Leathanach 1
Buntéacs
glaisín caorach
Téacs caighdeánach
glas caorach
Béarla
undyed homespun fabric
Téamaí
Talmhaíocht, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí, Éadaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 2
Buntéacs
boladh an ghiubhais
Téacs caighdeánach
boladh na giúise
Béarla
the smell of bog deal/timber
Téamaí
Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 3
Buntéacs
sgealláin
Téacs caighdeánach
scealláin
Béarla
small potatoes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 6
Buntéacs
siorradh gaoithe isteach fríd an teach a chonnáladh na corra
Téacs caighdeánach
siorradh gaoithe isteach fríd an teach a chonálfadh na corra
Béarla
a freezing gust of wind through the house that would freeze fish
Téamaí
Teach agus baile, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí
Leathanach 6
Buntéacs
leabaidh luachradh
Téacs caighdeánach
leaba luachra
Béarla
bed of rushes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 7
Buntéacs
is beag a’ t-aithleá beag sgoithfeas den chraoibh é
Téacs caighdeánach
is beag an t-aithleá beag a scoithfidh den chraobh é
Béarla
a little light breeze would be enough to blow it from the branch
Téamaí
Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
smután maide
Téacs caighdeánach
smután maide
Béarla
a lump of wood
Téamaí
Talmhaíocht, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 9
Buntéacs
sugh cúl-fathaigh
Téacs caighdeánach
sú cál faiche
Béarla
nettle soup
Téamaí
Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 10
Buntéacs
giúmhas portaigh
Téacs caighdeánach
giúis phortaigh
Béarla
bog deal/pine
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 10
Buntéacs
coinnle feagh
Téacs caighdeánach
coinnle feaga
Béarla
candles made from rushes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 11
Buntéacs
a bheith ar buailteachas
Téacs caighdeánach
a bheith ar buailteachas
Béarla
summer grazing, transhumance
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 11
Buntéacs
gan oiread is bruideadh a fhágháil
Téacs caighdeánach
gan oiread is broideadh a fháil
Béarla
without as much as a bite (fishing)
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Farraige, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 12
Buntéacs
bláth gach géag ‘á dtig ag cur leis a’ fhréimh ó dtáinig
Téacs caighdeánach
bláth gach géag dá dtig ag cur leis an fhréamh óna dtáinig
Béarla
like father like son
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 12
Buntéacs
ceathramha de mhart
Téacs caighdeánach
ceathrú de mhart
Béarla
a side of beef
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 12
Buntéacs
sgiordann éan as gach ealt
Téacs caighdeánach
sciurdann éan as gach ealta
Béarla
there’s always an odd-man out, an exception to every rule
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 13
Buntéacs
nuair a bíos aiste mheasardha ar na bric
Téacs caighdeánach
nuair a bhíonn aiste mheasartha ar na bric
Béarla
when the trout are biting reasonably well
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 13
Buntéacs
a’ mhaol bhreac
Téacs caighdeánach
an maol breac
Béarla
the hornless, speckled cow
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 18
Buntéacs
nach bhfuil fhios agat nach dtig sagart a dheánamh ar iasgaireacht
Téacs caighdeánach
nach bhfuil a fhios agat nach dtig sagart a dhéanamh ar iascaireacht
Béarla
fishing would not provide the funds required to produce a priest
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 23
Buntéacs
dhreasaigh na Fianna an chonairt ann
Téacs caighdeánach
dhreasaigh na Fianna an chonairt ann
Béarla
the Fianna set the hounds on him
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 24
Buntéacs
comh lag le h-éan i mbarrach
Téacs caighdeánach
chomh lag le héan i mbarrach
Béarla
as weak as an ailing chick
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 25
Buntéacs
ar mhuin éich
Téacs caighdeánach
ar muin eich
Béarla
on horseback
Téamaí
Taisteal agus imirce, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Míleata, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
gealach na gconnlach
Téacs caighdeánach
gealach na gcoinleach
Béarla
harvest moon
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 30
Buntéacs
an chéad cheairtlín
Téacs caighdeánach
an chéad cheirtlín
Béarla
the first head of cabbage (On Halloween night)
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Béaloideas agus seanchas, Bia agus deoch, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
eagla ár mbáis orainn roimh an aicid dhuibh
Téacs caighdeánach
eagla ár mbáis orainn roimh an aicíd dhubh
Béarla
terrified of the potato blight
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 31
Buntéacs
bó na bpáistí
Téacs caighdeánach
bó na bpáistí
Béarla
cow kept for milk and broth made from blood for nourishment of children
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 32
Buntéacs
cearc ar gor
Téacs caighdeánach
cearc ar gor
Béarla
a brooding hen
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 32
Buntéacs
leagadh éilín fúithe
Téacs caighdeánach
leagadh éillín fúithi
Béarla
a clutch of eggs was laid under her
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 32
Buntéacs
ál cíocrach
Téacs caighdeánach
ál cíocrach
Béarla
a ravenous brood
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 33
Buntéacs
comh buidhe le cos lach’
Téacs caighdeánach
chomh buí le cos lachan
Béarla
of sallow, sickly, complexion (also tanned)
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 35
Buntéacs
an mhuc dhubh
Téacs caighdeánach
an mhuc dhubh
Béarla
the train
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 36
Buntéacs
tig achan rud le n’iomrádh ach a’ madadh-ruadh ‘s a’ marbhánach
Téacs caighdeánach
tig gach aon rud lena iomrá ach an madadh rua is an marbhán
Béarla
speak of the devil and he will appear
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 36
Buntéacs
tuighe mhuirínighe
Téacs caighdeánach
tuí mhuiríní
Béarla
marram-grass thatch
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 37
Buntéacs
coróin spíne
Téacs caighdeánach
coróin spíne
Béarla
crown of thorns
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 37
Buntéacs
ar chrann na croiche
Téacs caighdeánach
ar chrann na croiche
Béarla
on the crucifix
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 40
Buntéacs
brágha mar chluimh na h-eala
Téacs caighdeánach
bráid mar chlúmh na heala
Béarla
a neck like a swan
Téamaí
Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Baill choirp
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 41
Buntéacs
solus a’ ghiúmhais
Téacs caighdeánach
solas na giúise
Béarla
the light of a pinewood fire
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 43
Buntéacs
ar chúlaibh
Téacs caighdeánach
ar cúla
Béarla
to be riding pillion/behind the rider
Téamaí
Taisteal agus imirce, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Leathanach 47
Buntéacs
ar bhallán stéille ’n mhadaidh
Téacs caighdeánach
ar bhallán stéille an mhadaidh
Béarla
to be struggling with poverty
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 52
Buntéacs
mar bhéadh dhá leomhan chraosach’ ann
Téacs caighdeánach
mar a bheadh dhá leon craosach ann
Béarla
like two ravenous lions
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí, Míleata, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 52
Buntéacs
mar bheadh sgeamhlach cat i nduibheagán na h-oidhche
Téacs caighdeánach
mar a bheadh sceamhaíl chait i nduibheagán na hoíche
Béarla
like a cat squealing in the dead of night
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 57
Buntéacs
ag athchaghnadh
Téacs caighdeánach
ag athchogaint
Béarla
chewing the cud
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 59
Buntéacs
fallsgaoith
Téacs caighdeánach
falscaí
Béarla
mountain gorse fire / heather fire
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 62
Buntéacs
a’ ceannsughadh bromaigh
Téacs caighdeánach
ag ceansú bromaigh
Béarla
taming, breaking in a colt
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 67
Buntéacs
éan i n-a dorn, de roghain ar dhá éan sa choillidh
Téacs caighdeánach
éan ina dorn, de rogha ar dhá éan sa choill
Béarla
a bird in the hand is worth two in the bush
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 70
Buntéacs
comh tiugh le míoltógaí sa mhíodún
Téacs caighdeánach
comh tiubh le míoltóga sa mhíodún
Béarla
as dense as midges in the meadow
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 70
Buntéacs
cuibhreann fiaraighe
Téacs caighdeánach
cuibhreann fiaraigh
Béarla
an uncultivated grassland patch
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 70
Buntéacs
tlámán olna
Téacs caighdeánach
slámán olla
Béarla
a tuft or handful of wool
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Éadaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
mar adeireadh na sean-daoine is trom cearc i bhfad
Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine is trom cearc i bhfad
Béarla
as the old folk would say, no matter how light the burden it becomes heavy if it has to be carried far
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 75
Buntéacs
chomh lag le héan i mbarrach
Téacs caighdeánach
chomh lag le héan i mbarrach
Béarla
as weak as an ailing chick
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 86
Buntéacs
ní raibh aiste ar bith a b’fhiú ar na balláin
Téacs caighdeánach
ní raibh aiste ar bith ab fhiú ar na balláin
Béarla
the bream weren’t biting much
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Farraige, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 89
Buntéacs
thoisigh na samharcáin a ghobadh aníos
Téacs caighdeánach
thosaigh na sabhaircíní a ghobadh aníos
Béarla
the primroses began to spring up
Téamaí
Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 90
Buntéacs
D’fheannfadh an Márta an riabhach
Téacs caighdeánach
D’fheannfadh an Márta an riabhach
Béarla
March would skin (it being so cold) the brindled cow
Leathanach 91
Buntéacs
bhí bó ionlao le díol aige
Téacs caighdeánach
bhí bó ionlao le díol aige
Béarla
he had a cow in-calf to sell
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Leathanach 93
Buntéacs
go dtuga mé a chuid don ghamhain
Téacs caighdeánach
go dtuga mé a chuid don ghamhain
Béarla
so that I may feed the calf
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 94
Buntéacs
gas-searbhán
Téacs caighdeánach
caisearbhán
Béarla
a sour person (also dandelion)
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 95
Buntéacs
ní fhuil aiste ar bith ortha
Téacs caighdeánach
níl aiste ar bith orthu
Béarla
they (fish) are not biting
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 97
Buntéacs
thoisigh sé a lúthastar liom
Téacs caighdeánach
thosaigh sé a lústar liom
Béarla
he (the dog) started fawning with me
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 98
Buntéacs
ní bheidh gléas oibre ar bith ar ár gcuid marcach sa chumglach ina bhfuil siad
Téacs caighdeánach
ní bheidh gléas oibre ar bith ar ár gcuid marcach sa chúnglach ina bhfuil siad
Béarla
our cavalry will not be able to function in such a narraow space
Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Míleata, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 99
Buntéacs
comh dearg le caor chaorthainn
Téacs caighdeánach
chomh dearg le caor chaorthainn
Béarla
as red as a rowan berry
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 101
Buntéacs
ceiliúr na cuaiche
Téacs caighdeánach
ceiliúr na cuaiche
Béarla
the cuckoo’s song
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 102
Buntéacs
thríd dhroighean is dreas
Téacs caighdeánach
trí dhroighean is dris
Béarla
through blackthorn and bramble
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 103
Buntéacs
ar steallaigh cos i n-áirde
Téacs caighdeánach
ar stealladh cos in airde
Béarla
at full gallop
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Míleata, Stair
Leathanach 103
Buntéacs
conairt na Féinne
Téacs caighdeánach
conairt na Féinne
Béarla
the hounds of the Fianna
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 107
Buntéacs
gach géag dá raibh a’ teacht ag iarraidh bheith ion-churtha leis a’ fhréimh ó dtáinig
Téacs caighdeánach
gach géag dá raibh ag teacht ag iarraidh a bheith inchurtha leis an fhréamh ónar tháinig
Béarla
every one of the offspring trying to be equal to their elders
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 107
Buntéacs
‘na sgifleogaí marbha dóighte
Téacs caighdeánach
ina scifleoga marbha dóite
Béarla
(leaves) like burnt rags
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 109
Buntéacs
i gcionn a gcuid slatach
Téacs caighdeánach
i gceann a gcuid slat
Béarla
fishing (literally, working/using rods)
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 112
Buntéacs
a gruag comh geal le canach a’ tsléibhe
Téacs caighdeánach
a gruaig chomh geal le canach an tsléibhe
Béarla
her hair as white as mountain bog cotton
Téamaí
Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Baill choirp
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 112
Buntéacs
teinidh bhreágh ghiúbhais
Téacs caighdeánach
tine bhreá ghiúise
Béarla
a hearty pine fire
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 112
Buntéacs
dá mbrisfí coill air
Téacs caighdeánach
dá mbrisfí coill air
Béarla
no matter how much punishment he would have to take
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 113
Buntéacs
mar a deireadh na sean-daoine, is trom cearc i bhfad
Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine, is trom cearc i bhfad
Béarla
as the old people used to say, even a light load gets heavy if carried far
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 116
Buntéacs
sgaoith fhaoileann
Téacs caighdeánach
scaoth faoileán
Béarla
flock of gulls
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 120
Buntéacs
bhí ádh éisc orainn
Téacs caighdeánach
bhí ádh éisc orainn
Béarla
the fishing was good (we got lucky)
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Farraige
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 123
Buntéacs
nach é an duine an fágálach bocht aindéiseach i measc na n-ainmhidhthe
Téacs caighdeánach
nach é an duine an fágálach bocht ainniseach i measc na n-ainmhithe
Béarla
isn’t mankind the helpless awkward creature among all living things
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí
Leathanach 123
Buntéacs
ar shéala bheith apuighthe
Téacs caighdeánach
ar shéala a bheith aibithe
Béarla
almost ripe, mature
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 130
Buntéacs
Tá cuma ar an éan go bhfuil sé sa ghlóir
Téacs caighdeánach
Tá cuma ar an éan go bhfuil sé sa ghlóir
Béarla
The bird looks as if he’s in exaltation
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 139
Buntéacs
comh mór le colpaigh
Téacs caighdeánach
chomh mór le colpach
Béarla
as big as a yearling heifer or bullock
Téamaí
Tréithe daonna, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 139
Buntéacs
ar teaghrán
Téacs caighdeánach
ar teaghrán
Béarla
tethered to, on a lead
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 144/5
Buntéacs
Tig gach aon rud le n-a iomrádh acht a’ madadh ruadh is a’ marbhánach,
Téacs caighdeánach
Tig gach aon rud lena iomrá ach an madadh rua is an marbhánach
Béarla
speak of the devil and he will appear
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 145
Buntéacs
caileannógach ar na ballaí
Téacs caighdeánach
caileannógach ar na ballaí
Béarla
green scum on the walls
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 145
Buntéacs
sgiordaidh éan as gach ealt
Téacs caighdeánach
sciurdann éan as gach ealta
Béarla
there is always an odd man out, (there is always an exception)
Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí
Leathanach 154
Buntéacs
do-cheannsuighthe
Téacs caighdeánach
docheansaithe
Béarla
untameable, unmanageable
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 156
Buntéacs
is minic a bhí cú mall sona
Téacs caighdeánach
is minic a bhí cú mall sona
Béarla
'a lagging hound was often lucky', better late than never
Téamaí
Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 159
Buntéacs
thug madadh mór áladh orainn
Téacs caighdeánach
thug madadh mór áladh orainn
Béarla
a big dog lunged at us
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 161
Buntéacs
buidéal a raibh scóig fhada agus corc canaigh air
Téacs caighdeánach
buidéal a raibh scóig fhada agus corc canaigh air
Béarla
a long necked bottle with cork made from mountain bog cotton
Téamaí
Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 164
Buntéacs
bhí sí i bhfastódh ann mar bheadh báirneach ar charraig
Téacs caighdeánach
bhí sí i bhfostú ann mar a bheadh bairneach ar charraig
Béarla
she was stuck to him like a limpet to a rock
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Farraige, Mothúcháin
Leathanach 166
Buntéacs
a bheith faoi chrann smola
Téacs caighdeánach
a bheith faoi chrann smola
Béarla
to be cursed
Leathanach 185
Buntéacs
ní raibh rath ná bláth air
Téacs caighdeánach
ní raibh rath ná bláth air
Béarla
it neither flourished nor prospered
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 187
Buntéacs
cómh mall-triallach le seilide
Téacs caighdeánach
chomh malltriallach le seilide
Béarla
as slow as a snail
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 189
Buntéacs
smután maide
Téacs caighdeánach
smután maide
Béarla
a chunk of wood
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 191
Buntéacs
d’imigh an sgéal ar fud na tíre mar d’imtheóchadh fallsgaoith i bhfraoch a’ tsléibhe i dtiormlach samhraidh
Téacs caighdeánach
d’imigh an scéal ar fud na tíre mar a d’imeodh falscaí i bhfraoch an tsléibhe i dtriomach samhraidh
Béarla
the news spread throughout the country like a mountain heather fire in a summer drought
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 192
Buntéacs
ag ath-chognamh
Téacs caighdeánach
ag athchogaint
Béarla
chewing the cud
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 194
Buntéacs
cómh díreach le feadh
Téacs caighdeánach
chomh díreach le feá
Béarla
as straight as a rush
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 196/7
Buntéacs
roithleach gan snámh
Téacs caighdeánach
roilleach gan snámh
Béarla
odd person out
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí
Leathanach 220
Buntéacs
gach éan mar oiltear é
Téacs caighdeánach
gach éan mar a oiltear é
Béarla
everyone is formed by his upbringing
Téamaí
Tréithe daonna, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 223
Buntéacs
seiche curaigh
Téacs caighdeánach
seithe churaigh
Béarla
hide of currach
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 236
Buntéacs
Thosaigh an coileán a lústar leis a’ ghasúr,
Téacs caighdeánach
Thosaigh an coileán a lústar leis an ghasúr
Béarla
The pup began fawning with the boy
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 237
Buntéacs
bhí siubhal maith ar an eallach bainne
Téacs caighdeánach
bhí siúl maith ar an eallach bainne
Béarla
milking cattle were selling well
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 245
Buntéacs
a’ cneadaigh mar bheadh ainmhidhe gonta ann
Téacs caighdeánach
ag cneadaigh mar a bheadh ainmhí gonta ann
Béarla
groaning like a wounded animal
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 278
Buntéacs
eachraidhe slime sleamhaine
Téacs caighdeánach
eacha slime sleamhna
Béarla
sleek and slender steeds
Téamaí
Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 282
Buntéacs
an laogh biadhta
Téacs caighdeánach
an lao biata
Béarla
the fatted calf
Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 319
Buntéacs
laogh biadhta
Téacs caighdeánach
lao biata
Béarla
fatted calf
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair