Leathanach 5
Buntéacs
nuair thiocfadh ann dó
Téacs caighdeánach
nuair a thiocfadh ann dó
Béarla
when he would come of age
Téamaí
Tréithe daonna, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 6
Buntéacs
bheadh mo chroidhe i riocht briseadh le cumhaidh
Téacs caighdeánach
bheadh mo chroí i riocht briseadh le cumha
Béarla
my heart would be about to break with nostalgia (sense of loss, homesickness)
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Baill choirp, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 6
Buntéacs
ba bhreágh an ailleóg cheoil a bhí ag Máire Ruaidh
Téacs caighdeánach
ba bhreá an ailleog cheoil a bhí ag Máire Rua
Béarla
M.R had a fine strong voice
Téamaí
Tréithe daonna, Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
a’ teilgean toite is teineadh
Téacs caighdeánach
ag teilgean toite is tine
Béarla
belching smoke and fire
Téamaí
Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 10
Buntéacs
ní fhuil aon phínghinn le h-éileamh uirthí
Téacs caighdeánach
níl aon phingin le héileamh uirthi
Béarla
I’ve had my money’s worth from it
Téamaí
Airgead - maoin - gnó
Leathanach 11
Buntéacs
gheobhainn de chroidhe
Téacs caighdeánach
gheobhainn de chroí (é a dhéanamh)
Béarla
I was fit to; I was sufficiently incensed to (do it)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 12
Buntéacs
níor shéan sé a ghaol
Téacs caighdeánach
níor shéan sé a ghaol
Béarla
he was just like his forebears
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 13
Buntéacs
éadalácha a’ teacht fá thír
Téacs caighdeánach
éadalácha ag teacht fá thír
Béarla
flotsam washed ashore
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 14
Buntéacs
earradh seach cannaí
Téacs caighdeánach
earraí seach cannaí
Béarla
goods other than cans
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 19
Buntéacs
caisleán a raibh míle solus ann agus míle imir in gach solus
Téacs caighdeánach
caisleán a raibh míle solas ann agus míle imir i ngach solas
Béarla
a castle with a thousand lights and a thousand tints from each
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 19
Buntéacs
bhí a fhios aige caidé an leannán a bhí ar Sheán
Téacs caighdeánach
bhí a fhios aige cad é an leannán a bhí ar Sheán
Béarla
he knew what afflicted Seán
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 19
Buntéacs
a naisg a cinneamhaint leat
Téacs caighdeánach
a nasg a cinnúint leat
Béarla
who linked her destiny to yours
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aois, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 19
Buntéacs
gur mór a’ gar nár mhill Dia dhá theach libh
Téacs caighdeánach
gur mór an gar nár mhill Dia dhá theach libh
Béarla
as God made you he matched you
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 19
Buntéacs
buird luchtuighthe le...
Téacs caighdeánach
boird luchtaithe le...
Béarla
tables laden with....
Téamaí
Teach agus baile, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 20
Buntéacs
áit a’ toighe toighte agam cheana féin
Téacs caighdeánach
áit an tí tofa agam cheana féin
Béarla
I have already chosen the place for the house
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 20
Buntéacs
úspaire
Téacs caighdeánach
úspaire
Béarla
slogger, used to unskilled heavy work
Téamaí
Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 22
Buntéacs
ní fhuil cuma air go bhfuil sé ró-umhall sna cnámha
Téacs caighdeánach
níl cuma air go bhfuil sé ró-umhal sna cnámha
Béarla
it appears he’s not too supple, lithe
Téamaí
Tréithe daonna, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 23
Buntéacs
bhí siad a’ coinneáil lámh chruaidh leis a’ mhaighistir
Téacs caighdeánach
bhí siad ag coinneáil lámh chrua leis an mháistir
Béarla
they were giving the master a hard time
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 25
Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine
Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireann na daoine
Béarla
People thrive when they cooperate
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 26
Buntéacs
ní fhéadfaimis bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá
Téacs caighdeánach
ní fhéadfaimis a bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá
Béarla
we could not but show affection for the folk in America (since they have been so good to us)
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 26
Buntéacs
dá gcrostaidhe rud air
Téacs caighdeánach
dá gcrosfaí rud air
Béarla
if he’s forbidden to do s.th
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 27
Buntéacs
nár dháimheamhail a’ mhaise dó
Téacs caighdeánach
nár dháimhúil an mhaise dó
Béarla
didn’t he show great affection for his own kin
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 29
Buntéacs
bhí cúigear mac aicí, de scolbairí fear
Téacs caighdeánach
bhí cúigear mac aici, de scolbairí fear
Béarla
she had five big strapping sons
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 29
Buntéacs
bhéarfa siad iarraidh do mhí-thapaidh a bhaint asat
Téacs caighdeánach
bhéarfaidh siad iarraidh do mhíthapa a bhaint asat
Béarla
they will make you lose your temper
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 29
Buntéacs
cuid chuideachta a dhéanamh de
Téacs caighdeánach
cuid chuideachta a dhéanamh de
Béarla
to make a laughing stock of him, a source of amusement
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 30
Buntéacs
dubh-ua
Téacs caighdeánach
dúbhó
Béarla
great-great grandson
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Aois
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 34
Buntéacs
cé go mb’fhada amach a ngaol le chéile
Téacs caighdeánach
cé gurbh fhada amach a ngaol le chéile
Béarla
even though their family connection was tenuous
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Leathanach 34
Buntéacs
in ainghléas
Téacs caighdeánach
in ainghléas
Béarla
out of order, malfunction, (of engine)
Téamaí
Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 38
Buntéacs
de roghain air
Téacs caighdeánach
de rogha air
Béarla
in preference to
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 39
Buntéacs
námha do’n cheird gan a fhoghluim, mar adeir a’ nathán
Téacs caighdeánach
námhaid don cheird gan í a fhoghlaim, mar a deir an nathán
Béarla
everything is difficult when you don’t know how, as the saying goes
Téamaí
Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 40
Buntéacs
ar maothas i n-airgead
Téacs caighdeánach
ar maos in airgead
Béarla
dripping with money, very wealthy
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 40
Buntéacs
mar adeir fear na heagna, is binn béal i n-a thost
Téacs caighdeánach
mar a deir fear na heagna, is binn béal ina thost
Béarla
as the wise man says, silence is golden
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 41
Buntéacs
fuigheall mná eile
Téacs caighdeánach
fuíoll mná eile
Béarla
another woman’s cast-offs (of potential husband)
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 41
Buntéacs
foluigheann na punntaí na bliadhanta
Téacs caighdeánach
folaíonn na puint na blianta
Béarla
marry s.b. with money, regardless of their age
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aimsir agus am, Aois
Leathanach 44
Buntéacs
urchar a’ daill
Téacs caighdeánach
urchar an daill
Béarla
a shot in the dark
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 44
Buntéacs
An rud a shanntuigheas a’ croidhe tchídh an tsúil é
Téacs caighdeánach
An rud a shanntaíonn an croí chí an tsúil é
Béarla
one sees what one wants to see
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 45
Buntéacs
cuirfe mise ‘un tosaigh ar mo mhac é
Téacs caighdeánach
cuirfidh mise chun tosaigh ar mo mhac é
Béarla
I’ll confront my son with it (issue)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 46
Buntéacs
subháilce dhiadha an dóchas
Téacs caighdeánach
suáilce dhiaga an dóchas
Béarla
hope is a godly virtue
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 47
Buntéacs
is go dtuigfe sé cá bhfuil a leas
Téacs caighdeánach
is go dtuigfidh sé cá bhfuil a leas
Béarla
and he understands where his best interests lie
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 48
Buntéacs
ar Sheán a bhí an teach seo maoidhte
Téacs caighdeánach
ar Sheán a bhí an teach seo maíte
Béarla
this house was known as, regarded as, Sean’s
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 49
Buntéacs
ní raibh sí cúlta ná seachantach
Téacs caighdeánach
ní raibh sí cúthail ná seachantach
Béarla
she was neither reserved nor evasive
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 49
Buntéacs
i mbun a méid
Téacs caighdeánach
i mbun a méide
Béarla
fully grown, reached adulthood
Téamaí
Tréithe daonna, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 50
Buntéacs
eadar sin is tráthas
Téacs caighdeánach
idir sin is tráthas
Béarla
somewhat later, later on
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 52
Buntéacs
mar bheadh sgeamhlach cat i nduibheagán na h-oidhche
Téacs caighdeánach
mar a bheadh sceamhaíl chait i nduibheagán na hoíche
Béarla
like a cat squealing in the dead of night
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 53
Buntéacs
bodach toiceamhail
Téacs caighdeánach
bodach toiciúil
Béarla
wealthy fellow
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 56
Buntéacs
go raibh sé in eolas an bhaile
Téacs caighdeánach
go raibh sé in eolas an bhaile
Béarla
that he was familiar with the town
Téamaí
Taisteal agus imirce, Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 62
Buntéacs
sin galar a dtugann siad an diúnas air
Téacs caighdeánach
sin galar a dtugann siad an diúnas air
Béarla
That’s what’s known as being obstinate
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 63
Buntéacs
an sgéal a reic
Téacs caighdeánach
an scéala a reic
Béarla
to broadcast, proclaim the news/story
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 63
Buntéacs
tá leannán dó féin air
Téacs caighdeánach
tá leannán dó féin air
Béarla
he has his own weaknesses
Téamaí
Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 65
Buntéacs
caidé an manadh a bhí aige?
Téacs caighdeánach
cad é an mana a bhí aige?
Béarla
what was his view, his take, on the matter?
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 65
Buntéacs
fáinne dála
Téacs caighdeánach
fáinne dála
Béarla
engagement ring
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 66
Buntéacs
fuair sí tómhas a láimhe féin
Téacs caighdeánach
fuair sí tomhas a láimhe féin
Béarla
she got a dose of her own medicine
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 68
Buntéacs
léabairt mhillteanach de’n teangaidh (a thabhairt)
Téacs caighdeánach
leadhbairt mhillteanach den teanga (a thabhairt)
Béarla
(to give) a hell of a tongue lashing
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 68
Buntéacs
sruthán na críghe
Téacs caighdeánach
sruthán na críche
Béarla
the stream which marked the boundary between the two townlands
Téamaí
Talmhaíocht, Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 69
Buntéacs
rabhán mór cainnte
Téacs caighdeánach
rabhán mór cainte
Béarla
a prolonged burst of speech
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 69
Buntéacs
de’n duine an t-éadach, mar adeir a’ nathán
Téacs caighdeánach
den duine an t-éadach, mar a deir an nathán
Béarla
Clothes make the man (to judge by)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Éadaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 70
Buntéacs
ó ba léithe an choinneal a losgadh go loisgfeadh sin an t-órlach
Téacs caighdeánach
ó ba léi an choinneal a loscadh go loiscfeadh sin an t-orlach
Béarla
since she started she may go the whole hog; since she has come this far she might as well finish
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 72
Buntéacs
go dtig a’ cruadhtan i ndiaidh a’ chaithte
Téacs caighdeánach
go dtig an cruatan i ndiaidh an chaite
Béarla
too much spending leads to poverty
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 72
Buntéacs
gur fiú do dhuine bheith bocht ach ní fiú do dhuine bheith truaillidhe
Téacs caighdeánach
gur fiú do dhuine a bheith bocht ach ní fiú do dhuine a bheith truaillí
Béarla
poverty is no disgrace but miserliness is
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 73
Buntéacs
ba chóir go ndéanfadh seo a súile díthe
Téacs caighdeánach
ba chóir go ndéanfadh seo a súile di
Béarla
this should teach her a lesson
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 73
Buntéacs
nach minic ariamh a chualamar, cam díreach a’ ród gurab é an bealach mór an aithghiorra
Téacs caighdeánach
nach minic riamh a chuala muid, cam díreach an ród gurb é an bealach mór an t-aicearra
Béarla
haven’t we often heard, the beaten road is the safest
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 74
Buntéacs
an bhfuil coir ar do chos?
Téacs caighdeánach
an bhfuil coir ar do chos?
Béarla
is your foot hurt?
Téamaí
Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
mar adeireadh na sean-daoine is trom cearc i bhfad
Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine is trom cearc i bhfad
Béarla
as the old folk would say, no matter how light the burden it becomes heavy if it has to be carried far
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 78
Buntéacs
ní fhuil acfuinn agam air ná goile agam dó
Téacs caighdeánach
níl acmhainn agam air ná goile agam dó
Béarla
I can’t bear it nor do I have the stomach for it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 78
Buntéacs
níor nídh leis é
Téacs caighdeánach
níor ní leis é
Béarla
he did not like, was disdainful of it
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 80
Buntéacs
a’ meall is mó ar deireadh
Téacs caighdeánach
an meall is mó ar deireadh
Béarla
last but not least
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 81
Buntéacs
creidim nach mórán acfuinn doininne a bhí acu
Téacs caighdeánach
creidim nach mórán acmhainn doininne a bhí acu
Béarla
I believe they (boats) didn’t have great capacity to withstand storms
Téamaí
Aimsir agus am, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 83
Buntéacs
ach neoid is mar a bhí sé, d’iarr sé bean, agus fuair sé sin
Téacs caighdeánach
ach neoid is mar a bhí sé, d’iarr sé bean, agus fuair sé sin
Béarla
Despite his timidity, he sought a lady (for romance) and that’s just what he found
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 85
Buntéacs
chosgóradh sé croidhe cloiche
Téacs caighdeánach
choscródh sé croí cloiche
Béarla
it would pierce a heart of stone
Téamaí
Baill choirp, Mothúcháin
Leathanach 87
Buntéacs
smúr an rabharta
Téacs caighdeánach
smúr an rabharta
Béarla
dull weather accompanying spring tide
Téamaí
Aimsir agus am, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 92
Buntéacs
bhí sé i n-a thuradh
Téacs caighdeánach
bhí sé ina thuradh
Béarla
the rain had ceased
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 94
Buntéacs
Agus gan fios a shiocrach ag aon duine
Téacs caighdeánach
Agus gan fios a shiocrach ag aon duine
Béarla
and nobody knew the reason
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 94
Buntéacs
an baile a thabhairt arais ‘un cineáil
Téacs caighdeánach
an baile a thabhairt ar ais chun cineáil
Béarla
to bring the town back to prosperity
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 97
Buntéacs
ní raibh gar’ a bheith leis a’ tseanduine
Téacs caighdeánach
ní raibh gar a bheith leis an seanduine
Béarla
there was no use in talking to the old fellow
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 98
Buntéacs
sin díoghadh is deireadh
Téacs caighdeánach
sin díogha is deireadh
Béarla
that is the worst possible thing, the lowest of the low
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 99
Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine
Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireas na daoine
Béarla
People thrive when they cooperate
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 100
Buntéacs
is mairg bíos ar bheagán carad
Téacs caighdeánach
is mairg a bhíonn ar bheagán carad
Béarla
it’s a pity of him who has few friends
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 101
Buntéacs
bhí na h-ioscadaí a’ lúbadh faoi
Téacs caighdeánach
bhí na hioscaidí ag lúbadh faoi
Béarla
he was bending at the knees
Téamaí
Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath
Leathanach 101
Buntéacs
leig sé a thaca le giall a’ toighe
Téacs caighdeánach
lig sé a thaca le giall an tí
Béarla
he leant against the gable wall
Téamaí
Teach agus baile, Baill choirp
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 103
Buntéacs
tháinig luisne i ngruaidh na nighne
Téacs caighdeánach
tháinig luisne i ngrua na hiníne
Béarla
the daughter started to blush
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Baill choirp, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 105
Buntéacs
díol truaighe é
Téacs caighdeánach
is díol trua é
Béarla
he deserves to be pitied
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 106
Buntéacs
an lá ar n-a n-óirthear
Téacs caighdeánach
an lá anóirthear
Béarla
the day after tomorrow
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 110
Buntéacs
ba den mhúnadh é
Téacs caighdeánach
ba den mhúineadh é
Béarla
it was the polite thing to do
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 113
Buntéacs
an áit a mbíonn náire bíonn grásta
Téacs caighdeánach
an áit a mbíonn náire bíonn grásta
Béarla
a sense of shame and grace go together
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 118
Buntéacs
an tseibhte dhéidheanach
Téacs caighdeánach
an tseift dhéanach
Béarla
the last resort
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 119
Buntéacs
faibhreann a’ dóchas go síorruidhe i gcroidhe an duine
Téacs caighdeánach
fabhraíonn an dóchas go síoraí i gcroí an duine
Béarla
hope springs eternal in the human heart
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 120
Buntéacs
ag cómhrac a’ dá ráithche
Téacs caighdeánach
ag comhrac an dá ráithe
Béarla
at the changing of the seasons
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 122
Buntéacs
tá fiamh aicí liom
Téacs caighdeánach
tá fiamh aici liom
Béarla
she has a grudge against me
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 122
Buntéacs
ní bhíonn dlígheadh ar a’ riachtanas
Téacs caighdeánach
ní bhíonn dlí ar an riachtanas
Béarla
necessity knows no law; there was no alternative
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 122
Buntéacs
ní thugann rud ar bith acht a sheal
Téacs caighdeánach
ní thugann rud ar bith ach a sheal
Béarla
nothing lasts forever
Téamaí
Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 124
Buntéacs
is minic gur soiléire na samhailtí atchídh duine nuair bíos a shúile druidhte
Téacs caighdeánach
is minic gur soiléire na samhlacha a chí duine nuair a bhíonn a shúile druidte
Béarla
a persons imaginings are often clearer when their eyes are closed
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 125
Buntéacs
...a bhí daithte ag a mháthair dó
Téacs caighdeánach
a bhí daite ag a mháthair dó
Béarla
that his mother had intended for him
Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 126
Buntéacs
rannaidh bocht a’ beagán
Téacs caighdeánach
roinneann bocht an beagán
Béarla
the poor are generous with the little they have
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 127
Buntéacs
tiocfa sé uaidh
Téacs caighdeánach
tiocfaidh sé uaidh
Béarla
he’ll get over it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 131
Buntéacs
ár ndálta uilig
Téacs caighdeánach
ár ndálta uile
Béarla
just like the rest of us
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 132
Buntéacs
...a chuir ’un sioparnaigh é
Téacs caighdeánach
...a chuir chun siobarnaí é
Béarla
that got him all mixed up, confused
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 135
Buntéacs
a’ faire na faille
Téacs caighdeánach
ag faire na faille
Béarla
waiting, watching for the opportune (unguarded) moment
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 137
Buntéacs
duine tráthach subháilceach a bhí ann
Téacs caighdeánach
duine tráthach suáilceach a bhí ann
Béarla
He was a witty, jovial man
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 140
Buntéacs
iarraidh bhacach
Téacs caighdeánach
iarraidh bhacach
Béarla
a lame attempt
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 142
Buntéacs
teachtaire na tubaiste
Téacs caighdeánach
teachtaire na tubaiste
Béarla
the bearer of ill-tidings
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 147
Buntéacs
go rachadh sé ‘un diúnais
Téacs caighdeánach
go rachadh sé chun diúnais
Béarla
he’d act up, refuse to heed or obey
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 149
Buntéacs
caidé na ciapógaí a cuireadh air
Téacs caighdeánach
cad é na ciapóga a cuireadh air
Béarla
whatever came over him, confused, bewildered him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 150
Buntéacs
ion-chúitighthe
Téacs caighdeánach
inchúitithe
Béarla
redeemable, amendable
Téamaí
Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 151
Buntéacs
tá deireadh dúil’ bainte aige de..
Téacs caighdeánach
tá deireadh dúile bainte aige de...
Béarla
has given up all hope of ...
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 152
Buntéacs
i bhfarradh is mar a bhí an saol
Téacs caighdeánach
i bhfarradh is mar a bhí an saol
Béarla
compared with how life was
Téamaí
Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 156
Buntéacs
le linn a mhéid’ agus a laghad
Téacs caighdeánach
le linn a mhéide agus a laghad
Béarla
as a child and as an adult, for one’s whole life
Téamaí
Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 164
Buntéacs
is olc a’ margadh bhriseas beirt
Téacs caighdeánach
is olc an margadh a bhriseann beirt
Béarla
it is a poor bargain which ruins both parties
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 166
Buntéacs
ní bhíonn sgéal fírinneach ar bith gan úghdar
Téacs caighdeánach
ní bhíonn scéal fírinneach ar bith gan údar
Béarla
a truthful story is well-founded, not without a source,
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 166
Buntéacs
cibé atá saor caitheadh sé cloch
Téacs caighdeánach
cibé atá saor caitheadh sé cloch
Béarla
let he who is without sin cast the first stone
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 167
Buntéacs
i n-éadan a chos a chuaigh sé
Téacs caighdeánach
in éadan a chos a chuaigh sé
Béarla
he went reluctantly
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 169
Buntéacs
brúghdán
Téacs caighdeánach
brúdán
Béarla
a crush of people
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair, Meafar
Leathanach 170
Buntéacs
gaoltaí i bhfad amach
Téacs caighdeánach
gaolta i bhfad amach
Béarla
distant relatives
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 170
Buntéacs
tá daoine ann ar mó ghoilleas a’ t-uaigneas ortha
Téacs caighdeánach
tá daoine ann ar mó a ghoilleas an t-uaigneas orthu
Béarla
some people are more afflicted by loneliness than others
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 174
Buntéacs
staoille bodaigh gan aoibh
Téacs caighdeánach
staoille bodaigh gan aoibh
Béarla
humourless, ugly lump of a fellow
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair, Nath
Leathanach 178/9
Buntéacs
ionracas os cionn margaidh
Téacs caighdeánach
ionracas os cionn margaidh
Béarla
honesty above bargaining
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 179
Buntéacs
“ mise ‘mo luigh leat is bean eile in do chroidhe leat” mar a dubhairt a’ file
Téacs caighdeánach
“mise i mo luí leat is bean eile i do chroí leat” mar a dúirt an file
Béarla
with me in your bed and another woman in your heart...
Leathanach 182
Buntéacs
a leigean le n-a olc féin
Téacs caighdeánach
a ligean lena olc féin
Béarla
to leave him to his own erroneous ways
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 187
Buntéacs
tá sí feiceálach
Téacs caighdeánach
tá sí feiceálach
Béarla
she is attractive
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 189
Buntéacs
nach minic ariamh a chuala mé an nathán, más feall pillfidh
Téacs caighdeánach
nach minic riamh a chuala mé an nathán, más feall fillfidh
Béarla
I’ve often heard it said, treachery rebounds on the traitor (what goes around comes around)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 193
Buntéacs
thug sí tómhas a láimhe féin dó
Téacs caighdeánach
thug sí tomhas a láimhe féin dó
Béarla
she gave him a dose of his own medicine
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 193
Buntéacs
ag iarraidh dlúthas a chur le rud/duine
Téacs caighdeánach
ag iarraidh dlús a chur le rud/duine
Béarla
to precipitate sth; to urge on sb.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 193
Buntéacs
ná fagh a shaothar
Téacs caighdeánach
ná faigh a shaothar
Béarla
don’t bother/trouble yourself
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 200
Buntéacs
ba bhuidhe bocht léithe
Téacs caighdeánach
ba bhuí bhocht léi
Béarla
she would be more than thankful
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 200
Buntéacs
a’ goilleadh air go linn bhuidhe na gcaolán
Téacs caighdeánach
ag goilleadh air go linn bhuí na gcaolán
Béarla
hurting him to the very core of his being
Téamaí
Baill choirp, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 201
Buntéacs
maide mullaigh
Téacs caighdeánach
maide mullaigh
Béarla
ridgepole, mainstay
Téamaí
Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 201
Buntéacs
geas a choilleadh
Téacs caighdeánach
geis a choilleadh
Béarla
to violate a taboo
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 202
Buntéacs
is mó an díol truaighe iad ná an díol cánta
Téacs caighdeánach
is mó an díol trua iad ná an díol cáinte
Béarla
they are more to be pitied than scorned
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 204
Buntéacs
cioth a fhliuch a’ saoghal
Téacs caighdeánach
cith a d’fhliuch an saol
Béarla
a universal trait, failing
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 206
Buntéacs
go dtaraidh coincleacha air
Téacs caighdeánach
go dtaga coincleacha air
Béarla
until it gets mouldy
Téamaí
Bia agus deoch, Éadaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 207
Buntéacs
ní thiocfa sé choidhche ’un cineáil
Téacs caighdeánach
ní thiocfaidh sé choíche chun cineáil
Béarla
it will never flourish, mature
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Talmhaíocht, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 207
Buntéacs
b’fhéidir gur réidh agat bheith a’ cainnt
Téacs caighdeánach
b’fhéidir gur réidh agat a bheith ag caint
Béarla
it’s all very well for you, easy for you to say
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 207
Buntéacs
tháinig lúthgháir as cuimse air
Téacs caighdeánach
tháinig lúcháir as cuimse air
Béarla
he was delighted
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 208
Buntéacs
dubh-urradh
Téacs caighdeánach
dú-urra
Béarla
great strength
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 212
Buntéacs
b’fhearr liom a bás féin ná seachrán céille a bheith uirthí
Téacs caighdeánach
b’fhearr liom a bás féin ná seachrán céille a bheith uirthi
Béarla
I would prefer her to die than to lose her mind
Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 212
Buntéacs
nach cleasach a’ peata an saoghal
Téacs caighdeánach
nach cleasach an peata an saol
Béarla
one never knows what surprises life has in store; it’s a funny old world
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 212
Buntéacs
aiseag a sláinte
Téacs caighdeánach
aiseag a sláinte
Béarla
restoration of her health
Téamaí
Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 213
Buntéacs
a chuir cor i n-a cinneamhaint
Téacs caighdeánach
a chuir cor ina cinnúint
Béarla
that changed the course of her life
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 218
Buntéacs
mheilfeadh sí na bábhdhúin a bhí timcheall a’ chroidhe aige
Téacs caighdeánach
mheilfeadh sí na bábhúin a bhí timpeall an chroí aige
Béarla
she would wear down the barriers surrounding his heart
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 223
Buntéacs
tháinig cnap i mbéal a goile
Téacs caighdeánach
tháinig cnap i mbéal a goile
Béarla
she felt a lump in the pit of her stomach
Téamaí
Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 227
Buntéacs
níorbh’ eagal díthe diúltadh bheith leis amach
Téacs caighdeánach
níorbh eagal di diúltiú a bheith leis amach
Béarla
There was no chance of her refusing to go out with him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 233
Buntéacs
dá mbeadh cead na coise agam
Téacs caighdeánach
dá mbeadh cead na coise agam
Béarla
if I were free to leave
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 235
Buntéacs
teasbhach breágh
Téacs caighdeánach
teaspach breá
Béarla
fine hot weather
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 236
Buntéacs
ba mhaith leis an aimsir mhaith a fhreastal
Téacs caighdeánach
ba mhaith leis an aimsir mhaith a fhreastal
Béarla
he would like to take advantage of the good weather
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 237
Buntéacs
gan achmhusán ar bith a thabhairt dó
Téacs caighdeánach
gan achasán ar bith a thabhairt dó
Béarla
not to give him cause for reproach
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 237
Buntéacs
a’ leigean na h-aimsire maithe amudha
Téacs caighdeánach
ag ligean na haimsire maithe amú
Béarla
not taking advantage of the good weather
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 238
Buntéacs
ní fhuil sé baoghal ar i n-a thráigh go fóill
Téacs caighdeánach
níl sé baol ar ina thrá go fóill
Béarla
it’s not even nearly time for the tide to go out
Téamaí
Farraige
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 239
Buntéacs
ar theann a dhíchill
Téacs caighdeánach
ar theann a dhíchill
Béarla
doing his very best
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 240
Buntéacs
‘tchíthear domh gurab é an mac gan seanadh é
Téacs caighdeánach
chítear domh gurb é an mac gan seanadh é
Béarla
He strikes me as a disloyal person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 241/2
Buntéacs
bhí réidhteach éigin ar a’ ghréasán
Téacs caighdeánach
bhí réiteach éigin ar an ghréasán
Béarla
there was a solution to the (complicated) problem
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 242
Buntéacs
‘tchíthear domh gur rud é atá i n-aghaidh dola
Téacs caighdeánach
chítear dom gur rud é atá in aghaidh dola
Béarla
it seems outlandish to me
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 243
Buntéacs
laglach
Téacs caighdeánach
loglach
Béarla
hollow place
Leathanach 244
Buntéacs
a’ t-aithleá thig le tús líonta
Téacs caighdeánach
an t-aithleá a thig le tús líonta
Béarla
the light breeze that comes with the turning tide
Téamaí
Aimsir agus am, Farraige
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 246
Buntéacs
a’ teacht crosach ar rud/duine
Téacs caighdeánach
ag teacht crosach ar rud/duine
Béarla
to be at variance with or to contradict sth./sb.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 247
Buntéacs
ag éileamh air
Téacs caighdeánach
ag éileamh air
Béarla
reprimanding, complaining to him
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 249
Buntéacs
chlis a’ seanduine as a néall
Téacs caighdeánach
chlis an seanduine as a néal
Béarla
the old fellow started out of his snooze
Leathanach 250
Buntéacs
bhí la na h-imirce a’ druidim leo
Téacs caighdeánach
bhí la na himirce ag druidim leo
Béarla
the day for emigration was getting closer
Téamaí
Taisteal agus imirce, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 251
Buntéacs
ag déanamh mórtais
Téacs caighdeánach
ag déanamh mórtais
Béarla
boasting
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 256
Buntéacs
tháinig cuil fhuar ar a’ mhaidín
Téacs caighdeánach
tháinig cuil fhuar ar an mhaidin
Béarla
the morning became cold and windy
Téamaí
Aimsir agus am
Leathanach 257
Buntéacs
teine a choigilt
Téacs caighdeánach
tine a choigilt
Béarla
to bank up a fire
Téamaí
Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 257/8
Buntéacs
nuair bhéas a’ teine sin caithte beidh teach bán annseo
Téacs caighdeánach
nuair a bheidh an tine sin caite beidh teach bán anseo
Béarla
when that fire expires there’ll be an abandoned house here
Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
