Leathanach 5
Buntéacs
stáid gheal dhrithleógach,
Téacs caighdeánach
stáid gheal dhrithleogach,
Béarla
bright sparkling streak
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 5
Buntéacs
nuair bíos bun ar an aimsir
Téacs caighdeánach
nuair a bhíonn bun ar an aimsir
Béarla
when the weather is settled
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 6
Buntéacs
go tír mór a bhí sé a’ gabháil,
Téacs caighdeánach
go tír mór a bhí sé ag gabháil
Béarla
he was going to the mainland
Téamaí
Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 6
Buntéacs
Bídh súil le muir acht ní bhíonn súil le h-uaigh, adeireadh na sean-daoine
Téacs caighdeánach
Bíonn súil le muir ach ní bhíonn súil le huaigh, a deireadh na seandaoine
Béarla
There’s always a hope that an emigrant (or traveller) may return, but not from the grave as the old folk say
Téamaí
Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bás - beatha - sláinte, Farraige, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 8
Buntéacs
a’ baint duilisg,
Téacs caighdeánach
ag baint duilisc
Béarla
gathering dulse (an edible seaweed)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Bia agus deoch, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
cásamhail,
Téacs caighdeánach
cásmhar (le)
Béarla
sympathetic, considerate (of, for)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 11
Buntéacs
ise a chuir cor in mo chinneamhaint,
Téacs caighdeánach
ise a chuir cor i mo chinniúint
Béarla
she was the one who changed the course of my life
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 11
Buntéacs
tá urra mhaith le mo chuid cainnte agam,
Téacs caighdeánach
tá urra mhaith le mo chuid cainte agam
Béarla
I have it on good authority
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 12/3
Buntéacs
a’ cladhaire meathta gan chasadh,
Téacs caighdeánach
an cladhaire meata gan chasadh
Béarla
the abject coward
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 13
Buntéacs
Tá an cóta cheana féin aicí air agus coinneócha sí air é.
Téacs caighdeánach
Tá an cóta cheana féin aici air agus coinneoidh sí air é.
Béarla
She has him hen-pecked already and she’ll keep him like that.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 13
Buntéacs
ion-súl
Téacs caighdeánach
insúl
Béarla
attractive, eye-catching
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 13
Buntéacs
Mar adeireadh na sean-daoine, ‘ní fhuil sí mór míofar ná beag dóigheamhail’
Téacs caighdeánach
Mar a deireadh na seandaoine, ‘níl sí mór míofar ná beag dóighiúil’
Béarla
as the old folks would say, she’s not ugly, nor is she particularly pretty
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 17
Buntéacs
féacháil an rachadh agam éadáil a dhíol,
Téacs caighdeánach
féachaint an rachadh agam éadáil a dhíol,
Béarla
to see if I could try to sell some flotsam (salvage from the sea)
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 18
Buntéacs
Ní fhuil a fhios ag neach ‘á maireann caidé atá fá n-a choinne ag an t-saoghal.
Téacs caighdeánach
Níl a fhios ag neach dá maireann cad é atá fána choinne ag an tsaol.
Béarla
There’s not a living soul who knows what life holds in store for him
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 19
Buntéacs
caileantóir
Téacs caighdeánach
caileantóir
Béarla
forecaster of weather
Téamaí
Tréithe daonna, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 20
Buntéacs
teacht dheirg a’ dá néall,
Téacs caighdeánach
teacht dheirge an dá néal
Béarla
at dawn
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 21
Buntéacs
mhairfeadh siad a’ saoghal úr don lánamhain,
Téacs caighdeánach
mhairfeadh siad an saol úr don lánúin
Béarla
they would congratulate the couple on their marriage
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 23
Buntéacs
aghaidh bhrocach,
Téacs caighdeánach
aghaidh bhrocach
Béarla
spotted, pock-marked face
Téamaí
Tréithe daonna, Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 23
Buntéacs
ceann diasach gruaige
Téacs caighdeánach
ceann diasach gruaige
Béarla
a shaggy head of hair
Téamaí
Tréithe daonna, Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 24
Buntéacs
go gcuiridh an t-Athair Síorruidhe sliocht oraibh,
Téacs caighdeánach
go gcuire an tAthair Síoraí sliocht oraibh
Béarla
may God grant you offspring
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 24
Buntéacs
agus go sábhla sé ar a’ triuch iad,
Téacs caighdeánach
agus go sábhála sé ar an triuch iad
Béarla
and may he spare them from whooping cough
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 25
Buntéacs
Is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine bheith truaillidhe.
Téacs caighdeánach
Is fiú do dhuine a bheith bocht agus ní fiú do dhuine a bheith truaillí.
Béarla
Poverty is no disgrace but miserliness is.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 25
Buntéacs
feoil thubaisteach
Téacs caighdeánach
feoil thubaisteach
Béarla
meat of farm animal killed by accident
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 26
Buntéacs
an raibh sí dálta le fear eile?
Téacs caighdeánach
an raibh sí dálta le fear eile?
Béarla
was she engaged to another man?
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 26
Buntéacs
‘sí a bhí a bhaighteóracht le Malaidh,
Téacs caighdeánach
Is í a bhí a vaidhtéireacht le Malaidh
Béarla
she was matron of honour for Malaidh
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 27
Buntéacs
fuair sí a sáith de’n tsaoghal,
Téacs caighdeánach
fuair sí a sáith den tsaol
Béarla
she’s had her fair share of trouble in life
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Leathanach 28
Buntéacs
ní dheárna sí acht acht cómhla an dorais a tharraingt amach i n-a diaidh agus imtheacht léithe i mbéal a cinn
Téacs caighdeánach
ní dhearna sí ach comhla an dorais a tharraingt amach ina diaidh agus imeacht léi i mbéal a cinn
Béarla
she just closed the door behind her and took to the road
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 28
Buntéacs
a’ cealgadh páistí,
Téacs caighdeánach
ag cealgadh páistí
Béarla
lulling a child to sleep
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 29
Buntéacs
gach díoghrais go deireadh
Téacs caighdeánach
Gach díograis go deireadh
Béarla
Blood is thicker than water
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 29
Buntéacs
mar adeir a’ nathán is cosamhail gur fearr suidhe ar a’ sgáth ‘ná suidhe ar a’ bhlár fholamh.
Téacs caighdeánach
Mar a deir an nathán, is cosúil gur fearr suí ar an scáth ná suí ar an bhlár fholamh
Béarla
half a loaf is better than no bread.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 37
Buntéacs
chuirfeadh siad iad féin i bhfiadhnaise Dé,
Téacs caighdeánach
chuirfeadh siad iad féin i bhfianaise Dé
Béarla
they would present themselves before God
Téamaí
Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 38
Buntéacs
a’ bacadradh anuas a’ mhalaidh
Téacs caighdeánach
ag bacadradh anuas an mhala
Béarla
limping down the slope
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 48
Buntéacs
is iomdha lá ag an uaigh orainn,
Téacs caighdeánach
is iomaí lá ag an uaigh orainn
Béarla
you’re a long time dead
Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 49
Buntéacs
go bhfága ar na maidí é,
Téacs caighdeánach
go bhfágfaí ar na maidí é
Béarla
until he is carried out (at his funeral)
Leathanach 49
Buntéacs
Acht mar adeir fear na h-eagna, is maith a’ sgéalaidhe an aimsir
Téacs caighdeánach
Ach mar a deir fear na heagna, is maith an scéalaí an aimsir
Béarla
But as the wise man says, time will tell
Téamaí
Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 50/1
Buntéacs
Agus a’ súgán bocht gan chasadh, ghéill sé díthe.
Téacs caighdeánach
Agus an súgán bocht gan chasadh, ghéill sé di
Béarla
And that feeble person gave in to her.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 51
Buntéacs
ní thiocfainn leat ar sin,
Téacs caighdeánach
ní thiocfainn leat air sin
Béarla
I wouldn’t agree with you there
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 51
Buntéacs
“Deir siad” arsa Tuathal, “dá mb’ionann ciall do’n duine, go mb’ionann dath do’n éadach,”
Téacs caighdeánach
“Deir siad” arsa Tuathal, “dá mb’ionann ciall don duine, go mb’ionann dath don éadach,”
Béarla
everyone to his own taste
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 51
Buntéacs
sheacht mh’anam thú!
Téacs caighdeánach
sheacht mh’anam thú!
Béarla
bravo, good for you!
Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 51
Buntéacs
an fiúntas agus an fhearamhlacht ionnat ó thaobh na dtaobhann,
Téacs caighdeánach
an fiúntas agus an fhearúlacht ionat ó thaobh na dtaobhanna
Béarla
your worthiness and manliness you inherited from both sides of the family
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 52
Buntéacs
b’fhada go bhfuighthidhe an fhaill,
Téacs caighdeánach
b’fhada go bhfaighfí an fhaill
Béarla
such a bad thing would never happen
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 53
Buntéacs
a’ rud atá sa chnámh is doiligh a bhaint as an fheoil,
Téacs caighdeánach
an rud atá sa chnámh is doiligh a bhaint as an fheoil
Béarla
what is bred in the bone will never be taken out of the flesh
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Leathanach 53
Buntéacs
Nár chóir go raibh sé ion-iarrtha agat féin
Téacs caighdeánach
Nár chóir go raibh sé iniarrtha agat féin
Béarla
you shouldn’t have needed to be told, should have set about doing it yourself
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 56
Buntéacs
ní raibh dul ag an mháthair a cheannsughadh,
Téacs caighdeánach
ní raibh dul ag an mháthair é a cheansú
Béarla
the mother couldn’t pacify him (child)
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 63
Buntéacs
“Is fíor a’ sean-fhocal: ‘bainfidh gach tubaiste deor as mnaoi acht náire mná eile.’
Téacs caighdeánach
“Is fíor an seanfhocal: ‘bainfidh gach tubaiste deoir as bean ach náire mná eile.”
Béarla
a woman is moved by every calamity save the disgrace of another woman
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 68
Buntéacs
castar na daoine ar a chéile ach ní chastar na cnoic ná na sléibhte
Téacs caighdeánach
castar na daoine ar a chéile ach ní chastar na cnoic ná na sléibhte
Béarla
it is a small world (if one moves around)
Téamaí
Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 69
Buntéacs
mar adeireadh na sean-daoine chan i bhfad uaithe a mhothuigh sí an urchóid
Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine, chan i bhfad uaithi a mhothaigh sí an urchóid
Béarla
as the old folks say, she had every reason to feel sth sinister
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 71
Buntéacs
ba mheasa léithe é ná an tsúil a bhí i n-a ceann,
Téacs caighdeánach
ba mheasa léi é ná an tsúil a bhí ina ceann
Béarla
he was the apple of her eye
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 80
Buntéacs
tá sé lán tapógaí
Téacs caighdeánach
tá sé lán tapóg
Béarla
he is a bundle of nerves
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 81
Buntéacs
deir siad gurab olc buaidh na bruighne
Téacs caighdeánach
deir siad gurb olc bua na bruíne
Béarla
they say there are no real victors in a fight (but it is better to be victor than vanquished)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 82
Buntéacs
bhí an dísle caithte!
Téacs caighdeánach
bhí an dísle caite!
Béarla
the die was cast!
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 84
Buntéacs
Tá fir na gcladach tuartha le contabhairt ó thiocfas ann dóbhtha
Téacs caighdeánach
Tá fir na gcladach tuartha le contúirt ó thiocfaidh ann dóibh
Béarla
Shore men are used to danger once they come of age
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Aois, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 84
Buntéacs
tá a shliocht ortha,
Téacs caighdeánach
tá a shliocht orthu
Béarla
Unsurprisigly, this is the result
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 84
Buntéacs
meatacháin gan spriolladh
Téacs caighdeánach
meatacháin gan spriolladh
Béarla
weaklings, cowards
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
ribeóg bheag aerach,
Téacs caighdeánach
ribeog bheag aerach
Béarla
a little giddy woman
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
an raibh aon duine maoidhte air...
Téacs caighdeánach
an raibh aon duine maíte air...
Béarla
was there anybody connected to him...
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
ag éileamh air féin
Téacs caighdeánach
ag éileamh air féin
Béarla
blaming himself
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 88
Buntéacs
breac-shláinte
Téacs caighdeánach
breacshláinte
Béarla
fairly good health
Téamaí
Bás - beatha - sláinte
Leathanach 89
Buntéacs
...nár bheo dó a bheo, ...
Téacs caighdeánach
nár bheo dó a bheo
Béarla
his life wasn’t worth living
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 93
Buntéacs
dá lóntaidhe féin
Téacs caighdeánach
dá leointe féin
Béarla
of their own accord
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 94
Buntéacs
nuair a bhí mé ‘mo bhrian óg,
Téacs caighdeánach
nuair bhí mé i mo bhrín óg
Béarla
when I was a young bachelor
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 95
Buntéacs
tá sé amuigh aicí
Téacs caighdeánach
tá sé amuigh aici
Béarla
it’s what she deserves
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 95
Buntéacs
a’ speadóg a phós Éamonn Óg
Téacs caighdeánach
an speadóg a phós Éamonn Óg
Béarla
the wispy little woman whom Éamonn Óg married
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aois
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 95
Buntéacs
slupairt,
Téacs caighdeánach
slupairt
Béarla
splashing, swashing, lapping sound
Téamaí
Farraige
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 98
Buntéacs
cailleach a’ ghiodail!
Téacs caighdeánach
cailleach an ghiodail!
Béarla
that giddy young woman!
Téamaí
Tréithe daonna, Aois, Beannachtaí agus mallachtaí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 99
Buntéacs
ba mhór a’ tógáil ciana díthe sin féin
Téacs caighdeánach
ba mhór an tógáil céin di sin féin
Béarla
that in itself greatly helped to cheer her up
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 100
Buntéacs
a’ chéad duine dá cloinn,
Téacs caighdeánach
an chéad duine dá clann
Béarla
her first born
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 101
Buntéacs
Tá tú a gabháil ar bhéalaibh Dé.
Téacs caighdeánach
Tá tú ag gabháil ar bhéala Dé.
Béarla
You are defying God
Leathanach 101
Buntéacs
screadaigh gach éan fá n-a nead,
Téacs caighdeánach
screadann gach éan fána nead,
Béarla
every mother mourns her own
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 102
Buntéacs
..féacháil a gcodlóchtha néall
Téacs caighdeánach
féacháint an gcodlófá néal
Béarla
to see if you could get some sleep
Leathanach 104
Buntéacs
ag éalódh aniar leis a’ tsruth líonta,
Téacs caighdeánach
ag éalú aniar leis an tsruth líonta
Béarla
coming in with the tide
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 105
Buntéacs
beiric ríbhíneach,
Téacs caighdeánach
beairic ribhíneach
Béarla
customs and excise barracks
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 105
Buntéacs
is goirid bíos sgéal a’ siubhal,
Téacs caighdeánach
is gairid a bhíonn scéal ag siúl,
Béarla
it doesn’t take long for news to go round
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 105
Buntéacs
A’ rud bíos annamh bídh sé iongantach.
Téacs caighdeánach
an rud a bhíonn annamh, bíonn sé iontach
Béarla
what’s seldom is wonderful
Téamaí
Aimsir agus am, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 105
Buntéacs
ní rachaidh aon duine ar do bhéalaibh
Téacs caighdeánach
ní rachaidh aon duine ar do bhéala
Béarla
no one will oppose you
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 106
Buntéacs
ar chómhartha bheag airgid,
Téacs caighdeánach
ar chomhartha bheag airgid
Béarla
for a paltry sum
Téamaí
Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 106
Buntéacs
seilbh dhíleas
Téacs caighdeánach
seilbh dhílis
Béarla
rightful ownership
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 107
Buntéacs
a’ breathnughadh an bháid
Téacs caighdeánach
ag breathnú an bháid
Béarla
looking over, examining, the boat
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 109
Buntéacs
tuigim a cás
Téacs caighdeánach
tuigim a cás
Béarla
I understand her predicament, difficulty
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 109
Buntéacs
ní fhuil léas ag aon duine ar a shaoghal,
Téacs caighdeánach
níl léas ag aon duine ar a shaol,
Béarla
one never knows what the future holds
Téamaí
Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 109
Buntéacs
a’ giolamas leis (an leanbh),
Téacs caighdeánach
ag giolamas leis (an leanbh)
Béarla
(act of) caressing (the child)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 111
Buntéacs
an fharraige agus a cuid taodann
Téacs caighdeánach
an fharraige agus a cuid taghdanna
Béarla
the sea and her moods, sudden changes
Leathanach 112
Buntéacs
go bhfuil sracadh ann i mbád
Téacs caighdeánach
go bhfuil sracadh ann i mbád
Béarla
he’s well able to handle a boat
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Farraige, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 116
Buntéacs
sgaoith fhaoileann
Téacs caighdeánach
scaoth faoileán
Béarla
flock of gulls
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 117
Buntéacs
ar a bhfaithchill orm atá siad
Téacs caighdeánach
ar a bhfaichill orm atá siad
Béarla
they’re on their guard against me
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath
Leathanach 117
Buntéacs
daoine atá a’ tnúth mo bháid domh,
Téacs caighdeánach
daoine atá ag tnúth mo bháid dom
Béarla
people who are envious of my boat
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 117
Buntéacs
gur aithbhir Dia orm é
Téacs caighdeánach
gur aifir Dia orm é
Béarla
that God rebuked me for doing it
Téamaí
Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 117
Buntéacs
Gur maith an airidhe orm é
Téacs caighdeánach
Gur maith an airí orm é
Béarla
that it served me right
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 117
Buntéacs
Acht gur mór a’ truaighe gur shil mo ghníomharthaí ar dhaoinibh eile.
Téacs caighdeánach
Ach gur mór an trua gur shil mo ghníomhartha ar dhaoine eile.
Béarla
But it’s a great pity that my actions had consequences for other people
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 121
Buntéacs
domhain i bhfarraige
Téacs caighdeánach
domhain i bhfarraige
Béarla
far out to sea
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 122
Buntéacs
a’ creathnughadh roimh an oidhche
Téacs caighdeánach
ag creathnú roimh an oíche
Béarla
fearful of the coming night
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 124
Buntéacs
nuair thig a’ chaill tig an fhaill,
Téacs caighdeánach
nuair a thig an chaill, tig an fhaill
Béarla
misfortunes never come singly
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 125
Buntéacs
Bhí Dia láidir agus máthair mhaith aige
Téacs caighdeánach
Bhí Dia láidir agus máthair mhaith aige
Béarla
God is powerful and his mother is merciful; one should never lose hope
Téamaí
Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 128
Buntéacs
a’ clismearnaigh
Téacs caighdeánach
ag clismearnaigh
Béarla
sudden jump, startle in sleep
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 136
Buntéacs
is furas goilleadh ar cheann charrach
Téacs caighdeánach
is furasta goilleadh ar cheann chorrach
Béarla
it’s easy to distress sb. who is already troubled
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 136
Buntéacs
Ní bhíonn tréan buan, adeir siad
Téacs caighdeánach
Ní bhíonn tréan buan, a deir siad
Béarla
Easy does it, as they say
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Leathanach 137
Buntéacs
ní cuid mhaitheamhnais dom é,
Téacs caighdeánach
ní cuid mhaitheamhnais dom é
Béarla
there is no need to beg my forgiveness
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 138
Buntéacs
bhí siad leis ina ndeilín
Téacs caighdeánach
bhí siad leis ina ndeilín
Béarla
he repeated them in parrot fashion
Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 140
Buntéacs
...a rinne mo shúile dom
Téacs caighdeánach
...a rinne mo shúile dom
Béarla
....that taught me a lesson
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 140
Buntéacs
ciall cheannuighthe
Téacs caighdeánach
ciall cheannaithe
Béarla
hard-won experience
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Leathanach 144/5
Buntéacs
Tig gach aon rud le n-a iomrádh acht a’ madadh ruadh is a’ marbhánach,
Téacs caighdeánach
Tig gach aon rud lena iomrá ach an madadh rua is an marbhánach
Béarla
speak of the devil and he will appear
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 145
Buntéacs
leig a’ deor bheag seo le do ghrásta
Téacs caighdeánach
lig an deoir bheag seo le do ghrásta
Béarla
have a little drink of this
Téamaí
Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 145
Buntéacs
go dtéighe sé ar bláth is ar biseach duit,
Téacs caighdeánach
go dté sé ar bláth is ar biseach duit
Béarla
may you succeed and prosper with it
Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí, Bia agus deoch
Leathanach 145
Buntéacs
i n-aimsir géibhinn,
Téacs caighdeánach
in aimsir ghéibhinn
Béarla
in difficult, needy, times
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 145
Buntéacs
shábháil sí ar mhearadh mé
Téacs caighdeánach
shábháil sí ar mhearadh mé,
Béarla
she saved me from going mad
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 148
Buntéacs
sgéal sgéil
Téacs caighdeánach
scéal scéil
Béarla
hearsay, rumour
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 149
Buntéacs
aithleá beag gaoithe
Téacs caighdeánach
aithleá beag gaoithe
Béarla
light breeze
Téamaí
Aimsir agus am, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 152
Buntéacs
greim an fhir bháithte
Téacs caighdeánach
greim an fhir bháite
Béarla
a drowning man’s grip
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Leathanach 152
Buntéacs
réaplacha gaoithe móire
Téacs caighdeánach
réablacha gaoithe móire
Béarla
violent strong wind
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 155
Buntéacs
bhéarfaimid-ne ár n-aghaidh ar éirghe na gréine
Téacs caighdeánach
bhéarfaimidne ár n-aghaidh ar éirí na gréine
Béarla
we will set course /head for home, to the east
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 156
Buntéacs
Ba mhillteanach a’ sgannrughadh é acht thiocfaidhe uaidh
Téacs caighdeánach
Ba mhillteanach an scanradh é ach thiocfaí uaidh,
Béarla
it was an awful fright but they would get over it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 157
Buntéacs
... an fear a rinne ár ngiollacht isteach ‘un na céidheadh
Téacs caighdeánach
an fear a rinne ár ngiollacht isteach chun na cé ...
Béarla
the man who guided us into harbour
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 157
Buntéacs
ar chuantar ar bith
Téacs caighdeánach
ar chuntar ar bith
Béarla
on any, on no account
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 157
Buntéacs
‘dhéanfa mise teanga díbh
Téacs caighdeánach
déanfaidh mise teanga daoibh
Béarla
I will act as interpreter for you
Téamaí
Taisteal agus imirce, Oideachas, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 160
Buntéacs
go nuige seo
Téacs caighdeánach
go nuige seo
Béarla
hitherto
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 160
Buntéacs
Ná raibh an fad sin de thinneas bliadhna ort
Téacs caighdeánach
Ná raibh an fad sin de thinneas bliana ort
Béarla
(expression of approval or gratitude) bravo; thanks for that
Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí
Gnéithe teanga
Samhail, Seanfhocal
Leathanach 161
Buntéacs
sgíon fiadhain a bhí i n-a súile,
Téacs caighdeánach
scéin fhiáin a bhí ina súile
Béarla
wild look in their eyes
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 161
Buntéacs
i riocht a chéile a ithe
Téacs caighdeánach
i riocht a chéile a ithe
Béarla
on the point of cannibalism
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 161
Buntéacs
gan dhubh gan ghráin
Téacs caighdeánach
gan dubh, gan ghráin
Béarla
without injury; with no harm done
Téamaí
Bás - beatha - sláinte
Leathanach 167
Buntéacs
Nach minic a chuala muid ariamh go mbíonn daoine agus dúithchí do réir a chéile
Téacs caighdeánach
Nach minic a chuala muid riamh go mbíonn daoine agus dúichí de réir a chéile
Béarla
haven’t we often heard that people are products of their own environment
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 169
Buntéacs
chuaidh a’ loit ‘un créachta dó,
Téacs caighdeánach
chuaigh an loit chun créachta dó
Béarla
the injury developed into tubercolosis
Téamaí
Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Leathanach 170
Buntéacs
cá bhfuil mar chúiteóchas mé é
Téacs caighdeánach
cá bhfuil mar a chúiteos mé é
Béarla
how will I pay him back him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 171
Buntéacs
slúistí
Téacs caighdeánach
slúistí
Béarla
layabouts, idlers,
Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 172
Buntéacs
rinne an t-iomradh sin do shúile duit
Téacs caighdeánach
rinne an t-iomramh sin do shúile duit
Béarla
that rowing taught you a lesson
Téamaí
Taisteal agus imirce, Oideachas, Iompar agus caidrimh, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Leathanach 172
Buntéacs
bhí tú buidheach beannachtach
Téacs caighdeánach
bhí tú buíoch beannachtach
Béarla
you were highly grateful
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 174
Buntéacs
lá claibheach (ar an fharraige)
Téacs caighdeánach
lá clabhach
Béarla
a choppy day (on the sea)
Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 174
Buntéacs
lá ar bith feasta
Téacs caighdeánach
lá ar bith feasta
Béarla
any day now
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 176
Buntéacs
cogar mé seo
Téacs caighdeánach
cogar mé seo
Béarla
tell me (in confidence)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 176
Buntéacs
Cé chuirfimid faoi?
Téacs caighdeánach
Cé a chuirfidh muid faoi?
Béarla
who will we get to sponsor him, act as godparent
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 180
Buntéacs
...a bhrisfeas na céadlongaidh,
Téacs caighdeánach
... a bhrisfeas na céalacain
Béarla
which will break one’s fast, which will serve as breakfast
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 181
Buntéacs
barra na bpreátaí smolta go dtí na cnámha
Téacs caighdeánach
barra na bprátaí smolta go dtí na cnámha
Béarla
And the potato crops blighted to the root
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Bia agus deoch, Stair
Leathanach 183
Buntéacs
fad is bheadh cuid na ranna ag an chómharsain
Téacs caighdeánach
fad is a bheadh cuid na roinnte ag an chomharsa
Béarla
as long as the neighbours have enough to go around
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 183
Buntéacs
coisgidh cruadhtan féile
Téacs caighdeánach
coisceann cruatan féile
Béarla
hardship prevents generosity
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 187
Buntéacs
a’ criongán chaointe
Téacs caighdeánach
ag criongán caointe
Béarla
whimpering
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 190
Buntéacs
min bhuí
Téacs caighdeánach
min bhuí
Béarla
Indian meal
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bia agus deoch, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 196
Buntéacs
tús lae a fhreastal
Téacs caighdeánach
tús lae a fhreastal
Béarla
to get an early start
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 203
Buntéacs
i ndiaidh do mhac a fhágáil sa tsean-bhaile
Téacs caighdeánach
i ndiaidh do mhac a fhágáil sa tseanbhaile
Béarla
After burying your son
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 212
Buntéacs
gan ‘oiread is preab spáide de tionntóighthe
Téacs caighdeánach
gan a oiread is preab spáide de tiontaithe
Béarla
Without even a spadeful turned
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 215
Buntéacs
sgafaire
Téacs caighdeánach
scafaire
Béarla
a strapping fellow
Téamaí
Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 216
Buntéacs
comh dubh le gualach
Téacs caighdeánach
chomh dubh le gualach
Béarla
as black as charcoal
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 221
Buntéacs
giorún
Téacs caighdeánach
giorún
Béarla
a small child
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 225
Buntéacs
Acht mar adeir a’ nathán, ní le duine féin a ghníthear aithiomrádh
Téacs caighdeánach
Ach mar a deir an nathán, ní le duine féin a dhéantar athiomrá
Béarla
As the saying goes, you don't know what is being said behind your back
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 225
Buntéacs
ag éirghe tuartha de
Téacs caighdeánach
ag éirí tuartha de
Béarla
becoming weary of
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 232
Buntéacs
(a bheith) i n-ainriocht
Téacs caighdeánach
(a bheith) in ainriocht
Béarla
(to be) in a dilapidated, wretched condition
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 232
Buntéacs
níl mórán bala de dhíth air
Téacs caighdeánach
níl mórán baile de dhíth air
Béarla
it doesn’t need a lot of repair
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 234
Buntéacs
Bhí aithne agam-sa is agat-sa ar a chéile i n-ár n-aontumha
Téacs caighdeánach
Bhí aithne agamsa is agatsa ar a chéile in ár n-aontumha
Béarla
We knew each other before we were married
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 236
Buntéacs
Thosaigh an coileán a lústar leis a’ ghasúr,
Téacs caighdeánach
Thosaigh an coileán a lústar leis an ghasúr
Béarla
The pup began fawning with the boy
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 239
Buntéacs
a’ saothrughadh a gcodach as allus a malacha.
Téacs caighdeánach
ag saothrú a gcoda as allas a malaí.
Béarla
earning their keep by the sweat of their brow.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 241
Buntéacs
ar bhathais a cinn
Téacs caighdeánach
ar bhaithis a cinn
Béarla
on the crown of her head
Téamaí
Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 243
Buntéacs
is ort-sa is fearr an airidhe é
Téacs caighdeánach
is ortsa is fearr an airí é
Béarla
you deserve him the most
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 247
Buntéacs
caidé an leath-ól a rinneadh orthu ?
Téacs caighdeánach
cad é an leithcheal a rinneadh orthu?
Béarla
how were they treated badly?
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 253
Buntéacs
acfuinn fuaicht
Téacs caighdeánach
acmhainn fuachta
Béarla
capacity to endure cold
Téamaí
Tréithe daonna, Aimsir agus am, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 254
Buntéacs
rinne siad muc shneachta
Téacs caighdeánach
rinne siad muc shneachta
Béarla
they made a snow train
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am
Leathanach 254
Buntéacs
rathach shneachta
Téacs caighdeánach
ráth sneachta
Béarla
a snow drift
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 254
Buntéacs
cladach na teineadh
Téacs caighdeánach
cladach na tine
Béarla
hearthstone
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 258
Buntéacs
Cá bhfuil bhur dtriall anois?
Téacs caighdeánach
Cá bhfuil bhur dtriall anois?
Béarla
Where are you off to now?
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 259
Buntéacs
Deireadh gach long báthadh agus deireadh gach sláinte osna.
Téacs caighdeánach
Deireadh gach loinge bá agus deireadh gach sláinte osna.
Béarla
Every boat ends up on the bottom and death awaits us all.
Téamaí
Aois, Bás - beatha - sláinte, Seoltóireacht agus bádóireacht
Leathanach 268
Buntéacs
bheith gan lúth gan láthar
Téacs caighdeánach
a bheith gan lúth gan láthair
Béarla
to be bereft of vigour and strength
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 273
Buntéacs
fead ghlaice
Téacs caighdeánach
fead glaice
Béarla
whistle made with fingers in mouth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 273
Buntéacs
báire na fola
Téacs caighdeánach
báire na fola
Béarla
the crucial test
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Mothúcháin
Leathanach 277
Buntéacs
bhí siúbhal maith ar eallach óg
Téacs caighdeánach
bhí siúl maith ar eallach óg
Béarla
there was good demand for young cattle
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 278
Buntéacs
eachraidhe slime sleamhaine
Téacs caighdeánach
eacha slime sleamhna
Béarla
sleek and slender steeds
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 278
Buntéacs
bhainfeadh an saoghal mealladh as
Téacs caighdeánach
bhainfeadh an saol mealladh as
Béarla
life would disappoint him, let him down
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Aimsir agus am, Mothúcháin
Leathanach 279
Buntéacs
sean-hata dubh a bhfuil duilleóg leathán air
Téacs caighdeánach
seanhata dubh a bhfuil duilleog leathan air
Béarla
an old black broad-rimmed hat
Téamaí
Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 279
Buntéacs
rogha a dhéanamh eadar a’ dá dhíoghadh,
Téacs caighdeánach
rogha a dhéanamh idir an dá dhíogha
Béarla
a choice between two evils
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 285
Buntéacs
tháinig rinn uirthí
Téacs caighdeánach
tháinig rinn uirthi
Béarla
she looked daggers (at sb)
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 285
Buntéacs
is luaithe thig girseach ‘un cineáil ná gasúr,
Téacs caighdeánach
is luaithe a thig girseach chun cineáil ná gasúr
Béarla
girls mature more quickly than boys
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 293
Buntéacs
roithleach gan snámh
Téacs caighdeánach
roilleach gan snámh
Béarla
odd-man-out
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 296/7
Buntéacs
mar adeir a’ nathán, sgillidh fíon fírinne,
Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán, scileann fíon fírinne
Béarla
wine in, truth out (in vino veritas)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 301
Buntéacs
Chuir Séimidh faobhar agus thoisigh sé a bhaint
Téacs caighdeánach
Chuir Séimí faobhar agus thosaigh sé a bhaint,
Béarla
Séimí sharpened (the scythe) and started to reap
Téamaí
Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 308
Buntéacs
Má’s maith leat do cháineadh pós, má’s maith leat do mholadh fagh bás,
Téacs caighdeánach
Más maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh faigh bás,
Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled,
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 309
Buntéacs
sínteálach
Téacs caighdeánach
síntealach
Béarla
long-limbed, lazy person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 317
Buntéacs
a’ rud nach bhfuil a fhios ag duine ní dhéanfa sé tinneas dó,
Téacs caighdeánach
an rud nach bhfuil a fhios ag duine, ní dhéanfaidh sé tinneas dó
Béarla
what a person doesn’t know won’t harm him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 318
Buntéacs
gach duine aca ar a sheal
Téacs caighdeánach
gach duine acu ar a sheal
Béarla
everyone waiting their turn
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 321
Buntéacs
is beag a’ rud nach fearr ‘ná bheith folamh,
Téacs caighdeánach
is beag an rud nach fearr ná a bheith folamh,
Béarla
there’s not much worse than having nothing
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 325
Buntéacs
do lámh i mbéal a’ mhadaidh
Téacs caighdeánach
do lámh i mbéal an mhadaidh
Béarla
in a tight spot, to be in the lion’s mouth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 325
Buntéacs
shuidhfeadh sé i do bhun
Téacs caighdeánach
shuífeadh sé i do bhun
Béarla
he would take advantage of you
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Leathanach 325
Buntéacs
a bheith ar nós na réidhe
Téacs caighdeánach
a bheith ar nós na réidhe
Béarla
to be indifferent
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 326
Buntéacs
mil ar chuiseógaigh a bheith agat
Téacs caighdeánach
mil ar chuiseogach a bheith agat
Béarla
to lead an idyllic existence
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch
Leathanach 326
Buntéacs
Bean a dtiocfadh léithe cor a chur i n-aghaidh a’ chaim agus cam a chur i n-aghaidh a’ choir
Téacs caighdeánach
Bean a dtiocfadh léi cor a chur in aghaidh an chaim agus cam a chur in aghaidh an chora
Béarla
a woman who could give as good as she got, tit for tat, retaliation,
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 330
Buntéacs
nár dhéanfaidh mo shúil dochar dó
Téacs caighdeánach
nár dhéana mo shúil dochar dó
Béarla
bless him
Téamaí
Beannachtaí agus mallachtaí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 331
Buntéacs
rug a nádúir buaidh ar Shorcha
Téacs caighdeánach
rug a nádúr bua ar Shorcha
Béarla
Sarah’s nature got the better of her
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 336
Buntéacs
ise a chuir a gcinneamhain ar na díslí,
Téacs caighdeánach
ise a chuir a gcinniúint ar na díslí
Béarla
it was she who gambled with their future/destiny
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht
Leathanach 339
Buntéacs
Séimidh an chéad duine de’n bheirt a thoisigh dh’éirghe clóidhte le Meiriceá
Téacs caighdeánach
Séimí an chéad duine den bheirt a thosaigh a a éirí clóite le Meiriceá
Béarla
Séimí was the first to get used to America
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 343
Buntéacs
“ní fhuil ealadha dhubh ná ealadha gheal agam-sa,” arsa Séimidh
Téacs caighdeánach
“níl ealaín dhubh ná ealaín gheal agamsa,” arsa Séimí
Béarla
“there’s nothing talented about me,” said Séimidh.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 349
Buntéacs
gaotaire
Téacs caighdeánach
gaotaire
Béarla
a windbag; wordy talker
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 351
Buntéacs
(a bheith) ar an ealadhain sin
Téacs caighdeánach
(a bheith) ar an ealaín sin
Béarla
(to be) at that carry on
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 351
Buntéacs
d’imtheóchadh sé as maoidheamh
Téacs caighdeánach
d’imeodh sé as maíomh
Béarla
he would bring disgrace on himself (and his family)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 363
Buntéacs
is fearr mall ná go bráth
Téacs caighdeánach
is fearr mall ná go brách
Béarla
better late than never
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Seanfhocal
