Leathanach XXX?
Buntéacs
bhí na nighneacha cumhduighthe
Téacs caighdeánach
bhí na hiníonacha cumhdaithe
Béarla
the daughters were settled (married)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach XXX?
Buntéacs
cumann a bhrúghadh ar a’ chailín seo
Téacs caighdeánach
cumann a bhrú ar an chailín seo
Béarla
to initiate, force a relationship with this girl
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach XXX
Buntéacs
ná bain do dhuine dheiróil, arsa fear na h-eagna
Téacs caighdeánach
ná bain do dhuine dhearóil, arsa fear na heagna
Béarla
don’t offend the afflicted, said the wise man
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach XXX
Buntéacs
dóigh bheag anásta
Téacs caighdeánach
dóigh bheag anásta
Béarla
in needy circumstances
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 2
Buntéacs
oidhche cheann féile
Téacs caighdeánach
oíche cheann féile
Béarla
eve of a festival
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 2
Buntéacs
ní fhéadfainn a bheith fuar ionnaibh
Téacs caighdeánach
ní fhéadfainn a bheith fuar ionaibh
Béarla
I could not but show affection for you
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 3
Buntéacs
fá’n ghríosaigh
Téacs caighdeánach
fán ghríosach
Béarla
around the fire
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 3
Buntéacs
sgealláin
Téacs caighdeánach
scealláin
Béarla
small potatoes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 4
Buntéacs
breast é mar Bhéarla!
Téacs caighdeánach
breast é mar Bhéarla!
Béarla
to hell with English!
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Beannachtaí agus mallachtaí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 4
Buntéacs
chaith sé suas bratógaí agus sean-chró liom
Téacs caighdeánach
chaith sé suas bratóga agus seanchró liom
Béarla
he chided me about rags and being raised in a hovel
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Éadaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 4
Buntéacs
altuigheadh sé iad
Téacs caighdeánach
altaíodh sé iad
Béarla
let him appreciate them
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 4
Buntéacs
chuir airgead lochtach tón ann
Téacs caighdeánach
chuir airgead lochtach tóin ann
Béarla
ill-gotten gains set him up in life
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 5
Buntéacs
níl sé ‘ndáil nó ’ndúthchas aige
Téacs caighdeánach
níl sé i ndáil ná i ndúchas aige
Béarla
it is not in his upbringing or nature
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 5
Buntéacs
bhí sé ‘na shuidhe go te
Téacs caighdeánach
bhí sé ina shuí go te
Béarla
he was comfortably placed, well off
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 5
Buntéacs
leath-cheal a dhéanamh ar dhuine
Téacs caighdeánach
leithcheal a dhéanamh ar dhuine
Béarla
to exclude s.o., to treat s.o unfailrly
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 5
Buntéacs
díoghbháil a’ léighinn
Téacs caighdeánach
díobháil an léinn
Béarla
a lack of learning
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 5
Buntéacs
is nach dtug sé spré ar bith dá nighin
Téacs caighdeánach
is nach dtug sé spré ar bith dá iníon
Béarla
and that he didn’t give his daughter any dowry
Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 5
Buntéacs
gan aon phighin ar a thús ná ar a dheireadh
Téacs caighdeánach
gan aon phingin ar a thús ná ar a dheireadh
Béarla
without a penny to his name
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 6
Buntéacs
cionn ‘s é bheith ‘na mhac ag toicidhe
Téacs caighdeánach
cionn is é a bheith ina mhac ag toicí
Béarla
because he was the son of a wealthy man
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 6
Buntéacs
‘na bhall mhór
Téacs caighdeánach
ina bhall mhór
Béarla
to be a big shot
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 6
Buntéacs
ní dhéanfaidh sé ‘n lá rath’ le n-a sholus
Téacs caighdeánach
ní dhéanfaidh sé aon lá ratha lena sholas
Béarla
he will never prosper
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 6
Buntéacs
leabaidh luachradh
Téacs caighdeánach
leaba luachra
Béarla
bed of rushes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 6
Buntéacs
bó na bpáistí
Téacs caighdeánach
bó na bpáistí
Béarla
the cow which was used to sustain the family
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bás – beatha – sláinte, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 7
Buntéacs
(níl) dlígheadh ar a’ riachtanas
Téacs caighdeánach
(níl) dlí ar an riachtanas
Béarla
necessity knows no law
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 7
Buntéacs
Is deise cabhair Dé ‘ná ‘n doras
Téacs caighdeánach
Is deise cabhair Dé ná an doras
Béarla
God’s help is always at hand
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 7
Buntéacs
mo dhá cheann i dtalamh ó dhubh go dubh
Téacs caighdeánach
mo dhá cheann i dtalamh ó dhubh go dubh
Béarla
working morning, noon and night
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 7
Buntéacs
mar adeireadh sean-mhná an bhaile bhí dóigh fir uasail air
Téacs caighdeánach
mar a deireadh seanmhná an bhaile bhí dóigh fir uasail air
Béarla
as the town’s old lady’s used to say he lived like a gentleman
Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 7
Buntéacs
sin a’ fáth ar briseadh é
Téacs caighdeánach
sin an fáth ar briseadh é
Béarla
that’s the reason he lost his job, got sacked
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 8
Buntéacs
bhí cuid eile de na príosúnaigh ‘á bhféacháil
Téacs caighdeánach
bhí cuid eile de na príosúnaigh á bhféachaint
Béarla
some of the prisoners were being tried
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
a’ baint duilisg,
Téacs caighdeánach
ag baint duilisc
Béarla
gathering dulse (an edible seaweed)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Bia agus deoch, Farraige
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
a dhath a dhéanamh a thabhóchadh cliú dó
Téacs caighdeánach
a dhath a dhéanamh a thabhódh clú dó
Béarla
to do anything that would earn him a reputation
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 8
Buntéacs
go bhfuil a ngáir gach aon áit ar fud na dtrí bpobal
Téacs caighdeánach
go bhfuil a ngáir gach aon áit ar fud na dtrí phobal
Béarla
they are renowned throughout the district (the three parishes of Gweedore, The Rosses, Cloughaneely)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 8
Buntéacs
i n-aghaidh dola
Téacs caighdeánach
in aghaidh dula
Béarla
unnatural, against the grain
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 9
Buntéacs
a’ cuartughadh éadálach
Téacs caighdeánach
ag cuardach éadála
Béarla
searching for flotsam, salvage
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 10
Buntéacs
laigse bheag a fháil sa cháin dó
Téacs caighdeánach
laigse bheag a fháil sa cháin dó
Béarla
get him a reduction in the fine
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 10
Buntéacs
bhí rud eile aca thug cúiteamh iomlán dóbhtha in gach áineamh dá raibh ortha, mar bhí bratach
Téacs caighdeánach
bhí rud eile acu a thug cúiteamh iomlán dóibh i ngach ainimh dá raibh orthu, mar a bhí bratach
Béarla
they had sometime else that fully compensated for every blemish that they had, namely a banner
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 10
Buntéacs
ban-chliabhain
Téacs caighdeánach
banchliamhain
Béarla
daughter-in-law
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 10
Buntéacs
ba náir léithe mealltaí a cos a nochtughadh os a choinne
Téacs caighdeánach
ba náir léi meallta a cos a nochtadh os a choinne
Béarla
she was ashamed to bare her legs (calfs) before him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Baill choirp, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 10
Buntéacs
coinnle feagh
Téacs caighdeánach
coinnle feaga
Béarla
candles made from rushes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 10
Buntéacs
shílfeá nach mbéadh cáipís ar bith air as a leithéid sin a theagasg
Téacs caighdeánach
shílfeá nach mbeadh cáipéis ar bith air as a leithéid sin a theagasc
Béarla
you wouldn’t think he'd be reprimanded, penalised for teaching something like that
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 11
Buntéacs
a bheith ar buailteachas
Téacs caighdeánach
a bheith ar buailteachas
Béarla
summer grazing, transhumance
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 11
Buntéacs
ruagaire reatha
Téacs caighdeánach
ruagaire reatha
Béarla
a vagabond, raker
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 12
Buntéacs
tá dóigh bheag anásta ar na créatúir
Téacs caighdeánach
tá dóigh bheag anásta ar na créatúir
Béarla
(the infants) are in needy circumstances
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 13
Buntéacs
ag rámhailligh fá’n t-saoghal réiceamhail a bhí aige féin
Téacs caighdeánach
ag rámhailligh faoin tsaol réiciúil a bhí aige féin
Béarla
rambling on about his rakish life
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 13
Buntéacs
Tá an cóta cheana féin aicí air agus coinneócha sí air é.
Téacs caighdeánach
Tá an cóta cheana féin aici air agus coinneoidh sí air é.
Béarla
She has him hen-pecked already and she’ll keep him like that.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 13
Buntéacs
éadalácha a’ teacht fá thír
Téacs caighdeánach
éadalácha ag teacht fá thír
Béarla
flotsam washed ashore
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 13
Buntéacs
tá an baile faoi chrann smola
Téacs caighdeánach
tá an baile faoi chrann smola
Béarla
the town(land) is blighted, cursed
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Leathanach 14
Buntéacs
an foirgneamh cadránta sin
Téacs caighdeánach
an foirgneamh cadránta sin
Béarla
that hard unwelcoming building
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 14
Buntéacs
earradh seach cannaí
Téacs caighdeánach
earraí seach cannaí
Béarla
goods other than cans
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 14
Buntéacs
beidh sí beo bocht i n-a díomhanas
Téacs caighdeánach
beidh sí beo bocht ina díomhaointeas
Béarla
she'll live in poverty if unmarried
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 14
Buntéacs
gan de spré aicí acht …
Téacs caighdeánach
gan de spré aicí ach …
Béarla
having only ... for a dowry, with nothing to her name
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 15
Buntéacs
an márla beag bocht a d’imthigh as maoidheamh
Téacs caighdeánach
an marla beag bocht a d’imigh as maíomh
Béarla
the pitiful weakling who disgraced himself and his people
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Leathanach 15
Buntéacs
fear a bhéadh ‘na shuidhe go te
Téacs caighdeánach
fear a bheadh ina shuí go te
Béarla
a man who would be comfortably off
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 16
Buntéacs
ní fiú do shaothar é
Téacs caighdeánach
ní fiú do shaothar é
Béarla
it’s not worth your while
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 16
Buntéacs
snáth-na-báinríoghaine
Téacs caighdeánach
snáth na banríona
Béarla
the queen’s thread yarn supplied by British Government under one of the relief schemes during the Famine
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Éadaí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 16
Buntéacs
níor íoc siad cíos ná gearradh
Téacs caighdeánach
níor íoc siad cíos ná gearradh
Béarla
they paid neither rent nor rates
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 17
Buntéacs
féacháil an rachadh agam éadáil a dhíol,
Téacs caighdeánach
féachaint an rachadh agam éadáil a dhíol,
Béarla
to see if I could try to sell some flotsam (salvage from the sea)
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 17
Buntéacs
áithe aoil
Téacs caighdeánach
áith aoil
Béarla
a lime kiln
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 18
Buntéacs
nuair a thiocfadh ann domh
Téacs caighdeánach
nuair a thiocfadh ann dom
Béarla
when I come of age
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 18
Buntéacs
nach bhfuil fhios agat nach dtig sagart a dheánamh ar iasgaireacht
Téacs caighdeánach
nach bhfuil a fhios agat nach dtig sagart a dhéanamh ar iascaireacht
Béarla
fishing would not provide the funds required to produce a priest
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 18
Buntéacs
Ní fhuil a fhios ag neach ‘á maireann caidé atá fá n-a choinne ag an t-saoghal.
Téacs caighdeánach
Níl a fhios ag neach dá maireann cad é atá fána choinne ag an tsaol.
Béarla
There’s not a living soul who knows what life holds in store for him
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 19
Buntéacs
is doiligh fonóid den chineál sin a fhulaingt
Téacs caighdeánach
is doiligh fonóid den chineál sin a fhulaingt
Béarla
it is difficult to suffer that kind of mockery
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 19
Buntéacs
náire shaoghalta
Téacs caighdeánach
náire shaolta
Béarla
a public scandal
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Leathanach 19
Buntéacs
i n-áit na leith-phighinne i dteach a’ phobail
Téacs caighdeánach
in áit na leathphingne i dteach an phobail
Béarla
in the halfpenny place in the church
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 19
Buntéacs
sé sin mur bhfuil cinneamhaint ann a chumas ár gcuid críoch
Téacs caighdeánach
is é sin mura bhfuil cinniúint ann a chumas ár gcuid críoch
Béarla
that is, unless fate had destined us to be neighbours
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 19
Buntéacs
bhí geansaí ar na dealgáin aici
Téacs caighdeánach
bhí geansaí ar na dealgáin aici
Béarla
she was knitting a pullover
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Éadaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 19
Buntéacs
chuir na cómharsanaigh gron ann
Téacs caighdeánach
chuir na cómharsana cron ann
Béarla
the neighbours noticed it (in a negative way)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 21
Buntéacs
an t-eagar a bhfuil mé ann
Téacs caighdeánach
an t-eagar a bhfuil mé ann
Béarla
the state I'm in
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 21
Buntéacs
‘ghabháil amach bun-an-Eargail
Téacs caighdeánach
ag gabháil amach bun an Eargail
Béarla
passing Errigal, on emigration route
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 21
Buntéacs
sgéal a chluinfeas tír is cheilfeas muintear
Téacs caighdeánach
scéal a chluinfeas tír is a cheilfeas muintir
Béarla
something which is common knowledge despite efforts to conceal it by or from relatives of those involved
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 21
Buntéacs
B’fhada go bhfaghthaidhe an fhaill le linn Bhaloir Mhóir na mBéimeann
Téacs caighdeánach
B’fhada go bhfaghfí an fhaill le linn Bhaloir Mhóir na mBéimeanna
Béarla
Such a thing would never have happened during the time of Balor’s reign
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 21
Buntéacs
mhairfeadh siad a’ saoghal úr don lánamhain,
Téacs caighdeánach
mhairfeadh siad an saol úr don lánúin
Béarla
they would congratulate the couple on their marriage
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 22
Buntéacs
go rabh Éire i mbraighdeanas
Téacs caighdeánach
go raibh Éire i mbraighdeanas
Béarla
that Ireland was in bondage
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Leathanach 23
Buntéacs
cuireadh a mhuinntir as seilbh le linn Chogadh na Talmhan
Téacs caighdeánach
cuireadh a mhuintir as seilbh le linn Chogadh na Talún
Béarla
his people were dispossessed during the Land War
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Talmhaíocht
Leathanach 24
Buntéacs
ar an ádhbhar nach raibh muintir na h-Éireann ag imirt a gcleasa dh’aontaoibh
Téacs caighdeánach
ar an ábhar nach raibh muintir na hÉireann ag imirt a gcleas d’aon taobh
Béarla
because the Irish were not in unison, pulling together
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 24
Buntéacs
go gcuiridh an t-Athair Síorruidhe sliocht oraibh,
Téacs caighdeánach
go gcuire an tAthair Síoraí sliocht oraibh
Béarla
may God grant you offspring
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 24
Buntéacs
agus go sábhla sé ar a’ triuch iad,
Téacs caighdeánach
agus go sábhála sé ar an triuch iad
Béarla
and may he spare them from whooping cough
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 24
Buntéacs
an oidheadh a d’fhulaing siad
Téacs caighdeánach
an oidheadh a d’fhulaing siad
Béarla
the (tragic) fate they endured
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 25
Buntéacs
Is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine bheith truaillidhe.
Téacs caighdeánach
Is fiú do dhuine a bheith bocht agus ní fiú do dhuine a bheith truaillí.
Béarla
Poverty is no disgrace but miserliness is.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 25
Buntéacs
feoil thubaisteach
Téacs caighdeánach
feoil thubaisteach
Béarla
meat of farm animal killed by accident
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 25
Buntéacs
(a bheith) faoi chrann smola
Téacs caighdeánach
(a bheith) faoi chrann smola
Béarla
(to be) blighted, cursed
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Leathanach 26
Buntéacs
ar bhealach ‘aimhlis
Téacs caighdeánach
ar bhealach a aimhleasa
Béarla
on the wrong road, astray (behaviour, way of life)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 26
Buntéacs
‘sí a bhí a bhaighteóracht le Malaidh,
Téacs caighdeánach
Is í a bhí a vaidhtéireacht le Malaidh
Béarla
she was matron of honour for Malaidh
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 26
Buntéacs
ní fhéadfaimis bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá
Téacs caighdeánach
ní fhéadfaimis a bheith fuar sna créatúir atá i Meiriceá
Béarla
we could not but show affection for the folk in America (since they have been so good to us)
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 26
Buntéacs
is iomdha meath a tháinig orainn sa tír seo ó bhí saol órdha na naomh is na n-éigeas ann
Téacs caighdeánach
is iomaí meath a tháinig orainn sa tír seo ó bhí saol órga na naomh is na n-éigeas ann
Béarla
many a decline has happened to us in this country since the golden age of saints and scholars
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am, Gaois - comhairle - eolas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh, Stair
Gnéithe teanga
Sofhriotal
Leathanach 27
Buntéacs
fuair sí a sáith de’n tsaoghal,
Téacs caighdeánach
fuair sí a sáith den tsaol
Béarla
she’s had her fair share of trouble in life
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Leathanach 28
Buntéacs
ar aghaidh boise
Téacs caighdeánach
ar aghaidh boise
Béarla
(your life is) going well
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Aimsir agus am, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 28
Buntéacs
ní dheárna sí acht acht cómhla an dorais a tharraingt amach i n-a diaidh agus imtheacht léithe i mbéal a cinn
Téacs caighdeánach
ní dhearna sí ach comhla an dorais a tharraingt amach ina diaidh agus imeacht léi i mbéal a cinn
Béarla
she just closed the door behind her and took to the road
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 28
Buntéacs
ar a’ tráigh fhoilimh
Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh
Béarla
left destitute
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta
Leathanach 28
Buntéacs
ag clampughadh mhónadh
Téacs caighdeánach
ag clampú móna
Béarla
building turf stack, clamping
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 29
Buntéacs
Is óg sa t-saoghal a fuair Sasain amach go dtiocfadh léithe ár mbuaidh a fhágháil le béal bán nuair a sháireochadh sé uirthí ár gcur faoi shlait le láimh láidir.
Téacs caighdeánach
Is óg sa tsaol a fuair Sasana amach go dtiocfadh léi ár mbua a fháil le béal bán nuair a sháródh sé uirthi dár gcur faoi shlat le lámh láidir.
Béarla
Long ago, England discovered she could conquer us with flattery when she failed to conquer us with force.
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 29
Buntéacs
bhí an dá thréibh amuigh ar a chéile san am
Téacs caighdeánach
bhí an dá threibh amuigh ar a chéile san am
Béarla
the two tribes were at odds with each other at the time
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Béaloideas agus seanchas, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 29
Buntéacs
mar adeir a’ nathán is cosamhail gur fearr suidhe ar a’ sgáth ‘ná suidhe ar a’ bhlár fholamh.
Téacs caighdeánach
Mar a deir an nathán, is cosúil gur fearr suí ar an scáth ná suí ar an bhlár fholamh
Béarla
half a loaf is better than no bread.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 29
Buntéacs
ar a’ mheithil
Téacs caighdeánach
ar an mheitheal
Béarla
in the working group
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 30
Buntéacs
a’ té shiubhaileas bídh meas ar a bhreitheamhnas
Téacs caighdeánach
an té a shiúlas bíonn meas ar a bhreithiúnas
Béarla
the travelled person’s judgement is respected
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
gealach na gconnlach
Téacs caighdeánach
gealach na gcoinleach
Béarla
harvest moon
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 30
Buntéacs
oidhche cheann féile
Téacs caighdeánach
oíche cheann féile
Béarla
the eve of a festival
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 30
Buntéacs
an chéad cheairtlín
Téacs caighdeánach
an chéad cheirtlín
Béarla
the first head of cabbage (On Halloween night)
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile, Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Béaloideas agus seanchas, Bia agus deoch, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
eagla ár mbáis orainn roimh an aicid dhuibh
Téacs caighdeánach
eagla ár mbáis orainn roimh an aicíd dhubh
Béarla
terrified of the potato blight
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
cheannuigh sí na huaisle le céimidheacht impireachta
Téacs caighdeánach
cheannaigh sí (Sasana) na huaisle le céimíocht impireachta
Béarla
she (England) bought the aristocracy with Imperial status
Téamaí
Stair, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
chuir sí) filleadh beag is plaid ar an chuid eile aca
Téacs caighdeánach
chuir sí (Sasana) filleadh beag is pluid ar an chuid eile acu
Béarla
she (England) dressed the rest in kilts and blankets (Scottish attire)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Éadaí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 30
Buntéacs
acht nach ndearna sí a leath-bhreac eile le hÉirinn?
Téacs caighdeánach
ach nach ndearna sí a leathbhreac eile le hÉirinn?
Béarla
but didn’t she do something similar with Ireland ?
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 31
Buntéacs
bhí siad ‘á mo reamhrughadh
Téacs caighdeánach
bhí siad do mo ramhrú
Béarla
they were fattening me up
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 31
Buntéacs
is mó i bhfad a’ díol truaighe an mháthair
Téacs caighdeánach
is mó i bhfad an díol trua an mháthair
Béarla
the mother was an even greater object of pity
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 31
Buntéacs
bó na bpáistí
Téacs caighdeánach
bó na bpáistí
Béarla
cow kept for milk and broth made from blood for nourishment of children
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 31
Buntéacs
ar an tráigh fhoilimh
Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh
Béarla
destitute
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 32
Buntéacs
sé an t-airgead íde gach uilc
Téacs caighdeánach
is é an t-airgead íde gach oilc
Béarla
money is the root of all evil
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 32
Buntéacs
troidfe siad ar bheagán siocrach
Téacs caighdeánach
troidfidh siad ar bheagán siocrach
Béarla
they’ll fight at the drop of a hat (for little reason)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Míleata, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 35
Buntéacs
seal a’ coinneáil comhraic le Sasain agus seal i mbruighin eadarainn féin
Téacs caighdeánach
seal ag coinneáil comhraic le Sasana agus seal i mbruíon eadrainn féin
Béarla
a while fighting the English and a while fighting among ourselves
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 35
Buntéacs
an mhuc dhubh
Téacs caighdeánach
an mhuc dhubh
Béarla
the train
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 35
Buntéacs
cuid na muc
Téacs caighdeánach
cuid na muc
Béarla
pig food
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 36
Buntéacs
ag deánamh na gcrasóg
Téacs caighdeánach
ag deánamh na gcrosóg
Béarla
making St Bridget’s crosses
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 37
Buntéacs
gan chuireadh gan chóiste
Téacs caighdeánach
gan chuireadh gan chóiste
Béarla
uninvited
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Leathanach 37
Buntéacs
cead a thabhairt do na cailíní éirí ar a seal
Téacs caighdeánach
cead a thabhairt do na cailíní éirí ar a seal
Béarla
(in dancing) ladies choice
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 38
Buntéacs
gan de chúl-cinn aige acht ...
Téacs caighdeánach
gan de chúl cinn aige ach ...
Béarla
he had nothing in reserve but ...
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 38
Buntéacs
Is furas daoine óga a sheoladh ar bhealach a n-aimhlis
Téacs caighdeánach
Is furasta daoine óga a sheoladh ar bhealach a n-aimhleasa
Béarla
it’s easy to set young people on the road to ruin
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 38
Buntéacs
Bhí na clanna dh’aoinleith agus é tuigthe aca ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile.
Téacs caighdeánach
Bhí na clanna d’aon leith agus é tuigthe acu ó cheann ceann na tíre nár neart go cur le chéile
Béarla
The clans were united all over the country and understood that strength lay in unity.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 38
Buntéacs
is dá mbéadh sé 'na mhac toicidhe
Téacs caighdeánach
is dá mbeadh sé ina mhac toicí
Béarla
as if he was the son of a wealthy man
Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 39
Buntéacs
daoine a’ gabháil i gcionn a’ tsaoghail
Téacs caighdeánach
daoine ag gabháil i gceann an tsaoil
Béarla
newlyweds starting out on life
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 39
Buntéacs
faoi chrann smola
Téacs caighdeánach
faoi chrann smola
Béarla
blighted, cursed
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 39
Buntéacs
tharraing a ghníomharthaí léan agus léirsgrios ar a’ tír
Téacs caighdeánach
tharraing a ghníomharthaí léan agus léirscrios ar an tír
Béarla
his actions brought anguish and utter devastation to the country
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 39
Buntéacs
toradh na h-aindeise
Téacs caighdeánach
toradh na hainnise
Béarla
the result of poverty, misery
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 39
Buntéacs
shaothróchadh sé a chuid as allus a mhalacha mar a rinne a mhuinntir roimhe riamh anall
Téacs caighdeánach
shaothródh sé a chuid as allas a mhalaí mar a rinne a mhuintir roimhe riamh anall
Béarla
he would earn his living by the sweat of his brow as his people before had always done
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna
Leathanach 40
Buntéacs
a’ maoidheamh a shaoghail air
Téacs caighdeánach
ag maíomh a shaoil air
Béarla
envious of his life
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 40
Buntéacs
bhí togha gach bidh agus rogha gach dighe ann
Téacs caighdeánach
bhí togha gach bia agus rogha gach dí ann
Béarla
The best of food and drink were there
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 40
Buntéacs
tá dóigh bheag anásta ar an duine bhocht
Téacs caighdeánach
tá dóigh bheag anásta ar an duine bhocht
Béarla
the poor fellow is in needy circumstances, down on his luck
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 40
Buntéacs
ar maothas i n-airgead
Téacs caighdeánach
ar maos in airgead
Béarla
dripping with money, very wealthy
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 40
Buntéacs
bhí a shliocht uirthi
Téacs caighdeánach
bhí a shliocht uirthi
Béarla
the result of this was clear
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 40
Buntéacs
nuair a bhí an maighistir ‘á mo chlamhairt
Téacs caighdeánach
nuair a bhí an máistir do mo sclamhadh
Béarla
when the master was getting stuck into me
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 41
Buntéacs
ghoidfeadh siad a’ chros ó’n asail
Téacs caighdeánach
ghoidfeadh siad an chros ón asal
Béarla
they would steal the cross of an ass’s back, the eye out of your head
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Dlí
Leathanach 41
Buntéacs
gur gnoithe áidh a bhí sa mhaoin
Téacs caighdeánach
gur gnóthaí áidh a bhí sa mhaoin aige
Béarla
his wealth was derived from luck
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 41
Buntéacs
gan aon fhocal Teagasc Críosta i n-a phluic acht oiread is tá sé ag Albanach
Téacs caighdeánach
gan aon fhocal teagasc Críostaí ina phluc ach oiread is atá sé ag Albanach
Béarla
doesn’t know as much as a word of The Catechism any more than a Protestant would
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Reiligiún agus creideamh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 42
Buntéacs
bhí sin ag goilleadh ar na súile aige
Téacs caighdeánach
bhí sin ag goilleadh ar na súile aige
Béarla
that was painful on his eyes
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 42
Buntéacs
ar cáirde
Téacs caighdeánach
ar cairde
Béarla
on credit
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 42
Buntéacs
lucht gaimbín
Téacs caighdeánach
lucht gaimbín
Béarla
money lenders, credit providers (with high interest rates)
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 43
Buntéacs
thréig sé a dhúthchas an lá a chuaidh sé ins na píleirí
Téacs caighdeánach
thréig sé a dhúchas an lá a chuaigh sé sna píleirí
Béarla
he forsook his birthright, his home and country, the day he joined the police
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 44
Buntéacs
ar cáirde
Téacs caighdeánach
ar cairde
Béarla
on credit
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 44
Buntéacs
gaimbín
Téacs caighdeánach
gaimbín
Béarla
interest (on credit or loan)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Stair
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 44
Buntéacs
agus mé ’coinneáil a’ cháir ionnaibh
Téacs caighdeánach
agus mé ag coinneáil an cháir ionaibh
Béarla
and me keeping you alive, providing you with food
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 44
Buntéacs
an scéal a réiteach
Téacs caighdeánach
an scéal a réiteach
Béarla
to remedy the situation, to reach agreement
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 44
Buntéacs
sgéal a thabhóchadh mí-chlú do mo bhaile dúthchais
Téacs caighdeánach
scéal a thabhódh míchlú do mo bhaile dúchais
Béarla
a story that would get the place I was born a bad reputation
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 45
Buntéacs
‘cruinniú na déirce
Téacs caighdeánach
ag cruinniú na déirce
Béarla
begging
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 47
Buntéacs
ar bhallán stéille ’n mhadaidh
Téacs caighdeánach
ar bhallán stéille an mhadaidh
Béarla
to be struggling with poverty
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Ainmhithe agus plandaí, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 48
Buntéacs
gan innimh oibre (i nduine)
Téacs caighdeánach
gan inmhe oibre (i nduine)
Béarla
(sb) unable to work
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 50
Buntéacs
bhéarfainn conradh ionnta
Téacs caighdeánach
bhéarfainn conradh iontu
Béarla
I would be glad to get them off my hands
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 50
Buntéacs
go raibh an droch-dheor ann
Téacs caighdeánach
go raibh an drochdheoir ann
Béarla
that he was from a bad lot, from bad blood
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal
Leathanach 52
Buntéacs
b’fhada go bhfuighthidhe an fhaill,
Téacs caighdeánach
b’fhada go bhfaighfí an fhaill
Béarla
such a bad thing would never happen
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 52
Buntéacs
go bhfuair mé tormas ar fhear a rabh céim Ollsgoile aige
Téacs caighdeánach
… go bhfuair mé tormas ar fhear a raibh céim ollscoile aige
Béarla
… that I found fault with a man who had a university degree
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 53
Buntéacs
Acht ní dheánfadh Parnell croidhe de’n fhear atá againn anois
Téacs caighdeánach
Ach ní dhéanfadh Parnell croí don fhear atá againn anois
Béarla
Parnell wouldn’t hold a candle to the man we have now
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Leathanach 55?
Buntéacs
fear ranna
Téacs caighdeánach
fear ranna
Béarla
a distributor, trader, dealer
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 55
Buntéacs
d’iarr mé spás
Téacs caighdeánach
d’iarr mé spás
Béarla
I asked for a period of grace (in which to repay a debt)
Leathanach 56
Buntéacs
nach raibh aon damhsa le h-imtheacht air
Téacs caighdeánach
nach raibh aon damhsa le himeacht air
Béarla
who wouldn’t miss a dance
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Cúinsí sóisialta, Ceol agus filíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 56
Buntéacs
bhí mé ar an tráigh fhoilimh
Téacs caighdeánach
bhí mé ar an trá fholamh
Béarla
I was destitute
Leathanach 56
Buntéacs
a choinneochadh an scraith ós mo chionn
Téacs caighdeánach
a choinneodh an scraith os mo chionn
Béarla
would keep the roof over my head
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 56
Buntéacs
ar an bhlár fholamh
Téacs caighdeánach
ar an bhlár fholamh
Béarla
down and out
Leathanach 56
Buntéacs
go riarfadh sí domh
Téacs caighdeánach
go riarfadh sí domh
Béarla
that she would provide for me
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 57
Buntéacs
bhí siad comh bocht leis a’ deóir
Téacs caighdeánach
bhí siad chomh bocht leis an deoir
Béarla
as poor as a church mouse
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 57
Buntéacs
ár n-anás a reic ar fud na tíre
Téacs caighdeánach
ár n-anás a reic ar fud na tíre
Béarla
to broadcast our poverty throughout the country
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 58
Buntéacs
chuir mé faisnéis fá...
Téacs caighdeánach
chuir mé faisnéis fá...
Béarla
I made enquiries about...
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 58
Buntéacs
a’ maoidheamh as an chothughadh a bhí aige
Téacs caighdeánach
ag maíomh as an chothú a bhí aige
Béarla
boasting about the food he had
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 58
Buntéacs
nach minic tháinig mé as tráigh fheamanaighe agus féar gortach orm
Téacs caighdeánach
nach minic a tháinig mé as trá feamainne agus féar gortach orm
Béarla
haven’t I often came home from harvesting seaweed overcome with hunger
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 59
Buntéacs
iog a chur sa mhaide-mhullaigh
Téacs caighdeánach
eang a chur sa mhaide mullaigh
Béarla
such an extraordinary occurrence deserves to be remembered
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 59
Buntéacs
is deise cabhair Dé ‘ná an doras
Téacs caighdeánach
is deise cabhair Dé ná an doras
Béarla
God’s help is always at hand
Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 59
Buntéacs
mo bheatha a thabhairt i dtír
Téacs caighdeánach
mo bheatha a thabhairt i dtír
Béarla
to earn my living
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 61
Buntéacs
Is glas na cnuic i bhfad uainn
Téacs caighdeánach
is glas na cnoic i bhfad uainn
Béarla
far away hills are green. the grass is always greener on the other side.
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Taisteal agus imirce, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 62
Buntéacs
chuir mé focal aréir uirthi
Téacs caighdeánach
chuir mé focal aréir uirthi
Béarla
I booked it last night
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 62
Buntéacs
gan béal gan teangaidh
Téacs caighdeánach
gan bhéal gan teanga
Béarla
unable to communicate (without English)
Téamaí
Tréithe daonna, Cúinsí sóisialta
Leathanach 62
Buntéacs
is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine bheith truaillidhe.
Téacs caighdeánach
is fiú do dhuine bheith bocht agus ní fiú do dhuine a bheith truaillithe
Béarla
there's no dishonour in being poor but there is in being a miser.
Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 63
Buntéacs
bíonn doctúir tuartha leis an bhás
Téacs caighdeánach
bíonn docthúir tuartha leis an bhás
Béarla
a doctor is accustomed to death
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 63
Buntéacs
is mairg bíos ar bheagán carad
Téacs caighdeánach
is mairg a bhíonn ar bheagán carad
Béarla
it’s a pity of him who has few friends
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 63
Buntéacs
chuaidh teachtaire fá n-a dhéin
Téacs caighdeánach
chuaigh teachtaire fána dhéin
Béarla
a messenger was sent to fetch him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 64
Buntéacs
abair leo mo chur aige
Téacs caighdeánach
abair leo mo chur aige
Béarla
tell them to bury me with him/alongside him
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 64
Buntéacs
grabhar na mónadh
Téacs caighdeánach
grabhar na móna
Béarla
the turf mould
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 64
Buntéacs
a teilgeadh ‘un báis
Téacs caighdeánach
a teilgeadh chun báis
Béarla
who was condemned to death
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 64
Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile
Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile
Béarla
it’s a pity we can’t make a living at home
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Gaois - comhairle - eolas
Leathanach 65
Buntéacs
bhí an biadh ag gannadh
Téacs caighdeánach
bhí an bia ag gannadh
Béarla
food was becoming scarce
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 65
Buntéacs
d’fhéadfaidhe a leath-bhreac a rádh le muinntir na Rosann
Téacs caighdeánach
d’fhéadfaí a leathbhreac a rá le muintir na Rosann
Béarla
the same could be said of the Rosses people
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 66
Buntéacs
airgead na ngeárrthach
Téacs caighdeánach
airgead na ngearrthacha
Béarla
rates money
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 66
Buntéacs
ag maoidheamh gaoil ar a chéile
Téacs caighdeánach
ag maíomh gaoil ar a chéile
Béarla
claiming to be related to each other
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 66?
Buntéacs
caithfidh mé a ghabháil anonn ar a thásc
Téacs caighdeánach
caithfidh mé a ghabháil anonn ar a thásc
Béarla
I have to go over and express my condolences (to the family of the person who died)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 66
Buntéacs
nuair a chuir sé sealán smacht ar Éirinn
Téacs caighdeánach
nuair a chur sé sealán smachta ar Éirinn
Béarla
when he put all of Ireland under his control
Téamaí
Míleata, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Stair
Gnéithe teanga
Samhail, Meafar, Sofhriotal
Leathanach 66
Buntéacs
seasóchaidh sibh cliú an bhaile
Téacs caighdeánach
seasfaidh sibh clú an bhaile
Béarla
you will protect the town’s reputation
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 67
Buntéacs
ba ghlas na cnoic i bhfad uait, ach má ba ghlas níorbh fhéarmhar
Téacs caighdeánach
ba ghlas na cnoic i bhfad uait, ach má ba ghlas níorbh fhéarmhar
Béarla
far off hills were green, but not grassy (i.e.didn’t live up to expectations)
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Samhail
Leathanach 68
Buntéacs
Beití na Muice
Téacs caighdeánach
Beití na Muice
Béarla
Betty the swine, (Elizabeth 1)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 69
Buntéacs
de’n duine an t-éadach, mar adeir a’ nathán
Téacs caighdeánach
den duine an t-éadach, mar a deir an nathán
Béarla
Clothes make the man (to judge by)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Éadaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 69
Buntéacs
... rugadh fá’n chinneamhain é nach leigfeadh dó ‘theacht i n-éifeacht ...
Téacs caighdeánach
... rugadh faoin chinniúint é nach ligfeadh dó a theacht in éifeacht ...
Béarla
...his fate was such that he was never to succeed in life
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 69
Buntéacs
gan pingin, gan bonn
Téacs caighdeánach
gan phingin, gan bhonn
Béarla
penniless
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 69
Buntéacs
fann folamh
Téacs caighdeánach
fann folamh
Béarla
poverty stricken, destitute
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 70
Buntéacs
thoisigh an sluagh a’ bhánú
Téacs caighdeánach
thosaigh an slua a bhánú
Béarla
the crowd began to clear
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 70
Buntéacs
bhí díbirce ar na saighdiúirí ag tiomsú agus ag cuartú
Téacs caighdeánach
bhí díbhirce ar na saighdiúirí ag tiomsú agus ag cuardach
Béarla
the soldiers were feverishly ransacking and searching
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 70
Buntéacs
cuibhreann fiaraighe
Téacs caighdeánach
cuibhreann fiaraigh
Béarla
an uncultivated grassland patch
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Ainmhithe agus plandaí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 70
Buntéacs
aimsir na géar-leanamhainte
Téacs caighdeánach
aimsir na géarleanúna
Béarla
in times of persecution (when the Penal Laws were in force)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 70
Buntéacs
i dteach mór Leitir Ceanainn a ba cheart díobh a bheith
Téacs caighdeánach
i dteach mór Leitir Ceanainn ba cheart daoibh a bheith
Béarla
you should be in the Letterkenny asylum
Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 71
Buntéacs
ní bhéinn gan feirín agam
Téacs caighdeánach
ní bheinn gan féirín agam
Béarla
I would have a useless person (as a spouse)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile
Leathanach 71
Buntéacs
gan chuireadh gan chóiste
Téacs caighdeánach
gan chuireadh gan chóiste
Béarla
uninvited
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Leathanach 71
Buntéacs
gur mhó a mhála ná a sholáthar
Téacs caighdeánach
gur mhó a mhála ná a sholáthar
Béarla
his income is insufficient for his needs; he is not earning his keep
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 72
Buntéacs
a chuir sgallán sa mhaoin
Téacs caighdeánach
a chuir scalán sa mhaoin
Béarla
that squandered the wealth
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 72
Buntéacs
go dtig a’ cruadhtan i ndiaidh a’ chaithte
Téacs caighdeánach
go dtig an cruatan i ndiaidh an chaite
Béarla
too much spending leads to poverty
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 72
Buntéacs
gur fiú do dhuine bheith bocht ach ní fiú do dhuine bheith truaillidhe
Téacs caighdeánach
gur fiú do dhuine a bheith bocht ach ní fiú do dhuine a bheith truaillí
Béarla
poverty is no disgrace but miserliness is
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 72
Buntéacs
ag iarraidh muirínighe
Téacs caighdeánach
ag iarraidh muiríní
Béarla
looking for thatching grass
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 73
Buntéacs
daonán a dhéanamh
Téacs caighdeánach
daonán a dhéanamh
Béarla
to lament
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 73
Buntéacs
airgead a ligean amach ar ghaimbín
Téacs caighdeánach
airgead a ligean amach ar ghaimbín
Béarla
money lending
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
a chomhmóradh go Loch a’ Ghainimh
Téacs caighdeánach
a chomóradh go Loch an Ghainimh (áit de na háiteanna ar scar bunadh an cheantair lena muintir a bhí ag gabháil ar imirce)
Béarla
to accompany him to Loch a’ Ghainimh
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
timthireacht
Téacs caighdeánach
timireacht
Béarla
household tasks
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 74
Buntéacs
char dhadaí caisleán ná pálás rí lena taobh
Téacs caighdeánach
char dhada caisleán ná pálás rí lena taobh
Béarla
there was little difference between a kings castle or palace compared to her (an long)
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Teach agus baile, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 74
Buntéacs
a’ gábháil ar sochar do’n tír
Téacs caighdeánach
ag gabháil ar sochar don tír
Béarla
benefitting the country
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 75
Buntéacs
Ar a seachnú
Téacs caighdeánach
Ar a seachaint
Béarla
On the run
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 75
Buntéacs
rugadh iad faoi chinneamhaint nach leigeadh dóbhtha teacht i n-éifeacht
Téacs caighdeánach
rugadh iad faoi chinniúint nach ligfeadh dóibh teacht in éifeacht
Béarla
they were destined not to succeed, to be unfortunate
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Aois, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 77
Buntéacs
meas bacaigh (a thabhairt ar dhuine)
Téacs caighdeánach
meas bacaigh (a thabhairt ar dhuine)
Béarla
to treat someone like a beggar
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 77
Buntéacs
choinneóchadh sé ánnlann a gcodach le teaghlach
Téacs caighdeánach
choinneodh sé anlann a gcoda le teaghlach
Béarla
it’d provide a family with food such as fish or meat to augment a basic diet of bread or potatoes
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 78
Buntéacs
fréamh ghaoil (a bheith agat le)
Téacs caighdeánach
fréamh ghaoil (a bheith agat le)
Béarla
(to be) distantly related (to)
Leathanach 78
Buntéacs
is fearr suidhe ar a’ sgáth ‘ná suidhe ar a’ bhlár fholamh
Téacs caighdeánach
is fearr suí ar an scáth ná suí ar an bhlár fholamh
Béarla
a scrawny bush is better than an open field
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 80
Buntéacs
gur bh’é ár n-easaontas féin a d’fhág smacht orainn
Téacs caighdeánach
… gurbh é ár n-easaontas féin a d’fhág smacht orainn
Béarla
… that it was our own disunity that left us subjugated
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 81
Buntéacs
bhí tú ar a’ mheithil lá na mónadh
Téacs caighdeánach
bhí tú ar an mheitheal lá na móna
Béarla
you were in the group on turf cutting day
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 81
Buntéacs
is deise cabhair Dé ‘ná ‘n doras
Téacs caighdeánach
is deise cabhair Dé ná an doras
Béarla
God’s help is always at hand
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 81
Buntéacs
a bheith ar a’ neamh-acarra
Téacs caighdeánach
a bheith ar an neamhacra
Béarla
to be independent, in easy circumstances
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 82
Buntéacs
Éire ar leithphinghinn acht cá bhfuil a’ leithphinginn?
Téacs caighdeánach
Éire ar leathphingin ach cá bhfuil an leathphingin?
Béarla
it doesn’t matters if you can have everything for a halfpenny if you haven’t got a halfpenny
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 82
Buntéacs
an chuid a ba lugha den troid an chuid a b’fhearr
Téacs caighdeánach
an chuid ba lú den troid an chuid ab fhearr
Béarla
the less fighting one does the better
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 82
Buntéacs
hí crudh maith daithte aige díthe
Téacs caighdeánach
bhí crodh maith daite aige di
Béarla
he had a good dowry set aside for her
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 83
Buntéacs
sgaifte do fhearaibh coimhthigheacha
Téacs caighdeánach
scata d’fhir choimhthíocha
Béarla
a crowd of unknown men, strangers
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 83
Buntéacs
a bheith ar an tráigh fhoilimh
Téacs caighdeánach
a bheith ar an trá fholamh
Béarla
destitute
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 83
Buntéacs
bhí an mhór-chuid de mhuinntir an oileáin a’ doicheall roimpí
Téacs caighdeánach
bhí an mhórchuid de mhuintir an oileáin ag doicheall roimpi
Béarla
the majority of the island people were unwelcoming to her
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 83
Buntéacs
ceilidh bród boichtíneacht
Téacs caighdeánach
ceileann bród bochtaineacht
Béarla
pride conceals poverty
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath
Leathanach 84
Buntéacs
Tá fir na gcladach tuartha le contabhairt ó thiocfas ann dóbhtha
Téacs caighdeánach
Tá fir na gcladach tuartha le contúirt ó thiocfaidh ann dóibh
Béarla
Shore men are used to danger once they come of age
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Aois, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 84
Buntéacs
an té bhíos siubhalach bídh sé sgéaltach
Téacs caighdeánach
an té a bhíonn siúlach bíonn sé scéalach
Béarla
he who has travelled has tales to tell
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 84
Buntéacs
lucht a’ chonbhóidh
Téacs caighdeánach
lucht an convoy
Béarla
the group of people who accompany s.o. on the initial stage of the emigrant journey
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Taisteal agus imirce
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 85
Buntéacs
Bhí mé a’ sgannsáil leis a’ traveller mhalluighthe sin gur chuir sé i mbárr mo chéille mé
Téacs caighdeánach
Bhí mé ag scansáil leis an traveller mhallaithe sin gur chuir sé i mbarr mo chéille mé
Béarla
I was squabbling with that cursed traveller until it drove me mad, infuriated me
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
sliocht na ngaduidhthe
Téacs caighdeánach
sliocht na ngadaithe
Béarla
the descendants of the thieves (English Planters)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Aimsir agus am, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
an raibh aon duine maoidhte air...
Téacs caighdeánach
an raibh aon duine maíte air...
Béarla
was there anybody connected to him...
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 86
Buntéacs
a’ caitheamh fleidhe
Téacs caighdeánach
ag caitheamh fleá
Béarla
feasting and carousing
Téamaí
Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 87
Buntéacs
an áit a rabh lán na lámh (le saothrú)
Téacs caighdeánach
an áit a raibh lán na lámh (le saothrú)
Béarla
the place to make a fortune
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 87
Buntéacs
buaidh a fhághail ar an daor-smacht
Téacs caighdeánach
bua a fháil ar an daorsmacht
Béarla
to overcome the oppression
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 87
Buntéacs
ní fhuil meisge ná cuid de mheisge air
Téacs caighdeánach
níl meisce ná cuid de mheisce air
Béarla
he’s not in the least intoxicated
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 88
Buntéacs
nuair a ba deise dúinn é is ann a b’fhaide uainn é
Téacs caighdeánach
nuair ba dheise dúinn é is ann ab fhaide uainn é
Béarla
when it seemed within touching distance it was further from us
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 89
Buntéacs
ba mheasa go mór an cath a loiceadh ná an cath a chailleadh
Téacs caighdeánach
ba mheasa go mór an cath a loiceadh ná an cath a chailleadh
Béarla
it would be much worse to decline the battle than to lose it
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 89
Buntéacs
gur sgrois agus creach i dtír an t-éirighe amach
Téacs caighdeánach
gur scrios agus creach i dtír an t-éirí amach
Béarla
that the rising was utterly ruinous and destructive
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Míleata, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 89
Buntéacs
ag cruinniú toice as allus na cómharsan
Téacs caighdeánach
ag cruinniú toice as allas na comharsan
Béarla
getting wealthy on the sweat of the people
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 90
Buntéacs
togha gach bidh agus rogha gach díghe
Téacs caighdeánach
togha gach bia agus rogha gach dí
Béarla
the best of food and drink
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 90
Buntéacs
a’ nathán a bhí againn féin is ag ár muinntir romhainn - teach bocht a’ teach nach gcluintear tormán na mbróg fá’n doras ann.
Téacs caighdeánach
an nathán a bhí againn féin is ag ár muintir romhainn - teach bocht an teach nach gcluintear tormán na mbróg fán doras ann.
Béarla
a house without the sound of shoes is a poor house (A house without a man is a poor house)
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 91
Buntéacs
bhí bó ionlao le díol aige
Téacs caighdeánach
bhí bó ionlao le díol aige
Béarla
he had a cow in-calf to sell
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht
Leathanach 92
Buntéacs
má théid tú suas ólfar deoch ort má théid tú síos buailfear cos ort adeir an nathán
Téacs caighdeánach
má théid tú suas ólfar deoch ort má théid tú síos buailfear cos ort, a deir an nathán
Béarla
success has many friends, failure none
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Leathanach 93
Buntéacs
nach dtig an beo i dtír ar an mharbh
Téacs caighdeánach
nach dtig an beo i dtír ar an mharbh
Béarla
one must continue with one’s own life after the death of a loved one
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 93
Buntéacs
faoi ampla agus faoi anás
Téacs caighdeánach
faoi ampla agus faoi anás
Béarla
in hunger and hardship
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 94
Buntéacs
ó rinne slat cóta dó
Téacs caighdeánach
ó rinne slat cóta dó
Béarla
since he was a small child
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Aois, Éadaí
Leathanach 94
Buntéacs
an baile a thabhairt arais ‘un cineáil
Téacs caighdeánach
an baile a thabhairt ar ais chun cineáil
Béarla
to bring the town back to prosperity
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 94
Buntéacs
bhí tú i gcomhnuidhe ar thoiseacht na meithle i n-aimsir géibhinn
Téacs caighdeánach
bhí tú i gcónaí ar thosach na meithle in aimsir ghéibhinn
Béarla
you were always to the fore in times of hardship
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 95
Buntéacs
a’ speadóg a phós Éamonn Óg
Téacs caighdeánach
an speadóg a phós Éamonn Óg
Béarla
the wispy little woman whom Éamonn Óg married
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aois
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 95
Buntéacs
ba mhó an trua an tír dá ligtí ceann sreinge le bithiúnaigh
Téacs caighdeánach
ba mhó an trua an tír dá ligtí ceann sreinge le bithiúnaigh
Béarla
it would be a greater pity to leave the control of the country in the hands of rogues
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 96
Buntéacs
a gcuid talaimh is dlighidh is ranntálacha féin aca
Téacs caighdeánach
a gcuid talaimh is dlí is ranna féin acu
Béarla
they had their own land, law and method of apportionment
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Dlí, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 96
Buntéacs
cor-shúgán de rud gan inntleacht
Téacs caighdeánach
corr shúgáin de rud gan intleacht
Béarla
spineless, unintelligent person
Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Leathanach 96
Buntéacs
nuair a ba gheall le tír í
Téacs caighdeánach
nuair ba gheall le tír í
Béarla
when she (Ireland) was a great country
Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Stair, Aimsir agus am, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 97
Buntéacs
ar feadh a n-acfuinne
Téacs caighdeánach
ar feadh a n-acmhainne
Béarla
according to their means
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 97
Buntéacs
i n-a ula mhagaidh
Téacs caighdeánach
ina eala mhagaidh
Béarla
a laughing stock, object of ridicule
Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin, Cúinsí sóisialta, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh
Leathanach 98
Buntéacs
sin díoghadh is deireadh
Téacs caighdeánach
sin díogha is deireadh
Béarla
that is the worst possible thing, the lowest of the low
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 99
Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine
Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireas na daoine
Béarla
People thrive when they cooperate
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 100
Buntéacs
a’ chéad duine dá cloinn,
Téacs caighdeánach
an chéad duine dá clann
Béarla
her first born
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 101
Buntéacs
chromfadh sé ar a chuid oibre agus bhainfeadh sé a sheal as an tsaol
Téacs caighdeánach
chromfadh sé ar a chuid oibre agus bhainfeadh sé a sheal as an tsaol
Béarla
he would apply himself to his work and live an ordinary life
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Aimsir agus am, Aois, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 101
Buntéacs
níor mhór leis na daoine gruag a gcinn a chur faoi n-a chosa
Téacs caighdeánach
níor mhór leis na daoine gruaig a gcinn a chur faoina chosa
Béarla
the people paid him servile adoration (literally were prepared to put their hair under his feet)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Baill choirp, Stair
Leathanach 101
Buntéacs
screadaigh gach éan fá n-a nead,
Téacs caighdeánach
screadann gach éan fána nead,
Béarla
every mother mourns her own
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 101
Buntéacs
hí an droch-dheoir ann
Téacs caighdeánach
bhí an drochdheoir ann
Béarla
he was from a bad lot
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 102
Buntéacs
lucht na bheistí bán
Téacs caighdeánach
lucht na veistí bána
Béarla
civil servants, saviours of the Irish language, et al
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 103
Buntéacs
íocfa sin dolaidh na seachtmhaine
Téacs caighdeánach
íocfaidh sin dola na seachtaine
Béarla
that will pay for the week’s bills
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 104
Buntéacs
nuair a bhí mise ‘mo bhrian óg
Téacs caighdeánach
nuair a bhí mise i mo bhrín óg
Béarla
when I was a young bachelor
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Aimsir agus am, Aois
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 104
Buntéacs
ba í an Ghaedhilg a’ dual a b’fhuide siar ar a gcoigeáil
Téacs caighdeánach
ba í an Ghaeilge an dual a b’fhaide siar ar a gcoigeal
Béarla
Irish was the least of their worries
Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 104
Buntéacs
leath a dhéanamh de féin agus leath de’n tsaoghal
Téacs caighdeánach
leath a dhéanamh de féin agus leath den tsaol
Béarla
to work all the hours God sends him / never take a break
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 105
Buntéacs
go ndeachaidh Éamonn Mór ar a bhéalaibh
Téacs caighdeánach
go ndeachaigh Éamann Mór ar a bhéala
Béarla
E.M. bid against him (at the market)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 105
Buntéacs
ar maos in-ollmhaitheas a’ t-saoghail
Téacs caighdeánach
ar maos in ollmhaitheas an tsaoil
Béarla
steeped in the life’s luxuries
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile
Leathanach 105
Buntéacs
Na Dlighte Pianamla
Téacs caighdeánach
Na Dlíthe Pianúla
Béarla
The Penal Laws
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 105
Buntéacs
beiric ríbhíneach,
Téacs caighdeánach
beairic ribhíneach
Béarla
customs and excise barracks
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 106
Buntéacs
ag déanamh tarngaireachta
Téacs caighdeánach
ag déanamh tairngreachta
Béarla
making prophecies
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Béaloideas agus seanchas, Reiligiún agus creideamh, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 107
Buntéacs
gach géag dá raibh a’ teacht ag iarraidh bheith ion-churtha leis a’ fhréimh ó dtáinig
Téacs caighdeánach
gach géag dá raibh ag teacht ag iarraidh a bheith inchurtha leis an fhréamh ónar tháinig
Béarla
every one of the offspring trying to be equal to their elders
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 107
Buntéacs
d’imir sé an dáimh sin linn
Téacs caighdeánach
d’imir sé an dáimh sin linn
Béarla
he treated us as kinfolk, with fellow affection
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 107
Buntéacs
ceirín cartlanna
Téacs caighdeánach
ceirín cartlainne
Béarla
a mint poultice
Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 108
Buntéacs
bhí muintir na hÉireann go huile d’aon leith sa ghábh seo!
Téacs caighdeánach
bhí muintir na hÉireann go huile d’aon leith sa ghábh seo!
Béarla
the people of Ireland were completely united in this difficult situation
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 110
Buntéacs
ar shiubhal ó dhoras go doras a dh’iarraidh na déirce
Téacs caighdeánach
ar shiúl ó dhoras go doras ag iarraidh na déirce
Béarla
going from door to door begging
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 110
Buntéacs
cion láimhe baláiste
Téacs caighdeánach
cion láimhe ballasta
Béarla
a quarter of a boat-load of ballast
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 111
Buntéacs
aithiomrádh
Téacs caighdeánach
athiomrá
Béarla
slander
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 112
Buntéacs
teinidh bhreágh ghiúbhais
Téacs caighdeánach
tine bhreá ghiúise
Béarla
a hearty pine fire
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 112
Buntéacs
ar a’ tráigh fhoilimh
Téacs caighdeánach
ar an trá fholamh
Béarla
destitute
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 113
Buntéacs
ar maothas i maoin shaoghalta
Téacs caighdeánach
ar maos i maoin shaolta
Béarla
rolling in (material) riches
Leathanach 113
Buntéacs
is iomdha cor sa t-saoghal
Téacs caighdeánach
is iomaí cor sa tsaol
Béarla
life is full of twists and turns
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath, Seanfhocal
Leathanach 113
Buntéacs
na fir dhubha
Téacs caighdeánach
na fir dhubha
Béarla
the police
Téamaí
Dlí - ceartas - pionós, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 114
Buntéacs
i ndiaidh a’ droch-shaoghail
Téacs caighdeánach
i ndiaidh an drochshaoil
Béarla
after the Famine
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 114
Buntéacs
sgaifte díorfach
Téacs caighdeánach
scata díthreabhach
Béarla
homeless, miserable crowd
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 117
Buntéacs
an uile chóngar
Téacs caighdeánach
an uile chóngar
Béarla
every convenience
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 117
Buntéacs
an chuing a bhí eadar Éirinn agus Sasain a bhriseadh
Téacs caighdeánach
an chuing a bhí idir Éirinn agus Sasana a bhriseadh
Béarla
to break the bond between Ireland and England
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Míleata, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 117
Buntéacs
daoine atá a’ tnúth mo bháid domh,
Téacs caighdeánach
daoine atá ag tnúth mo bháid dom
Béarla
people who are envious of my boat
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 117
Buntéacs
d’imthigh an diabhal ar mhná lóistín Bhaile Átha Cliath
Téacs caighdeánach
d’imigh an diabhal ar mhna lóistín Bhaile Átha Cliath
Béarla
the Dublin landladies have gone to the dogs
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Teach agus baile
Leathanach 118
Buntéacs
i lár an anáis tháinig a’ tamhach-táisc sa Fhrainc
Téacs caighdeánach
i lár an anáis tháinig an tamhach taisc sa Fhrainc
Béarla
in the midst of the destitution, the commotion began in France
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 118
Buntéacs
bhí an lasóg sa bharrach ar fud na h-Eoraipe
Téacs caighdeánach
bhí an lasóg sa bharrach ar fud na hEorpa
Béarla
the spark had been lit throughout Europe
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Leathanach 119
Buntéacs
níorbh’ iongantas go deachaidh an fhuil a ghoil i n-a gcuisleanna
Téacs caighdeánach
níorbh iontas go ndeachaigh an fhuil a ghail ina gcuislí
Béarla
no wonder their blood began to boil
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Baill choirp, Mothúcháin, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 120
Buntéacs
chuir sí reacht i bhféidhm
Téacs caighdeánach
chuir sí reacht i bhfeidhm
Béarla
she (England) enacted a law
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 122
Buntéacs
sgrublach
Téacs caighdeánach
scroblach
Béarla
rabble, riff-raff
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 122
Buntéacs
ní bhíonn dlígheadh ar a’ riachtanas
Téacs caighdeánach
ní bhíonn dlí ar an riachtanas
Béarla
necessity knows no law; there was no alternative
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Dlí
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 123
Buntéacs
is buidhe le bocht a’ beagán
Téacs caighdeánach
is buí le bocht an beagán
Béarla
in times of want, even the least things are appreciated
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 124
Buntéacs
i n-a fhear ionaid
Téacs caighdeánach
ina fhear ionaid
Béarla
agent (for landlord)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair, Airgead – maoin – gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 125
Buntéacs
ní fheicfidh mé d’anás
Téacs caighdeánach
ní fheicfidh mé d’anás
Béarla
I won’t see you in need
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 125
Buntéacs
seoiníní
Téacs caighdeánach
seoiníní
Béarla
collaborators (with England)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 125
Buntéacs
níl bárr do’n fhear a thiocfas dá h-iarraidh sparán trom a bheith aige
Téacs caighdeánach
níl barr don fhear a thiocfas á hiarraidh sparán trom a bheith aige
Béarla
the man who comes asking for her better have money behind him
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Gaois - comhairle - eolas
Leathanach 126
Buntéacs
cumann gan chéill
Téacs caighdeánach
cumann gan chéill
Béarla
an ill matched romantic relationship
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 126
Buntéacs
cunamar airgid
Téacs caighdeánach
conamar airgid
Béarla
a meagre amount of money
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 126
Buntéacs
rannaidh bocht a’ beagán
Téacs caighdeánach
roinneann bocht an beagán
Béarla
the poor are generous with the little they have
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 126
Buntéacs
thabhóchadh sé céimidheacht
Téacs caighdeánach
thabhódh sé céimíocht
Béarla
he would gain status (for himself and the family)
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 127
Buntéacs
cé go raibh sé riamh fiúntach i lúb cuideachta
Téacs caighdeánach
cé go raibh sé riamh fiúntach i lúb chuideachta
Béarla
although he always stood his round/generous at a gathering
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Bia agus deoch
Leathanach 127
Buntéacs
téidheadh
Téacs caighdeánach
téamh
Béarla
distillation of poteen
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 128
Buntéacs
cé bheadh i n-a dhiaidh uirthí ? Ní thig a’ beo isteach ar a’ mharbh.
Téacs caighdeánach
cé a bheadh ina dhiaidh uirthi? Ní thig an beo isteach ar an mharbh.
Béarla
who would blame her? Life goes on
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath
Leathanach 129
Buntéacs
ag déanamh sgéala ar do chómharsa bhéal dorais
Téacs caighdeánach
ag déanamh scéala ar do chomharsa bhéal dorais
Béarla
informing on your neighbours
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 130
Buntéacs
annlann a chodach
Téacs caighdeánach
anlann a choda
Béarla
fish or meat to augment a basic diet of bread and potatoes
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Teach agus baile, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 131
Buntéacs
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muinntir roimpí i dtír
Téacs caighdeánach
ar ansmacht na nGall a tháinig sí féin agus a muintir roimpi i dtír
Béarla
she and her people before her made their living on the back of English tyranny
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Teaghlach – muintir – pobal, Aimsir agus am, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Cúinsí pearsanta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 132
Buntéacs
thabhuigh an tárrtháil sin rud diomaoite de chliú...
Téacs caighdeánach
thabhaigh an tarrtháil sin rud diomaoite de chlú...
Béarla
that rescue earned (a person) something other than fame
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Farraige, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 132
Buntéacs
i n-aghaidh dola
Téacs caighdeánach
in aghaidh dula
Béarla
against nature, against reason
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 132
Buntéacs
thug muinntir na hIndia iarraidh ughaim mhalluighthe na hImpireachta a chaitheamh díobhtha
Téacs caighdeánach
thug muintir na hIndia iarraidh úim mhallaithe na himpireachta a chaitheamh díobh
Béarla
the people of India attempted to cast off the cursed imperial harness
Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 132
Buntéacs
bhí sí i ngrádh le fear den cheithearn choilleadh seo
Téacs caighdeánach
bhí sí i ngrá le fear de na ceithearna coille seo
Béarla
she was in love with one of these outlaws
Téamaí
Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Dlí - ceartas - pionós, Cúinsí sóisialta, Míleata, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 133
Buntéacs
gan fliuchadh a bhéil
Téacs caighdeánach
gan fliuchadh a bhéil
Béarla
without a drop to drink
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Leathanach 133
Buntéacs
thráigh a’ lionn
Téacs caighdeánach
thráigh an leann
Béarla
the beer dried up, ran out
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch
Leathanach 134
Buntéacs
go dtarrónadh sé rath is rathamhnas ar a’ phobal
Téacs caighdeánach
go dtarraingeodh sé rath is rathúnas ar an phobal
Béarla
it would bring prosperity to the community
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teaghlach - muintir - pobal, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 134
Buntéacs
is mór a sáith féin de
Téacs caighdeánach
is mór a sáith féin de
Béarla
they have none to spare (i.e. they keep it all for themselves)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 134
Buntéacs
Rannaidh bocht a’ beagán
Téacs caighdeánach
Roineann bocht an beagán
Béarla
the poor are generous with the little they have
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 134
Buntéacs
nuair a thóg sé na héadálacha
Téacs caighdeánach
nuair a thóg sé na héadálacha
Béarla
when he gathered the flotsam
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Farraige, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 134
Buntéacs
...’oiread is chothuigheas na briathra na bráithre
Téacs caighdeánach
... oiread is a chothaíos na briathra na bráithre
Béarla
… just as words don’t feed the Brothers (fair words butter no parsnips)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch
Leathanach 134
Buntéacs
Éire ar leith-phiginn, acht cá bhfuil a’ leith-phiginn?
Téacs caighdeánach
Éire ar leathphingin, ach cá bhfuil an leath-phingin?
Béarla
it matters not if one can have everything for a halfpenny if one hasn’t got a halfpenny
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 135
Buntéacs
ní fhuil air acht greamughadh míosa
Téacs caighdeánach
níl air ach greamú míosa
Béarla
he has only secure work for a month
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 135
Buntéacs
a’ déanamh gearána fá’n leathól a rinneadh ar Rinn na bhFaoileann
Téacs caighdeánach
ag déanamh gearáin fán leithcheal a rinneadh ar Rinn na bhFaoileann
Béarla
complaining about how R.na bhF. was passed over, excluded
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 137
Buntéacs
bhí leath-bhróg ar a’ triúr thiar le n-a gcomharsa bhéal dorais
Téacs caighdeánach
bhí leathbhróg ar an triúr thiar lena gcomharsa béal dorais
Béarla
the three of them were biased in favour of their neighbour
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Leathanach 138
Buntéacs
an bhfuil tórramh oraibh-sé a Shíle?
Téacs caighdeánach
an bhfuil tórramh oraibhse, a Shíle?
Béarla
will you be attending the funeral, Sheila ?
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 138
Buntéacs
sin a’ t-ól agat. Subháilce ó Dhia acht fanacht i mbun na measardhachta
Téacs caighdeánach
sin an t-ól agat. Suáilce ó Dhia ach fanacht i mbun na measarthachta
Béarla
that’s drink for you. A gift from God if taken in moderation
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 138
Buntéacs
bhéinn i mo sháith don tsaoghal
Téacs caighdeánach
bheinn i mo sháith don tsaol
Béarla
I would be well off
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 140
Buntéacs
nuair a bhí a chuid deánta aige
Téacs caighdeánach
nuair a bhí a chuid deánta aige
Béarla
when he had eaten
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 141
Buntéacs
beidh féirín aige
Téacs caighdeánach
beidh féirín aige
Béarla
he’ll have a ‘right one’ (for a wife)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 141
Buntéacs
nach bhfanfadh bean ar bith díomhaoin i rith a saoghail mar gheall ar fhear a raibh sí geallmhar air i n-a h-óige
Téacs caighdeánach
nach bhfanfadh bean ar bith díomhaoin i rith a saoil mar gheall ar fhear a raibh sí geallmhar air ina hóige
Béarla
that no woman would stay unmarried all her life because of a man she was fond of in her youth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 141
Buntéacs
tú féin is do chúig phunta sgallta
Téacs caighdeánach
tú féin agus do chúig phunt scallta
Béarla
you and your miserable five pounds
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 141
Buntéacs
baisteadh tuata
Téacs caighdeánach
baisteadh tuata
Béarla
a lay baptism
Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 142
Buntéacs
ar a thásg
Téacs caighdeánach
ar a thásc
Béarla
on the report of his death
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 142
Buntéacs
bíonn a’ ceithearn-coilleadh go minic aige
Téacs caighdeánach
bíonn an cheithearn choille go minic aige
Béarla
he often harbours the outlaw
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Iompar agus caidrimh, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 143
Buntéacs
a gnás féin ag gach tír agus ag gach dúithche
Téacs caighdeánach
a gnás féin ag gach tír agus ag gach dúiche
Béarla
when in Rome do as the Romans do, each to their own
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Taisteal agus imirce, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 144
Buntéacs
acht imtheacht comh luath agus bhí scaob air
Téacs caighdeánach
ach imeacht chomh luath agus a bhí scaob air
Béarla
but leave as soon as the first shovelful of earth was put on the grave
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 144
Buntéacs
fear cáirdeach
Téacs caighdeánach
fear cairdeach
Béarla
a man who gave credit readily
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 144
Buntéacs
ar an neamh-acara
Téacs caighdeánach
ar an neamhacra
Béarla
to be of independent means
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 144
Buntéacs
áirseoir
Téacs caighdeánach
báirseoir
Béarla
gamekeeper
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Cúinsí sóisialta, Stair
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 145
Buntéacs
caileannógach ar na ballaí
Téacs caighdeánach
caileannógach ar na ballaí
Béarla
green scum on the walls
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Ainmhithe agus plandaí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 145
Buntéacs
i n-aimsir géibhinn,
Téacs caighdeánach
in aimsir ghéibhinn
Béarla
in difficult, needy, times
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 145
Buntéacs
ní bhíonn scéal i bhfad dá reic
Téacs caighdeánach
ní bhíonn scéal i bhfad á reic
Béarla
it doesn’t take long for a story to spread
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 146
Buntéacs
bhí agam le bail bheag a chur ar ar Sheáinín sula dtéadh sé amach i lúb cuideachta
Téacs caighdeánach
bhí agam le bail bheag a chur ar ar Sheáinín sula dtéadh sé amach i lúb chuideachta
Béarla
I had to make Seáinín presentable before going to a gathering
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Éadaí
Leathanach 146
Buntéacs
cuid na triúire de bhrachán
Téacs caighdeánach
cuid an triúir de bhrachán
Béarla
(enough) porridge for three
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 146
Buntéacs
réice gan tábhacht a chaith a shaoghal le drabhlás
Téacs caighdeánach
réice gan tábhacht a chaith a shaol le drabhlás
Béarla
a rake who never earned any money and spent his life carousing
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 147
Buntéacs
agus ’chead aige treabhadh as a ruball féin
Téacs caighdeánach
agus de chead aige treabhadh as a eireaball féin
Béarla
and he can fend for himself
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin
Leathanach 147
Buntéacs
cómharsannaigh tnúthmhala
Téacs caighdeánach
comharsana tnúthacha
Béarla
envious neighbours
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 148
Buntéacs
tiocfaidh siad i dtír ar dhóigh éigin
Téacs caighdeánach
tiocfaidh siad i dtír ar dhóigh éigin
Béarla
they’ll get by somehow
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 149
Buntéacs
ar sgáth a chéile mhaireas na daoine
Téacs caighdeánach
ar scáth a chéile a mhaireann na daoine
Béarla
people are social animals (depend on each other)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 149
Buntéacs
i do dhíomhaoineas
Téacs caighdeánach
i do dhíomhaointeas
Béarla
as an unmarried person
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Grá – cleamhnas – rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 150
Buntéacs
ar shéala imeacht go hAlbain a d’fhág mé an baile
Téacs caighdeánach
ar shéala imeacht go hAlbain a d’fhág mé an baile
Béarla
I left home on the apparent intention of going to Scotland
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 151
Buntéacs
ag brath oighre a dhéanamh de
Téacs caighdeánach
ag brath oidhre a dhéanamh de
Béarla
intending to make him an heir
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 152
Buntéacs
do shúil do mhargadh
Téacs caighdeánach
do shúil do mhargadh
Béarla
Buyer beware
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 152
Buntéacs
bhí lámh is focal eatorra
Téacs caighdeánach
bhí lámh is focal eatarthu
Béarla
they were engaged to be married
Leathanach 152
Buntéacs
ag seilg gearrfhiadhach
Téacs caighdeánach
ag seilg giorriacha
Béarla
hunting hares
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 154
Buntéacs
ag cuartughadh éadálach
Téacs caighdeánach
ag cuardach éadála
Béarla
searching for flotsam
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Farraige, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 156
Buntéacs
go dtí go bhfuilmid ‘ár n-ealadha mhagaidh ag na bailte
Téacs caighdeánach
go dtí go bhfuil muid inár n-eala mhaghaidh ag na bailte
Béarla
until we are the laughing stock of the district
Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 157
Buntéacs
‘dhéanfa mise teanga díbh
Téacs caighdeánach
déanfaidh mise teanga daoibh
Béarla
I will act as interpreter for you
Téamaí
Taisteal agus imirce, Oideachas, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 158
Buntéacs
faoin chrann smola
Téacs caighdeánach
faoin chrann smola
Béarla
blighted, cursed; under corrupting or pernicious influence
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 161
Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile
Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile
Béarla
it is a pity you can’t earn a living at home
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 161
Buntéacs
i riocht a chéile a ithe
Téacs caighdeánach
i riocht a chéile a ithe
Béarla
on the point of cannibalism
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 162
Buntéacs
a bheith ina sciath chosanta
Téacs caighdeánach
a bheith ina sciath chosanta
Béarla
to be a protective shield
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Leathanach 163
Buntéacs
meas bacaigh a thabhairt ar...
Téacs caighdeánach
meas bacaigh a thabhairt ar...
Béarla
to treat s.o. like a beggar
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna
Leathanach 164
Buntéacs
Is lugha ná frígh máthair chointinne.
Téacs caighdeánach
Is lú ná fríd máthair na cointinne
Béarla
it doesn’t take much to start a quarrel, a small spark kindles a large fire
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 164
Buntéacs
ní bhfuighidh fear ar bith mo níghean-sa acht an fear a shaothróchas a cuid díthe
Téacs caighdeánach
ní bhfaighidh fear ar bith m’iníonsa ach an fear a shaothrós a cuid di
Béarla
no man will get my daughter other than the man who provides for her
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Tréithe daonna, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bia agus deoch, Mothúcháin
Leathanach 164
Buntéacs
is olc a’ margadh bhriseas beirt
Téacs caighdeánach
is olc an margadh a bhriseann beirt
Béarla
it is a poor bargain which ruins both parties
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 164
Buntéacs
bean de dhuine is de dhaoinibh
Téacs caighdeánach
bean de dhuine is de dhaoine
Béarla
a woman of fine stock
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 166
Buntéacs
chuir sé na ribhínigh thaire ’na gcoimheád
Téacs caighdeánach
chuir sé na ribhínigh thar a gcoimheád
Béarla
he took the revenue men by surprise
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Leathanach 166
Buntéacs
shín a’ tóir
Téacs caighdeánach
shín an tóir
Béarla
the chase began
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 166
Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile
Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile
Béarla
it’s a pity that we can’t earn a living at home
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce, Talmhaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 166
Buntéacs
mheath an iascaireacht
Téacs caighdeánach
mheath an iascaireacht
Béarla
the fishing went into decline
Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 167
Buntéacs
Nach minic a chuala muid ariamh go mbíonn daoine agus dúithchí do réir a chéile
Téacs caighdeánach
Nach minic a chuala muid riamh go mbíonn daoine agus dúichí de réir a chéile
Béarla
haven’t we often heard that people are products of their own environment
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 170
Buntéacs
cá bhfuil mar chúiteóchas mé é
Téacs caighdeánach
cá bhfuil mar a chúiteos mé é
Béarla
how will I pay him back him
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 170
Buntéacs
rud beag ní ba síodamhla
Téacs caighdeánach
rud beag ní ba shíodúla
Béarla
a little more courteous
Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 171
Buntéacs
slúistí
Téacs caighdeánach
slúistí
Béarla
layabouts, idlers,
Téamaí
Oideachas, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 171
Buntéacs
aindeise
Téacs caighdeánach
ainnise
Béarla
misery, poverty
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 172
Buntéacs
nach rabh aca acht cunamar gránda
Téacs caighdeánach
nach raibh acu ach conamar gránna
Béarla
who only had an smattering (of English)
Téamaí
Oideachas, Cúinsí sóisialta
Leathanach 172
Buntéacs
seirbhísigh na daoirse
Téacs caighdeánach
seirbhísigh na daoirse
Béarla
the servants of slavery, oppression
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 173
Buntéacs
bhéarfadh sí an tsúil aniar ag Éirinn
Téacs caighdeánach
bhéarfadh sí an tsúil aniar ag Éirinn
Béarla
she'd enable Ireland to look forward with confidence
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 173
Buntéacs
gaifte seóinín
Téacs caighdeánach
scata Seoiníní
Béarla
crowd of uncle Toms, yes men (to British rule)
Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 174
Buntéacs
Bíonn dreach caithte i gcómhnuidhe ar dhaoinibh ciothramacha
Téacs caighdeánach
Bíonn dreach caite i gcónaí ar dhaoine cithréimeacha
Béarla
People with a disability always have a worn-out appearance
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bás - beatha - sláinte, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 176
Buntéacs
Cé chuirfimid faoi?
Téacs caighdeánach
Cé a chuirfidh muid faoi?
Béarla
who will we get to sponsor him, act as godparent
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 176
Buntéacs
ag coinneáil muirínighe is bláithche linn
Téacs caighdeánach
ag coinneáil muiríní agus bláthaí linn
Béarla
keeping us supplied with thatching grass and buttermilk
Téamaí
Teach agus baile, Airgead – maoin – gnó, Bia agus deoch, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 177
Buntéacs
níor nídh liom ariamh suidhe i dteach gan teinidh
Téacs caighdeánach
níor ní liom riamh suí i dteach gan tine
Béarla
I never cared much for sitting in a house without a fire
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 177
Buntéacs
rud uaighneach teallach gan teinidh
Téacs caighdeánach
rud uaigneach teallach gan tine
Béarla
a cold hearth is a lonely thing
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Mothúcháin
Leathanach 177
Buntéacs
chuaigh againn teach a fhagháil
Téacs caighdeánach
chuaigh againn teach a fháil
Béarla
we succeeded in getting a house
Téamaí
Teach agus baile, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 177
Buntéacs
nár réidhigh nóta chúig bpunta a dholaidh
Téacs caighdeánach
nár réitigh nóta cúig phunt a dhola
Béarla
that a five pound note didn’t clear his debt
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 178/9
Buntéacs
ionracas os cionn margaidh
Téacs caighdeánach
ionracas os cionn margaidh
Béarla
honesty above bargaining
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 180
Buntéacs
...a bhrisfeas na céadlongaidh,
Téacs caighdeánach
... a bhrisfeas na céalacain
Béarla
which will break one’s fast, which will serve as breakfast
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 181
Buntéacs
barra na bpreátaí smolta go dtí na cnámha
Téacs caighdeánach
barra na bprátaí smolta go dtí na cnámha
Béarla
And the potato crops blighted to the root
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Bia agus deoch, Stair
Leathanach 183
Buntéacs
cuairt ghearr is a dhéanamh go h-annamh
Téacs caighdeánach
cuairt ghearr is a dhéanamh go hannamh
Béarla
do not outstay your welcome
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Aimsir agus am
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 183
Buntéacs
fad is bheadh cuid na ranna ag an chómharsain
Téacs caighdeánach
fad is a bheadh cuid na roinnte ag an chomharsa
Béarla
as long as the neighbours have enough to go around
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 183
Buntéacs
coisgidh cruadhtan féile
Téacs caighdeánach
coisceann cruatan féile
Béarla
hardship prevents generosity
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 184
Buntéacs
cheannuigh muintir a’ bhaile tarbh i gcomhar
Téacs caighdeánach
cheannaigh muintir an bhaile tarbh i gcomhar
Béarla
the town-folk co-operated in sharing the cost of a bull
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 185
Buntéacs
báithtear máirneálaigh, marbhthar saighdiúirí, agus gheibh mná bás le linn cloinne. ní fhuil neart ar na rudaí sin
Téacs caighdeánach
báitear mairnéalaigh, maraítear saighdiúirí, agus faigheann mná bás le linn clainne. Níl neart ar na rudaí sin
Béarla
Sailors drown, soldiers are killed, women die during childbirth. Those things can’t be helped.
Téamaí
Míleata, Bás – beatha – sláinte, Cúinsí sóisialta, Teaghlach – muintir – pobal
Gnéithe teanga
Sofhriotal, Meafar
Leathanach 186
Buntéacs
b’fhada liom nó go dtéighinn isteach arais go bhfuighinn oidhche eile sgéalaidheacht
Téacs caighdeánach
b’fhada liom nó go dtéinn isteach ar ais go bhfaighinn oíche eile scéalaíochta
Béarla
I couldn’t wait to go back for another night of storytelling
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Ceol agus filíocht, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 188
Buntéacs
páipear gearrthach a léigheadh
Téacs caighdeánach
páipéar gearrtha a léamh
Béarla
to read a rates bill
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 189
Buntéacs
chonnaic sí an chneadh a bhí ar Ros na bhFeannóg. Agus bhí an ceirín a’ faibhreadh i n-a h-intinn
Téacs caighdeánach
chonaic sí an chneá a bhí ar Ros na bhFeannóg. Agus bhí an ceirín ag fabhrú ina h-intinn
Béarla
she saw what was ailing R na bhF and the remedy was forming in her mind.
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 190
Buntéacs
tá Éirinn tréighte aca agus ní bhfuil siad clóidhte le h-Albain
Téacs caighdeánach
Tá Éire tréigthe acu agus níl siad clóite le hAlbain
Béarla
they have deserted Ireland and they are not acclimatised to Scotland
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Aimsir agus am, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 190
Buntéacs
min bhuí
Téacs caighdeánach
min bhuí
Béarla
Indian meal
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Bia agus deoch, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 192
Buntéacs
bhí fear eile daithte ag Mághnus Ó Domhnaill dá nighin
Téacs caighdeánach
bhí fear eile daite ag Mánus Ó Domhnaill dá iníon
Béarla
Maghnus Ó Dómhnaill had another man in mind for his daughter
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 192
Buntéacs
i gcead dá chóta
Téacs caighdeánach
i gcead dá chóta
Béarla
with all due respect to his cloth (an sagart)
Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Cúinsí sóisialta, Éadaí, Iompar agus caidrimh
Leathanach 193
Buntéacs
caidé an chomaoin a bhí le h-íoc agat linn?
Téacs caighdeánach
cad é an chomaoin a bhí le híoc agat linn?
Béarla
what obligation/debt do you have to repay us?
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 195
Buntéacs
Sin na fir agat. Aon chioth amháin a fhliuch an t-iomlán acu
Téacs caighdeánach
Sin na fir agat. Aon chith amháin a d’fhliuch an t-iomlán acu
Béarla
That’s men for you. They are all tarred with the same brush
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 195
Buntéacs
… a bheith in ardréim
Téacs caighdeánach
… a bheith in ardréim
Béarla
to hold sway, supremacy, in exalted station, holding supreme power
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí - ceartas - pionós, Míleata, Dlí - ceartas - pionós, Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 196
Buntéacs
tús lae a fhreastal
Téacs caighdeánach
tús lae a fhreastal
Béarla
to get an early start
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 197
Buntéacs
dannardhacht
Téacs caighdeánach
danarthacht
Béarla
cruelty, tyranny,
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 201
Buntéacs
geas a choilleadh
Téacs caighdeánach
geis a choilleadh
Béarla
to violate a taboo
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Béaloideas agus seanchas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 201
Buntéacs
sgrublach a’ bhaile
Téacs caighdeánach
scroblach an bhaile
Béarla
the local riff-raff, rabble
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Teach agus baile, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 203
Buntéacs
i ndiaidh do mhac a fhágáil sa tsean-bhaile
Téacs caighdeánach
i ndiaidh do mhac a fhágáil sa tseanbhaile
Béarla
After burying your son
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh
Leathanach 203
Buntéacs
..Banba a’ musgladh a misnighe!
Téacs caighdeánach
Banbha ag múscailt a misnigh!
Béarla
Ireland stirring its courage!
Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 204
Buntéacs
trasna na Maoile
Téacs caighdeánach
trasna na Maoile
Béarla
across the Moyle Straits between Antrim and Scotland
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Farraige, Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 205
Buntéacs
agus go ndeárnadh leath-ól ar a’ chuid eile
Téacs caighdeánach
agus go ndearnadh leithcheal ar an chuid eile
Béarla
and the rest of them were treated poorly
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 205
Buntéacs
go raibh im ar uachtar agus mil ar luachair i Meiriceá
Téacs caighdeánach
go raibh im ar uachtar agus mil ar luachair i Meiriceá
Béarla
America was the land of milk and honey
Téamaí
Taisteal agus imirce, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Samhail
Leathanach 205
Buntéacs
ina shuidhe go te
Téacs caighdeánach
ina shuí go te
Béarla
well off
Leathanach 206
Buntéacs
go gcuirthidhe an drong mhalluighthe seo faoi shlait
Téacs caighdeánach
go gcuirfí an drong mhallaithe seo faoi shlat
Béarla
that this dreadful mob may be brought to heel
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 206
Buntéacs
Ní fiú aon deor amháin fhola ’Sacsa nuadh darab ainm Éire,’ is cuma caidé an tsaoirse a bheadh aicí. Nach millteanach a’ rud é go bhfuil muinntir na h-Éireann fuar-bhruithte i dteangaidh agus i seanchas a gcinidh.
Téacs caighdeánach
Ní fiú aon deoir amháin fola ‘Sasana nua darb ainm Éire,’ is cuma cad é an tsaoirse a bheadh aici. Nach millteanach an rud é go bhfuil muintir na hÉireann fuarbhruite i dteanga agus seanchas a gcine.
Béarla
A “new England called Ireland” is not worth one drop of blood no matter what kind of freedom she has. Isn’t it terrible that the Irish race are indifferent to their own language and culture.
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Dlí - ceartas - pionós
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Sofhriotal
Leathanach 207
Buntéacs
ní thiocfa sé choidhche ’un cineáil
Téacs caighdeánach
ní thiocfaidh sé choíche chun cineáil
Béarla
it will never flourish, mature
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Tréithe daonna, Talmhaíocht, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 208
Buntéacs
ar an anfhás
Téacs caighdeánach
ar an anás
Béarla
to be destitute
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 208
Buntéacs
sin a’ rud a chuirfeas ar mo bhonnaí mé
Téacs caighdeánach
sin an rud a chuirfidh ar mo bhoinn mé
Béarla
that’s the thing that will set me up in life, give me a good start
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 208
Buntéacs
ba ghoirid go raibh ciall cheannuighthe aca
Téacs caighdeánach
ba ghairid go raibh ciall cheannaithe acu
Béarla
they we not long learning their lesson
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 210
Buntéacs
is beo neach i ndiaidh a bhuailte acht nach beo i ndiaidh a chánta
Téacs caighdeánach
is beo neach i ndiaidh a bhuailte ach nach beo i ndiaidh a chánta
Béarla
words cut more than swords
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 210
Buntéacs
pearsa eaglasaigh
Téacs caighdeánach
pearsa eaglasta
Béarla
person associated with the Church
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 212
Buntéacs
ní raibh iarraidh ar bith aca ar na tincleóirí
Téacs caighdeánach
ní raibh iarraidh ar bith acu ar na tincéirí
Béarla
they had no time for the travellers
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 214
Buntéacs
bhí siad i n-a mbráighe mur’ beith thú
Téacs caighdeánach
bhí siad ina mbránna murab é thú
Béarla
they were prisoners but for you
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Dlí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 215
Buntéacs
ar an bhlár fholamh
Téacs caighdeánach
ar an bhlár fholamh
Béarla
destitute
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Meafar
Leathanach 218
Buntéacs
gur ó ríghthe a shíolruigh sé
Téacs caighdeánach
gur ó ríthe a shíolraigh sé
Béarla
that he was descended from kings
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal, Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 232
Buntéacs
(a bheith) i n-ainriocht
Téacs caighdeánach
(a bheith) in ainriocht
Béarla
(to be) in a dilapidated, wretched condition
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 233
Buntéacs
aigse a fháil dúinn sa chíos
Téacs caighdeánach
laigse a fháil dúinn sa chíos
Béarla
to get us a reduction in rent
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 234
Buntéacs
Bhí aithne agam-sa is agat-sa ar a chéile i n-ár n-aontumha
Téacs caighdeánach
Bhí aithne agamsa is agatsa ar a chéile in ár n-aontumha
Béarla
We knew each other before we were married
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 239
Buntéacs
a’ saothrughadh a gcodach as allus a malacha.
Téacs caighdeánach
ag saothrú a gcoda as allas a malaí.
Béarla
earning their keep by the sweat of their brow.
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Baill choirp, Bás - beatha - sláinte, Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht
Leathanach 239
Buntéacs
go dtaradh an lá a mbeadh sí ar a’ neamh-acara
Téacs caighdeánach
go dtige an lá a mbeadh sí ar an neamhacra
Béarla
till the day when she would be of independent means
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 240
Buntéacs
b’ionann is gaduidheacht a ghabháil ar a bhéalaibh
Téacs caighdeánach
b’ionann is gadaíocht a ghabháil ar bhéala duine
Béarla
outbidding s.o. was regarded as theft
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 245
Buntéacs
geanamach
Téacs caighdeánach
geanmnach
Béarla
chaste person
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 247
Buntéacs
caidé an leath-ól a rinneadh orthu ?
Téacs caighdeánach
cad é an leithcheal a rinneadh orthu?
Béarla
how were they treated badly?
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 248
Buntéacs
balcaisí an oibridhe
Téacs caighdeánach
balcaisí an oibrí
Béarla
working man’s clothes
Téamaí
Éadaí, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 250
Buntéacs
cróigeann
Téacs caighdeánach
gróigeán
Béarla
a small turf heap, footed turf
Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Cúinsí sóisialta, Talmhaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 254
Buntéacs
rinne siad muc shneachta
Téacs caighdeánach
rinne siad muc shneachta
Béarla
they made a snow train
Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Aimsir agus am
Leathanach 258
Buntéacs
sa smeach dheireannaigh
Téacs caighdeánach
… go raibh an Ghaeilge agus an náisiún sa smeach dheireanach
Béarla
… that the Irish langauge and the nation were at it’s last gasp, on their last legs
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Cúinsí sóisialta
Leathanach 259
Buntéacs
tá an t-am a tógáil as a’ tsreathnughadh (an mhóin)
Téacs caighdeánach
tá an t-am a tógáil as an tsrathnú (an mhóin)
Béarla
it’s time to gather the spread out turf
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 261
Buntéacs
Tá mac agam atá a’ gabháil thar mo chómhairle
Téacs caighdeánach
Tá mac agam atá ag gabháil thar mo chomhairle
Béarla
I have a son who is ignoring my advice
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 267
Buntéacs
go dteilgfear chun báis é
Téacs caighdeánach
go dteilgfear chun báis é
Béarla
that he will be condemned to death
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Dlí
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 268
Buntéacs
an-smacht allmhuireach
Téacs caighdeánach
ansmacht allúrach
Béarla
foreign domination
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 270
Buntéacs
na fágálaigh d’fhan sa bhaile
Téacs caighdeánach
na fágálaigh a d’fhan sa bhaile
Béarla
the laggards who stayed at home
Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 270
Buntéacs
is cosamhail gur fíor nach mbíonn fial acht bocht
Téacs caighdeánach
is cosúil gur fíor nach mbíonn fial ach bocht
Béarla
it appears to be true that only the poor are generous
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 272
Buntéacs
sgreabán gortach
Téacs caighdeánach
screabán gortach
Béarla
stony barren land
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 273
Buntéacs
bhí mórán fear ar a’ bhealach mhór
Téacs caighdeánach
bhí mórán fear ar an bhealach mhór
Béarla
many men were unemployed
Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce
Leathanach 277
Buntéacs
bhí siúbhal maith ar eallach óg
Téacs caighdeánach
bhí siúl maith ar eallach óg
Béarla
there was good demand for young cattle
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Talmhaíocht, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 278
Buntéacs
sin mar chuir Róise an dlaoidheog mhullaigh ar a cuid Béarla i nGlasgó
Téacs caighdeánach
sin mar a chuir Róise an dlaóg mhullaigh ar a cuid Béarla i nGlaschú
Béarla
that’s how Róise polished up her English in Glasgow
Téamaí
Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Oideachas, Taisteal agus imirce
Leathanach 280
Buntéacs
...agus í a’ cur bala ar a’ t-seomra
Téacs caighdeánach
...agus í ag cur bail ar an tseomra
Béarla
...tidying up the room
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Teach agus baile, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 282
Buntéacs
chaithfinnse seacht saol in aontumha sula bpósfainn fear nach mbeadh mo chroí is m’anam istigh ann
Téacs caighdeánach
chaithfinnse seacht saol in aontumha sula bpósfainn fear nach mbeadh mo chroí is m’anam istigh ann
Béarla
I’d spend seven lives celibate (unmarried) before I’d marry a man I didn’t love
Leathanach 285
Buntéacs
is luaithe thig girseach ‘un cineáil ná gasúr,
Téacs caighdeánach
is luaithe a thig girseach chun cineáil ná gasúr
Béarla
girls mature more quickly than boys
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Teaghlach - muintir - pobal, Aois
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 292
Buntéacs
go ndéanfaidhe leath-ól orainn
Téacs caighdeánach
go ndéanfaí leithcheal orainn
Béarla
that we'd be discriminated against, treated unfairly
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 293
Buntéacs
roithleach gan snámh
Téacs caighdeánach
roilleach gan snámh
Béarla
odd-man-out
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 296/7
Buntéacs
mar adeir a’ nathán, sgillidh fíon fírinne,
Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán, scileann fíon fírinne
Béarla
wine in, truth out (in vino veritas)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Tréithe daonna, Bia agus deoch
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 297
Buntéacs
ní rabh Éire riamh comh fághta is atá sí anois
Téacs caighdeánach
ní raibh Éire riamh chomh fágtha agus atá sí anois
Béarla
Ireland was never as forsaken, unfortunate as she is now
Téamaí
Aimsir agus am, Stair, Cúinsí sóisialta, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 298
Buntéacs
bhí sé rómhaith le bheith ina fhírinne
Téacs caighdeánach
bhí sé rómhaith le bheith ina fhírinne
Béarla
it was too good to be true
Téamaí
Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 298
Buntéacs
fáscadh éadaigh
Téacs caighdeánach
fáscadh éadaigh
Béarla
wringing clothes (to dry them)
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Éadaí, Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht, Teach agus baile
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 298
Buntéacs
caithfimid a dhul i muinighin ár ndúthchais
Téacs caighdeánach
caithfidh muid a dhul i muinín ár ndúchais
Béarla
we have to put our faith in our native heritage
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin, Stair
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 298
Buntéacs
gan féacháil le haithris a dhéanamh ar thír ar bith
Téacs caighdeánach
… agus gan féachaint le haithris a dhéanamh ar thír ar bith
Béarla
… and not attempt to mimic any country
Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Cúinsí sóisialta, Gaois - comhairle - eolas
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 308
Buntéacs
Má’s maith leat do cháineadh pós, má’s maith leat do mholadh fagh bás,
Téacs caighdeánach
Más maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh faigh bás,
Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled,
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 312
Buntéacs
chuir sí an baile ‘un sioparnaighe
Téacs caighdeánach
chuir sí an baile chun siobarnaí
Béarla
she has the town in a fix, confused
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 321
Buntéacs
is beag a’ rud nach fearr ‘ná bheith folamh,
Téacs caighdeánach
is beag an rud nach fearr ná a bheith folamh,
Béarla
there’s not much worse than having nothing
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bás - beatha - sláinte
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 322
Buntéacs
is fiú do dhuine bheith bocht acht ní fiú do dhuine bheith truaillidhe
Téacs caighdeánach
is fiú do dhuine a bheith bocht ach ní fiú do dhuine a bheith truaillí
Béarla
poverty is no disgrace but miserliness is
Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Seanfhocal
Leathanach 325
Buntéacs
do lámh i mbéal a’ mhadaidh
Téacs caighdeánach
do lámh i mbéal an mhadaidh
Béarla
in a tight spot, to be in the lion’s mouth
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 326
Buntéacs
mil ar chuiseógaigh a bheith agat
Téacs caighdeánach
mil ar chuiseogach a bheith agat
Béarla
to lead an idyllic existence
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Airgead - maoin - gnó, Bia agus deoch
Leathanach 326
Buntéacs
fear gearrthach
Téacs caighdeánach
fear gearrthacha
Béarla
rates collector
Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Dlí, Obair agus ceardaíocht
Gnéithe teanga
Focal aonair
Leathanach 339
Buntéacs
Séimidh an chéad duine de’n bheirt a thoisigh dh’éirghe clóidhte le Meiriceá
Téacs caighdeánach
Séimí an chéad duine den bheirt a thosaigh a a éirí clóite le Meiriceá
Béarla
Séimí was the first to get used to America
Téamaí
Taisteal agus imirce, Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Mothúcháin
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 339
Buntéacs
i n-órd aca seo nach labhaireann le chéile
Téacs caighdeánach
in ord acu seo nach labhraíonn le chéile
Béarla
in one of those (religious) orders who take a vow of silence
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 342
Buntéacs
féach líonadh den tobac seo
Téacs caighdeánach
féach líonadh den tobac seo
Béarla
try a fill of this tobacco
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 351
Buntéacs
d’imtheóchadh sé as maoidheamh
Téacs caighdeánach
d’imeodh sé as maíomh
Béarla
he would bring disgrace on himself (and his family)
Téamaí
Iompar agus caidrimh, Cúinsí sóisialta, Teaghlach - muintir - pobal
Gnéithe teanga
Nath
Leathanach 361
Buntéacs
acht níor h-órduigheadh séan iomlán d’aonduine ar a t-saoghal seo
Téacs caighdeánach
ach níor ordaíodh séan iomlán d’aon duine ar an tsaol seo
Béarla
no one should expect total happiness in this life
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 387
Buntéacs
crublach na gcúl-shráideann a rinne a shaidhbhreas i dtoibinne le linn a’ chogaidh
Téacs caighdeánach
scroblach na gcúlsráideanna a rinne a saibhreas i dtoibinne le linn an chogaidh
Béarla
backstreet rabble who made an overnight fortune during the war
Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Stair, Míleata, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch
Leathanach 388
Buntéacs
ba de iaruaibh Éireannach í
Téacs caighdeánach
ba d’iaróibh Éireannach í
Béarla
she was of Irish descent
Téamaí
Aois, Taisteal agus imirce, Teaghlach – muintir – pobal, Cúinsí sóisialta
Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch