Dlí - ceartas - pionós

Saibhreas Mháire

Leathanach XXX?

Buntéacs
thoisigh siad ‘á creach

Téacs caighdeánach
thosaigh siad á creachadh

Béarla
they began to plunder her (the boat)

Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach XXX?

Buntéacs
teilgthe ‘un a’ chrochta

Téacs caighdeánach
teilgthe chun an chrochta

Béarla
condemned to hang

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
a' broslughadh na ndaoine chun ceannairce

Téacs caighdeánach
ag brostú na ndaoine chun ceannairce

Béarla
urging the people to mutiny

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 5

Buntéacs
caithfidh tú féin a ghabháil i mbannaí ort féin,

Téacs caighdeánach
caithfidh tú féin a ghabháil i mbannaí ort féin

Béarla
you will have to bail yourself

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 5

Buntéacs
is nach dtug sé spré ar bith dá nighin

Téacs caighdeánach
is nach dtug sé spré ar bith dá iníon

Béarla
and that he didn’t give his daughter any dowry

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 5

Buntéacs
dleachtha duit

Téacs caighdeánach
dlite duit

Béarla
lawfully entitled to you

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 5

Buntéacs
na ribhínigh

Téacs caighdeánach
na ribhínigh

Béarla
the revenue police

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 10

Buntéacs
shílfeá nach mbéadh cáipís ar bith air as a leithéid sin a theagasg

Téacs caighdeánach
shílfeá nach mbeadh cáipéis ar bith air as a leithéid sin a theagasc

Béarla
you wouldn’t think he'd be reprimanded, penalised for teaching something like that

Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 13

Buntéacs
...nach sgeithfe tú orm

Téacs caighdeánach
...nach sceithfidh tú orm

Béarla
that you won’t give me away / divulge it was me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 13

Buntéacs
tá an baile faoi chrann smola

Téacs caighdeánach
tá an baile faoi chrann smola

Béarla
the town(land) is blighted, cursed

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Leathanach 22

Buntéacs
go rabh Éire i mbraighdeanas

Téacs caighdeánach
go raibh Éire i mbraighdeanas

Béarla
that Ireland was in bondage

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar

Leathanach 23

Buntéacs
cuireadh a mhuinntir as seilbh le linn Chogadh na Talmhan

Téacs caighdeánach
cuireadh a mhuintir as seilbh le linn Chogadh na Talún

Béarla
his people were dispossessed during the Land War

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Leathanach 43

Buntéacs
thréig sé a dhúthchas an lá a chuaidh sé ins na píleirí

Téacs caighdeánach
thréig sé a dhúchas an lá a chuaigh sé sna píleirí

Béarla
he forsook his birthright, his home and country, the day he joined the police

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Samhail

Leathanach 48

Buntéacs
do réir mar bhí achtuighthe

Téacs caighdeánach
de réir mar a bhí achtaithe

Béarla
as was the rule, law

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 49

Buntéacs
fiadhnaise nár bh’fhéidir a bhréagnughadh

Téacs caighdeánach
fianaise nárbh fhéidir a bhréagnú

Béarla
irrefutable evidence

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 51

Buntéacs
contabhairt phriosála

Téacs caighdeánach
contúirt phreasála

Béarla
a danger of conscription (into British armed forces)

Téamaí
Míleata, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 52

Buntéacs
tá siad a’ priosáil na bhfear óg ceann as éadan

Téacs caighdeánach
tá siad ag preasáil na bhfear óg ceann as éadan

Béarla
there's a wholesale conscription of young men

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 64

Buntéacs
a teilgeadh ‘un báis

Téacs caighdeánach
a teilgeadh chun báis

Béarla
who was condemned to death

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 64

Buntéacs
tuaithleas

Téacs caighdeánach
tuaileas

Béarla
idea

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair, Focal aonair

Leathanach 66

Buntéacs
nuair a chuir sé sealán smacht ar Éirinn

Téacs caighdeánach
nuair a chur sé sealán smachta ar Éirinn

Béarla
when he put all of Ireland under his control

Téamaí
Míleata, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Stair

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar, Sofhriotal

Leathanach 73

Buntéacs
reacht gan chéill

Téacs caighdeánach
reacht gan chiall

Béarla
senseless law

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 75

Buntéacs
níl dligheadh ar a’ riachtanas

Téacs caighdeánach
níl dlí ar an riachtanas

Béarla
necessity knows no law, there was no alternative

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Seanfhocal

Leathanach 89

Buntéacs
má tá an choir ag cur le n-a chliú

Téacs caighdeánach
má tá an choir ag cur lena chlú

Béarla
if his reputation fits the crime

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 100

Buntéacs
bhí cuil ar leith ar na píléirí

Téacs caighdeánach
bhí cuil ar leith ar na pílir

Béarla
the police were looking particularly angry

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 102/3

Buntéacs
3. ag cur dalladh mullóg ar na píleirí

Téacs caighdeánach
ag cur dallamullóg ar na píleirí

Béarla
hoodwinking the police

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 106

Buntéacs
níl cáipís ar dhuine as déanamh póitín anois acht oiread le déanamh tae

Téacs caighdeánach
níl cáipéis ar dhuine as déanamh póitín anois ach oiread le déanamh tae

Béarla
no one is being penalised now for making poteen any more than making tea

Téamaí
Bia agus deoch, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

Leathanach 110

Buntéacs
a chánadh do réir a acmhuinne

Téacs caighdeánach
a cháineadh de réir a acmhainne

Béarla
to penalise him according to his means

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Dlí - ceartas - pionós, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 113

Buntéacs
na fir dhubha

Téacs caighdeánach
na fir dhubha

Béarla
the police

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 131

Buntéacs
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muinntir roimpí i dtír

Téacs caighdeánach
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muintir roimpi i dtír

Béarla
she and her people before her made their living on the back of English tyranny

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Teaghlach – muintir – pobal, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 132

Buntéacs
thug muinntir na hIndia iarraidh ughaim mhalluighthe na hImpireachta a chaitheamh díobhtha

Téacs caighdeánach
thug muintir na hIndia iarraidh úim mhallaithe na himpireachta a chaitheamh díobh

Béarla
the people of India attempted to cast off the cursed imperial harness

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 132

Buntéacs
bhí sí i ngrádh le fear den cheithearn choilleadh seo

Téacs caighdeánach
bhí sí i ngrá le fear de na ceithearna coille seo

Béarla
she was in love with one of these outlaws

Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Míleata, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 140

Buntéacs
cuireadh goiste air

Téacs caighdeánach
cuireadh coiste air

Béarla
a post mortem was held (on his body)

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 142

Buntéacs
bíonn a’ ceithearn-coilleadh go minic aige

Téacs caighdeánach
bíonn an cheithearn choille go minic aige

Béarla
he often harbours the outlaw

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 144

Buntéacs
theilgfeadh sé ‘un báis é

Téacs caighdeánach
theilgfeadh sé chun báis é

Béarla
he would condemn him to death

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 151

Buntéacs
ag brath oighre a dhéanamh de

Téacs caighdeánach
ag brath oidhre a dhéanamh de

Béarla
intending to make him an heir

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 157

Buntéacs
cáiteach de leitir mhóir

Téacs caighdeánach
cáiteach de litir mhór

Béarla
a lengthy letter

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 176

Buntéacs
neamh-chorthach

Téacs caighdeánach
neamhchoireach

Béarla
not guilty, innocent

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 180?

Buntéacs
a bheith ar do sheachnamh

Téacs caighdeánach
a bheith ar do sheachaint

Béarla
to be on the run

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 188

Buntéacs
páipear gearrthach a léigheadh

Téacs caighdeánach
páipéar gearrtha a léamh

Béarla
to read a rates bill

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 189

Buntéacs
ba mé an t-oidhre dlisteanach a bhí ar Bob Delap

Téacs caighdeánach
ba mé an t-oidhre dlísteanach a bhí ar Bob Delap

Béarla
I was the lawful heir of B.D.

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 195

Buntéacs
… a bheith in ardréim

Téacs caighdeánach
… a bheith in ardréim

Béarla
to hold sway, supremacy, in exalted station, holding supreme power

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 198

Buntéacs
teilgthe chun a’ chrochta

Téacs caighdeánach
teilgthe chun an chrochta

Béarla
condemned to death (by hanging)

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 203

Buntéacs
sealán na croiche

Téacs caighdeánach
sealán na croiche

Béarla
the hangman’s noose

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 206

Buntéacs
Ní fiú aon deor amháin fhola ’Sacsa nuadh darab ainm Éire,’ is cuma caidé an tsaoirse a bheadh aicí. Nach millteanach a’ rud é go bhfuil muinntir na h-Éireann fuar-bhruithte i dteangaidh agus i seanchas a gcinidh.

Téacs caighdeánach
Ní fiú aon deoir amháin fola ‘Sasana nua darb ainm Éire,’ is cuma cad é an tsaoirse a bheadh aici. Nach millteanach an rud é go bhfuil muintir na hÉireann fuarbhruite i dteanga agus seanchas a gcine.

Béarla
A “new England called Ireland” is not worth one drop of blood no matter what kind of freedom she has. Isn’t it terrible that the Irish race are indifferent to their own language and culture.

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Sofhriotal

Leathanach 210

Buntéacs
sealán na croiche

Téacs caighdeánach
sealán na croiche

Béarla
the hangman’s noose

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 214/5

Buntéacs
Tá mise breágh eolach air. Agus a ábhar sin atá agam. Tá sé sa tóir orm le seacht mbliadhna is corradh.

Téacs caighdeánach
Tá mise breá eolach air. Agus a ábhar sin atá agam. Tá sé sa tóir orm le seacht mbliana is corradh.

Béarla
I know him very well. And have every reason to. He has been pursuing me for more than seven years