Saibhreas Mháire

Fallaing Shíoda

Leathanach 7

Buntéacs
déirc a iarraidh

Téacs caighdeánach
déirc a iarraidh

Béarla
to ask for alms, charity

Leathanach 7

Buntéacs
lucht déirce

Téacs caighdeánach
lucht déirce

Béarla
people asking for alms, charity

Leathanach 7

Buntéacs
lán de chroidhe is de aigneadh

Téacs caighdeánach
lán de chroí is d’aigne

Béarla
full of life and good spirits

Leathanach 8

Buntéacs
‘sé teach na mbocht díoghadh agus deireadh

Téacs caighdeánach
Is é teach na mbocht díogha agus deireadh

Béarla
the poor house is the lowest of the low, the worst possible thing

Leathanach 8

Buntéacs
a chuid balcaisí

Téacs caighdeánach
a chuid balcaisí

Béarla
his bits of clothing

Leathanach 9

Buntéacs
bhéarfaidh Dia a luach díbh

Téacs caighdeánach
bhéarfaidh Dia a luach daoibh

Béarla
God will reward you

Leathanach 9

Buntéacs
is fairsing Dia sa chúmhanglach

Téacs caighdeánach
is fairsing Dia sa chúngach

Béarla
God will provide. we have our own pleasures, a roof over our heads and a good fire. Enough food to get us through the night and a little drop to cheer us up

Leathanach 10

Buntéacs
rud éigin a dhéanamh ar shon a chodach

Téacs caighdeánach
rud éigin a dhéanamh ar son a choda

Béarla
to do something in return for food and hospitality

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 10

Buntéacs
i n-éiric a chongbhála

Téacs caighdeánach
in éiric a choinneála

Béarla
in lieu of his keep

Téamaí
Teach agus baile, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
an dóigh ar sheol sí a chiall ‘un seachráin

Téacs caighdeánach
an dóigh ar sheol sí a chiall chun seachráin

Béarla
how she drove him to distraction

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 11

Buntéacs
ciothramach

Téacs caighdeánach
cithréimeach

Béarla
disabled person

Leathanach 11

Buntéacs
an té nach truagh leis do chás ná déan do ghearán leis, adeir an nathán

Téacs caighdeánach
an té nach trua leis do chás ná déan do ghearán leis, a deir an nathán

Béarla
do not look for sympathy where there is none, as the saying goes

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 11

Buntéacs
doirneálaigh gharbha na Rosann

Téacs caighdeánach
doirneálaigh gharbha na Rosann

Béarla
rough rugged men from the Rosses

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
beinn de’n fhallaing shíoda

Téacs caighdeánach
binn den fhallaing shíoda

Béarla
a corner of the silk cloak

Téamaí
Éadaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
fad is d’fhanfadh sé i muinighin ceoil

Téacs caighdeánach
fad is a d’fhanfadh sé i muinín cheoil

Béarla
as long as he left it at music (and nothing else)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 12

Buntéacs
cuid mhaoidhte

Téacs caighdeánach
cuid mhaíte

Béarla
cause of pride

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 14

Buntéacs
an foirgneamh cadránta sin

Téacs caighdeánach
an foirgneamh cadránta sin

Béarla
that hard unwelcoming building

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
chosgair a’ croidhe rud beag aige

Téacs caighdeánach
choscair an croí rud beag aige

Béarla
his heart tugged at him a little

Leathanach 16

Buntéacs
shuidh sé go h-anacaireach

Téacs caighdeánach
shuigh sé go hanacaireach

Béarla
he sat down heavily

Leathanach 16

Buntéacs
ní fhuil a fhios ag duine aon lá sa bhliadhain caidé atá le n-a leas ná caidé atá le n’aimhleas

Téacs caighdeánach
níl a fhios ag duine aon lá sa bhliain cad é atá lena leas ná cad é atá lena aimhleas

Béarla
one never knows what is the best or the worst thing that can happen to you

Leathanach 17

Buntéacs
nár mhór a’ croidhe dó

Téacs caighdeánach
nár mhór an croí dó

Béarla
how dare he (aimsir chaite)

Leathanach 19

Buntéacs
ní raibh sé d’fhiachaibh ortha imeacht

Téacs caighdeánach
ní raibh sé d’fiacha orthu imeacht

Béarla
they weren’t compelled to leave

Leathanach 19

Buntéacs
ba bheag a’ chuid dá mbeatha a bhí siad a bhaint as a’ talamh

Téacs caighdeánach
ba bheag an chuid dá mbeatha a bhí siad a bhaint as an talamh

Béarla
very little of their food requirements came from the ground

Leathanach 19

Buntéacs
amuigh ar a chéile

Téacs caighdeánach
amuigh ar a chéile

Béarla
at odds with one another

Leathanach 20

Buntéacs
duine a leig a mhaidí le sruth

Téacs caighdeánach
duine a lig a mhaidí le sruth

Béarla
A person who let things drift

Leathanach 21

Buntéacs
go bhfuair cuid dá bunadh bás le créachta

Téacs caighdeánach
go bhfuair cuid dá bunadh bás le créachta

Béarla
that some of her people died from tuberculosis

Leathanach 22

Buntéacs
bhí na bliadhanta dá gcathamh agus gan na madaidh a’ tafann

Téacs caighdeánach
bhí na blianta á gcaitheamh agus gan na madraí ag tafann

Béarla
the years were passing with no sign of her finding a partner (husband)

Leathanach 22

Buntéacs
léaródh dóchais

Téacs caighdeánach
léaró dóchais

Béarla
a glimmer of hope

Leathanach 22

Buntéacs
baineadh mealladh aisti

Téacs caighdeánach
baineadh mealladh aisti

Béarla
she was deceived

Leathanach 23

Buntéacs
Dia a ghuidhe le mo chur ar bhealach mo leasa

Téacs caighdeánach
Dia a ghuí le mo chur ar bhealach mo leasa

Béarla
to pray to God to send me in the right path

Leathanach 23

Buntéacs
eadar dhá theinidh Bhealtaine

Téacs caighdeánach
idir dhá thine Bhealtaine

Béarla
in a dilemma

Leathanach 25

Buntéacs
chuirfeadh bean amháin aca baile ar bith ‘un sioparnaighe

Téacs caighdeánach
chuirfeadh bean amháin acu baile ar bith chun siobarnaí

Béarla
one of those women would be enough to let the town fall into a state of neglect

Leathanach 26

Buntéacs
teacht dheirge a’ dá néall

Téacs caighdeánach
teacht dheirge an dá néal

Béarla
at daybreak

Leathanach 27

Buntéacs
níl sibh ann ach lán doirn

Téacs caighdeánach
níl sibh ann ach lán doirn

Béarla
there are only a handful of you

Leathanach 27

Buntéacs
d’fhág sé d’fhiachaibh orainn....

Téacs caighdeánach
d’fhág sé d’fhiacha orainn ....

Béarla
he obliged us to....

Leathanach 29

Buntéacs
go maire siad!

Téacs caighdeánach
go maire siad!

Béarla
good health to them!

Leathanach 29

Buntéacs
fágálach nach dual dó teacht i gcrann

Téacs caighdeánach
fágálach nach dual dó teacht i gcrann

Béarla
a weak person not expected to achieve much

Leathanach 30

Buntéacs
de réir mar atá fás fút

Téacs caighdeánach
de réir mar atá fás fút

Béarla
as you gradually grow

Leathanach 30

Buntéacs
go maire sé is go gcaithe sé í

Téacs caighdeánach
go maire sé is go gcaithe sé í

Béarla
may he have health to wear it (new clothes)

Leathanach 31

Buntéacs
sin mar ba dúthcha dó bheith

Téacs caighdeánach
sin mar ba dhual dó a bheith

Béarla
he is destined to be like that

Leathanach 31

Buntéacs
chum Dia an druim fá choinne an ualaigh

Téacs caighdeánach
chum Dia an droim faoi choinne an ualaigh

Béarla
every Jack to his own trade; (do not attempt sth. which you are not cut out for)

Leathanach 32

Buntéacs
mar a d’iarrfadh a bhéal a bheith

Téacs caighdeánach
mar a d’iarrfadh a bhéal é a bheith

Béarla
perfectly in keeping with his wishes (he couldn’t ask for better)

Leathanach 32

Buntéacs
tá an fhideal amaideach sin a’ gabháil i n-a cheann dó

Téacs caighdeánach
tá an fhidil amaideach sin ag gabháil ina cheann dó

Béarla
that silly fiddle is going to his head

Leathanach 33

Buntéacs
an ródach a rinne sé

Téacs caighdeánach
an ródach a rinne sé

Béarla
the destruction he caused

Leathanach 33

Buntéacs
thug sé a bheatha i dtír ar ..

Téacs caighdeánach
thug sé a bheatha i dtír ar..

Béarla
he made his living by..

Leathanach 34

Buntéacs
bíonn tógáil a gclainne féin ar gach duine

Téacs caighdeánach
bíonn tógáil a gclainne féin ar gach duine

Béarla
the way one rears one’s children is one’s own business

Leathanach 35

Buntéacs
dá gcuireadh díoghbháil a’ cheoil thar n-a dhóigh é

Téacs caighdeánach
dá gcuirfeadh díobháil an cheoil thar a dhóigh é

Béarla
if the lack of music upset his normal behaviour

Leathanach 36

Buntéacs
bheith subhach i gcuideachta na gcuideachta

Téacs caighdeánach
bheith subhach i gcuideachta na gcuideachta

Béarla
to be merry along with the rest

Leathanach 37

Buntéacs
dhéanfa seo úmhal iad

Téacs caighdeánach
déanfaidh seo umhal iad

Béarla
this will loosen them up limber them up (make them pliable)

Leathanach 38

Buntéacs
bhí na cosa a’ gabháil thar n-a chéile aige

Téacs caighdeánach
bhí na cosa ag gabháil thar a chéile aige

Béarla
he was stumbling (across the floor)

Leathanach 42

Buntéacs
rinneadh scéala air

Téacs caighdeánach
rinneadh scéala air

Béarla
he was informed upon (sb. ‘touted’ on him)

Leathanach 43

Buntéacs
a’ toiseacht a singleáil

Téacs caighdeánach
ag tosú a shingleáil

Béarla
beginning the first run of distillation (for póitín)

Leathanach 44

Buntéacs
dhóirt siad a’ téidheadh

Téacs caighdeánach
dhoirt siad an téamh

Béarla
they poured out the run of poteen

Leathanach 45

Buntéacs
cúitigh dó an gar

Téacs caighdeánach
cúitigh dó an gar

Béarla
repay the favour

Leathanach 46

Buntéacs
riar na dolaidhe a bheith agam

Téacs caighdeánach
riar an dola a beith agam

Béarla
for me to have enough to cover the bill

Leathanach 47

Buntéacs
duine laghach tíorthamhail

Téacs caighdeánach
duine lách tíriúil

Béarla
a pleasant homely person

Leathanach 53

Buntéacs
ní mór mo ghléas

Téacs caighdeánach
ní mór mo ghléas

Béarla
my means are not sufficient (I cannot afford it)

Leathanach 55

Buntéacs
chuir siad as mo chrann cumhachta mé

Téacs caighdeánach
chuir siad as mo chrann cumhachta mé

Béarla
they drove me to distraction

Leathanach 58

Buntéacs
i gcionn na h-aimsire

Téacs caighdeánach
i gceann na haimsire

Béarla
in due course; eventually

Leathanach 59

Buntéacs
i ndiaidh na teagmhála

Téacs caighdeánach
i ndiaidh na teagmhála

Béarla
after the battle

Leathanach 60

Buntéacs
bheith gan lúth gan láthair

Téacs caighdeánach
bheith gan lúth gan láthair

Béarla
to be bereft of vigour or strength (eg. due to illness)

Leathanach 61

Buntéacs
a’ té a ghéibh céasadh ar a’ tsaoghal seo

Téacs caighdeánach
an té a gheibh céasadh ar an tsaol seo

Béarla
a person whose life is one of torment

Leathanach 63

Buntéacs
thóg na litreacha sin cian díom

Téacs caighdeánach
thóg na litreacha sin cian díom

Béarla
those letters lifted my spirits

Leathanach 64

Buntéacs
bhí tuilleadh is mo sháith cumhaidhe orm

Téacs caighdeánach
bhí tuilleadh is mo sháith cumha orm

Béarla
I was feeling extremely nostalgic

Leathanach 64

Buntéacs
bhí blas faighte agam ar a’ tsaoghal chruaidh a bhí fá mo choinne

Téacs caighdeánach
bhí blas faighte agam ar an saol crua a bhí faoi mo choinne

Béarla
I got a taste of the hard life that was in store for me

Leathanach 65

Buntéacs
i dtaca le holc

Téacs caighdeánach
i dtaca le holc

Béarla
all things considered; however bad things are (they could be worse)

Leathanach 67

Buntéacs
go gcuirfeadh sé cor san imirt

Téacs caighdeánach
go gcuirfeadh sé cor san imirt

Béarla
that the fortunes of the game would turn

Leathanach 68

Buntéacs
luchtuighthe le lúthgháir

Téacs caighdeánach
luchtaithe le lúcháir

Béarla
filled with joy

Leathanach 71

Buntéacs
a’ sgeamhlaigh go nimhneach

Téacs caighdeánach
ag sceamhaíl go nimhneach

Béarla
painfully screeching

Leathanach 72

Buntéacs
fear a rachadh amach chun an fhásaigh a dhéanamh a anama

Téacs caighdeánach
fear a rachadh amach chun an fhásaigh a dhéanamh a anama

Béarla
a man who would go out into the wilderness to prepare his soul

Leathanach 74

Buntéacs
bhí sé comh maith aige fanacht sa bhaile ar sgáth a raibh sé a fhoghluim

Téacs caighdeánach
bhí sé chomh maith aige fanacht sa bhaile ar scáth a raibh sé a fhoghlaim

Béarla
he was as well staying at home for all he was learning

Leathanach 75

Buntéacs
bhí mé i mbarr mo chéille aige

Téacs caighdeánach
bhí mé i mbarr mo chéille aige

Béarla
he was driving me almost insane, infuriating me

Leathanach 76

Buntéacs
thug mé iarraidh air leis a’ deasóig

Téacs caighdeánach
thug mé iarraidh air leis an deasóg

Béarla
I attempted a right hook on him

Leathanach 76

Buntéacs
thug mé an chiotóg aníos ó’n sgoróig

Téacs caighdeánach
thug mé an chiotóg aníos ón chorróg

Béarla
I attempted a left hook from the hip up

Leathanach 76

Buntéacs
tháinig aithreachas orm

Téacs caighdeánach
tháinig aithreachas orm

Béarla
I regretted (what I had done)

Leathanach 81

Buntéacs
d’amharc sé orm go neamhshotalach dushlánach

Téacs caighdeánach
d’amharc sé orm go neamhshotalach dushlánach

Béarla
he looked at me in an unsubmissive, defiant way

Leathanach 81

Buntéacs
gréibhlí beaga linbh

Téacs caighdeánach
gréibhlí beaga linbh

Béarla
a child’s little knick-knacks

Leathanach 84

Buntéacs
grá éagmaise

Téacs caighdeánach
grá éagmaise

Béarla
‘love in absence’ love of person one has not seen

Leathanach 84

Buntéacs
i modh fírinne

Téacs caighdeánach
i modh fírinne

Béarla
in all sincerity, truthfully

Leathanach 84

Buntéacs
mar adeir a’ nathán ní tháinig ariamh a’ meadhar mór nach dtiocfadh i n-a dhiaidh a’ dobrón

Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán níor tháinig riamh an mheidhir mhór nach dtiocfadh ina dhiaidh an dobrón

Béarla
all our joys are overcast with sorrow

Leathanach 86

Buntéacs
i modh rúin

Téacs caighdeánach
i modh rúin

Béarla
in confidence, privately

Leathanach 86

Buntéacs
ba de Ruarcaigh Bhréifne é

Téacs caighdeánach
ba de Ruarcaigh Bhréifne é

Béarla
he was one of the Breffni O’Rourkes (descended from)

Leathanach 86

Buntéacs
Bhí sí déirceach. Bhí sí fuascailteach.

Téacs caighdeánach
Bhí sí déirceach. Bhí sí fuascailteach.

Béarla
She was charitable. She was helpful in times of distress.

Leathanach 88

Buntéacs
mar adeir a’nathán ní raibh aon fhear ariamh éifeachtach ag a chómharsa bhéal dorais

Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán ní raibh aon fhear riamh éifeachtach ag a chomharsa bhéal dorais

Béarla
no man is a profit in his own land; familiarity breeds contempt

Leathanach 92/3

Buntéacs
d’fhobair go mbrisfidhe é

Téacs caighdeánach
dóbair go mbrisfí é

Béarla
he would’ve been in danger of losing his job

Leathanach 93

Buntéacs
comh díreach le feagh

Téacs caighdeánach
chomh díreach le feag

Béarla
as straight as a rush

Leathanach 94

Buntéacs
ní fhuil mé a’ maoidheamh do shaoghail ort

Téacs caighdeánach
níl mé ag maíomh do shaoil ort

Béarla
I don’t envy your life (situation)

Leathanach 94

Buntéacs
tá droch-dheoir de chineál éigin inntí

Téacs caighdeánach
tá drochdheoir de chineál éigin inti

Béarla
there is a streak of badness in her

Leathanach 95

Buntéacs
le holc ná le hurchóid

Téacs caighdeánach
le holc ná le hurchóid

Béarla
out of badness or ill-will

Leathanach 95

Buntéacs
ná fág thú féin in mo mhuinighín

Téacs caighdeánach
ná fág thú féin i mo mhuinín

Béarla
don’t depend on me

Leathanach 97

Buntéacs
nuair a b’fhada liom a bhí sé gan éirighe

Téacs caighdeánach
nuair b’fhada liom a bhí sé gan éirí

Béarla
when it seemed to me it was about time he got up (from his bed)

Leathanach 99

Buntéacs
ní racha mé i gcionn a’ tsaoghail choidhche annseo i Rinn na bhFaoileann

Téacs caighdeánach
ní rachaidh mé i gceann an tsaoil choíche anseo i Rinn na bhFaoileann

Béarla
I will never settle down (to married life) here i R.na bhF.

Leathanach 101

Buntéacs
go mbeadh measardhacht de ghnaoi na ndaoine uirthí

Téacs caighdeánach
go mbeadh measarthacht de ghnaoi na ndaoine uirthi

Béarla
that she would be reasonably well liked by people

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 102

Buntéacs
bhéarfadh sé bualadh éadain dóbhtha

Téacs caighdeánach
bhéarfadh sé bualadh éadain dóibh

Béarla
he would go round them all one by one (in succession)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 107

Buntéacs
gach géag dá raibh a’ teacht ag iarraidh bheith ion-churtha leis a’ fhréimh ó dtáinig

Téacs caighdeánach
gach géag dá raibh ag teacht ag iarraidh a bheith inchurtha leis an fhréamh ónar tháinig

Béarla
every one of the offspring trying to be equal to their elders

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 107

Buntéacs
níor shéan sé a ghaol

Téacs caighdeánach
níor shéan sé a ghaol

Béarla
he took after his people

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 107

Buntéacs
draoidín linbh

Téacs caighdeánach
draoidín linbh

Béarla
a mite of a child

Téamaí
Tréithe daonna, Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 108

Buntéacs
nuair a thoisigh se a’ shuirghe le h-Úna

Téacs caighdeánach
nuair a thosaigh se a shuirí le hÚna

Béarla
when he started courting Úna

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 109

Buntéacs
bíonn a cuid féin ag an fharraige

Téacs caighdeánach
bíonn a cuid féin ag an fharraige

Béarla
the sea will (always) gets revenge

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 110

Buntéacs
A h-aois? Bhail ní fhuil aon ribe liath i n-a ceann go fóill. Ach ní fhuil aon hiacal de’n chéad chár gan chur aicí.

Téacs caighdeánach
A haois? Bhuel níl aon ribe liath ina ceann go fóill. Ach níl aon fhiacail den chéad chár gan chur aici.

Béarla
Her age? Well she has no grey hair yet. But she has none of her baby teeth either ( she’s getting on, she’s no spring chicken)

Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Aois, Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Meafar

Leathanach 112

Buntéacs
leig mé m’aithne ‘fhad leis

Téacs caighdeánach
lig mé m’aithne a fhad leis

Béarla
I introduced myself

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 113

Buntéacs
mar a deireadh na sean-daoine, is trom cearc i bhfad

Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine, is trom cearc i bhfad

Béarla
as the old people used to say, even a light load gets heavy if carried far

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 115

Buntéacs
bhí sí ag iomchur craicinn (an fharraige)

Téacs caighdeánach
bhí sí ag iompar craicinn (an fharraige)

Béarla
the surface of the sea is smooth, though swelling heavily

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 118

Buntéacs
giobarsach

Téacs caighdeánach
giobarsach

Béarla
sparse downy hair; sparse growth

Téamaí
Tréithe daonna, Baill choirp

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 119

Buntéacs
ní cóir bheith i n-a dhiaidh sin ortha

Téacs caighdeánach
ní cóir a bheith ina dhiaidh sin orthu

Béarla
you can’t blame them for that

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 120

Buntéacs
chan a ghoid sin ná a fhuadach a rinne sé

Téacs caighdeánach
chan á ghoid sin ná á fhuadach a rinne sé

Béarla
it runs in the family; it is in his blood

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 120

Buntéacs
tá sé deagh-bheo

Téacs caighdeánach
tá sé dea-bheo

Béarla
he is alive and well

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 122

Buntéacs
coirnín beag donn-ruadh

Téacs caighdeánach
coirnín beag donnrua

Béarla
a little auburn curl

Téamaí
Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 128

Buntéacs
achmhusán a thabhairt dó

Téacs caighdeánach
achasán a thabhairt dó

Béarla
to tell him off

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 132

Buntéacs
greim an fhir bháithte

Téacs caighdeánach
greim an fhir bháite

Béarla
a drowning man’s grip

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Farraige, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 132

Buntéacs
thabhuigh an tárrtháil sin rud diomaoite de chliú...

Téacs caighdeánach
thabhaigh an tarrtháil sin rud diomaoite de chlú...

Béarla
that rescue earned (a person) something other than fame

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Farraige, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 133

Buntéacs
feosaí

Téacs caighdeánach
feosaí

Béarla
a small weak-limbed man

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 134

Buntéacs
nuair a thóg sé na héadálacha

Téacs caighdeánach
nuair a thóg sé na héadálacha

Béarla
when he gathered the flotsam

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Farraige, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 134

Buntéacs
tháinig lasair i n-a gruaidh

Téacs caighdeánach
tháinig lasair ina grua

Béarla
she blushed

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 135

Buntéacs
a’ geosadán beag sgallta sin

Téacs caighdeánach
an geosadán beag scallta sin

Béarla
that puny little show-off

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 135

Buntéacs
úspaire garbh ainbhiosach

Téacs caighdeánach
úspaire garbh ainbhiosach

Béarla
a rough ignorant lout

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 141

Buntéacs
nach bhfanfadh bean ar bith díomhaoin i rith a saoghail mar gheall ar fhear a raibh sí geallmhar air i n-a h-óige

Téacs caighdeánach
nach bhfanfadh bean ar bith díomhaoin i rith a saoil mar gheall ar fhear a raibh sí geallmhar air ina hóige

Béarla
that no woman would stay unmarried all her life because of a man she was fond of in her youth

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 143

Buntéacs
níor chosamhail dóbhtha go raibh mórán dáimhe leis na daoinibh aca

Téacs caighdeánach
níor chosúil dóibh go raibh mórán dáimhe leis na daoine acu

Béarla
they didn’t seem to have much affinity with the people

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 145

Buntéacs
nídh nach iongnadh

Téacs caighdeánach
ní nach ionadh

Béarla
no wonder

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 147

Buntéacs
mairfe sé le saoghal na bhfear

Téacs caighdeánach
mairfidh sé le saol na bhfear

Béarla
it will last until the end of time

Téamaí
Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 147

Buntéacs
loic mé roimhe

Téacs caighdeánach
loic mé roimhe

Béarla
I flinched, shirked at it

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 147

Buntéacs
bhí sé ag éirghe diamhair

Téacs caighdeánach
bhí sé ag éirí diamhair

Béarla
it was becoming mysterious

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 148

Buntéacs
ní raibh pian ná piolóid orm

Téacs caighdeánach
ní raibh pian ná piolóid orm

Béarla
I was in no pain whatsoever

Leathanach 149

Buntéacs
tá Dia láidir agus máthair mhaith aige

Téacs caighdeánach
tá Dia láidir agus máthair mhaith aige

Béarla
God is powerful and His mother is merciful (you should never lose hope)

Leathanach 149

Buntéacs
is buaine bladh ná saoghal

Téacs caighdeánach
is buaine bladh ná saol

Béarla
fame lives on after death

Leathanach 149

Buntéacs
nuair chuaidh a’ chúis go cnámh na h-uileann

Téacs caighdeánach
nuair chuaigh an chúis go cnámh na huillinne

Béarla
when it came to the crucial test; in the final analysis

Leathanach 150

Buntéacs
bhí ciall agam - má ba chiall cheannuigh féin í

Téacs caighdeánach
bhí ciall agam - má ba chiall cheannaithe féin í

Béarla
It was a hard earned lesson (in life)

Leathanach 151

Buntéacs
ní bhíonn sgéal ar bith gan úghdar

Téacs caighdeánach
ní bhíonn scéal ar bith gan údar

Béarla
every story has an origin, a reason

Leathanach 151

Buntéacs
go ndearna sí áit a coise ionnta

Téacs caighdeánach
go ndearna sí áit a coise iontu

Béarla
till she wore them in (shoes)

Leathanach 152

Buntéacs
aon uisge amháin a bhaist í féin is Padaí s’agam-sa

Téacs caighdeánach
aon uisce amháin a bhaist í féin is Páidí s’agamsa

Béarla
herself and my Paddy were baptised at the same time

Leathanach 152

Buntéacs
níor fíoradh fáidheadóracht Nualaidín

Téacs caighdeánach
níor fíoraíodh fáidheadóireacht Nualaidín

Béarla
N’s prediction didn’t come true

Leathanach 153

Buntéacs
tútaidhe gan suim

Téacs caighdeánach
tútachán gan suim

Béarla
Mean, rough, insignificant person

Leathanach 153

Buntéacs
thug siad dubhshlán impireachta

Téacs caighdeánach
thug siad dushlán impireachta

Béarla
they challenged an empire

Leathanach 154

Buntéacs
dlúthas a chur le duine

Téacs caighdeánach
dlús a chur le duine

Béarla
to urge s.b. on

Leathanach 156

Buntéacs
is críonna an té a ghnídh a ghnoithe dó féin

Téacs caighdeánach
is críonna an té a ghní a ghnóthaí dó féin

Béarla
it’s a wise person who minds their own business

Leathanach 158

Buntéacs
‘Sé díoghadh is deireadh é

Téacs caighdeánach
Is é díogha is deireadh é

Béarla
it is the worst possible thing, the lowest of the low

Leathanach 159

Buntéacs
bhí lábán go dtí n-a ghlúine air

Téacs caighdeánach
bhí lábán go dtína ghlúine air

Béarla
he was up to his knees in mud

Leathanach 161

Buntéacs
sgreabáin bheaga chumhanga

Téacs caighdeánach
screabáin bheaga chúnga

Béarla
narrow little stony patches of land

Leathanach 161

Buntéacs
a’ déanamh barraidheacht mórtais

Téacs caighdeánach
ag déanamh barraíocht mórtais

Béarla
boasting too much

Leathanach 161

Buntéacs
má chaithim siubhal ar an fhírinne

Téacs caighdeánach
má chaithim siúl ar an fhírinne

Béarla
if I were to stick to the truth

Leathanach 162

Buntéacs
dath na ndaol ortha leis an ocras /fhuacht

Téacs caighdeánach
dath na ndaol orthu leis an ocras/fhuacht

Béarla
blue in the face from hunger/cold

Leathanach 163

Buntéacs
bhí an lasóg sa bharrach

Téacs caighdeánach
bhí an lasóg sa bharrach

Béarla
passions were inflamed, a row had started

Leathanach 164

Buntéacs
ar ghruaimhín a’ bhealaigh mhóir

Téacs caighdeánach
ar ghruaimhín an bhealaigh mhóir

Béarla
the grassy verge of the main road

Leathanach 164

Buntéacs
ar shéala a bheith ion-bhuana

Téacs caighdeánach
ar shéala a bheith inbhainte

Béarla
almost ready for reaping

Leathanach 165

Buntéacs
ba leor a luathas

Téacs caighdeánach
ba leor a luas

Béarla
that would come soon enough, all in good time

Leathanach 166

Buntéacs
déanaigí bhur gcómhairle féin

Téacs caighdeánach
déanaigí bhur gcomhairle féin

Béarla
have it your own way, do what you like

Leathanach 167

Buntéacs
ag cur bala ar rudaí a bhí briste

Téacs caighdeánach
ag cur baile ar rudaí a bhí briste

Béarla
repairing things that were broken

Na Leabhair

Na Leabhair