Leathanach 7
Buntéacs
eagla go raibh an droch-dheoir innti
Téacs caighdeánach
eagla go raibh an drochdheoir inti
Béarla
afraid that she came from a bad breed/a bad lot
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte
Leathanach 8
Buntéacs
go bhfuil a ngáir gach aon áit ar fud na dtrí bpobal
Téacs caighdeánach
go bhfuil a ngáir gach aon áit ar fud na dtrí phobal
Béarla
they are renowned throughout the district (the three parishes of Gweedore, The Rosses, Cloughaneely)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 8/9
Buntéacs
bíodh do chomhairle féin agat
Téacs caighdeánach
bíodh do chomhairle féin agat
Béarla
have it your own way
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 9
Buntéacs
súgán droma a dhéanamh díomsa
Téacs caighdeánach
súgán droma a dhéanamh díomsa
Béarla
to make a harness of me, to be henpecked
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 9
Buntéacs
bhí a croidhe agus a h-anam istuigh ann
Téacs caighdeánach
bhí a croí agus a hanam istigh ann
Béarla
she was completely devoted to him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 10
Buntéacs
sin mar thig a’ caochlódh ar an aimsir
Téacs caighdeánach
sin mar a thig an claochlú ar an aimsir
Béarla
that’s how the weather changes
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 12
Buntéacs
ní fhuil fios a chinneamhainte ag aonduine againn
Téacs caighdeánach
níl fios a chinniúna ag aon duine againn
Béarla
none of us know our destiny
Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 13
Buntéacs
dubhairt sí leis é gan fiacail a chur ann
Téacs caighdeánach
dúirt sí leis é gan fiacail a chur ann
Béarla
she told him in no uncertain terms, didn’t mince her words
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 20
Buntéacs
bhí an mianach ceart ann
Téacs caighdeánach
bhí an mianach ceart ann
Béarla
he was made of the right stuff, had mettle
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 21
Buntéacs
ó chuan Dhoire go cuan na gCeall
Téacs caighdeánach
ó chuan Dhoire go cuan na gCeall
Béarla
throughout the whole of Donegal
Leathanach 21
Buntéacs
a’ méid atá dh’fheasbhuidhe ar a’ bhád tá sé de bharraidheacht ag fear na stiúrthach
Téacs caighdeánach
an méid atá d’easpa ar an bhád tá sé de bharraíocht ag fear na stiúrach
Béarla
what the boat lacks the man at the helm makes up for
Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 23
Buntéacs
le saol na bhfear
Téacs caighdeánach
le saol na bhfear
Béarla
till the end of time
Téamaí
Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 27
Buntéacs
rinne mé cnústa dó
Téacs caighdeánach
rinne mé crústa de
Béarla
I flattened him
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 29
Buntéacs
fear beag anbhfann éidtreorach
Téacs caighdeánach
fear beag anbhann éidreorach
Béarla
small feeble man
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 31
Buntéacs
is maith duit féin nach bhfuil cuid bhuailte ionat
Téacs caighdeánach
is maith duit féin nach bhfuil cuid bhuailte ionat
Béarla
it’s as well for you that you’re not worth hitting
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 32
Buntéacs
ná bain mo mhíthapa asam
Téacs caighdeánach
ná bain mo mhíthapa asam
Béarla
don’t make me lose my temper
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 32
Buntéacs
abair leis go racha mise i n-a dheabhaidh lá ar bith...
Téacs caighdeánach
abair leis go rachaidh mise ina dheabhaidh lá ar bith...
Béarla
tell him I’ll take him on any day....
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 34
Buntéacs
maistín dímhúinte
Téacs caighdeánach
maistín dímhúinte
Béarla
ill-bred person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 35
Buntéacs
cainnt gháibhtheach
Téacs caighdeánach
caint gháifeach
Béarla
exaggerated talk (hot air)
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 36
Buntéacs
chan de do bhréagnughadh é
Téacs caighdeánach
chan do do bhréagnú é
Béarla
with all due respect, not to contradict you
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 38
Buntéacs
breith ar do chéill
Téacs caighdeánach
breith ar do chiall
Béarla
to get a grip of yourself, have a bit of sense
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 38
Buntéacs
beidh tú buartha nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat
Téacs caighdeánach
beidh tú buartha nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat
Béarla
you’ll be sorry when it will be too late
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 41
Buntéacs
ní thiocfadh leis locadh gan leithsgéal
Téacs caighdeánach
ní thiocfadh leis loiceadh gan leithscéal
Béarla
he couldn’t decline (the fight) without an excuse
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 41
Buntéacs
ná déan troid agus ná loic í más éigean duit
Téacs caighdeánach
ná déan troid agus ná loic í más éigean duit.
Béarla
never cause a fight and never shirk one if need be
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 42
Buntéacs
tallann feirge
Téacs caighdeánach
tallann feirge
Béarla
a fit of anger
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 42
Buntéacs
ag troid le fear nach bhfuil olc ná urchóid agam dó
Téacs caighdeánach
ag troid le fear nach bhfuil olc ná urchóid agam dó
Béarla
fighting with a man for whom I bear no ill-will
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 43
Buntéacs
an chuid is lugha de’n troid an chuid is fearr
Téacs caighdeánach
an chuid is lú den troid an chuid is fearr
Béarla
the least fighting done the better
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata
Leathanach 43
Buntéacs
báire na fola
Téacs caighdeánach
báire na fola
Béarla
the crucial test, the crunch
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Mothúcháin
Leathanach 44
Buntéacs
sgéal a thabhóchadh mí-chlú do mo bhaile dúthchais
Téacs caighdeánach
scéal a thabhódh míchlú do mo bhaile dúchais
Béarla
a story that would get the place I was born a bad reputation
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 46
Buntéacs
láthair na bruighne
Téacs caighdeánach
láthair na bruíne
Béarla
the place where the fight was to take place
Téamaí
Míleata
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 48
Buntéacs
an dá ua de ghaol
Téacs caighdeánach
an dá ó de ghaol
Béarla
second cousins
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 48
Buntéacs
mé féin a choinnigh le baisteadh é
Téacs caighdeánach
mé féin a choinnigh le baisteadh é
Béarla
I acted as his godparent
Téamaí
Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 49
Buntéacs
bhí Síghle iongantach dóirte do’n leanbh
Téacs caighdeánach
bhí Síle iontach doirte don leanbh
Béarla
S. was very devoted to the child
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 49
Buntéacs
ag giolamas leis an leanbh
Téacs caighdeánach
ag giolamas leis an leanbh
Béarla
fondling, caressing the child
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 51
Buntéacs
ní fhuil léas ag aonduine ar a shaoghal
Téacs caighdeánach
níl léas ag aon duine ar a shaol
Béarla
no one knows what the future brings
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 51
Buntéacs
shíothlaigh sí an bainne
Téacs caighdeánach
shíothlaigh sí an bainne
Béarla
she strained the milk
Téamaí
Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 53
Buntéacs
cionn is nach dtugaim córas dó
Téacs caighdeánach
cionn is nach dtugaim córas dó
Béarla
because I don’t encourage him, urge him on
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 56
Buntéacs
a’ gabháil ar bhéalaibh Dé
Téacs caighdeánach
ag gabháil ar bhéala Dé
Béarla
to defy God
Téamaí
Reiligiún agus creideamh
Leathanach 57
Buntéacs
a bheith i gcionn a’ tsleagháin
Téacs caighdeánach
a bheith i gceann an tsleáin
Béarla
cutting peat (working with a peat spade)
Téamaí
Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 57
Buntéacs
éadan an bhachta
Téacs caighdeánach
éadan an bhachta
Béarla
brow of the turf-bank
Téamaí
Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 58
Buntéacs
nuair a thiocfadh ann dó
Téacs caighdeánach
nuair a thiocfadh ann dó
Béarla
when he would come of age
Téamaí
Aimsir agus am, Aois, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 60
Buntéacs
urlár buailte
Téacs caighdeánach
urlár buailte
Béarla
threshing floor
Téamaí
Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 60/1
Buntéacs
cá bith mar a threabhfadh siad le chéile
Téacs caighdeánach
cibé mar a threabhfadh siad le chéile
Béarla
however they would get on
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 63
Buntéacs
ní fhuil sé tuartha leis a’ sgaramhaint
Téacs caighdeánach
níl sé tuartha leis an scaradh
Béarla
he is not accustomed / acclimatised to separation
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 65
Buntéacs
d’fhéadfaidhe a leath-bhreac a rádh le muinntir na Rosann
Téacs caighdeánach
d’fhéadfaí a leathbhreac a rá le muintir na Rosann
Béarla
the same could be said of the Rosses people
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 66
Buntéacs
na smaointe a bhí a’ faibhreadh i gcroidhe na ndaoine
Téacs caighdeánach
na smaointe a bhí ag fabhrú i gcroí na ndaoine
Béarla
the ideas that were forming in the hearts of the people
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Samhail
Leathanach 73
Buntéacs
ó loisg sé an choinneal loisgfeadh sé an t-órlach
Téacs caighdeánach
ó loisc sé an choinneal loisceadh sé an t-orlach
Béarla
since he started, let him finish
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 75
Buntéacs
an raibh tú ar a gcomhairle?
Téacs caighdeánach
an raibh tú ar a gcomhairle?
Béarla
were you under their influence ?
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 81
Buntéacs
bhí daoine a’ tnúth a choróna dó
Téacs caighdeánach
bhí daoine ag tnúth a choróna dó
Béarla
people were vying for his crown
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 84
Buntéacs
caidé atá tú a mhaoidheamh?
Téacs caighdeánach
cad é atá tú a mhaíomh?
Béarla
what do you mean?
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 85
Buntéacs
bídh cead cainnte ag fear chaillte na himeartha
Téacs caighdeánach
bíonn cead cainte ag fear caillte na himeartha
Béarla
the loser of a contest may talk as much as he pleases (whereas the winner has no need to say anything)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 92
Buntéacs
d’aimsigh Conall a ghunna air
Téacs caighdeánach
d’aimsigh Conall a ghunna air
Béarla
C. aimed his gun at him
Téamaí
Míleata, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 92
Buntéacs
nárbh’ é an ola ar a chroidhe é
Téacs caighdeánach
nárbh é an ola ar a chroí é
Béarla
wouldn’t he get great pleasure from it
Téamaí
Mothúcháin
Leathanach 93
Buntéacs
deireadh dúile a bhaint de rud
Téacs caighdeánach
deireadh dúile a bhaint de rud
Béarla
to despair of sth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 97
Buntéacs
thoisigh sé a lúthastar liom
Téacs caighdeánach
thosaigh sé a lústar liom
Béarla
he (the dog) started fawning with me
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 100
Buntéacs
i ndiaidh an lóchán a bhaint as an choirce
Téacs caighdeánach
i ndiaidh an lóchán a bhaint as an choirce
Béarla
after separating the chaff from the oats
Téamaí
Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 100
Buntéacs
gur buaine bladh ná saol
Téacs caighdeánach
gur buaine bladh ná saol
Béarla
that fame outlives death
Téamaí
Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 102
Buntéacs
nár dhoicheallach an mhaise dó é le strainséir
Téacs caighdeánach
nár dhoicheallach an mhaise dó é le strainséir
Béarla
such inhospitableness to show a stranger
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 104
Buntéacs
is iomaí lá ag an uaigh orainn
Téacs caighdeánach
is iomaí lá ag an uaigh orainn
Béarla
you’re a long time dead
Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 104
Buntéacs
leath a dhéanamh de féin agus leath de’n tsaoghal
Téacs caighdeánach
leath a dhéanamh de féin agus leath den tsaol
Béarla
to work all the hours God sends him / never take a break
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 108
Buntéacs
ní dhéanfadh siad croí de’n Dochartach Mór
Téacs caighdeánach
ní dhéanfadh siad croí den Dochartach Mhór
Béarla
they don't bear comparison with DM; they wouldn’t hold a candle to...
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 111
Buntéacs
i bhfaiteadh na súl
Téacs caighdeánach
i bhfaiteadh na súl
Béarla
in the twinkling of an eye
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 112
Buntéacs
ní raibh cuid na ranna ann
Téacs caighdeánach
ní raibh cuid na roinnte ann
Béarla
it wasn’t big enough to share
Téamaí
Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 112
Buntéacs
ar a’ tráigh fhoilimh
Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh
Béarla
destitute
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 114
Buntéacs
splanc chéille
Téacs caighdeánach
splanc chéille
Béarla
a bit of sense, a titter of wit
Téamaí
Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 114
Buntéacs
fear a raibh boc mearaidh air
Téacs caighdeánach
fear a raibh boc mearaidh air
Béarla
a man who was totally deranged
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 118
Buntéacs
clipríneach
Téacs caighdeánach
clipríneach
Béarla
limping person, cripple
Téamaí
Tréithe daonna, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 119
Buntéacs
don óg-mhnaoi a raibh sé dálta léithe
Téacs caighdeánach
don ógbhean a raibh sé dálta léi
Béarla
for the young woman to whom he was betr
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 121
Buntéacs
ní thig a’ beo i dtír ar a’ mharbh
Téacs caighdeánach
ní thig an beo i dtír ar an mharbh
Béarla
life must go on; one must continue with one’s own life after the death of a loved one
Leathanach 126
Buntéacs
ní thig olc i dtír, adeir siad, nach fearrde ’dhuine éigin
Téacs caighdeánach
ní thig olc i dtír, a deir siad, nach fearrde do dhuine éigin
Béarla
it’s an ill wind that blows nobody any good
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 126
Buntéacs
caoineadh cosgarthach
Téacs caighdeánach
caoineadh coscrach
Béarla
distressful crying, lamenting
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 128
Buntéacs
fead ghlaice
Téacs caighdeánach
fead ghlaice
Béarla
whistle made with two fingers in mouth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 130
Buntéacs
créatúr ar leag Dia lámh air
Téacs caighdeánach
créatúr ar leag Dia lámh air
Béarla
a person touched by God, a disabled person
Téamaí
Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 130
Buntéacs
gruag sceadach
Téacs caighdeánach
gruaig sceadach
Béarla
balding, scant hair
Téamaí
Tréithe daonna, Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 130
Buntéacs
uaill
Téacs caighdeánach
uaill
Béarla
light-headed, scatterbrained person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 130
Buntéacs
ag imeacht le gaoth
Téacs caighdeánach
ag imeacht le gaoth
Béarla
(of person) to wander aimlessly
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 131
Buntéacs
bhí sé fiúntach gan bheith sgabthach agus bhí sé críonna gan bheith ceachardha
Téacs caighdeánach
bhí sé fiúntach gan a bheith scaiptheach agus bhí sé críonna gan a bheith ceachartha
Béarla
he was generous but not prodigal, thrifty but not miserly
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 132
Buntéacs
fá choinne lá na coise tinne
Téacs caighdeánach
fá choinne lá na coise tinne
Béarla
for a rainy day
Téamaí
Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 139
Buntéacs
ar teaghrán
Téacs caighdeánach
ar teaghrán
Béarla
tethered to, on a lead
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 139
Buntéacs
easumhal
Téacs caighdeánach
easumhal
Béarla
disobedient, insubordinate
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 140
Buntéacs
nuair a thiocfadh ar an fheadhain teitheadh
Téacs caighdeánach
nuair a thiocfadh ar an fheadhain teitheadh
Béarla
when the troops would have to flee
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 145
Buntéacs
beart de réir do bhriathair
Téacs caighdeánach
beart de réir do bhriathair
Béarla
fulfilment of one’s word
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 156
Buntéacs
is iomdha uair a chuir mé faisnéis Shéimidh
Téacs caighdeánach
is iomaí uair a chuir mé faisnéis Shéimí
Béarla
many a time I enquired about Séimidh’s whereabouts
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 156
Buntéacs
an saighdiúir anaithnid
Téacs caighdeánach
an saighdiúir anaithnid
Béarla
the unknown soldier
Téamaí
Míleata
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 157
Buntéacs
ag comhrac Broadway agus Fifth Avenue
Téacs caighdeánach
ag comhrac Broadway agus Fifth Avenue
Béarla
at the junction of ......
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 158
Buntéacs
faoin chrann smola
Téacs caighdeánach
faoin chrann smola
Béarla
blighted, cursed; under corrupting or pernicious influence
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 162
Buntéacs
mar adeireadh na daoine a tháinig rómhainn, ní buan a’ nídh caithtear,
Téacs caighdeánach
mar a deireadh na daoine a tháinig romhainn, ní buan an ní a chaitear,
Béarla
as our forebears used to say, nothing lasts forever
Téamaí
Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 164
Buntéacs
bean de dhuine is de dhaoinibh
Téacs caighdeánach
bean de dhuine is de dhaoine
Béarla
a woman of fine stock
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 165
Buntéacs
Acht a’ lá ba dóigheamhla í ní dhéanfadh sí croidhe de’n nighin de thairbe gnaoi
Téacs caighdeánach
Ach an lá ba dhóighiúla í ní dhéanfadh sí croí den iníon de thairbe gnaoi
Béarla
however great her beauty it was nothing in comparison to her daughter’s
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 167
Buntéacs
breacshláinte
Téacs caighdeánach
breacshláinte
Béarla
fairly good health
Téamaí
Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 168
Buntéacs
chorn mé mo ruaim
Téacs caighdeánach
chorn mé mo ruaim
Béarla
I wound in my reel
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 168
Buntéacs
fáidheadóracht a dhéanamh ar an aimsir
Téacs caighdeánach
fáidheadóracht a dhéanamh ar an aimsir
Béarla
to predict the weather
Téamaí
Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 169
Buntéacs
nach goirid bíos a’ caochlódh a’ teacht
Téacs caighdeánach
nach gairid a bhíonn an claochlú ag teacht
Béarla
it doesn’t take long for the weather to change
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 174
Buntéacs
ní fiú do shaothar é
Téacs caighdeánach
ní fiú do shaothar é.
Béarla
don’t bother yourself, it’s not worth your while
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 179
Buntéacs
deilín
Téacs caighdeánach
deilín
Béarla
rigmarole, to repeat sth in a sing-song fashion
Téamaí
Oideachas, Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 180
Buntéacs
siabhrán
Téacs caighdeánach
siabhrán
Béarla
mental confusion, delusion
Téamaí
Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 180
Buntéacs
glagaire
Téacs caighdeánach
glagaire
Béarla
silly talker, empty headed person
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 182
Buntéacs
bhí sé amuigh uirthí nach raibh an chuid a ba truime de’n chéill aicí
Téacs caighdeánach
bhí sé amuigh uirthi nach raibh an chuid ba throime den chiall aici
Béarla
it was said of her that she didn’t have much sense
Téamaí
Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 182
Buntéacs
nuair a fionnadh a locht
Téacs caighdeánach
nuair a fionnadh a locht
Béarla
when her faults were discovered
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 183
Buntéacs
ó thaobh na dtaobhann
Téacs caighdeánach
ó thaobh na dtaobhanna
Béarla
from both sides (of the family)
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 184
Buntéacs
gan breith ar d’aithreachas agat
Téacs caighdeánach
gan breith ar d’aithreachas agat
Béarla
when it’s too late to regret
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 186
Buntéacs
... go sgiordann éan as gach ealt
Téacs caighdeánach
go sciurdann éan as gach ealta ...
Béarla
there’s always an odd man out, an exception to the rule
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 187
Buntéacs
fuasgladh na ceiste
Téacs caighdeánach
fuascailt na ceiste
Béarla
the answer to the question
Téamaí
Oideachas, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 187
Buntéacs
bhí siad mar d’aithneóchadh siad araon go raibh siad daithte dá chéile ó thús a’ tsaoghail
Téacs caighdeánach
bhí siad mar a d’aithneodh siad araon go raibh siad daite dá chéile ó thús an tsaoil
Béarla
it was as if they both recognised they were always destined to be with each other
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 191
Buntéacs
drabhlás a lig a mhaidí le sruth
Téacs caighdeánach
drabhlás a lig a mhaidí le sruth
Béarla
a drunk who neglected his responsibilities
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 191
Buntéacs
is cosamhail gur leannán é atá a’ ruaig ar a’ mhór-chuid de Shíol Éabha
Téacs caighdeánach
is cosúil gur leannán é atá ag ruaigeadh ar an mhór-chuid de Shíol Éabha
Béarla
...a reoccurring affliction of the majority of the human race
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 191
Buntéacs
d’imigh an sgéal ar fud na tíre mar d’imtheóchadh fallsgaoith i bhfraoch a’ tsléibhe i dtiormlach samhraidh
Téacs caighdeánach
d’imigh an scéal ar fud na tíre mar a d’imeodh falscaí i bhfraoch an tsléibhe i dtriomach samhraidh
Béarla
the news spread throughout the country like a mountain heather fire in a summer drought
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 195
Buntéacs
nach mé a rinne an eala mhagaidh díom féin
Téacs caighdeánach
nach mé a rinne an eala mhagaidh díom féin
Béarla
didn’t I make a laughing stock of myself
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 195
Buntéacs
Sin na fir agat. Aon chioth amháin a fhliuch an t-iomlán acu
Téacs caighdeánach
Sin na fir agat. Aon chith amháin a d’fhliuch an t-iomlán acu
Béarla
That’s men for you. They are all tarred with the same brush
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 196
Buntéacs
go raibh a chroidhe istuigh ionnam
Téacs caighdeánach
go raibh a chroí istigh ionam
Béarla
that he loved me
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 202
Buntéacs
i n-a ádhbhar aithiomráidh
Téacs caighdeánach
ina ábhar athiomrá
Béarla
the butt, object, cause of back-biting, slander
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 202
Buntéacs
b’fhearr liom fear fiúntach folamh ná cneámhaire ceachardha
Téacs caighdeánach
b’fhearr liom fear fiúntach folamh ná cneámhaire ceachartha
Béarla
I’d prefer a penniless generous man to a mean-fisted miser
Téamaí
Tréithe daonna
Leathanach 204
Buntéacs
a’ socradh dála
Téacs caighdeánach
ag socrú dála
Béarla
making marriage arrangements
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 206
Buntéacs
níl teann ar a chúl aige
Téacs caighdeánach
níl teann ar a chúl aige
Béarla
he has no backing
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 206
Buntéacs
ní dheachaidh aon cheann de shiopaí móra an Chlocháin Duibh ar a bhéalaibh
Téacs caighdeánach
ní dheachaigh aon cheann de shiopaí móra an Chlocháin Dhuibh ar a bhéala
Béarla
none of the big shops tried to outbid him
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 206
Buntéacs
dubhlaidheacht a’ gheimhridh
Téacs caighdeánach
dúlaíocht an gheimhridh
Béarla
the depths of winter
Téamaí
Aimsir agus am
Leathanach 207
Buntéacs
ubhall a’ sgeadamáin
Téacs caighdeánach
úll an sceadamáin
Béarla
Adam’s apple
Téamaí
Baill choirp
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 207
Buntéacs
bhí dreach agus déanamh toicí cheana féin air
Téacs caighdeánach
bhí dreach agus déanamh toicí cheana féin air
Béarla
he already had all the appearances of a wealthy man
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 208
Buntéacs
sin a’ rud a chuirfeas ar mo bhonnaí mé
Téacs caighdeánach
sin an rud a chuirfidh ar mo bhoinn mé
Béarla
that’s the thing that will set me up in life, give me a good start
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 209
Buntéacs
a’ cur ar a súile díthe
Téacs caighdeánach
ag cur ar a súile di
Béarla
impressing upon her
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Leathanach 209
Buntéacs
beireadh thall is i bhfos air
Téacs caighdeánach
rugadh thall is abhus air
Béarla
he was gripped on either side
Téamaí
Baill choirp
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 210
Buntéacs
siubhail thusa leat linne
Téacs caighdeánach
siúil thusa leat linne
Béarla
come on you with us
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 212
Buntéacs
bíodh crathán céille agat
Téacs caighdeánach
bíodh crothán céille agat
Béarla
have a bit of sense
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 212
Buntéacs
a’ cur bala ar do theach
Téacs caighdeánach
ag cur baile ar do theach
Béarla
repairing your house
Téamaí
Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 215
Buntéacs
ar an bhlár fholamh
Téacs caighdeánach
ar an bhlár fholamh
Béarla
destitute
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 216
Buntéacs
b’fhurasta casadh a bhaint as
Téacs caighdeánach
b’fhurasta casadh a bhaint as
Béarla
it was easy to teach him a lesson
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Leathanach 222
Buntéacs
thigeadh cearthaigh air
Téacs caighdeánach
thigeadh cearthaí air
Béarla
he would get the jitters
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 223
Buntéacs
gach éan mar a oiltear é
Téacs caighdeánach
gach éan mar a oiltear é
Béarla
everybody is formed by their upbringing
Téamaí
Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 226
Buntéacs
go bhfuil bun ar an aimsir
Téacs caighdeánach
go bhfuil bun ar an aimsir
Béarla
that the weather is improving
Téamaí
Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 227
Buntéacs
gach duine aca a’ maoidheamh as a dhream féin
Téacs caighdeánach
gach duine acu ag maíomh as a dhream féin
Béarla
everyone boasting about their own people
Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 229
Buntéacs
nach méanair duit do shaoghal
Téacs caighdeánach
nach méanair duit do shaol
Béarla
you have a great life
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 233
Buntéacs
ar na gaobhair
Téacs caighdeánach
ar na gaobhair
Béarla
close at hand
Téamaí
Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 233
Buntéacs
ní raibh a dhath le cian a thógáil de acht...
Téacs caighdeánach
ní raibh a dhath le cian a thógáil de ach..
Béarla
there was nothing to raise his spirits but...
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 237
Buntéacs
bhí siubhal maith ar an eallach bainne
Téacs caighdeánach
bhí siúl maith ar an eallach bainne
Béarla
milking cattle were selling well
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 238
Buntéacs
an cur céadhna. Gloine is pionnta an fear
Téacs caighdeánach
an cor céanna. Gloine is pionnta an fear
Béarla
the same round again. A whiskey and a pint per man
Téamaí
Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 239
Buntéacs
go dtaradh an lá a mbeadh sí ar a’ neamh-acara
Téacs caighdeánach
go dtige an lá a mbeadh sí ar an neamhacra
Béarla
till the day when she would be of independent means
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 240
Buntéacs
ar fheabhas Éireann
Téacs caighdeánach
ar fheabhas Éireann
Béarla
excellent; the very best
Téamaí
Mothúcháin
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 240
Buntéacs
b’ionann is gaduidheacht a ghabháil ar a bhéalaibh
Téacs caighdeánach
b’ionann is gadaíocht a ghabháil ar bhéala duine
Béarla
outbidding s.o. was regarded as theft
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 241
Buntéacs
thiocfadh an lá a mbeadh a cinneamhaint ar a cómhairle féin
Téacs caighdeánach
thiocfadh an lá a mbeadh a cinniúint ar a cómhairle féin
Béarla
the day would come when she would decide her own destiny
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aois, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 243
Buntéacs
mar adeireadh na sean-daoine is furas leithsgéal a fhagháil do fhear na feille
Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine, is furasta leithscéal a fháil d'fhear na feille
Béarla
it’s easy to find an excuse for the betrayer
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 244
Buntéacs
de’n imirt a’ coimheád
Téacs caighdeánach
den imirt an coimhéad
Béarla
one cannot be too careful; better safe than sorry
Téamaí
Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 255
Buntéacs
ní le duine féin a ghníthear aithiomradh
Téacs caighdeánach
ní le duine féin a ghnítear athiomrá
Béarla
you don’t slander s.o. to his face
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 255
Buntéacs
ná bí i n-a dhiaidh orm
Téacs caighdeánach
ná bí ina dhiaidh orm
Béarla
don’t be critical of me
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 258
Buntéacs
is furas a sgabadh agus is deacair a thabhairt arais (cliú an duine)
Téacs caighdeánach
is furasta a sgabadh agus is deacair a thabhairt ar ais (clú an duine)
Béarla
it is easy to squander and difficult to bring back ( a person’s reputation)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Mothúcháin
Leathanach 260
Buntéacs
deoch shearbh a ól
Téacs caighdeánach
deoch shearbh a ól
Béarla
to admit, accept the bitter truth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Leathanach 261
Buntéacs
beannóg a naprainn
Téacs caighdeánach
beannóg a naprúin
Béarla
the corner of her apron
Téamaí
Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch