach 35

Buntéacs
go bhfuil mé go maith duit

Téacs caighdeánach
go bhfuil mé go maith duit

Béarla
that I am fond of you, well disposed towards you

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 37

Buntéacs
cailín a bhréagadh

Téacs caighdeánach
cailín a bhréagadh

Béarla
to seduce a girl

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 39

Buntéacs
chuir sé ceileabhar pósta uirthí

Téacs caighdeánach
chuir sé ceiliúr pósta uirthi

Béarla
he proposed to her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 39

Buntéacs
tá lánamhain ar a’ bhaile againn

Téacs caighdeánach
tá lánúin ar an bhaile againn

Béarla
we have a couple here who are going to get married (soon)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 39

Buntéacs
daoine a’ gabháil i gcionn a’ tsaoghail

Téacs caighdeánach
daoine ag gabháil i gceann an tsaoil

Béarla
newlyweds starting out on life

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 39

Buntéacs
a’ coinneáil na beirte léithe

Téacs caighdeánach
ag coinneáil na beirte léi

Béarla
two-timing her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 40

Buntéacs
brágha mar chluimh na h-eala

Téacs caighdeánach
bráid mar chlúmh na heala

Béarla
a neck like a swan

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Baill choirp

Gnéithe teanga
Samhail

An Bhratach

Leathanach 40

Buntéacs
thug tú bualadh éadain dóbhtha

Téacs caighdeánach
thug tú bualadh éadain dóibh

Béarla
you went round them one by one

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 40

Buntéacs
go gcuirfeadh sí cluain air le béal bán

Téacs caighdeánach
go gcuirfeadh sí cluain air le béal bán

Béarla
that she would deceive him with flattery

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 41

Buntéacs
d’fhadóigh siad teine an ghrádha

Téacs caighdeánach
d’fhadaigh siad tine an ghrá

Béarla
they kindled the fire of love

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar

An Seanteach

Leathanach 41

Buntéacs
fuigheall mná eile

Téacs caighdeánach
fuíoll mná eile

Béarla
another woman’s cast-offs (of potential husband)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 41

Buntéacs
foluigheann na punntaí na bliadhanta

Téacs caighdeánach
folaíonn na puint na blianta

Béarla
marry s.b. with money, regardless of their age

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aimsir agus am, Aois

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 42

Buntéacs
ní dhéanfaidh breághacht a’ brachán

Téacs caighdeánach
ní dhéanfaidh breáthacht an brachán

Béarla
good looks put nothing in the pot, beauty doesn’t boil the kettle

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Nath

Cith is Dealán

Leathanach 46

Buntéacs
ní rachaidh mé chuicí go sáirighidh orm

Téacs caighdeánach
ní rachaidh mé chuici go sáraí orm

Béarla
I won’t go to her until all else fails

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 47

Buntéacs
sa chéill a b’aingeantaighe aicí

Téacs caighdeánach
sa chiall ab aigeantaí aici

Béarla
head over heels in love with her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 49

Buntéacs
má’s maith leat do cháineadh, pós; má’s maith leat do mholadh, fagh bás

Téacs caighdeánach
más maith leat do cháineadh, pós; más maith leat do mholadh, faigh bás

Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 49

Buntéacs
chuaidh siad i gcionn an tsaoghail

Téacs caighdeánach
chuaigh siad i gceann an tsaoil

Béarla
they started out in married life

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 50/1

Buntéacs
Agus a’ súgán bocht gan chasadh, ghéill sé díthe.

Téacs caighdeánach
Agus an súgán bocht gan chasadh, ghéill sé di

Béarla
And that feeble person gave in to her.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar

Cith is Dealán

Leathanach 59

Buntéacs
d’innis sé díthe gur mheasa leis í ‘ná Ríoghacht na Glóire

Téacs caighdeánach
d’inis sé di gur mheasa leis í ná Ríocht na Glóire

Béarla
he told her he loved her more than The Kingdom of Heaven

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Seanteach

Leathanach 65

Buntéacs
fáinne dála

Téacs caighdeánach
fáinne dála

Béarla
engagement ring

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Éadaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 66

Buntéacs
ní bhíonn fear náireach éadálach

Téacs caighdeánach
ní bhíonn fear náireach éadálach

Béarla
if you don’t ask, you won’t get/faint heart never won fair lady

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 66

Buntéacs
casadh í féin is a’ Cearrbhach ar a chéile ag cómhrac a’ dá shíorruidheacht

Téacs caighdeánach
casadh í féin is an Cearrbhach ar a chéile ag comhrac an dá shíoraíocht

Béarla
she and the Cearrbhach met where the sea and shore meet

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Meafar

Cith is Dealán

Leathanach 67

Buntéacs
tá mé ‘smaoitiughadh a ghábhail chuig mnaoi

Téacs caighdeánach
tá mé ag smaoineamh ar ghabháil chuig bean

Béarla
I’m thinking of looking for a woman (to marry)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 67

Buntéacs
ag iarraidh dlúthas a chur le fear éigin eile

Téacs caighdeánach
ag iarraidh dlús a chur le fear éigin eile

Béarla
pressurising another man (to propose marriage)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 71

Buntéacs
ní bhéinn gan feirín agam

Téacs caighdeánach
ní bheinn gan féirín agam

Béarla
I would have a useless person (as a spouse)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Seanteach

Leathanach 83

Buntéacs
ach neoid is mar a bhí sé, d’iarr sé bean, agus fuair sé sin

Téacs caighdeánach
ach neoid is mar a bhí sé, d’iarr sé bean, agus fuair sé sin

Béarla
Despite his timidity, he sought a lady (for romance) and that’s just what he found

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 89

Buntéacs
a gcuirfeá sónnrughadh i gcruinnughadh inntí

Téacs caighdeánach
a gcuirfeá sonrú i gcruinniú inti

Béarla
that you would notice in a crowd

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 90

Buntéacs
ní mé an chéad fhear ariamh thug cúl dá dhualgas mar gheall ar mhnaoi

Téacs caighdeánach
ní mé an chéad fhear riamh a thug cúl dá dhualgas mar gheall ar bhean

Béarla
I’m not the first man who neglected his duties for the sake of a woman

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 90

Buntéacs
nuair a bhí sé tógtha le nighean Bhilí na Madadh

Téacs caighdeánach
nuair a bhí sé tógtha le hiníon Bhilí na Madadh

Béarla
when he was romantically involved with B. daughter

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 90

Buntéacs
sa chéill a b’aigeantaighe ag ...

Téacs caighdeánach
sa chiall ab aigeantaí ag ...

Béarla
head over heels in love with ...

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Cith is Dealán

Leathanach 90

Buntéacs
B’fhéidir gurab iad a bhí i ndán dá chéile

Téacs caighdeánach
B’fhéidir gurbh iad a bhí i ndán dá chéile

Béarla
maybe they were fated for each other

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 91

Buntéacs
bean a raibh loinnear i n-a súile agus aoibh ar a gnúis a thógadh cian díot dá mbeitheá ag tuitim i ndruim-dubhach

Téacs caighdeánach
bean a raibh loinnir ina súile agus aoibh ar a gnúis a thógfadh cian díot dá mbeifeá ag titim i ndroim dubhach

Béarla
a woman with a gleam in her eyes and a smile on her face who would lift your spirits if you were depressed

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 93

Buntéacs
déarfadh daoine nárbh fhear ban é

Téacs caighdeánach
déarfadh daoine nárbh fhear ban é

Béarla
people would say he wasn’t a ladies man

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 94

Buntéacs
nuair a bhí mé ‘mo bhrian óg,

Téacs caighdeánach
nuair bhí mé i mo bhrín óg

Béarla
when I was a young bachelor

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Aois

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 95

Buntéacs
a’ speadóg a phós Éamonn Óg

Téacs caighdeánach
an speadóg a phós Éamonn Óg

Béarla
the wispy little woman whom Éamonn Óg married

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 98

Buntéacs
a bhí daithte díthe mar chéile

Téacs caighdeánach
a bhí daite di mar chéile

Béarla
who was marked out to be her husband

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 99

Buntéacs
ar chuantar aon phóg amháin fhághail

Téacs caighdeánach
ar chuntar aon phóg amháin a fháil

Béarla
provided I would get one kiss

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fallaing Shíoda

Leathanach 102

Buntéacs
bhéarfadh sé bualadh éadain dóbhtha

Téacs caighdeánach
bhéarfadh sé bualadh éadain dóibh

Béarla
he would go round them all one by one (in succession)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Rann na Feirste

Leathanach 102

Buntéacs
bíonn cead iomartais ar dhuine, eadar dáil is pósadh

Téacs caighdeánach
bíonn cead iomartais ar dhuine, idir dáil is pósadh

Béarla
between engagement and marriage one is open to supernatural interference

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 104

Buntéacs
nuair a bhí mise ‘mo bhrian óg

Téacs caighdeánach
nuair a bhí mise i mo bhrín óg

Béarla
when I was a young bachelor

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aimsir agus am, Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fallaing Shíoda

Leathanach 108

Buntéacs
nuair a thoisigh se a’ shuirghe le h-Úna

Téacs caighdeánach
nuair a thosaigh se a shuirí le hÚna

Béarla
when he started courting Úna

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 109

Buntéacs
fuair mé amach go rabh sí ar nós na réidhe ionnam

Téacs caighdeánach
fuair mé amach go raibh sí ar nós na réidhe ionam

Béarla
I found out she wasn’t too keen on me

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 110

Buntéacs
A h-aois? Bhail ní fhuil aon ribe liath i n-a ceann go fóill. Ach ní fhuil aon hiacal de’n chéad chár gan chur aicí.

Téacs caighdeánach
A haois? Bhuel níl aon ribe liath ina ceann go fóill. Ach níl aon fhiacail den chéad chár gan chur aici.

Béarla
Her age? Well she has no grey hair yet. But she has none of her baby teeth either ( she’s getting on, she’s no spring chicken)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Aois, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Meafar

An Bhratach

Leathanach 113

Buntéacs
níor bhain an pósadh mealladh ar bith as ceachtar againn

Téacs caighdeánach
níor bhain an pósadh mealladh ar bith as ceachtar againn

Béarla
neither of us were disappointed by marriage

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 117

Buntéacs
ní rabh díomhain ach Babaí

Téacs caighdeánach
ní raibh díomhain ach Babaí

Béarla
only Babaí was unmarried

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Caisleáin Óir

Leathanach 117

Buntéacs
gan baint de na pearsa mná

Téacs caighdeánach
gan baint dá pearsa mná

Béarla
not to lessen her femininity

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 117

Buntéacs
nach de shúil shalaigh ba chóir amharc air

Téacs caighdeánach
nach de shúil shalach ba chóir amharc air

Béarla
you could feast your eyes on him

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Úna Bhán

Leathanach 119

Buntéacs
don óg-mhnaoi a raibh sé dálta léithe

Téacs caighdeánach
don ógbhean a raibh sé dálta léi

Béarla
for the young woman to whom he was betr

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 120

Buntéacs
B’fhuide leis ‘ná a shaoghal nó go labhaireadh Babaí

Téacs caighdeánach
B’fhaide leis ná a shaol nó go labhródh Babaí

Béarla
he thought Babaí would never speak

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aimsir agus am, Aois

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

An Bhratach

Leathanach 126

Buntéacs
cumann gan chéill

Téacs caighdeánach
cumann gan chéill

Béarla
an ill matched romantic relationship

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 127

Buntéacs
leac na leannán

Téacs caighdeánach
leac na leannán

Béarla
traditionally “leac na leannán” is a flat stone to which lovers would go to court

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Rann na Feirste

Leathanach 133

Buntéacs
nach rabh an chuid mhór le maoidheamh aisti de thairbhe gnaoi

Téacs caighdeánach
nach raibh an chuid mhór le maíomh aisti de thairbhe gnaoi

Béarla
she hadn’t much to boast about because of her beauty

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 134

Buntéacs
thug sé searc agus síor-ghrádh do …

Téacs caighdeánach
thug sé searc agus síorghrá do …

Béarla
he fell in love with…

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 140

Buntéacs
thug sé nóiseán beag amaideach do chailín

Téacs caighdeánach
thug sé nóisean beag amaideach do chailín

Béarla
he took a silly little fancy to a girl

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 141

Buntéacs
beidh féirín aige

Téacs caighdeánach
beidh féirín aige

Béarla
he’ll have a ‘right one’ (for a wife)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar

Fallaing Shíoda

Leathanach 141

Buntéacs
nach bhfanfadh bean ar bith díomhaoin i rith a saoghail mar gheall ar fhear a raibh sí geallmhar air i n-a h-óige

Téacs caighdeánach
nach bhfanfadh bean ar bith díomhaoin i rith a saoil mar gheall ar fhear a raibh sí geallmhar air ina hóige

Béarla
that no woman would stay unmarried all her life because of a man she was fond of in her youth

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 145

Buntéacs
shábháil sí ar mhearadh mé

Téacs caighdeánach
shábháil sí ar mhearadh mé,

Béarla
she saved me from going mad

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 152

Buntéacs
bhí lámh is focal eatorra

Téacs caighdeánach
bhí lámh is focal eatarthu

Béarla
they were engaged to be married

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 164

Buntéacs
bhí sí i bhfastódh ann mar bheadh báirneach ar charraig

Téacs caighdeánach
bhí sí i bhfostú ann mar a bheadh bairneach ar charraig

Béarla
she was stuck to him like a limpet to a rock

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Farraige, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 164

Buntéacs
ní bhfuighidh fear ar bith mo níghean-sa acht an fear a shaothróchas a cuid díthe

Téacs caighdeánach
ní bhfaighidh fear ar bith m’iníonsa ach an fear a shaothrós a cuid di

Béarla
no man will get my daughter other than the man who provides for her

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bia agus deoch, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Rann na Feirste

Leathanach 167

Buntéacs
ion-súl

Téacs caighdeánach
insúl

Béarla
eye-catching, attractive

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Rann na Feirste

Leathanach 167

Buntéacs
broc a dhéanamh de theaghlach

Téacs caighdeánach
broc a dhéanamh de theaghlach

Béarla
to marry off the youngest of family at the expense of the eldest

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 168

Buntéacs
bean a chuir ‘un sioparnaighe é

Téacs caighdeánach
bean a chuir chun siobarnaí é

Béarla
he was led astray by a woman

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Rann na Feirste

Leathanach 168

Buntéacs
fear teangtha

Téacs caighdeánach
fear teanga

Béarla
the man speaking on someone’s behalf

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Rann na Feirste

Leathanach 168

Buntéacs
nach rabh mórán de ghnaoi na ndaoiní uirthí

Téacs caighdeánach
nach raibh mórán de ghnaoi na ndaoine uirthi

Béarla
that she wasn’t attractive

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 169

Buntéacs
Bhí daoine a rádh gurbh é rud a chuaigh sgéimh na mná i n-a cheann dó.

Téacs caighdeánach
Bhí daoine ag rá gurbh é rud a chuaigh scéimh na mná ina cheann dó.

Béarla
people were saying that what happened was he was overcome by the woman’s beauty

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 169

Buntéacs
bhí fir óga na dtrí bpobal sa chéill ab aigeantaí aici

Téacs caighdeánach
bhí fir óga na dtrí phobal sa chiall ab aigeantaí aici

Béarla
the young men of the three communities ( the whole district) were head over heels in love with her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aois, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 169

Buntéacs
D’fhág sí an t-iomlán aca ar a’ tráigh fhoilimh

Téacs caighdeánach
D’fhág sí an t-iomlán acu ar an trá fholamh

Béarla
she left the lot of them high and dry

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 170

Buntéacs
má’s maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh fagh bás

Téacs caighdeánach
más maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh faigh bás

Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

An Bhratach

Leathanach 172

Buntéacs
ba chruaidh a’ chinneamhain a choinnigh ó chéile sibh

Téacs caighdeánach
ba chrua an chinniúint a choinnigh ó chéile sibh

Béarla
it was a harsh fate that kept you (both) apart

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 172

Buntéacs
ní féidir le duine a chroidhe a cheannsughadh ná a chinneamhain b’fhéidir ba chóir domh a rádh

Téacs caighdeánach
ní féidir le duine a chroí a cheansú ná a chinniúint b’fhéidir ba chóir dom a rá

Béarla
no-one can control his heart, or perhaps should I say his destiny

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aois, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 179

Buntéacs
“ mise ‘mo luigh leat is bean eile in do chroidhe leat” mar a dubhairt a’ file

Téacs caighdeánach
“mise i mo luí leat is bean eile i do chroí leat” mar a dúirt an file

Béarla
with me in your bed and another woman in your heart...

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Seanteach

Leathanach 187

Buntéacs
tá sí feiceálach

Téacs caighdeánach
tá sí feiceálach

Béarla
she is attractive

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 191

Buntéacs
bhí na bliadhanta dá gcathamh agus gan na madaidh ag tafann

Téacs caighdeánach
bhí na blianta á gcaitheamh agus gan na madaí ag tafann

Béarla
time was going by with no word of marriage

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Meafar

Le Clapsholus

Leathanach 192

Buntéacs
bhí fear eile daithte ag Mághnus Ó Domhnaill dá nighin

Téacs caighdeánach
bhí fear eile daite ag Mánus Ó Domhnaill dá iníon

Béarla
Maghnus Ó Dómhnaill had another man in mind for his daughter

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 192

Buntéacs
a chuid de’n tsaoghal

Téacs caighdeánach
a chuid den tsaol

Béarla
(all) one’s earthly possessions; that which one prizes

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 194

Buntéacs
b’iomdha fear a bhí ag tnúth le n-a pósadh

Téacs caighdeánach
b’iomaí fear a bhí ag tnúth lena pósadh

Béarla
there were plenty of men eager to marry her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 200

Buntéacs
is iomdha fear a rinne faillighe i n-a chuid oibre ‘na sheasamh ag éisteacht léithe

Téacs caighdeánach
is iomaí fear a rinne faillí ina chuid oibre ina sheasamh ag éisteacht léi

Béarla
many’s the man neglected his work while stopping to listen to her

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Ceol agus filíocht, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 218

Buntéacs
mheilfeadh sí na bábhdhúin a bhí timcheall a’ chroidhe aige

Téacs caighdeánach
mheilfeadh sí na bábhúin a bhí timpeall an chroí aige

Béarla
she would wear down the barriers surrounding his heart

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Le Clapsholus

Leathanach 219

Buntéacs
níorbh’ airidh orm an ainnir áluinn seo a fhagháil mar chéile

Téacs caighdeánach
níorbh airí orm an ainnir álainn seo a fháil mar chéile

Béarla
I didn’t deserve this to get this beautiful girl as a wife

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 227

Buntéacs
níorbh’ eagal díthe diúltadh bheith leis amach

Téacs caighdeánach
níorbh eagal di diúltiú a bheith leis amach

Béarla
There was no chance of her refusing to go out with him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 234

Buntéacs
Bhí aithne agam-sa is agat-sa ar a chéile i n-ár n-aontumha

Téacs caighdeánach
Bhí aithne agamsa is agatsa ar a chéile in ár n-aontumha

Béarla
We knew each other before we were married

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 256

Buntéacs
tá a croidhe is a h-anam istuigh ann

Téacs caighdeánach
tá a croí is a hanam istigh ann

Béarla
she is utterly devoted to him

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 308

Buntéacs
Má’s maith leat do cháineadh pós, má’s maith leat do mholadh fagh bás,

Téacs caighdeánach
Más maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh faigh bás,

Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled,

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 336

Buntéacs
ise a chuir a gcinneamhain ar na díslí,

Téacs caighdeánach
ise a chuir a gcinniúint ar na díslí

Béarla
it was she who gambled with their future/destiny

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 350

Buntéacs
nuair a b’fhuide uaithe é is ann a ba deise díthe é

Téacs caighdeánach
nuair b’fhaide uaithi é is ann ba dheise di é

Béarla
the further he was from her, it seemed he was closest to her

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Na Leabhair

Na Leabhair