Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Saibhreas Mháire

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
reágh an rud a’ tsíothcháin i ndiaidh na bruighne

Téacs caighdeánach
is breá an rud an tsíocháin i ndiaidh na bruíne

Béarla
peace after the battle is a fine thing

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
a' broslughadh na ndaoine chun ceannairce

Téacs caighdeánach
ag brostú na ndaoine chun ceannairce

Béarla
urging the people to mutiny

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
‘sé an bród a rinne a aimhleas agus aimhleas na tíre

Téacs caighdeánach
is é an bród a rinne a aimhleas agus aimhleas na tíre

Béarla
pride was his downfall and that of the country

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 5

Buntéacs
gabháil i ndeabhaidh lainne

Téacs caighdeánach
gabháil i ndeabhaidh lainne

Béarla
to cross swords

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 5

Buntéacs
na ribhínigh

Téacs caighdeánach
na ribhínigh

Béarla
the revenue police

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 8

Buntéacs
gan i ndán dóbhtha acht a’ chroich

Téacs caighdeánach
gan i ndán dóibh ach an chroch

Béarla
destined to hang

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 8

Buntéacs
bhí cuid eile de na príosúnaigh ‘á bhféacháil

Téacs caighdeánach
bhí cuid eile de na príosúnaigh á bhféachaint

Béarla
some of the prisoners were being tried

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 9

Buntéacs
gur le mionnaí bréige a daoradh iad

Téacs caighdeánach
gur le mionnaí bréige a daoradh iad

Béarla
they were condemned on false oaths

Téamaí
Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
bhí rud eile aca thug cúiteamh iomlán dóbhtha in gach áineamh dá raibh ortha, mar bhí bratach

Téacs caighdeánach
bhí rud eile acu a thug cúiteamh iomlán dóibh i ngach ainimh dá raibh orthu, mar a bhí bratach

Béarla
they had sometime else that fully compensated for every blemish that they had, namely a banner

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
... Iolar na Róimhe nuair a bhí sealán smaicht curtha ar an Eoraip aca

Téacs caighdeánach
... Iolar na Róimhe nuair a bhí sealán smachta curtha ar an Eoraip acu

Béarla
... when the Roman Eagle had taken complete control of Europe

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
níor dhada an t-iomlán acu le taobh bhratach Rinn na bhFaoileann

Téacs caighdeánach
níor dhada an t-iomlán acu le taobh bhratach Rinn na bhFaoileann

Béarla
the lot of them were no comparison to R.na bhF.’s banner

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

An Bhratach

Leathanach 10

Buntéacs
a’ tabhairt dubhshlán breithimh agus goiste agus mionnaí bréige

Téacs caighdeánach
ag tabhairt dúshlán breithimh agus coiste agus mionnaí bréige

Béarla
challenging judge, jury and false oaths

Téamaí
Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 13

Buntéacs
a’ gabháil i n-arraicis a námhad

Téacs caighdeánach
ag gabháil in araicis a namhad

Béarla
on his way to meet the enemy

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 13

Buntéacs
tá an baile faoi chrann smola

Téacs caighdeánach
tá an baile faoi chrann smola

Béarla
the town(land) is blighted, cursed

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Fallaing Shíoda

Leathanach 14

Buntéacs
an foirgneamh cadránta sin

Téacs caighdeánach
an foirgneamh cadránta sin

Béarla
that hard unwelcoming building

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 16

Buntéacs
dá mbeadh Éireannach ‘á rósadh go bhfuighfidhe Éireannach eile a thionntóchadh an bior

Téacs caighdeánach
dá mbeadh Éireannach á róstadh go bhfaighfí Éireannach eile a thiontódh an bior

Béarla
if an Irishman were being roasted you would find another Irishman who would turn the spit

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 16

Buntéacs
snáth-na-báinríoghaine

Téacs caighdeánach
snáth na banríona

Béarla
the queen’s thread yarn supplied by British Government under one of the relief schemes during the Famine

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Éadaí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 16

Buntéacs
níor íoc siad cíos ná gearradh

Téacs caighdeánach
níor íoc siad cíos ná gearradh

Béarla
they paid neither rent nor rates

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 16

Buntéacs
reacht na Bainríoghna a chur i ngníomh

Téacs caighdeánach
reacht na Banríona a chur i ngníomh

Béarla
to enforce the queen’s rule

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 18

Buntéacs
ag fáscadh an chroidhe agus an amama as Clanna Gaedheal

Téacs caighdeánach
ag fáscadh an chroí agus an anama as Clanna Gael

Béarla
squeezing the heart and soul out of the Irish

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór

Téacs caighdeánach
ní thug cabhlach na Spáinne iarraidh forlámhas Éireann a ghabháil gan ór

Béarla
The Spanish Navy didn’t attempt to assume control of Ireland without gold

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Farraige, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 22

Buntéacs
rosc catha Thír-Chonaill

Téacs caighdeánach
rosc catha Thír Chonaill

Béarla
the battle cry of Donegal

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Ceol agus filíocht, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 22

Buntéacs
na Ribhínigh

Téacs caighdeánach
na Ribínigh

Béarla
Revenue men

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Bia agus deoch, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 22

Buntéacs
go rabh Éire i mbraighdeanas

Téacs caighdeánach
go raibh Éire i mbraighdeanas

Béarla
that Ireland was in bondage

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar

Leathanach 23

Buntéacs
cuireadh a mhuinntir as seilbh le linn Chogadh na Talmhan

Téacs caighdeánach
cuireadh a mhuintir as seilbh le linn Chogadh na Talún

Béarla
his people were dispossessed during the Land War

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Samhail, Nath

Feara Fáil

Leathanach 24

Buntéacs
nuair ba gheall le tír Éire

Téacs caighdeánach
nuair ba gheall le tír Éire

Béarla
When Ireland was a fine country

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 24

Buntéacs
ar an ádhbhar nach raibh muintir na h-Éireann ag imirt a gcleasa dh’aontaoibh

Téacs caighdeánach
ar an ábhar nach raibh muintir na hÉireann ag imirt a gcleas d’aon taobh

Béarla
because the Irish were not in unison, pulling together

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 24

Buntéacs
bhí Tomás Dáibhéis achrannach agam

Téacs caighdeánach
bhí Tomás Dáibhéis achrannach agam

Béarla
I found T.D (his writings) difficult, intricate

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Le plé, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 26

Buntéacs
is iomdha meath a tháinig orainn sa tír seo ó bhí saol órdha na naomh is na n-éigeas ann

Téacs caighdeánach
is iomaí meath a tháinig orainn sa tír seo ó bhí saol órga na naomh is na n-éigeas ann

Béarla
many a decline has happened to us in this country since the golden age of saints and scholars

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am, Gaois - comhairle - eolas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh, Stair

Gnéithe teanga
Sofhriotal

Leathanach 28

Buntéacs
Bhí cuid Iolar na Róimhe ar an árdan seo lá den tsaol

Téacs caighdeánach
bhí cuid Iolar na Róimhe ar an ardán seo lá den tsaol

Béarla
the Roman Eagles were on this hill once

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Aimsir agus am, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 28

Buntéacs
a chuir sealán smaicht ar an Eoraip

Téacs caighdeánach
a chuir sealán smachta ar an Eoraip

Béarla
who encircled Europe under their rule

Téamaí
Stair, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar

Feara Fáil

Leathanach 29

Buntéacs
Is óg sa t-saoghal a fuair Sasain amach go dtiocfadh léithe ár mbuaidh a fhágháil le béal bán nuair a sháireochadh sé uirthí ár gcur faoi shlait le láimh láidir.

Téacs caighdeánach
Is óg sa tsaol a fuair Sasana amach go dtiocfadh léi ár mbua a fháil le béal bán nuair a sháródh sé uirthi dár gcur faoi shlat le lámh láidir.

Béarla
Long ago, England discovered she could conquer us with flattery when she failed to conquer us with force.

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 29

Buntéacs
bhí an dá thréibh amuigh ar a chéile san am

Téacs caighdeánach
bhí an dá threibh amuigh ar a chéile san am

Béarla
the two tribes were at odds with each other at the time

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 29

Buntéacs
Tír gan anam tír gan teangaidh

Téacs caighdeánach
Tír gan anam tír gan teanga

Béarla
a country without a soul is a country without a language

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 29

Buntéacs
seóiníní

Téacs caighdeánach
seóiníní

Béarla
flunkeys, toadies, uncle Toms

Téamaí
Tréithe daonna, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Focal aonair

Feara Fáil

Leathanach 30

Buntéacs
ba ghoirid go bhfaca siad go dtabharfadh na Gaedhil lán a gcraicinn dóbhtha

Téacs caighdeánach
ba ghairid go bhfaca siad go dtabharfadh na Gaeil lán a gcraicinn dóibh

Béarla
they soon found out the Irish would be a handful for them

Téamaí
Tréithe daonna, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 30

Buntéacs
cheannuigh sí na huaisle le céimidheacht impireachta

Téacs caighdeánach
cheannaigh sí (Sasana) na huaisle le céimíocht impireachta

Béarla
she (England) bought the aristocracy with Imperial status

Téamaí
Stair, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 30

Buntéacs
chuir sí) filleadh beag is plaid ar an chuid eile aca

Téacs caighdeánach
chuir sí (Sasana) filleadh beag is pluid ar an chuid eile acu

Béarla
she (England) dressed the rest in kilts and blankets (Scottish attire)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Éadaí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 30

Buntéacs
acht nach ndearna sí a leath-bhreac eile le hÉirinn?

Téacs caighdeánach
ach nach ndearna sí a leathbhreac eile le hÉirinn?

Béarla
but didn’t she do something similar with Ireland ?

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
taobh amuigh de na daingeanaibh Gallta

Téacs caighdeánach
taobh amuigh de na daingin ghallda

Béarla
outside of the foreign (English) strongholds

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 32

Buntéacs
gairm-chogaidh

Téacs caighdeánach
gairm chogaidh

Béarla
call to war

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 34

Buntéacs
“Is mairg” ar seisean “gur ab ar a chéile a tharraing siad a gcuid lann.”

Téacs caighdeánach
“Is mairg” ar seisean “gur ar a chéile a tharraing siad a gcuid lann.”

Béarla
“A pity,” said he. “that they turned their blades on each other.”

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 35

Buntéacs
seal a’ coinneáil comhraic le Sasain agus seal i mbruighin eadarainn féin

Téacs caighdeánach
seal ag coinneáil comhraic le Sasana agus seal i mbruíon eadrainn féin

Béarla
a while fighting the English and a while fighting among ourselves

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 35

Buntéacs
a chur faoi shlait

Téacs caighdeánach
a chur faoi shlat

Béarla
to rule over, to bring under control

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 35

Buntéacs
chuaidh an dá shluaigh un spáirne le chéile

Téacs caighdeánach
chuaigh an dá shlua chun spairne le chéile

Béarla
the two forces joined battle

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 36

Buntéacs
bhí an nimh san fheoil aca díthe

Téacs caighdeánach
bhí an nimh san fheoil acu di

Béarla
they hated her (England) with a passion

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 38

Buntéacs
Bhí na clanna dh’aoinleith agus é tuigthe aca ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile.

Téacs caighdeánach
Bhí na clanna d’aon leith agus é tuigthe acu ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile

Béarla
The clans were united all over the country and understood that strength lay in unity.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Feara Fáil

Leathanach 38

Buntéacs
gurab é easaontas na nGaedheal a d’fhág buaidh na bruighne ag na Gaill

Téacs caighdeánach
gurb é easaontas na nGael a d’fhág bua na bruíne ag na Gaill

Béarla
that it was disunity among the Irish that gave England victory in battle

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 39

Buntéacs
faoi chrann smola

Téacs caighdeánach
faoi chrann smola

Béarla
blighted, cursed

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 39

Buntéacs
tharraing a ghníomharthaí léan agus léirsgrios ar a’ tír

Téacs caighdeánach
tharraing a ghníomharthaí léan agus léirscrios ar an tír

Béarla
his actions brought anguish and utter devastation to the country

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 39

Buntéacs
ins an am sin bhí reacht i bhféidhm ag Sasain a dtugann siad Reacht Chill Choinnigh air

Téacs caighdeánach
san am sin bhí reacht i bhfeidhm ag Sasana a dtugann siad Reacht Chill Chainnigh air

Béarla
at that time England had a law called The Statutes Of Kilkenny

Téamaí
Aimsir agus am, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 40

Buntéacs
Leabhar na Reacht

Téacs caighdeánach
Leabhar na Reachtanna

Béarla
The Statute Book

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 41

Buntéacs
nuair ba gheall le tír Éire

Téacs caighdeánach
nuair ba gheall le tír Éire

Béarla
when Ireland was worthy of being called a country

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 41

Buntéacs
gan aon fhocal Teagasc Críosta i n-a phluic acht oiread is tá sé ag Albanach

Téacs caighdeánach
gan aon fhocal teagasc Críostaí ina phluc ach oiread is atá sé ag Albanach

Béarla
doesn’t know as much as a word of The Catechism any more than a Protestant would

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Reiligiún agus creideamh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 42

Buntéacs
lucht ionaid na Sasana

Téacs caighdeánach
lucht ionaid Shasana

Béarla
English agents, representatives

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 42

Buntéacs
go bhfuil an cogadh socair

Téacs caighdeánach
go bhfuil an cogadh socair

Béarla
that the war is over, settled

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 43

Buntéacs
níor nídh leis ainm ar bith ach Ó Néill

Téacs caighdeánach
níor ní leis ainm ar bith ach Ó Néill

Béarla
he was disdainful of any other name but Ó Néill

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 43

Buntéacs
mar ba dual sinnsear dó

Téacs caighdeánach
mar ba dhual sinsear dó

Béarla
as was expected of him by ancestry

Téamaí
Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 43

Buntéacs
thréig sé a dhúthchas an lá a chuaidh sé ins na píleirí

Téacs caighdeánach
thréig sé a dhúchas an lá a chuaigh sé sna píleirí

Béarla
he forsook his birthright, his home and country, the day he joined the police

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Samhail

Feara Fáil

Leathanach 44

Buntéacs
b’fhearr a ghabháil ‘un blandair leo ‘ ná ghabháil ‘un spáirne leo

Téacs caighdeánach
b’fhearr a ghabháil chun bladair leo ná ghabháil chun spairne leo

Béarla
better to bring them round with flattery than with force

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 44

Buntéacs
go dtabharfadh sé feall ar shon feille

Téacs caighdeánach
go dtabharfadh sé feall ar son fill

Béarla
he would repay one treachery with another

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 48

Buntéacs
dá gcaitheadh an gasúr seo i bhfad fá’n Tulaigh-Óig

Téacs caighdeánach
dá gcaitheadh an gasúr seo i bhfad fán Tulach Óg

Béarla
if this boy spent much time in Tulach Óg (seat of Ó Néill)

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
briseadh chabhlach na Spáinne

Téacs caighdeánach
briseadh chabhlach na Spáinne

Béarla
the wreck of the Spanish Armada

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Seoltóireacht agus bádóireacht, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
rinneadh sgéala le Sasain air

Téacs caighdeánach
rinneadh scéala le Sasana air

Béarla
he was informed upon to England

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
nach rabh faoi nó thairis acht éiric ’áthara a bhaint amach

Téacs caighdeánach
nach raibh faoi ná thairis ach éiric a athar a bhaint amach

Béarla
that he was obsessed with avenging his father

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 50

Buntéacs
lorg a choise a fhágáil sa tír seo

Téacs caighdeánach
lorg a choise a fhágáil sa tír seo

Béarla
to leave his mark on this country

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 51

Buntéacs
ar ceathramhain

Téacs caighdeánach
ar ceathrúin

Béarla
quartered, billeted

Téamaí
Teach agus baile, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 51

Buntéacs
tá feara Uladh uilig a dhaon-leith agam

Téacs caighdeánach
tá fir Uladh uilig d’aonleith agam

Béarla
I have all the Ulstermen acting as one

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 51

Buntéacs
contabhairt phriosála

Téacs caighdeánach
contúirt phreasála

Béarla
a danger of conscription (into British armed forces)

Téamaí
Míleata, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 52

Buntéacs
tá ceann feadhna anois agaibh nach féidir ghabháil taobh na gaoithe air

Téacs caighdeánach
tá ceann feadhna anois agaibh nach féidir gabháil taobh na gaoithe air

Béarla
You have a leader now who can’t be outsmarted, out-manoeuvred .

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Caisleáin Óir

Leathanach 53

Buntéacs
Acht ní dheánfadh Parnell croidhe de’n fhear atá againn anois

Téacs caighdeánach
Ach ní dhéanfadh Parnell croí don fhear atá againn anois

Béarla
Parnell wouldn’t hold a candle to the man we have now

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 54

Buntéacs
tá an t-Armada dá ghléas

Téacs caighdeánach
tá an Armada á ghléasadh

Béarla
the Armada is being prepared

Téamaí
Taisteal agus imirce, Farraige, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Seoltóireacht agus bádóireacht, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 54

Buntéacs
bhí siad aici mar ghealltaí

Téacs caighdeánach
bhí siad aici mar gheallta

Béarla
(England ) held them as security (in captivity)

Téamaí
Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 54

Buntéacs
tá na cneadhacha comh trom sin orainn agus gur dheacair a gcneasughadh

Téacs caighdeánach
tá na cneácha chomh trom sin orainn agus gur dheacair a gcneású

Béarla
our wounds are so deep they'd be hard to heal

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Fód a’ Bháis

Leathanach 56

Buntéacs
fad is a ligfear réim le spíodóirí

Téacs caighdeánach
fad is a ligfear réim le spíodóirí

Béarla
as long as spies have their way (have the run of the place)

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56?

Buntéacs
ní fhuair aon tír ariamh a saoirse mar dhéirce

Téacs caighdeánach
ní bhfuair aon tír riamh a saoirse mar dhéirc

Béarla
no country ever gained its freedom through charity

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 57

Buntéacs
teach aitheantais

Téacs caighdeánach
teach aitheantais

Béarla
a safe house (to avoid capture)

Téamaí
Teach agus baile, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 59

Buntéacs
ní rabh ins an t-sean-Aodh ach súgán gan chasadh

Téacs caighdeánach
ní raibh sa tsean-Aodh ach súgán gan chasadh

Béarla
old Hugh was a feeble irresolute person

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 59

Buntéacs
is ann a goireadh “ An Dálach” dó

Téacs caighdeánach
is ann a goireadh “An Dálach” dó

Béarla
it’s where he was he was proclaimed “ The O’Donnell”

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 62

Buntéacs
Aodh dána dolba teintridhe Ó Domhnaill a rabh fuath an donais aige féin agus ag n-a shinnsir roimhe ar “a dtáinig den phór anall”

Téacs caighdeánach
Aodh dána dalba tintrí Ó Dónaill a raibh fuath an donais aige féin agus ag a shinsir roimhe ar “a dtáinig den phór anall”

Béarla
Bold headstrong fiery Aodh O’ Dónaill who like his forebears before him vehemently hated the offspring of the English

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 62

Buntéacs
chuir lucht stiúrtha an Chonraidh a gcomhairleacha i gcionn a chéile

Téacs caighdeánach
chuir lucht stiúrtha an Chonartha a gcomhairlí i gceann a chéile

Béarla
the League’s directors put their heads together, consulted in unison

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 62

Buntéacs
a ngearán a dhéanamh le cuid Gael an Oileáin Úir

Téacs caighdeánach
a ngearán a dhéanamh le cuid Gael an Oileáin Úir

Béarla
to make their complaint to Irish Americans

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 63

Buntéacs
ní thearn stad mara nó mórchónaí nó go raibh thall i Nua-Eabhrach

Téacs caighdeánach
ní dhearna sé stad mara ná mórchónaí nó go raibh sé thall i Nua-Eabhrac

Béarla
he didn’t delay until he was in New York

Téamaí
Taisteal agus imirce, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 64

Buntéacs
a teilgeadh ‘un báis

Téacs caighdeánach
a teilgeadh chun báis

Béarla
who was condemned to death

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Cith is Dealán

Leathanach 66

Buntéacs
airgead na ngeárrthach

Téacs caighdeánach
airgead na ngearrthacha

Béarla
rates money

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

An Bhratach

Leathanach 67

Buntéacs
beart de réir a mbriathar

Téacs caighdeánach
beart de réir a mbriathra

Béarla
actions to fit their words

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 68

Buntéacs
Beití na Muice

Téacs caighdeánach
Beití na Muice

Béarla
Betty the swine, (Elizabeth 1)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 72

Buntéacs
chuaigh siad i leith na Sasana air

Téacs caighdeánach
chuaigh siad i leith Shasana air

Béarla
they sided with the English against him

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 72

Buntéacs
cabhlach de luingis cogaidh

Téacs caighdeánach
cabhlach de loingeas cogaidh

Béarla
fleet of warships

Téamaí
Taisteal agus imirce, Farraige, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Seoltóireacht agus bádóireacht, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Caisleáin Óir

Leathanach 73

Buntéacs
cuil crochadóra

Téacs caighdeánach
cuil chrochadóra

Béarla
fierce, hostile appearance

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Baill choirp, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath, Samhail

Leathanach 73

Buntéacs
reacht gan chéill

Téacs caighdeánach
reacht gan chiall

Béarla
senseless law

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 73

Buntéacs
tháinig misneach chuig na Franncaigh mar thig corr-uair ó Neamh chuig duine.

Téacs caighdeánach
tháinig misneach chuig na Francaigh mar a thagann corruair ó Neamh chuig duine

Béarla
the French got heaven-sent courage that sometimes comes to a person

Téamaí
Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

An Bhratach

Leathanach 74

Buntéacs
san áit a ba tréine teangmháil

Téacs caighdeánach
san áit ba thréine teagmháil

Béarla
in the thick of the battle

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 74

Buntéacs
char dhadaí caisleán ná pálás rí lena taobh

Téacs caighdeánach
char dhada caisleán ná pálás rí lena taobh

Béarla
there was little difference between a kings castle or palace compared to her (an long)

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Teach agus baile, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 74

Buntéacs
a’ gábháil ar sochar do’n tír

Téacs caighdeánach
ag gabháil ar sochar don tír

Béarla
benefitting the country

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Caisleáin Óir

Leathanach 75

Buntéacs
Ar a seachnú

Téacs caighdeánach
Ar a seachaint

Béarla
On the run

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 76

Buntéacs
go rabh saoirse ar aghaidh boise againn

Téacs caighdeánach
… go raibh saoirse ar aghaidh boise againn

Béarla
… that freedom was at hand

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 77

Buntéacs
Agus c’ár córtha áit a dtiocfadh taoisigh Gaedheal le chéile ‘ná toigh Eoghain Ruaidh Uí Néill ?

Téacs caighdeánach
Agus cér córtha áit a dtiocfadh taoisigh Gael le chéile ná tigh Eoghain Rua Uí Néill ?

Béarla
What more worthy a place for Irish chieftains to come together than the house of E.R Ó N.

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 77

Buntéacs
níor shéan Eoghan ordlach dá ghaol

Téacs caighdeánach
níor shéan Eoghan ordach dá ghaol

Béarla
Eoghan was just like his people

Téamaí
Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 80

Buntéacs
gur bh’é ár n-easaontas féin a d’fhág smacht orainn

Téacs caighdeánach
… gurbh é ár n-easaontas féin a d’fhág smacht orainn

Béarla
… that it was our own disunity that left us subjugated

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 81

Buntéacs
go bhfaca siad Éire faoi na sgéith arís

Téacs caighdeánach
go bhfaca siad Éire faoina sciath arís

Béarla
they took Ireland under their protection once more (took up arms in defence of Ireland)

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 81

Buntéacs
deir siad gurab olc buaidh na bruighne

Téacs caighdeánach
deir siad gurb olc bua na bruíne

Béarla
they say there are no real victors in a fight (but it is better to be victor than vanquished)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Úna Bhán

Leathanach 81

Buntéacs
bhí daoine a’ tnúth a choróna dó

Téacs caighdeánach
bhí daoine ag tnúth a choróna dó

Béarla
people were vying for his crown

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 82

Buntéacs
loisgeadh caithreacha agus creachadh ríoghachtaí

Téacs caighdeánach
loisceadh cathracha agus ar creachadh ríochtaí

Béarla
cities were razed and kingdoms plundered

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 83

Buntéacs
sgaifte do fhearaibh coimhthigheacha

Téacs caighdeánach
scata d’fhir choimhthíocha

Béarla
a crowd of unknown men, strangers

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 84

Buntéacs
ní rabh olc nó urchóid den Fhrainnc ag na Gaedhil a bhí i n-arm na Spáinne

Téacs caighdeánach
ní raibh olc ná urchóid don Fhrainnc ag na Gaeil a bhí in arm na Spáinne

Béarla
the Irish who were in the Spanish army bore no ill-will to France

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 86

Buntéacs
sliocht na ngaduidhthe

Téacs caighdeánach
sliocht na ngadaithe

Béarla
the descendants of the thieves (English Planters)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Aimsir agus am, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 87

Buntéacs
buaidh a fhághail ar an daor-smacht

Téacs caighdeánach
bua a fháil ar an daorsmacht

Béarla
to overcome the oppression

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 87

Buntéacs
ba mhian leo Éire go h-uile is go h-iomlán a fhuasghladh as lámha na Sasana

Téacs caighdeánach
ba mhian leo Éire go huile is go hiomlán a fhuascailt as lámha Shasana

Béarla
they longed to completely release Ireland from the hands of the English

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 87

Buntéacs
tionóladh comhdháil i gCill Choinnigh

Téacs caighdeánach
tionóladh comhdháil i gCill Chainnigh

Béarla
a conference was convened in Kilkenny

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 88

Buntéacs
a ndílse do Rí na Sasana a fhuagradh

Téacs caighdeánach
a ndílse do Rí Shasana a fhógairt

Béarla
to proclaim their loyalty to the English King

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 88

Buntéacs
tugadh meas dílleachta ar Cúigeadh Uladh

Téacs caighdeánach
tugadh meas dílleachta ar Chúige Uladh

Béarla
Ulster was treated like an orphan

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 89

Buntéacs
gur sgrois agus creach i dtír an t-éirighe amach

Téacs caighdeánach
gur scrios agus creach i dtír an t-éirí amach

Béarla
that the rising was utterly ruinous and destructive

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Míleata, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 90

Buntéacs
i riocht a ghabháil sna lámha le chéile agus iad ag diospóireacht fá Pharnell

Téacs caighdeánach
i riocht a ghabháil sna lámha le chéile agus iad ag diospóireacht fá Pharnell

Béarla
at the point of getting stuck into each other while debating Parnell

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 95

Buntéacs
ba mhó an trua an tír dá ligtí ceann sreinge le bithiúnaigh

Téacs caighdeánach
ba mhó an trua an tír dá ligtí ceann sreinge le bithiúnaigh

Béarla
it would be a greater pity to leave the control of the country in the hands of rogues

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 96

Buntéacs
a gcuid talaimh is dlighidh is ranntálacha féin aca

Téacs caighdeánach
a gcuid talaimh is dlí is ranna féin acu

Béarla
they had their own land, law and method of apportionment

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 96

Buntéacs
nuair a ba gheall le tír í

Téacs caighdeánach
nuair ba gheall le tír í

Béarla
when she (Ireland) was a great country

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Stair, Aimsir agus am, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 98

Buntéacs
udhas bealthuighthe [?]

Téacs caighdeánach
Giúdach bealaithe

Béarla
a greasy Jew

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 98

Buntéacs
Údas bealthuighthe

Téacs caighdeánach
Iúdas bealaithe

Béarla
a greasy Judas

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 102

Buntéacs
“Sairséal” an focal foluighthe a bhí aca

Téacs caighdeánach
“Sairséal” an focal folaithe a bhí acu

Béarla
“Sairséal” was their password

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Rann na Feirste

Leathanach 102

Buntéacs
lucht na bheistí bán

Téacs caighdeánach
lucht na veistí bána

Béarla
civil servants, saviours of the Irish language, et al

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Meafar

Feara Fáil

Leathanach 104

Buntéacs
Na Géacha Fiadhaine

Téacs caighdeánach
Na Géanna Fiáine

Béarla
The Wild Geese

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar

Feara Fáil

Leathanach 105

Buntéacs
Na Dlighte Pianamla

Téacs caighdeánach
Na Dlíthe Pianúla

Béarla
The Penal Laws

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Mhuir Go Sliabh

Leathanach 105

Buntéacs
beiric ríbhíneach,

Téacs caighdeánach
beairic ribhíneach

Béarla
customs and excise barracks

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 107

Buntéacs
nach raibh na Gearmánaigh leath chomh holc lena ngáir

Téacs caighdeánach
… nach raibh na Gearmánaigh leath chomh holc lena ngáir

Béarla
… that the Germans weren’t half as bad as they were made out to be

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Gaois - comhairle - eolas, Míleata, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 107

Buntéacs
rud a chlaoidh a n-éifeacht agus chuir deireadh le n-a réim

Téacs caighdeánach
rud a chloígh a n-éifeacht agus a chuir deireadh lena réim

Béarla
which weakened their effectiveness and finished off their rule

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 108

Buntéacs
go deachaidh achan fhear aca fá bhrí a mhionna

Téacs caighdeánach
go ndeachaigh gach aon fhear acu faoi bhrí a mhionna

Béarla
till every one of the men solemnly swore

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 109

Buntéacs
ar bhrághaidh na mara

Téacs caighdeánach
ar bhráid na mara

Béarla
on the surface of the sea

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Samhail

Feara Fáil

Leathanach 111

Buntéacs
... a rinne sgéala air

Téacs caighdeánach
... a rinne scéala air

Béarla
... who informed on him

Téamaí
Dlí, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 113

Buntéacs
na fir dhubha

Téacs caighdeánach
na fir dhubha

Béarla
the police

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 114

Buntéacs
bhí sé i ndáil ‘s i ndúthchas ag Emmet Óg

Téacs caighdeánach
bhí sé i ndáil is i ndúchas ag Emmet Óg

Béarla
it was in Young Emmet’s nature and upbringing

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach - muintir - pobal, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Rann na Feirste

Leathanach 114

Buntéacs
i ndiaidh a’ droch-shaoghail

Téacs caighdeánach
i ndiaidh an drochshaoil

Béarla
after the Famine

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 114

Buntéacs
b’éigean a bpriosáil

Téacs caighdeánach
b’éigean a bpreasáil

Béarla
they had to be press-ganged (conscripted)

Téamaí
Míleata, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 116

Buntéacs
gur chuir mé mo shaoghal i ngeall ar a’ chluiche a bhí mé ‘ brath ‘ imirt

Téacs caighdeánach
gur chuir mé mo shaol i ngeall ar an chluiche a bhí mé ag brath a imirt

Béarla
I dedicated my life to what I intended to do

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 116

Buntéacs
tá sí fá fhad láimhe dúinn

Téacs caighdeánach
tá sí fá fhad láimhe dínn

Béarla
it’s within our grasp

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Stair

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Feara Fáil

Leathanach 117

Buntéacs
an chuing a bhí eadar Éirinn agus Sasain a bhriseadh

Téacs caighdeánach
an chuing a bhí idir Éirinn agus Sasana a bhriseadh

Béarla
to break the bond between Ireland and England

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 117

Buntéacs
trioblóid na Sasana, sin áiméar na hÉireann

Téacs caighdeánach
trioblóid Shasana, sin áiméar na hÉireann

Béarla
England’s difficulty is Ireland’s opportunity

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 118

Buntéacs
thuig siad go maith gurbh’ é Sasain a ba bhun is lorg de iomlán a gcuid anáis

Téacs caighdeánach
thuig siad go maith gurbh é Sasana ba bhun is lorg d’iomlán a gcuid anáis

Béarla
they fully understood that England was the entire cause of their hardship

Téamaí
Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Feara Fáil

Leathanach 118

Buntéacs
i lár an anáis tháinig a’ tamhach-táisc sa Fhrainc

Téacs caighdeánach
i lár an anáis tháinig an tamhach taisc sa Fhrainc

Béarla
in the midst of the destitution, the commotion began in France

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 118

Buntéacs
bhí an lasóg sa bharrach ar fud na h-Eoraipe

Téacs caighdeánach
bhí an lasóg sa bharrach ar fud na hEorpa

Béarla
the spark had been lit throughout Europe

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath, Samhail

Leathanach 118

Buntéacs
ar son na Fódla

Téacs caighdeánach
ar son na Fódla

Béarla
for Ireland’s sake

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 119

Buntéacs
níorbh’ iongantas go deachaidh an fhuil a ghoil i n-a gcuisleanna

Téacs caighdeánach
níorbh iontas go ndeachaigh an fhuil a ghail ina gcuislí

Béarla
no wonder their blood began to boil

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Baill choirp, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Meafar

Feara Fáil

Leathanach 120

Buntéacs
chuir sí reacht i bhféidhm

Téacs caighdeánach
chuir sí reacht i bhfeidhm

Béarla
she (England) enacted a law

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 120

Buntéacs
deireadh gach bruighne síothcháin

Téacs caighdeánach
deireadh gach bruíne síocháin

Béarla
every conflict ends in peace

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 122/3

Buntéacs
bhí siad tuartha le callán amaideach fá Home Rule

Téacs caighdeánach
bhí siad tuartha le callán amaideach fá Home Rule

Béarla
they’d had their fill of Home Rule nonsense

Téamaí
Dlí, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 123

Buntéacs
níl ach rud amháin ar ceart saoirse a ghoirstin dó

Téacs caighdeánach
níl ach rud amháin ar ceart saoirse a ghairm de

Béarla
there is only one thing that can rightly be called freedom

Téamaí
Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 123

Buntéacs
na h-amadáin bhochta! D’fhág siad uaigheannaí ár laochraidhe againn agus fad is bhéas na h-uaigheanna seo i n-Éirinn ní bheidh suaimhneas gan saoirse innti.

Téacs caighdeánach
Na hamadáin bhochta! D’fhág siad uaigheanna ár laochra againn agus fad is a bheas na huaigheanna seo in Éirinn ní bheidh suaimhneas gan saoirse inti.

Béarla
“The fools the fools they have left us our Fenian dead and while Ireland holds these graves Ireland unfree shall never be at peace.”

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 124

Buntéacs
#VALUE!

Téacs caighdeánach
nuair a bhí Home Rule ar aghaidh boise againn

Béarla
when H.R. was in the palm of our hands

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Feara Fáil

Leathanach 125

Buntéacs
gurbh é an claidheamh an acara b’éifeachtaighe

Téacs caighdeánach
gurbh é an claíomh an t-acra ab éifeachtaí

Béarla
that the sword was the best tool

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Feara Fáil

Leathanach 125

Buntéacs
seoiníní

Téacs caighdeánach
seoiníní

Béarla
collaborators (with England)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Focal aonair

Feara Fáil

Leathanach 126

Buntéacs
mar bhéadh teine ann a’ cráin-ghuail

Téacs caighdeánach
mar bheadh tine ag cráindó

Béarla
like a smouldering fire

Téamaí
Teach agus baile, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Samhail

Feara Fáil

Leathanach 126

Buntéacs
d’fhadóigh Eoghan Ruadh í

Téacs caighdeánach
d’fhadaigh Eoghan Rua í

Béarla
E.R. kindled it (the fire)

Téamaí
Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Samhail

Feara Fáil

Leathanach 126

Buntéacs
shéid sé an druithleog agus dhearg sé an teine arís

Téacs caighdeánach
shéid sé an drithleog agus dhearg sé an tine arís

Béarla
he blew the spark and lit the fire again

Téamaí
Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Samhail

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 129

Buntéacs
ag déanamh sgéala ar do chómharsa bhéal dorais

Téacs caighdeánach
ag déanamh scéala ar do chomharsa bhéal dorais

Béarla
informing on your neighbours

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 131

Buntéacs
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muinntir roimpí i dtír

Téacs caighdeánach
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muintir roimpi i dtír

Béarla
she and her people before her made their living on the back of English tyranny

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Teaghlach – muintir – pobal, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 132

Buntéacs
thug muinntir na hIndia iarraidh ughaim mhalluighthe na hImpireachta a chaitheamh díobhtha

Téacs caighdeánach
thug muintir na hIndia iarraidh úim mhallaithe na himpireachta a chaitheamh díobh

Béarla
the people of India attempted to cast off the cursed imperial harness

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 142

Buntéacs
bíonn a’ ceithearn-coilleadh go minic aige

Téacs caighdeánach
bíonn an cheithearn choille go minic aige

Béarla
he often harbours the outlaw

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 160

Buntéacs
ag gabháil ‘un spáirne le chéile

Téacs caighdeánach
ag gabháil chun spairne le chéile

Béarla
joining each other in battle

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 165

Buntéacs
gur a’ tnúth mo chuid léighinn is Béarla a bhí siad liom

Téacs caighdeánach
… gur ag tnúth mo chuid léinn agus Béarla a bhí siad liom

Béarla
… that they were envious of my learning and English

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Oideachas, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 165

Buntéacs
ní dheánadh an ministir mór nó beag leis na hÉireannaigh

Téacs caighdeánach
ní dhéanadh an ministir mór ná beag leis na hÉireannaigh

Béarla
the minister would not engage with the Irish, kept himself to himself

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Rann na Feirste

Leathanach 166

Buntéacs
chuir sé na ribhínigh thaire ’na gcoimheád

Téacs caighdeánach
chuir sé na ribhínigh thar a gcoimheád

Béarla
he took the revenue men by surprise

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Rann na Feirste

Leathanach 166

Buntéacs
shín a’ tóir

Téacs caighdeánach
shín an tóir

Béarla
the chase began

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Le Clapsholus

Leathanach 169

Buntéacs
is minic...nach bhfuil a shaoghal ion-mhaoidhte ar rígh

Téacs caighdeánach
is minic…nach bhfuil a shaol inmhaíte ar rí

Béarla
a king’s lot is often not to be envied

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Rann na Feirste

Leathanach 171

Buntéacs
mhairfeadh sé trí sheól mara ag aithris a’ Jail Journal...

Téacs caighdeánach
mhairfeadh sé trí sheol mara ag aithris a’ Jail Journal...

Béarla
you could listen to him for days on end reciting (Mitchell‘s) Jail Journal

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Rann na Feirste

Leathanach 172

Buntéacs
seirbhísigh na daoirse

Téacs caighdeánach
seirbhísigh na daoirse

Béarla
the servants of slavery, oppression

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 172

Buntéacs
Deir sé gur mór a’ chreach i dtír na h-óglaigh chéadna

Téacs caighdeánach
Deir sé gur mór an chreach i dtír na hóglaigh chéanna

Béarla
he says those same volunteers are utterly ruinous to the country

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 172

Buntéacs
comh luath is sgaoileadh na chead urchair d’éirigh siad nimhneach linn

Téacs caighdeánach
chomh luath is a scaoileadh na chéad urchair d’éirigh siad nimhneach linn

Béarla
as soon as the first shots were fired they became touchy, over-sensitive with us

Téamaí
Míleata, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 173

Buntéacs
bhéarfadh sí an tsúil aniar ag Éirinn

Téacs caighdeánach
bhéarfadh sí an tsúil aniar ag Éirinn

Béarla
she'd enable Ireland to look forward with confidence

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 173

Buntéacs
gaifte seóinín

Téacs caighdeánach
scata Seoiníní

Béarla
crowd of uncle Toms, yes men (to British rule)

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 179

Buntéacs
go rabh leath a’ domhain siubhalta aicí (Sasain) agus an Bíobla i láimh dá cuid agus claidheamh sa láimh eile. ...

Téacs caighdeánach
go raibh leath an domhain siúlta aici (Sasana) agus an Bíobla i lámh dá cuid agus claíomh sa lámh eile

Béarla
that she (England) had travelled half the globe with the Bible in one hand and a sword in the other

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh, Taisteal agus imirce, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 186

Buntéacs
threascair sé

Téacs caighdeánach
threascair sé

Béarla
he overthrew, defeated

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Focal aonair

An Seanteach

Leathanach 189

Buntéacs
nach minic ariamh a chuala mé an nathán, más feall pillfidh

Téacs caighdeánach
nach minic riamh a chuala mé an nathán, más feall fillfidh

Béarla
I’ve often heard it said, treachery rebounds on the traitor (what goes around comes around)

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 195

Buntéacs
mórtas Dálach

Téacs caighdeánach
mórtas Dálach

Béarla
O’Donnell pride

Téamaí
Stair, Mothúcháin, Tréithe daonna, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 195

Buntéacs
… a bheith in ardréim

Téacs caighdeánach
… a bheith in ardréim

Béarla
to hold sway, supremacy, in exalted station, holding supreme power

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 196

Buntéacs
i dtreis

Téacs caighdeánach
i dtreis

Béarla
in power

Téamaí
Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 197

Buntéacs
dannardhacht

Téacs caighdeánach
danarthacht

Béarla
cruelty, tyranny,

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 203

Buntéacs
..Banba a’ musgladh a misnighe!

Téacs caighdeánach
Banbha ag múscailt a misnigh!

Béarla
Ireland stirring its courage!

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 203

Buntéacs
sealán na croiche

Téacs caighdeánach
sealán na croiche

Béarla
the hangman’s noose

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 206

Buntéacs
Ní fiú aon deor amháin fhola ’Sacsa nuadh darab ainm Éire,’ is cuma caidé an tsaoirse a bheadh aicí. Nach millteanach a’ rud é go bhfuil muinntir na h-Éireann fuar-bhruithte i dteangaidh agus i seanchas a gcinidh.

Téacs caighdeánach
Ní fiú aon deoir amháin fola ‘Sasana nua darb ainm Éire,’ is cuma cad é an tsaoirse a bheadh aici. Nach millteanach an rud é go bhfuil muintir na hÉireann fuarbhruite i dteanga agus seanchas a gcine.

Béarla
A “new England called Ireland” is not worth one drop of blood no matter what kind of freedom she has. Isn’t it terrible that the Irish race are indifferent to their own language and culture.

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Dlí - ceartas - pionós

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Sofhriotal

Le Clapsholus

Leathanach 214

Buntéacs
foslongphort

Téacs caighdeánach
foslongfort

Béarla
encampment

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Focal aonair

Ó Neamh go h-Árainn

Leathanach 218

Buntéacs
gur ó ríghthe a shíolruigh sé

Téacs caighdeánach
gur ó ríthe a shíolraigh sé

Béarla
that he was descended from kings

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 257

Buntéacs
campa braighdeanais

Téacs caighdeánach
campa braighdeanais

Béarla
internment camp

Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 258

Buntéacs
sa smeach dheireannaigh

Téacs caighdeánach
… go raibh an Ghaeilge agus an náisiún sa smeach dheireanach

Béarla
… that the Irish langauge and the nation were at it’s last gasp, on their last legs

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 268

Buntéacs
an-smacht allmhuireach

Téacs caighdeánach
ansmacht allúrach

Béarla
foreign domination

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 292

Buntéacs
go ndéanfaidhe leath-ól orainn

Téacs caighdeánach
go ndéanfaí leithcheal orainn

Béarla
that we'd be discriminated against, treated unfairly

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 297

Buntéacs
ní rabh Éire riamh comh fághta is atá sí anois

Téacs caighdeánach
ní raibh Éire riamh chomh fágtha agus atá sí anois

Béarla
Ireland was never as forsaken, unfortunate as she is now

Téamaí
Aimsir agus am, Stair, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 298

Buntéacs
caithfimid a dhul i muinighin ár ndúthchais

Téacs caighdeánach
caithfidh muid a dhul i muinín ár ndúchais

Béarla
we have to put our faith in our native heritage

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 298

Buntéacs
gan féacháil le haithris a dhéanamh ar thír ar bith

Téacs caighdeánach
… agus gan féachaint le haithris a dhéanamh ar thír ar bith

Béarla
… and not attempt to mimic any country

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Tarngaireacht Mhiseóige

Leathanach 303

Buntéacs
shocraigh an tír agus bhí sí ag teacht chuicí féin i ndiaidh an ghéibhinn

Téacs caighdeánach
shocraigh an tír agus bhí sí ag teacht chuici féin i ndiaidh an ghéibhinn

Béarla
the country settled down and was recovering after a stressful period

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 387

Buntéacs
crublach na gcúl-shráideann a rinne a shaidhbhreas i dtoibinne le linn a’ chogaidh

Téacs caighdeánach
scroblach na gcúlsráideanna a rinne a saibhreas i dtoibinne le linn an chogaidh

Béarla
backstreet rabble who made an overnight fortune during the war

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Stair, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Na Leabhair

Na Leabhair