Scéal Úr agus Sean-Scéal

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 8

Buntéacs
caoir-theineadh fear ar bith a casadh orm-sa a reath leath an fhaid sin liom

Téacs caighdeánach
caor thine fear ar bith a casadh ormsa a rith leath an fhaid sin liom

Béarla
devil the man ever ran half that distance with me and kept up

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 8

Buntéacs
chuirfeadh sé ‘un tosaigh ar an strainseoir é

Téacs caighdeánach
chuirfeadh sé chun tosaigh ar an strainséir é

Béarla
he'd challenge the stranger in that regard

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
comh mí-shásta le fear nach mbainfeadh is nach gcaillfeadh

Téacs caighdeánach
chomh míshásta le fear nach mbainfeadh is nach gcaillfeadh

Béarla
as dissatisfied as a man who would neither win or lose

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 11

Buntéacs
ag bacadradh thart

Téacs caighdeánach
ag bacadradh thart

Béarla
hobbling around

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 13

Buntéacs
chaithfeadh sé locadh roimhe

Téacs caighdeánach
chaithfeadh sé loiceadh roimhe

Béarla
he'd have to decline, shirk, baulk at

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
dáimh chinidh

Téacs caighdeánach
dáimh chine

Béarla
affection of kinship

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 16

Buntéacs
a chos i n-a aice leis

Téacs caighdeánach
a chos in aice leis

Béarla
without the use of a leg

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Sofhriotal

Leathanach 17

Buntéacs
A Pheadair a’ dóchais bhig !

Téacs caighdeánach
a Pheadair an dóchais bhig

Béarla
oh Peter of little faith

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Reiligiún agus creideamh, Mothúcháin, Tréithe daonna, Beannachtaí agus mallachtaí

Gnéithe teanga
Nath, Seanfhocal

Leathanach 17

Buntéacs
na fargáin

Téacs caighdeánach
na fargáin

Béarla
the steep slopes with ledges

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 17

Buntéacs
breitheamhnas aithrighe

Téacs caighdeánach
breithiúnas aithrí

Béarla
sacramental penance

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 18

Buntéacs
ag fáscadh an chroidhe agus an amama as Clanna Gaedheal

Téacs caighdeánach
ag fáscadh an chroí agus an anama as Clanna Gael

Béarla
squeezing the heart and soul out of the Irish

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
ciothramach

Téacs caighdeánach
cithréimeach

Béarla
maimed, deformed

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 21

Buntéacs
d’umhluigheadh sé go talamh le gach aon choiscéim

Téacs caighdeánach
d’umhlaíodh sé go talamh le gach aon choiscéim

Béarla
he used to bend to the ground with every step

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
an clipríneach bocht

Téacs caighdeánach
an clipríneach bocht

Béarla
the poor cripple

Téamaí
Tréithe daonna, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 22

Buntéacs
ag tarraingt a leise i n-a dhiaidh

Téacs caighdeánach
ag tarraingt a leise ina dhiaidh

Béarla
trailing his leg behind him

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 23

Buntéacs
chuir siad a gcomhairleacha i gcionn a chéile

Téacs caighdeánach
chuir siad a gcomhairlí i gceann a chéile

Béarla
they consulted, put their heads together

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 23

Buntéacs
nár leig an eagla dóbhtha theacht dá chómhair

Téacs caighdeánach
nár lig an eagla dóibh a theacht dá chóir

Béarla
fear prevented them from coming to his assistance

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 23

Buntéacs
san fhaopach

Téacs caighdeánach
san fhaopach

Béarla
in a fix, dilemma

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 23

Buntéacs
níor bh’urchar iomrallach a scaoil sé, acht oiread

Téacs caighdeánach
níorbh urchar iomrallach a scaoil sé, ach oiread

Béarla
it was no random shot he fired either, he wasn’t wide of the mark either

Téamaí
Míleata, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 25

Buntéacs
an bitheamhnach bradach

Téacs caighdeánach
an bithiúnach bradach

Béarla
the thieving villain

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
d’fhéad tú bonnsach shlaite a bhaint agus na másaí a sgiúradh ag...

Téacs caighdeánach
d’fhéad tú bonsach shlaite a bhaint agus na mása a sciúradh ag...

Béarla
you could have cut a stout rod to warm the backsides of...

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
chuir Séamus rabhán mór fada thairis

Téacs caighdeánach
chuir Séamus rabhán mór fada thairis

Béarla
Séamas let fly with a prolonged outburst (of talk)

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 28

Buntéacs
an leannán sin

Téacs caighdeánach
an leannán sin

Béarla
that trait, affliction

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 29

Buntéacs
...agus chuirfeadh ar a bhonnaí é

Téacs caighdeánach
… agus a chuirfeadh ar a bhoinn é

Béarla
… that would set him up for life

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Leathanach 30

Buntéacs
ní rabh gnaoi na ndaoine air mar Pheadar

Téacs caighdeánach
ní raibh gnaoi na ndaoine air mar Pheadar

Béarla
Peadar wasn’t well liked by the people

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 30

Buntéacs
luipríneach beag anásta

Téacs caighdeánach
lucharachán beag anásta

Béarla
a wretched little weakling

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 30

Buntéacs
nach rabh mór míofar ná beag dóigheamhail

Téacs caighdeánach
nach raibh mór míofar ná beag dóighiúil

Béarla
who wasn’t particularly good-looking

Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal

Leathanach 30

Buntéacs
eadar dáil is pósadh

Téacs caighdeánach
idir dáil is pósadh

Béarla
engaged to be married

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 30

Buntéacs
deir na sean-daoine go mbíonn cead iomartais ar dhuine eadar dáil is pósadh

Téacs caighdeánach
deir na seandaoine go mbíonn cead iomartais ar dhuine idir dáil is pósadh

Béarla
the old folks say that one who is engaged to be married is open to supernatural influences

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, An t-osnádúr, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 31

Buntéacs
scallán a dhul sa mhaoin

Téacs caighdeánach
an scalán a dhul sa mhaoin

Béarla
to squander the wealth

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 31

Buntéacs
ar an tráigh fhoilimh

Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh

Béarla
destitute

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 32

Buntéacs
an dara suidhe sa bhuailidh

Téacs caighdeánach
an dara suí sa bhuaile

Béarla
choice, alternative

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 32

Buntéacs
i n-éadan na gcos atá sí a’ gabháil leis

Téacs caighdeánach
in éadan na gcos atá sí ag gabháil leis

Béarla
she is going with him unwillingly

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 32

Buntéacs
tá an fear aicí is toiceamhla ó Ghaoth Dobhair go Gaoth Beara

Téacs caighdeánach
tá an fear aici is toiciúla ó Ghaoth Dobhair go Gaoth Beara

Béarla
she has the richest man in the Rosses

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
gáire beag leamh

Téacs caighdeánach
gáire beag leamh

Béarla
a little weak smile

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
nó b’ise féin a bhí ceann-árd

Téacs caighdeánach
nó b’ise féin a bhí ceannard

Béarla
for she was the haughty one

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 32

Buntéacs
is fearr ligearam laig ‘ná bheith folamh ar fad

Téacs caighdeánach
is fearr liogram lag ná a bheith folamh ar fad

Béarla
half a loaf is better than no bread

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 32

Buntéacs
rogha an dá dhíoghadh

Téacs caighdeánach
rogha an dá dhíogha

Béarla
the lesser of two evils, Hobson's choice

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 32

Buntéacs
lucht na cúl-chainnte

Téacs caighdeánach
lucht na cúlchainte

Béarla
backbiters, gossipers

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 32

Buntéacs
ós cionn na gríosadh

Téacs caighdeánach
os cionn na gríosaí

Béarla
over the embers

Téamaí
Teach agus baile

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 33

Buntéacs
bean shaoghalta shanntach

Téacs caighdeánach
bean shaolta shantach

Béarla
a greedy, materialistic woman

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 33

Buntéacs
ag mánrán

Téacs caighdeánach
ag banrán

Béarla
complaining

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 35

Buntéacs
cuid na muc

Téacs caighdeánach
cuid na muc

Béarla
pig food

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
nach iongantach nach ndearcann sé ort?

Téacs caighdeánach
nach iontach nach ndearcann sé ort?

Béarla
isn’t it surprising he doesn’t provide for you, look after you?

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
(is) díol truaighe thú

Téacs caighdeánach
(is) díol trua thú

Béarla
you deserve to be pitied, deserving of pity

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 35

Buntéacs
ní rabh aon duine maoidhte uirthí

Téacs caighdeánach
ní raibh aon duine maíte uirthi ach ..

Béarla
she had no relatives other than …

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 42

Buntéacs
de thairbhe críonnacht’

Téacs caighdeánach
de thairbhe críonnachta

Béarla
as far as shrewdness/wisdom is concerned

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 43

Buntéacs
luach colpaighe

Téacs caighdeánach
luach colpaí

Béarla
the price of a heifer/bullock

Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 44

Buntéacs
...as siocair gur aon bhraon amháin uisce a ghlan an chéad smál díbh

Téacs caighdeánach
as siocair gur aon bhraon amháin uisce a ghlan an chéad smál díbh

Béarla
as you were baptised together

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
an iaróg a chothughadh

Téacs caighdeánach
an iaróg a chothú

Béarla
to stir up/promote trouble

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
dartán mónadh

Téacs caighdeánach
dartán móna

Béarla
a little clod of turf

Téamaí
Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 45

Buntéacs
araiciseach ‘un bruighne

Téacs caighdeánach
araiciseach chun bruíne

Béarla
inclined to fight

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 45

Buntéacs
gasúr mór muiglidhe

Téacs caighdeánach
gasúr mór moiglí

Béarla
a big soft-hearted boy

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 45

Buntéacs
ní rabh uachtach agam ghabháil ‘un spairne leis

Téacs caighdeánach
ní raibh uchtach agam a ghabháil chun spairne leis

Béarla
I hadn’t the courage to take him on

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 46

Buntéacs
ní rabh mé féin ag dúil leis an fhuagradh seo

Téacs caighdeánach
ní raibh mé féin ag dúil leis an fhógra seo

Béarla
I was not expecting this challenge

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
scannsáil agus scalladóracht

Téacs caighdeánach
scansáil agus scalladóireacht

Béarla
squabbling and scolding

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
bhí mé ion-uchtaighe go...

Téacs caighdeánach
bhí mé inuchtaigh go …

Béarla
I was hopeful that …

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
miollda-maide

Téacs caighdeánach
mille maide

Béarla
an unintelligent person

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 47

Buntéacs
socadán

Téacs caighdeánach
socadán

Béarla
a person with a pointed face, interloper, busybody

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 47

Buntéacs

Téacs caighdeánach

Béarla

Leathanach 47

Buntéacs
a bhfuil stramhas a’ ghlais-seile ort

Téacs caighdeánach
a bhfuil strabhas na ghlas -seile ort

Béarla
you with the grimace that accompanies a bilious attack

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 47

Buntéacs
pislín

Téacs caighdeánach
prislín

Béarla
dribble at mouth

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 49

Buntéacs
sin an uair a bhéimis inár gcuid chuideachta

Téacs caighdeánach
sin an uair a bheimis inár gcuid chuideachta

Béarla
objects of ridicule

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 49

Buntéacs
bachta

Téacs caighdeánach
bachta

Béarla
a turf bank

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 50

Buntéacs
annlann mo chodach

Téacs caighdeánach
anlann mo choda

Béarla
tasty food e.g. butter, meat, fish taken with bread or potatoes

Téamaí
Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 50

Buntéacs
caidé bhí ag cur chaite air

Téacs caighdeánach
cad é a bhí ag cur caite air

Béarla
what was ailing him, troubling him

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 50

Buntéacs
gráinneog fhéir

Téacs caighdeánach
gráinneog féir

Béarla
a hedgehog

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 50

Buntéacs
oitir

Téacs caighdeánach
oitir

Béarla
a sandbank

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 50

Buntéacs
go fuinnidhe

Téacs caighdeánach
go fuinniúil

Béarla
vigorously

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 51

Buntéacs
dhá ár-choin

Téacs caighdeánach
dhá árchú

Béarla
two warrior hounds

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, An t-osnádúr

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 51

Buntéacs
báire na fola

Téacs caighdeánach
báire na fola

Béarla
the decisive test, the ‘crunch’

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 54

Buntéacs
sa smeach dheireannaigh

Téacs caighdeánach
sa smeach dheireanach

Béarla
at one’s last gasp

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 54

Buntéacs
lear

Téacs caighdeánach
lear

Béarla
defect, shortcoming

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 56

Buntéacs
… a rabh sé amuigh air

Téacs caighdeánach
… a raibh sé amuigh air

Béarla
… of whom it was said

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 56

Buntéacs
ag déanamh aithrise air

Téacs caighdeánach
ag déanamh aithrise air

Béarla
copying him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
bhí Fianaidheacht ina rabháin aca

Téacs caighdeánach
bhí Fiannaíocht ina rabháin acu

Béarla
they produced long prolonged bursts/recitations of Fianna stories/poetry

Téamaí
Ceol agus filíocht, Ceol agus filíocht, An t-osnádúr, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
tá measardhacht ar gach aon rud, dá mba ól a’ bhracháin é

Téacs caighdeánach
tá measarthacht ar gach aon rud, dá mba ól an bhracháin é

Béarla
everything in moderation, even consuming porridge has its limits

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 58

Buntéacs
ní rabh a dhath le h-imtheacht air

Téacs caighdeánach
ní raibh a dhath le himeacht air

Béarla
nothing would escape his attention

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 58

Buntéacs
do fhear de na gasraí

Téacs caighdeánach
d’fhear do na gasúir

Béarla
for one of the boys

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 58

Buntéacs
caidé an ceann corr a thóg tú domh?

Téacs caighdeánach
cad é an ceann corr a thóg tú dom?

Béarla
why are you picking on me, singling me out for harsh treatment?

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 59

Buntéacs
ciafart

Téacs caighdeánach
ciafart

Béarla
a confused, bewildered person, an unkempt, dishevelled person

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 60

Buntéacs
bhí Sorcha i n-a sáith gnaoi

Téacs caighdeánach
bhí Sorcha ina sáith gnaoi

Béarla
S. was a good looking girl

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 60

Buntéacs
ní rabh sí ar a faithchill féin,

Téacs caighdeánach
ní raibh sí ar a faichill féin

Béarla
she wasn’t on guard, careful, wary

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 60

Buntéacs
ag éileamh

Téacs caighdeánach
ag éileamh

Béarla
ailing

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 60

Buntéacs
nach ndéanfadh sé aon turadh a choidhche

Téacs caighdeánach
… nach ndéanfadh sé aon turadh choíche

Béarla
… that it would never cease raining

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 60/1

Buntéacs
a’ sanntughadh an lae mhaith

Téacs caighdeánach
ag santú an lae mhaith

Béarla
taking advantage of the good weather

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 61

Buntéacs
bhíothar ‘á chonnáil

Téacs caighdeánach
bhíothas á chonáil

Béarla
he was freezing, shivering with cold

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 61

Buntéacs
aicid na scamhán

Téacs caighdeánach
aicíd na scamhóg

Béarla
pneumonia

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 61

Buntéacs
ag spíonadh tobaca

Téacs caighdeánach
ag spíonadh tobac

Béarla
rubbing tobacco (grinding)

Téamaí
Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 61

Buntéacs
sgéal a inse gan gréasán aimhréidh a dhéanamh de

Téacs caighdeánach
scéal a insint gan gréasán aimhréidh a dhéanamh de

Béarla
to tell a story without complicating it

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail, Sofhriotal

Leathanach 61

Buntéacs
Is glas na cnuic i bhfad uainn

Téacs caighdeánach
is glas na cnoic i bhfad uainn

Béarla
far away hills are green. the grass is always greener on the other side.

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Taisteal agus imirce, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 62

Buntéacs
is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine bheith truaillidhe.

Téacs caighdeánach
is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine a bheith truaillithe

Béarla
there's no dishonour in being poor but there is in being a miser.

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 62

Buntéacs
níor lugha uirthí ‘ná boladh tobaca

Téacs caighdeánach
níor lú uirthi ná boladh tobac

Béarla
there was nothing she hated worse than the smell of tobacca

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 63

Buntéacs
súiste

Téacs caighdeánach
súiste

Béarla
flail

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 63

Buntéacs
siubhal ar an fhírinne

Téacs caighdeánach
siúl ar an fhírinne

Béarla
to be honest, tell the truth

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 63

Buntéacs
dreach deileoir ar an saoghal

Téacs caighdeánach
dreach dearóil ar an tsaol

Béarla
a bleak look on life

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 65

Buntéacs
cuaifín

Téacs caighdeánach
cuaichín

Béarla
a snatch of song

Téamaí
Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 66

Buntéacs
feadán tobaca

Téacs caighdeánach
feadán tobac

Béarla
a roll of plug tobacco

Téamaí
Bia agus deoch, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 70

Buntéacs
marbh-fháisc air!

Téacs caighdeánach
marbhfháisc air!

Béarla
to hell with him!

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal

Leathanach 70

Buntéacs
a’ spairt shalach!

Téacs caighdeánach
an spairt shalach

Béarla
the dirty so and so!

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 70

Buntéacs
‘ bhfuil urra maith leis ?

Téacs caighdeánach
an bhfuil urra mhaith leis ?

Béarla
is it well founded ?

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 71

Buntéacs
dá mbéadh sé i n-a mhárla bheag anbhfann

Téacs caighdeánach
dá mbeadh sé ina mharla bheag anbhann

Béarla
if he were a puny little weakling

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 71

Buntéacs
comh h-éadtrom ar a chois le gealbhán

Téacs caighdeánach
comh héadrom ar a chois le gealbhán

Béarla
as light-footed as a sparrow

Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 71

Buntéacs
má ba taise le muinntir a mháthara

Téacs caighdeánach
má ba taise le muintir a mháthara

Béarla
the same was the case with his mother’s people

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 71

Buntéacs
gortha as troid bhataí

Téacs caighdeánach
gairthe as troid bhataí

Béarla
well known for skills at fighting with sticks

Téamaí
Tréithe daonna, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 71

Buntéacs
sgiordann éan as gach ealt

Téacs caighdeánach
sciurdann éan as gach ealta

Béarla
there is always an odd man out; there are exceptions to every rule

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Ainmhithe agus plandaí, Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 72

Buntéacs
ní bhéidh sé i bhfad annsiud go mbaintear a mhí-thapadh as

Téacs caighdeánach
ní bheidh sé i bhfad ansiúd go mbaintear a mhíthapa as

Béarla
he won’t be there too long before he loses his temper

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 72

Buntéacs
Mánus Mór a chur thaire n-a shnáithe

Téacs caighdeánach
Mánus Mór a chur thar a shnáithe

Béarla
to disconcert, ruffle M

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 72

Buntéacs
i riocht a chéile a scineadh

Téacs caighdeánach
i riocht a chéile a sceanadh

Béarla
about to tear each other to pieces

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 72

Buntéacs
ar bhathais a chinn

Téacs caighdeánach
ar bhaithis a chinn

Béarla
on the crown of his head

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 73

Buntéacs
focal fior é gur lugha ná frígh máthair chointinne

Téacs caighdeánach
focal fior é gur lú ná fríd máthair chointinne

Béarla
it’s true that it doesn’t take much to start trouble

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 73

Buntéacs
bunadhas na h-iaróige

Téacs caighdeánach
bunús na hiaróige

Béarla
the origin of the trouble

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 76

Buntéacs
go rabh saoirse ar aghaidh boise againn

Téacs caighdeánach
… go raibh saoirse ar aghaidh boise againn

Béarla
… that freedom was at hand

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 76

Buntéacs
amuigh ar a chéile

Téacs caighdeánach
amuigh ar a chéile

Béarla
at odds with one and other

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 76

Buntéacs
comh h-aosta leis an Ghlas- ghaimhleann

Téacs caighdeánach
chomh haosta leis an Ghlas Ghaibhleann

Béarla
as old as Balor’s cow (miotaseolaíocht)

Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas, Tréithe daonna, Aois

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 76

Buntéacs
laetha na reiabhaighe

Téacs caighdeánach
laethanta na riabhaí

Béarla
spell of cold weather at the end of March (or, variably, at beginning of April

Téamaí
Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 82

Buntéacs
bhí siad ar dhís ban óg comh dóigheamhail …

Téacs caighdeánach
bhí siad ar dhís bhan óg chomh dóighiúil …

Béarla
they were a pair of young women as good-looking as …

Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 82

Buntéacs
fear...a bhéas i n-aice le mo thoil

Téacs caighdeánach
fear...a bheas in aice le mo thoil

Béarla
… the kind of man I’m looking for, who would be to my liking

Téamaí
Tréithe daonna, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 83

Buntéacs
comhthrom na Féinne

Téacs caighdeánach
cothrom na Féinne

Béarla
a fair chance, fair play

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 83

Buntéacs
tá mo chroidhe istoigh ann

Téacs caighdeánach
tá mo chroí istigh ann

Béarla
I love him to bits

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 83

Buntéacs
agus go leor diomaite díom

Téacs caighdeánach
agus go leor diomaite díom

Béarla
and many others besides me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 83

Buntéacs
thug mé fá dear imir liath a’ theacht i n-a ghruaig...,

Téacs caighdeánach
thug mé fá deara imir liath ag teacht ina ghruaig

Béarla
I noticed a hint/tinge of grey in his hair

Téamaí
Aois, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 83

Buntéacs
níl agat ach a leath

Téacs caighdeánach
níl agat ach a leath

Béarla
he’s the same as you (in love), the love is requited

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 84

Buntéacs
is mór a’ gar

Téacs caighdeánach
is mór an gar

Béarla
it's very fortunate, a good thing

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 84

Buntéacs
níor bhreathnuigh mé go bhfeicinn an rabh léithe ar bith ‘n-a cheann

Téacs caighdeánach
níor bhreathnaigh mé go bhfeicinn an raibh léithe ar bith ina cheann

Béarla
I never looked to see if he was going grey

Téamaí
Aois, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 84

Buntéacs
ba mhaith a’ bhean scéil thú

Téacs caighdeánach
ba mhaith an bhean scéil thú

Béarla
that would be fine if it were true, I hope you’re right

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 85

Buntéacs
cuirfidh mé fá gheasaibh thú

Téacs caighdeánach
cuirfidh mé faoi gheasa thú

Béarla
I will cast a spell on you

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, An t-osnádúr, Beannachtaí agus mallachtaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 85

Buntéacs
i n-a seasamh ar bhábhúin na bruidhne

Téacs caighdeánach
ina seasamh ar bhábhún na bruíne

Béarla
standing on the bawn of the royal residence

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, An t-osnádúr

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 85

Buntéacs
níl dadamh mór ag mnaoi

Téacs caighdeánach
níl dada mór ag bean

Béarla
a woman will always find a way, will always meet a challenge

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 85

Buntéacs
cuirfidh mé d’fhiacaibh air

Téacs caighdeánach
cuirfidh mé d’fhiacha air

Béarla
I will compel him

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 86

Buntéacs
a’ caitheamh fleidhe

Téacs caighdeánach
ag caitheamh fleá

Béarla
feasting and carousing

Téamaí
Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 86

Buntéacs
níor chian dó annsin

Téacs caighdeánach
níor chian dó ansin

Béarla
he wasn’t long there

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 88

Buntéacs
ag caoi agus ag osnaighil

Téacs caighdeánach
ag caí agus ag osnaíl

Béarla
lamenting and sighing

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 89

Buntéacs
chuaidh cuid aca a bhlandar leis

Téacs caighdeánach
chuaigh cuid acu a bhladar leis

Béarla
some of them began to cajole, flatter, him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 91

Buntéacs
i dtús baire

Téacs caighdeánach
i dtús báire

Béarla
at the onset

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 91

Buntéacs
cróchnáid

Téacs caighdeánach
crócharnáid

Béarla
a phantom cortege seen in vision

Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 92

Buntéacs
le h-olc ná le h-urchóid

Téacs caighdeánach
le holc ná le hurchóid

Béarla
with neither evil nor malice

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 93

Buntéacs

Téacs caighdeánach

Béarla

Leathanach 94

Buntéacs
liaspáin

Téacs caighdeánach
léaspáin

Béarla
an optical illusion

Téamaí
An t-osnádúr

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 96

Buntéacs

Téacs caighdeánach

Béarla

Leathanach 97

Buntéacs
ag dóghadh giumhais agus ag déanamh gualaigh de

Téacs caighdeánach
ag dó giúise agus ag déanamh gualaigh de

Béarla
burning pine and making charcoal from it

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 98

Buntéacs
an t-abhras

Téacs caighdeánach
an t-abhras

Béarla
the gainful work, product

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 98

Buntéacs
ní bhrisfeadh sé

Téacs caighdeánach
ní bhrisfeadh sé (an bainne)

Béarla
the milk wouldn’t curdle

Téamaí
Bia agus deoch, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 99

Buntéacs
a bhrocach

Téacs caighdeánach
a bhrocach

Béarla
his den

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 99

Buntéacs
ag tabhughadh mí-chliú dóbhtha

Téacs caighdeánach
ag tabhú míchlú dóibh

Béarla
earning them a bad reputation

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 100

Buntéacs
na taobháin is na creataí

Téacs caighdeánach
na taobháin is na creataí

Béarla
the rafters and roof-struts

Téamaí
Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 100

Buntéacs
… go mbéadh sin claoidhte againn

Téacs caighdeánach
… go mbeadh sin cloíte againn

Béarla
… that would ill-become us

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 100

Buntéacs
go mbuailfidhe súisteáil air

Téacs caighdeánach
go mbuailfí súisteáil air

Béarla
that he’d be given a thrashing

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 100

Buntéacs
nár scaoil aon urchar iomrallach ariamh

Téacs caighdeánach
nár scaoil aon urchar iomrallach riamh

Béarla
who was never wide of the mark, who never missed

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 101

Buntéacs
bhí sé maoidhte ar Mhícheál Éamoinn Óig nach rabh aon fhear stiúrthach ion-churtha leis

Téacs caighdeánach
bhí sé maíte ar Mhícheál Éamainn Óig nach raibh aon fhear stiúrach inchurtha leis

Béarla
it was said of M.E.Ó that no helmsman was comparable to, equal to him

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 101

Buntéacs
bainfear a’ gus as

Téacs caighdeánach
bainfear an gus as

Béarla
he’ll be humbled

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 102

Buntéacs
bád comhthrom tíre

Téacs caighdeánach
bád cothrom tíre

Béarla
an ordinary working boat

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 103

Buntéacs
is minic ariamh a chualamar gur beo neach i ndiaidh a bhuailte acht nach beo neach i ndiaidh a chánta.

Téacs caighdeánach
is minic riamh a chuala muid gur beo neach i ndiaidh a bhuailte ach nach beo neach i ndiaidh a cháinte

Béarla
we’ve often heard that you can survive a beating but not a criticism

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Sofhriotal, Nath

Leathanach 107

Buntéacs
tá cuma ort-sa cosamhail le fear a mbéadh cuid a chaithte ann

Téacs caighdeánach
tá cuma ortsa cosúil le fear a mbeadh cuid a chaite ann

Béarla
you’re a strong, tough looking man

Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath, Nath, Frása suntasach teangeolaíoch, Nath, Nath

Leathanach 108

Buntéacs
bíonn cead cainnte ag fear chaillte na h-imeartha.

Téacs caighdeánach
bíonn cead cainte ag fear caillte na himeartha.

Béarla
the loser of a contest may speak as much as he wishes while the winner has no need to say anything

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 112

Buntéacs
acfuinneach i mórtas fairrge

Téacs caighdeánach
Acmhainneach i mórtas farraige

Béarla
has the capacity to endure heavy seas

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 112

Buntéacs
galar leitheadach an tnúth

Téacs caighdeánach
galar leitheadach an tnúth

Béarla
envy is everywhere

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 112

Buntéacs
nach minic ariamh a chualamar, ná bain de gheis agus ní bhainfidh geis díot

Téacs caighdeánach
ná bain de gheis agus ní bhainfidh geis duit

Béarla
don’t meddle with the supernatural, and it won’t meddle with you

Téamaí
An t-osnádúr

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 119

Buntéacs
casádhmad

Téacs caighdeánach
casadhmad

Béarla
cross timbers of boat

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair

Leathanach 119

Buntéacs
na slatacha a rinne easnacha dó

Téacs caighdeánach
na slata a rinne easnacha dó

Béarla
the rods which made the ribs for it

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 124

Buntéacs
i n-a sháith den tsaoghal

Téacs caighdeánach
ina sháith den saol

Béarla
wealthy

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 124

Buntéacs
airidheach

Téacs caighdeánach
airíoch

Béarla
caretaker

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 124

Buntéacs
i n-a fhear ionaid

Téacs caighdeánach
ina fhear ionaid

Béarla
agent (for landlord)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 125

Buntéacs
níl bárr do’n fhear a thiocfas dá h-iarraidh sparán trom a bheith aige

Téacs caighdeánach
níl barr don fhear a thiocfas á hiarraidh sparán trom a bheith aige

Béarla
the man who comes asking for her better have money behind him

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 125

Buntéacs
ní rabh mórán ar bith le maoidheamh as

Téacs caighdeánach
ní raibh mórán ar bith le maoímh as

Béarla
there was nothing much to boast about

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 126

Buntéacs
bhéarfadh sé isteach a bhris lá b’fhuide anonn

Téacs caighdeánach
bhéarfadh sé isteach a bhris lá ab fhaide anonn

Béarla
he would recoup his losses in the future

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 126

Buntéacs
thabhóchadh sé céimidheacht

Téacs caighdeánach
thabhódh sé céimíocht

Béarla
he would gain status (for himself and the family)

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 126

Buntéacs
níor nidh leis an athair iad

Téacs caighdeánach
níor ní leis an athair iad

Béarla
the father didn’t care about them

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 127

Buntéacs
sa chéill a b’aigeantaighe

Téacs caighdeánach
sa ciaill ab aigeantaí

Béarla
head over heels in love

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 127

Buntéacs
ag clódhadh leis

Téacs caighdeánach
ag cló leis

Béarla
warming to, showing an interest in him

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 127

Buntéacs
nár léar díthe a leas

Téacs caighdeánach
nár léar di a leas

Béarla
she was oblivious to where her best interests lay

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 129

Buntéacs
a bhí daithte díthe

Téacs caighdeánach
a bhí daite di

Béarla
who was destined for her

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 130

Buntéacs
ar shiubhal ’n-a réice

Téacs caighdeánach
ar shiúl ina réice

Béarla
living the life of a rake

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 130

Buntéacs
’un sioparnaighe

Téacs caighdeánach
(rud a ligean) chun siobarnaí

Béarla
to fall into a state of neglect, to become mixed up

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 130

Buntéacs
as a chéile baineadh faoi Liam

Téacs caighdeánach
as a chéile baineadh faoi Liam

Béarla
Liam gradually settled down, got a bit of sense

Téamaí
Aois, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 130

Buntéacs
nach mise a thóg an nighean chonráideach

Téacs caighdeánach
nach mise a thóg an iníon chonróideach

Béarla
didn’t I raise the difficult (to deal with) daughter

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 131

Buntéacs
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muinntir roimpí i dtír

Téacs caighdeánach
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muintir roimpi i dtír

Béarla
she and her people before her made their living on the back of English tyranny

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Teaghlach – muintir – pobal, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 131

Buntéacs
ní rabh sin i ndáil ná i ndúthchas aicí

Téacs caighdeánach
ní raibh sin i ndáil ná i ndúchas aici

Béarla
that was neither in her upbringing or nature

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 132

Buntéacs
bhí sí i ngrádh le fear den cheithearn choilleadh seo

Téacs caighdeánach
bhí sí i ngrá le fear de na ceithearna coille seo

Béarla
she was in love with one of these outlaws

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Míleata, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 133

Buntéacs
tráthnóna polltach sna Faoilligh

Téacs caighdeánach
trathnóna polltach sna Faoilligh

Béarla
a piercing, cold February evening

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 135

Buntéacs
aghaidh mhaith bisigh

Téacs caighdeánach
aghaidh mhaith bisigh

Béarla
a good improvement, well recovered

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 136

Buntéacs
bhí an droch-dheor inntí

Téacs caighdeánach
bhí an drochdheoir inti

Béarla
she was from a bad lot

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 136

Buntéacs
an méid nár fhág an dúthchas aicí, chuir an oileamhaint inntí é

Téacs caighdeánach
an méid nár fhág an dúchas aici, chuir an oiliúint inti é

Béarla
what she didn’t inherit was nurtured

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 137

Buntéacs
agus dlaoi dá gruaig ris faoi imeall an bhearáid

Téacs caighdeánach
agus dlaoi dá gruaig ris faoi imeall an bhairéid

Béarla
and a lock of her hair exposed under the edge of her beret

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Éadaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 137

Buntéacs
ba í gile na gile agus áilne na h-áilne í

Téacs caighdeánach
ba í gile na gile agus áille na haille í

Béarla
she was the fairest of the fair, and the beauty of beauties

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 137

Buntéacs
bhí lámh is focal eadar é féin is Nóra Ní Éigeartaigh

Téacs caighdeánach
bhí lámh is focal idir é féin is Nóra Ní Éigeartaigh

Béarla
he and N.Ní É were engaged to be married

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 137

Buntéacs
cladhaire gan seanadh

Téacs caighdeánach
cladhaire gan seanadh

Béarla
a disloyal coward

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 139

Buntéacs
a’ truaill ghránda

Téacs caighdeánach
an truaill ghránna

Béarla
the repulsive wretch

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 139

Buntéacs
ruagaire reatha

Téacs caighdeánach
ruagaire reatha

Béarla
a vagabond, rake

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 139

Buntéacs
ní smaointuighim air lá bán nó oidhche

Téacs caighdeánach
ní smaoiním air lá bán nó oíche

Béarla
I never think about him

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 141

Buntéacs
go h-éagnach

Téacs caighdeánach
go héagnach

Béarla
in a reproaching, complaining way

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 142

Buntéacs
gáire tarcuisneach

Téacs caighdeánach
gáire tarcaisneach

Béarla
an insulting, contemptuous, laugh

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Béaloideas agus seanchas, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 142

Buntéacs
bíonn a’ ceithearn-coilleadh go minic aige

Téacs caighdeánach
bíonn an cheithearn choille go minic aige

Béarla
he often harbours the outlaw

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 144

Buntéacs
theilgfeadh sé ‘un báis é

Téacs caighdeánach
theilgfeadh sé chun báis é

Béarla
he would condemn him to death

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 144

Buntéacs
áirseoir

Téacs caighdeánach
báirseoir

Béarla
gamekeeper

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Cúinsí sóisialta, Stair

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 144/5

Buntéacs
den imirt a’ coimheád

Téacs caighdeánach
den imirt an coimhéad

Béarla
one cannot be too careful, better safe than sorry

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 145

Buntéacs
ní bhíonn scéal i bhfad dá reic

Téacs caighdeánach
ní bhíonn scéal i bhfad á reic

Béarla
it doesn’t take long for a story to spread

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 149

Buntéacs
níor leig mise riamh mo chnámh leis a’ mhadadh

Téacs caighdeánach
níor lig mise riamh mo chnámh leis an mhadadh

Béarla
I have never failed to stand up for myself

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 149

Buntéacs
bhí mise tiugh aige

Téacs caighdeánach
bhí mise tiubh aige

Béarla
I got the better of him

Téamaí
Tréithe daonna, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 149

Buntéacs
ceangal na gcúig gcaol

Téacs caighdeánach
ceangal na gcúig gcaol

Béarla
bound hand and foot

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 151

Buntéacs
ag brath oighre a dhéanamh de

Téacs caighdeánach
ag brath oidhre a dhéanamh de

Béarla
intending to make him an heir

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 152

Buntéacs
sean-mhadadh… leath-chaoch agus an cár ag tuitim as

Téacs caighdeánach
seanmhadadh...leathchaoch agus cár ag titim as

Béarla
an old dog …. half-blind with teeth falling out

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 152

Buntéacs
ag seilg gearrfhiadhach

Téacs caighdeánach
ag seilg giorriacha

Béarla
hunting hares

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 153

Buntéacs
ag déanamh a gcodach

Téacs caighdeánach
ag déanamh a gcoda

Béarla
having their meal

Téamaí
Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 154

Buntéacs
mála scoilteán

Téacs caighdeánach
mála scoilteán

Béarla
a bag of seed potatoes

Téamaí
Bia agus deoch, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 154

Buntéacs
chuir an gearrfhiadh sin cor i n-a chinneamhaint

Téacs caighdeánach
chuir an giorria sin cor ina chinniúint

Béarla
that hare changed the course of his life

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Aimsir agus am, Cúinsí pearsanta, Ainmhithe agus plandaí, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 154

Buntéacs
rinne sé fead ar Bhran agus shín an tseilg

Téacs caighdeánach
rinne sé fead ar Bhran agus shín an tseilg

Béarla
he whistled for Bran and the hunt began

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Ainmhithe agus plandaí, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 154

Buntéacs
eal go hioscadaí, seal go hascallaí

Téacs caighdeánach
seal go hioscaidí, seal go hascaillí

Béarla
sometimes up to the knees sometimes to the armpits, (in storytelling formula) through all manner of terrain

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 154/5

Buntéacs
5. sna ceithre háirde fichead

Téacs caighdeánach
sna ceithre hairde fichead

Béarla
in all directions

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 156

Buntéacs
an dlaoidheog mhullaigh

Téacs caighdeánach
an dlaíóg mhullaigh

Béarla
the finishing touches

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 156

Buntéacs
go dtí go bhfuilmid ‘ár n-ealadha mhagaidh ag na bailte

Téacs caighdeánach
go dtí go bhfuil muid inár n-eala mhaghaidh ag na bailte

Béarla
until we are the laughing stock of the district

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 157

Buntéacs
boc mearaidh

Téacs caighdeánach
poc mearaidh

Béarla
touch of madness

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 158

Buntéacs
bachtaí páighe

Téacs caighdeánach
bachtaí pá

Béarla
turf banks that could be rented

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 161

Buntéacs
sceiteadh beag éadtrom slaghdáin

Téacs caighdeánach
sceiteadh beag éadrom slaghdáin

Béarla
a little light cold

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 161

Buntéacs
ní dhearna sin féin a shúile dó

Téacs caighdeánach
ní dhéarna sin féin a shúile dó

Béarla
even that didn’t teach him a lesson

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 162

Buntéacs
má sheaduigheann sé ins na Fiannaibh

Téacs caighdeánach
má sheadaíonn sé sna Fianna

Béarla
if he remains in the Fianna

Téamaí
Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 165

Buntéacs
bhí deilbh bhocht anróidhteach air

Téacs caighdeánach
bhí deilbh bhocht anróiteach air

Béarla
it had a poor, wretched appearance

Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 165

Buntéacs
chuir an sagart fá’n a choinne féin

Téacs caighdeánach
chuir an sagart fána choinne féin

Béarla
the priest set himself the task

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 165

Buntéacs
ba mhaith leis cur úr a chur i n-a áit

Téacs caighdeánach
ba mhaith leis cur úr a chur ina n-áit

Béarla
he would like to replace them with a new set

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 166

Buntéacs
mheath an iascaireacht

Téacs caighdeánach
mheath an iascaireacht

Béarla
the fishing went into decline

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 167

Buntéacs
a thug iarraidh a ceannsughadh

Téacs caighdeánach
a thug iarraidh a ceansú

Béarla
who attempted to control her ( to tame, to pacify)

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 169

Buntéacs
rud a ba táire

Téacs caighdeánach
rud ba tháire

Béarla
something more basic

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 170

Buntéacs
rud beag ní ba síodamhla

Téacs caighdeánach
rud beag ní ba shíodúla

Béarla
a little more courteous

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 171

Buntéacs
tá an leannán sin a’ ruaig ar na Dálaigh

Téacs caighdeánach
tá an leannán sin ag ruaigeadh ar na Dálaigh

Béarla
all the O’Donnells have the same affliction

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 172

Buntéacs
tá an tsúil scáthmhar ar fad aicí

Téacs caighdeánach
tá an tsúil scáfar ar fad aici

Béarla
she still has a wild look in her eyes

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 172

Buntéacs
batal

Téacs caighdeánach
batáil

Béarla
a bundle (of hay etc)

Téamaí
Bia agus deoch, Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 173

Buntéacs
díth na céille

Téacs caighdeánach
díth na céille

Béarla
a lack of sense

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 173

Buntéacs
ní rabh acfuinn aige ar dhuine ar bith cur i n’aghaidh

Téacs caighdeánach
ní raibh acmhainn aige ar dhuine ar bith cur ina aghaidh

Béarla
he had no time for anyone trying to oppose him

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 173

Buntéacs
ní thug sí sotal ar bith dó

Téacs caighdeánach
ní thug sí sotal ar bith dó

Béarla
she was not arrogant with him, subservient to him

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 174

Buntéacs
sin a lá a chuir thaire n-a dóigh í

Téacs caighdeánach
sin a lá a chuir thar a dóigh í

Béarla
that’s the day she could take it no longer, that put her over the top

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 174

Buntéacs
freagar giorraisc

Téacs caighdeánach
freagra giorraisc

Béarla
an abrupt answer

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 175

Buntéacs
fighte fuaighte

Téacs caighdeánach
fite fuaite

Béarla
interwoven

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 176

Buntéacs
neamh-chorthach

Téacs caighdeánach
neamhchoireach

Béarla
not guilty, innocent

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 177

Buntéacs
an Té b’annsa léithe

Téacs caighdeánach
an Té ab ansa léi

Béarla
the One she loved most (God)

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 180

Buntéacs
agra chinn

Téacs caighdeánach
eagna chinn

Béarla
intelligence, understanding

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Focal aonair

Leathanach 181

Buntéacs
bhí fréamh ghaoil ag a bhunadh le ...

Téacs caighdeánach
bhí fréamh ghaoil ag a bhunadh le …

Béarla
his people were distantly related to ...

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 181

Buntéacs
dáimh ghaoil

Téacs caighdeánach
dáimh ghaoil

Béarla
affection of kinship

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 182

Buntéacs
dhreasuigh sé

Téacs caighdeánach
dhreasaigh sé

Béarla
he urged, incited

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 182

Buntéacs
i n-áit na mbonn

Téacs caighdeánach
in áit na mbonn

Béarla
on the spot

Téamaí
Le plé

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Leathanach 184

Buntéacs
tháinig meath ar an chómhrádh

Téacs caighdeánach
tháinig meath ar an chomhrá

Béarla
the conversation dried up

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 184

Buntéacs
bhí spileád le tógáil ag Feidhlimidh

Téacs caighdeánach
bhí spileár le tógáil ag Feidhlimidh

Béarla
F. had to haul a trawl-line

Téamaí
Farraige, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 184

Buntéacs
geabadán

Téacs caighdeánach
geabadán

Béarla
chatterbox

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 185

Buntéacs
daoine uallacha

Téacs caighdeánach
daoine uallacha

Béarla
excitable, scatterbrained, people

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 185

Buntéacs
urchar a’ daill

Téacs caighdeánach
urchar an daill

Béarla
shot in the dark

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 186

Buntéacs
gur imthigh ... eadar cliath agus ursain

Téacs caighdeánach
gur imigh … idir cleith agus ursain

Béarla
… had a narrow escape, by the skin of your teeth

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 186

Buntéacs
threascair sé

Téacs caighdeánach
threascair sé

Béarla
he overthrew, defeated

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 188

Buntéacs
a’ furachas leis

Téacs caighdeánach
ag fuireachas leis

Béarla
waiting for him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 189

Buntéacs
go bhfeice mé caidé an mianach atá ann

Téacs caighdeánach
go bhfeicfe mé cad é an mianach atá ann

Béarla
till I see what he’s made of

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 189

Buntéacs
fár-doras

Téacs caighdeánach
fardoras

Béarla
lintel (of door)

Téamaí
Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 190

Buntéacs
draoidheacht is pisreogaí

Téacs caighdeánach
draíocht is piseoga

Béarla
magic and superstitions

Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 191

Buntéacs
na h-uascáin

Téacs caighdeánach
na huascáin

Béarla
the simple-minded

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 191

Buntéacs
crann do shláinte leat!

Téacs caighdeánach
crann do shláinte leat!

Béarla
bravo! well done!

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 191

Buntéacs
dá dtaradh sé dhe shonas nó dhe dhonas orm

Téacs caighdeánach
dá dtiocfadh sé de shonas nó de dhonas orm

Béarla
if I ever have the fortune or misfortune to

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Sofhriotal

Leathanach 193

Buntéacs
a anál i mbárr a ghoib leis

Téacs caighdeánach
a anáil i mbarr a ghoib leis

Béarla
panting, out of breath

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 194

Buntéacs
tais-éadach

Téacs caighdeánach
taiséadach

Béarla
shroud

Téamaí
Éadaí

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 194

Buntéacs
scread ghéibheannach

Téacs caighdeánach
scread ghéibheannach

Béarla
cry of distress, fearful scream

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 194

Buntéacs
an méid is ceist orainn

Téacs caighdeánach
an méid is ceist orainn

Béarla
our kith and kin; our friends and relations and all who concern us

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 195

Buntéacs
#VALUE!

Téacs caighdeánach
ar scáth a bhfuil de bheo air

Béarla
for all the life that‘s left in him

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 197

Buntéacs
tá ciall is céadfaidhe anois aige

Téacs caighdeánach
tá ciall is céadfaí anois aige

Béarla
he is in possession of all his faculties now, he is in his senses now

Téamaí
Tréithe daonna, Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 197

Buntéacs
ní thig olc i tír nach fearrde dhuine éigint

Téacs caighdeánach
ní thig olc i dtír nach fearrde duine éigin

Béarla
it’s an ill wind that blows nobody good

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 198

Buntéacs
bhéadh cóir mhaith go leor leo ’un an bhaile

Téacs caighdeánach
bheadh cóir mhaith go leor leo abhaile

Béarla
they'd have a favourable enough wind on the way home

Téamaí
Aimsir agus am, Farraige, Taisteal agus imirce, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 198

Buntéacs
is leor a luathas

Téacs caighdeánach
is leor a luas

Béarla
it will come soon enough

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 200

Buntéacs
ní thig liom ghabháil níos luime ar a’ ghaoith

Téacs caighdeánach
ní thig liom a ghabháil níos loime ar an ghaoth

Béarla
I can’t sail any closer to the wind

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 200

Buntéacs
líonán

Téacs caighdeánach
líonán

Béarla
a submerged reef

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Farraige

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 200

Buntéacs
blaosc ruacáin

Téacs caighdeánach
blaosc ruacain

Béarla
a cockle shell

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 201

Buntéacs
chuir sé curach ar an tuinn

Téacs caighdeánach
chuir sé an curach ar an tonn

Béarla
he launched a currach

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht, Farraige

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 203

Buntéacs
ní théid a leithéid sin ar sochar do dhuine

Téacs caighdeánach
ní théid a leithéid sin ar sochar do dhuine

Béarla
there’s no advantage to be gained from that, won’t benefit anyone

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 203

Buntéacs
i n-éadan a cos a bhí sí ag teacht

Téacs caighdeánach
in éadan a cos a bhí sí ag teacht

Béarla
she was coming reluctantly

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 204

Buntéacs
bhí sí laghach caoidheamhail leis

Téacs caighdeánach
bhí sí lách caoithiúil leis

Béarla
she was pleasant and kindly to him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 204

Buntéacs
scaineagán

Téacs caighdeánach
scaineagán

Béarla
coarse sand or gravel, shingle

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 204

Buntéacs
níl fiachadh air

Téacs caighdeánach
níl fiacha air

Béarla
he’s not obliged to, doesn’t have to

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 206

Buntéacs
gabháil ar a mbéalaibh

Téacs caighdeánach
gabháil ar a mbéala

Béarla
to defy, oppose them

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 207

Buntéacs
anairidh

Téacs caighdeánach
anairí

Béarla
a person not worth doing a favour for, an ungrateful person

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 207

Buntéacs
’n-a réice dhéanta

Téacs caighdeánach
ina réice déanta

Béarla
an out and out rake

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 208

Buntéacs
‘dheoin nó dh’aindeoin

Téacs caighdeánach
de dheoin nó d’ainneoin

Béarla
by hook or by crook, willng or unwilling