Dlí

Saibhreas Mháire

Caisleáin Óir

Leathanach 7

Buntéacs
(níl) dlígheadh ar a’ riachtanas

Téacs caighdeánach
(níl) dlí ar an riachtanas

Béarla
necessity knows no law

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 8

Buntéacs
teilgthe chun báis

Téacs caighdeánach
teilgthe chun báis

Béarla
condemned to death

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 8

Buntéacs
gan i ndán dóbhtha acht a’ chroich

Téacs caighdeánach
gan i ndán dóibh ach an chroch

Béarla
destined to hang

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 8

Buntéacs
bhí cuid eile de na príosúnaigh ‘á bhféacháil

Téacs caighdeánach
bhí cuid eile de na príosúnaigh á bhféachaint

Béarla
some of the prisoners were being tried

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 9

Buntéacs
gur le mionnaí bréige a daoradh iad

Téacs caighdeánach
gur le mionnaí bréige a daoradh iad

Béarla
they were condemned on false oaths

Téamaí
Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
laigse bheag a fháil sa cháin dó

Téacs caighdeánach
laigse bheag a fháil sa cháin dó

Béarla
get him a reduction in the fine

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
a’ tabhairt dubhshlán breithimh agus goiste agus mionnaí bréige

Téacs caighdeánach
ag tabhairt dúshlán breithimh agus coiste agus mionnaí bréige

Béarla
challenging judge, jury and false oaths

Téamaí
Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 16

Buntéacs
reacht na Bainríoghna a chur i ngníomh

Téacs caighdeánach
reacht na Banríona a chur i ngníomh

Béarla
to enforce the queen’s rule

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 17

Buntéacs
teilgthe ‘un báis

Téacs caighdeánach
teilgthe chun báis

Béarla
condemned to death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

An Seanteach

Leathanach 26

Buntéacs
dá gcrostaidhe rud air

Téacs caighdeánach
dá gcrosfaí rud air

Béarla
if he’s forbidden to do s.th

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 29

Buntéacs
Is óg sa t-saoghal a fuair Sasain amach go dtiocfadh léithe ár mbuaidh a fhágháil le béal bán nuair a sháireochadh sé uirthí ár gcur faoi shlait le láimh láidir.

Téacs caighdeánach
Is óg sa tsaol a fuair Sasana amach go dtiocfadh léi ár mbua a fháil le béal bán nuair a sháródh sé uirthi dár gcur faoi shlat le lámh láidir.

Béarla
Long ago, England discovered she could conquer us with flattery when she failed to conquer us with force.

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 35

Buntéacs
a chur faoi shlait

Téacs caighdeánach
a chur faoi shlat

Béarla
to rule over, to bring under control

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 37

Buntéacs
fuaigheadh do’n ádhmad le spící iarainn é

Téacs caighdeánach
fuadh den adhmad le spící iarainn é

Béarla
he was be nailed to the cross with spikes

Téamaí
Dlí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 39

Buntéacs
ins an am sin bhí reacht i bhféidhm ag Sasain a dtugann siad Reacht Chill Choinnigh air

Téacs caighdeánach
san am sin bhí reacht i bhfeidhm ag Sasana a dtugann siad Reacht Chill Chainnigh air

Béarla
at that time England had a law called The Statutes Of Kilkenny

Téamaí
Aimsir agus am, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Le Clapsholus

Leathanach 41

Buntéacs
ghoidfeadh siad a’ chros ó’n asail

Téacs caighdeánach
ghoidfeadh siad an chros ón asal

Béarla
they would steal the cross of an ass’s back, the eye out of your head

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Dlí

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 42

Buntéacs
lucht ionaid na Sasana

Téacs caighdeánach
lucht ionaid Shasana

Béarla
English agents, representatives

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 44

Buntéacs
ar cáirde

Téacs caighdeánach
ar cairde

Béarla
on credit

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
rinneadh sgéala le Sasain air

Téacs caighdeánach
rinneadh scéala le Sasana air

Béarla
he was informed upon to England

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
lorg a choise a fhágáil sa tír seo

Téacs caighdeánach
lorg a choise a fhágáil sa tír seo

Béarla
to leave his mark on this country

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 54

Buntéacs
bhí siad aici mar ghealltaí

Téacs caighdeánach
bhí siad aici mar gheallta

Béarla
(England ) held them as security (in captivity)

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 56

Buntéacs
tú féin a theilg thú féin chun báis

Téacs caighdeánach
tú féin a theilg thú féin chun báis

Béarla
you have condemned yourself to death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 56

Buntéacs
Tháinig an coiste amach agus d’fhógair siad a mbreith

Téacs caighdeánach
Tháinig an coiste amach agus d’fhógair siad a mbreith

Béarla
The jury came out and announced its verdict

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 57

Buntéacs
chuaidh na bliadhanta a chaith sé sa phríosún ar sochar dó ar dhóigh

Téacs caighdeánach
chuaigh na blianta a chaith sé sa phríosún ar sochar dó ar dhóigh

Béarla
the years he spent in prison were to his benefit in a way

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Aimsir agus am, Dlí, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 57

Buntéacs
chuaidh aige imtheacht ortha sa deireadh

Téacs caighdeánach
chuaigh aige imeacht orthu sa deireadh

Béarla
he finally managed to escape from them

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 57

Buntéacs
teach aitheantais

Téacs caighdeánach
teach aitheantais

Béarla
a safe house (to avoid capture)

Téamaí
Teach agus baile, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 58

Buntéacs
go dtáinig tú slán as a gcrúba

Téacs caighdeánach
go dtáinig tú slán as a gcrúba

Béarla
that you escaped their clutches

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Cith is Dealán

Leathanach 66

Buntéacs
airgead na ngeárrthach

Téacs caighdeánach
airgead na ngearrthacha

Béarla
rates money

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 70

Buntéacs
bhí díbirce ar na saighdiúirí ag tiomsú agus ag cuartú

Téacs caighdeánach
bhí díbhirce ar na saighdiúirí ag tiomsú agus ag cuardach

Béarla
the soldiers were feverishly ransacking and searching

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 73

Buntéacs
cuil crochadóra

Téacs caighdeánach
cuil chrochadóra

Béarla
fierce, hostile appearance

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

Caisleáin Óir

Leathanach 75

Buntéacs
Ar a seachnú

Téacs caighdeánach
Ar a seachaint

Béarla
On the run

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Fód a’ Bháis

Leathanach 82

Buntéacs
go ndóighfear beo beathaidheach é

Téacs caighdeánach
go ndófar beo beathach é

Béarla
he will be burnt alive

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 92

Buntéacs
shaoileamar nach mbeadh cáipís ar bith ar fhear as braon beag a dhéanamh

Téacs caighdeánach
shíl muid nach mbeadh cáipéis ar bith ar fhear as braon beag a dhéanamh

Béarla
we thought that no one would be penalised for making poteen

Téamaí
Talmhaíocht, Bia agus deoch, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 92

Buntéacs
d’fhéadfaidhe dalla mullóg a chur ar na fir dhubha

Téacs caighdeánach
d’fhéadfaí dallamullóg a chur ar na fir dhubha

Béarla
the Police could be hoodwinked

Téamaí
Tréithe daonna, Dlí, Míleata

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 95

Buntéacs
ceathramha anama a iarraidh

Téacs caighdeánach
ceathrú anama a iarraidh

Béarla
to ask for quarter, exemption from death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí, Míleata, Reiligiún agus creideamh, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 96

Buntéacs
a gcuid talaimh is dlighidh is ranntálacha féin aca

Téacs caighdeánach
a gcuid talaimh is dlí is ranna féin acu

Béarla
they had their own land, law and method of apportionment

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 111

Buntéacs
... a rinne sgéala air

Téacs caighdeánach
... a rinne scéala air

Béarla
... who informed on him

Téamaí
Dlí, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 111

Buntéacs
aithiomrádh

Téacs caighdeánach
athiomrá

Béarla
slander

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí

Gnéithe teanga
Focal aonair

Feara Fáil

Leathanach 113

Buntéacs
bhí croich i n-áirde agus sealán crochta aistí

Téacs caighdeánach
bhí croch in airde agus sealán crochta aisti

Béarla
a gallows was in place and a hangman’s noose hanging from it

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 115

Buntéacs
ar a sheachnadh

Téacs caighdeánach
ar a sheachaint

Béarla
on the run

Téamaí
Dlí, Míleata, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 115

Buntéacs
cuireadh gléas teithte air

Téacs caighdeánach
cuireadh gléas teite air

Béarla
the opportunity to flee was provided

Téamaí
Dlí, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 116

Buntéacs
gur chuir mé mo shaoghal i ngeall ar a’ chluiche a bhí mé ‘ brath ‘ imirt

Téacs caighdeánach
gur chuir mé mo shaol i ngeall ar an chluiche a bhí mé ag brath a imirt

Béarla
I dedicated my life to what I intended to do

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 117

Buntéacs
an chuing a bhí eadar Éirinn agus Sasain a bhriseadh

Téacs caighdeánach
an chuing a bhí idir Éirinn agus Sasana a bhriseadh

Béarla
to break the bond between Ireland and England

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar

Feara Fáil

Leathanach 118

Buntéacs
thuig siad go maith gurbh’ é Sasain a ba bhun is lorg de iomlán a gcuid anáis

Téacs caighdeánach
thuig siad go maith gurbh é Sasana ba bhun is lorg d’iomlán a gcuid anáis

Béarla
they fully understood that England was the entire cause of their hardship

Téamaí
Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 120

Buntéacs
chuir sí reacht i bhféidhm

Téacs caighdeánach
chuir sí reacht i bhfeidhm

Béarla
she (England) enacted a law

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 122/3

Buntéacs
bhí siad tuartha le callán amaideach fá Home Rule

Téacs caighdeánach
bhí siad tuartha le callán amaideach fá Home Rule

Béarla
they’d had their fill of Home Rule nonsense

Téamaí
Dlí, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Seanteach

Leathanach 122

Buntéacs
ní bhíonn dlígheadh ar a’ riachtanas

Téacs caighdeánach
ní bhíonn dlí ar an riachtanas

Béarla
necessity knows no law; there was no alternative

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Feara Fáil

Leathanach 123

Buntéacs
níl ach rud amháin ar ceart saoirse a ghoirstin dó

Téacs caighdeánach
níl ach rud amháin ar ceart saoirse a ghairm de

Béarla
there is only one thing that can rightly be called freedom

Téamaí
Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 127

Buntéacs
bhainfidhe éiric as fada goirid an lá ...

Téacs caighdeánach
bhainfí éiric as fada gairid an lá ...

Béarla
He would pay for it, sooner or later

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 129

Buntéacs
ag déanamh sgéala ar do chómharsa bhéal dorais

Téacs caighdeánach
ag déanamh scéala ar do chomharsa bhéal dorais

Béarla
informing on your neighbours

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 133

Buntéacs
claon-bhreith

Téacs caighdeánach
claonbhreith

Béarla
a perverse judgement

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Focal aonair

Caisleáin Óir

Leathanach 137

Buntéacs
dlaoidheóg pheáipear

Téacs caighdeánach
dlaíóg pháipéir

Béarla
sheet of paper

Téamaí
Dlí, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 162

Buntéacs
sealán na croiche

Téacs caighdeánach
sealán na croiche

Béarla
hangman’s noose

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Rann na Feirste

Leathanach 172

Buntéacs
seirbhísigh na daoirse

Téacs caighdeánach
seirbhísigh na daoirse

Béarla
the servants of slavery, oppression

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 214

Buntéacs
bhí siad i n-a mbráighe mur’ beith thú

Téacs caighdeánach
bhí siad ina mbránna murab é thú

Béarla
they were prisoners but for you

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 255

Buntéacs
ní le duine féin a ghníthear aithiomradh

Téacs caighdeánach
ní le duine féin a ghnítear athiomrá

Béarla
you don’t slander s.o. to his face

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 267

Buntéacs
go dteilgfear chun báis é

Téacs caighdeánach
go dteilgfear chun báis é

Béarla
that he will be condemned to death

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 311

Buntéacs
teilgeadh chun bais mé

Téacs caighdeánach
teilgeadh chun bais mé

Béarla
I was condemned to death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 322

Buntéacs
bhí an breitheamh ag gearradh romham gach aon bhomaite

Téacs caighdeánach
bhí an breitheamh ag gearradh romham gach aon bhomaite

Béarla
the judge constantly interrupted me

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí

Gnéithe teanga
Nath

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 326

Buntéacs
fear gearrthach

Téacs caighdeánach
fear gearrthacha

Béarla
rates collector

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Dlí, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Na Leabhair

Na Leabhair