Saibhreas Mháire

Suipín an Iolair

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
‘sé an bród a rinne a aimhleas agus aimhleas na tíre

Téacs caighdeánach
is é an bród a rinne a aimhleas agus aimhleas na tíre

Béarla
pride was his downfall and that of the country

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach #VALUE!

Buntéacs
boc mearaidh a bheith araon ortha

Téacs caighdeánach
poc mearaidh a bheith araon orthu

Béarla
the pair of them being quite daft

Téamaí
Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 5

Buntéacs
ní rabh aon teach sna Rosaibh ion-churtha leis

Téacs caighdeánach
ní raibh aon teach sna Rosa inchurtha leis

Béarla
there was no other house in the Rosses comparable to it

Téamaí
Teach agus baile, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 5

Buntéacs
dreach rathamhnasach

Téacs caighdeánach
dreach rathúnasach

Béarla
a prosperous look, appearance

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 5

Buntéacs
“ Suipín an Iolair “ an t-ainm a bhí ar a’ laftán seo

Téacs caighdeánach
“Suipín an Iolair” an t-aimn a bhí ar an laftán seo.

Béarla
this ledge was called the Eagles Eyrie

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 5

Buntéacs
leig sé a mhaidí le sruth

Téacs caighdeánach
lig sé a mhaidí le sruth

Béarla
he let things drift, he neglected his responsibilities

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 5

Buntéacs
nuair tháinig tárrtháil air nach rabh súil aige leis

Téacs caighdeánach
nuair a tháinig tarrtháil air nach raibh súil aige leis

Béarla
when unexpected help arrived

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
is fiú airgead a chathamh ar theach ranna

Téacs caighdeánach
is fiú airgead a chaitheamh ar theach ranna

Béarla
it’s worth spending money on a dealing house, shop

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
tarróna sé aghaidh na ndaoine ort

Téacs caighdeánach
tarraingeoidh sé aghaidh na ndaoine ort

Béarla
it will attract customers

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 6

Buntéacs
do’n mhac a bhí teach a’ Droichid daithte

Téacs caighdeánach
don mhac a bhí teach an Droichid daite

Béarla
the Bridge house was set aside to go to the son

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
bhí súil ag an athair go gcoinneóchadh sé bláth ar an áit nuair thiocfadh ann dó

Téacs caighdeánach
bhí súil ag an athair go gcoinneodh sé bláth ar an teach nuair a thiocfadh ann dó

Béarla
the father had hoped he (the son) would keep the house in good order when he grew up

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 6

Buntéacs
ró-thíoghbhasach

Téacs caighdeánach
ró-thíosach

Béarla
overly given to, too fond of, housekeeping, thriftiness

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach – muintir – pobal, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 6

Buntéacs
i n-a pheata ag an mháthair

Téacs caighdeánach
ina pheata ag an mháthair

Béarla
the mother’s pet

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 7

Buntéacs
ar rothaí an domhain

Téacs caighdeánach
ar rothaí an domhain

Béarla
on top of the world

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 7

Buntéacs
shaoil sé an dubh-rud do’n léigheann

Téacs caighdeánach
shíl sé an dúrud den léann

Béarla
he thought the world of education

Téamaí
Oideachas, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
áit mhaith suidhe

Téacs caighdeánach
a d'fhág áit mhaith suí aige

Béarla
that left him well off, sitting pretty

Téamaí
Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 8

Buntéacs
ar an ealadhain sin

Téacs caighdeánach
ar an ealaín sin

Béarla
doing the same thing, at the same lark

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 8

Buntéacs
ba leor a luathas

Téacs caighdeánach
ba leor a luas

Béarla
that would come soon enough

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 9

Buntéacs
níor tugadh dh’ainm i Ros na Searrach air le linn a laghad ná a mhéid’ acht Murchadh Dubh

Téacs caighdeánach
níor tugadh d’ainm i Ros Searrach air le linn a laghad ná a mhéide ach Murchadh Dubh

Béarla
he was known all his days in Ros Searrach as Murchadh Dubh

Téamaí
Aimsir agus am, Cúinsí pearsanta, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Teaghlach – muintir – pobal, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 9

Buntéacs
an aimsir a chaileantóracht

Téacs caighdeánach
an aimsir a chaileantóireacht

Béarla
to forecast the weather

Téamaí
Aimsir agus am, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 11

Buntéacs
i dtuilleamuidhe a chéile

Téacs caighdeánach
i dtuilleamaí a chéile

Béarla
dependent on one another

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 12

Buntéacs
siabhrán

Téacs caighdeánach
siabhrán

Béarla
slight derangement, mental confusion

Téamaí
Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 14

Buntéacs
gur mhéanra a bheadh cosamhail leis

Téacs caighdeánach
gur mhéanar a bheadh cosúil leis

Béarla
that it would be wonderful to be like him

Téamaí
Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 14

Buntéacs
ar na taibhle

Téacs caighdeánach
ar na táibhle

Béarla
on the battlements

Téamaí
Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
dá lóntaidhe féin

Téacs caighdeánach
dá leointe féin

Béarla
of their own accord / volition

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 18

Buntéacs
tallann

Téacs caighdeánach
tallann

Béarla
gift, talent

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 18

Buntéacs
fear nár mhaith liom a ghabháil i n-a dheabhaidh

Téacs caighdeánach
fear nár mhaith liom a ghabháil ina dheabhaidh

Béarla
a man with whom I wouldn’t like to cross swords

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 19

Buntéacs
comh lom sin ar a’ ghaoth

Téacs caighdeánach
chomh lom sin ar an ghaoth

Béarla
so close to the wind

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 25

Buntéacs
ceathardha

Téacs caighdeánach
ceachartha

Béarla
mean, tight-fisted with money

Téamaí
Tréithe daonna, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 26

Buntéacs
molt

Téacs caighdeánach
molt

Béarla
sulky, morose person

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 26

Buntéacs
nach dtiocfadh Murchadh Dubh i n-éifeacht shaoghalta choidhche ar a chuid aislingí

Téacs caighdeánach
nach dtiocfadh M. D. in éifeacht shaolta choíche ar a chuid aislingí

Béarla
that M.D would never succeed (with all his dreaming )

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
bhail, is ionann ‘s a’ cás,

Téacs caighdeánach
bhuel, is ionann sa chás

Béarla
well, it’s all the same to me, all the one

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 29

Buntéacs
nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat

Téacs caighdeánach
nuair nach mbeidh breith ar d’aithreachas agat

Béarla
when it'll be too late for regrets

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 30

Buntéacs
géarbhach deas seoltórachta

Téacs caighdeánach
géarbhach deas seoltóireachta

Béarla
a nice stiff sailing wind

Téamaí
Aimsir agus am, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 31

Buntéacs
a’ cur bala ar na seoltaí

Téacs caighdeánach
ag cur baile ar na seolta

Béarla
getting the sails ready

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 32

Buntéacs
go mbíonn an óige géar-ghoileach

Téacs caighdeánach
go mbíonn an óige géarghoileach

Béarla
the young have keen appetites

Téamaí
Aois, Bás – beatha – sláinte, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 35

Buntéacs
nach minic ariamh a chualamar an rud is measa le duine ‘ná a bhás b’fheidir gurbh’ é a leas é

Téacs caighdeánach
nach minic riamh a chuala muid an rud is measa le duine ná a bhás b’fhéidir gurbh é a leas é

Béarla
haven’t we often heard what people regard as a fate worse than death may be a blessing in disguise

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata, Bás – beatha – sláinte, Gaois - comhairle - eolas, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal

Leathanach 37

Buntéacs
chan dá mhaoidheamh air é

Téacs caighdeánach
chan á mhaíomh air é

Béarla
not that I’m begrudging him it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 40

Buntéacs
mar dhíol truaighe

Téacs caighdeánach
mar dhíol trua

Béarla
as an object of pity, deserving object

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 41

Buntéacs
ní dá dheoin a rinne sé sin

Téacs caighdeánach
ní dá dheoin a rinne sé sin

Béarla
he didn’t do that willingly

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 42

Buntéacs
béal bán

Téacs caighdeánach
béal bán

Béarla
flattery

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 44

Buntéacs
cé adubhairt leo mar mhnáibh go raibh siad taodach do-shásta le linn sonais agus gurbh’ aingle fortacha le linn donais

Téacs caighdeánach
cé a dúirt leo mar mhná go raibh siad taghdach doshásta le linn sonais agus gurbh aingle fortachta iad le linn donais?

Béarla
who was it that said women were temperamental and hard to please when things are going well and comforting angels in times of misery

Téamaí
Tréithe daonna, Reiligiún agus creideamh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 49

Buntéacs
rachadh a gháir i bhfad

Téacs caighdeánach
rachadh a gháir i bhfad

Béarla
he would be renowned everywhere

Téamaí
Tréithe daonna, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Samhail, Nath, Meafar

Leathanach 50

Buntéacs
an rud sgríobhas a’ púca léighidh sé féin é

Téacs caighdeánach
an rud a scríobhas an púca léann sé féin é

Béarla
you know what you mean yourself , even if your writing (etc) is unintelligible to others, let the author interpret his own words

Téamaí
Ceol agus filíocht, An t-osnádúr, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 52

Buntéacs
i n-eabar

Téacs caighdeánach
in abar

Béarla
bogged down, confounded by sth, in a fix

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 54

Buntéacs
ní fhuil splanc chéille ag ceachtar aca,

Téacs caighdeánach
níl splanc chéille ag ceachtar acu

Béarla
neither the two of them have an ounce of sense

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 54

Buntéacs
tá sé mar atá sé agus níor fhás sé gan locht, mar adeireadh na sean-daoine

Téacs caighdeánach
tá sé mar atá sé agus níor fhás sé gan locht, mar a deireadh na seandaoine

Béarla
he has his faults, as the old folks used to say

Téamaí
Tréithe daonna, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Nath

Leathanach 57

Buntéacs
chum Dia druim fá choinne an ualaigh, mar a deireadh an mhuintir tháinig romhainn

Téacs caighdeánach
chum Dia droim fá choinne an ualaigh, mar a deireadh na seandaoine

Béarla
God fitted the back for the burden, gave us the capacity to work, every Jack to his own trade; ( do not attempt sth. for which you are not cut out for) as our forefathers used yo say

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 58

Buntéacs
déanadh an lá i mbárach as dó féin

Téacs caighdeánach
déanadh an lá amárach as dó féin

Béarla
let tomorrow look after itself, lets live for today

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 60

Buntéacs
ní sgéithfe mé do rún

Téacs caighdeánach
ní sceithfidh mé do rún

Béarla
I'll not divulge your secret

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 62

Buntéacs
nach minic ariamh a chualmar é: focal mór agus droch-chur leis

Téacs caighdeánach
nach minic riamh a chuala muid é: focal mór agus droch-chur leis

Béarla
haven’t we heard it often, a vain, empty boast, all talk and no action

Téamaí
Tréithe daonna, Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 64

Buntéacs
is mairg nach saothruigheann a’ baile

Téacs caighdeánach
is mairg nach saothraíonn an baile

Béarla
it’s a pity we can’t make a living at home

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Airgead – maoin – gnó, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 65

Buntéacs
labhair a bhean go stuamdha leis agus bhain sí faoi, mar ghníodh sí go minic

Téacs caighdeánach
labhair a bhean go stuama leis agus bhain sí faoi, mar a ghníodh sí go minic

Béarla
his wife spoke sensibly to him, and pacified him as she would often do

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 66

Buntéacs
a’ déanamh méadhráin dó

Téacs caighdeánach
ag déanamh meadhráin dó

Béarla
he couldn’t get it off his mind; it was a nagging source of vexation, it perplexed him

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 67

Buntéacs
giodalach

Téacs caighdeánach
giodalach

Béarla
perky , saucy, self-conceited

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 68

Buntéacs
ba mhór léithe a raibh ráidhte aicí

Téacs caighdeánach
ba mhór léi a raibh ráite aici

Béarla
she felt she'd said enough

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 69

Buntéacs
a’ cruinniughadh deannaighe

Téacs caighdeánach
ag cruinniú deannaigh

Béarla
gathering dust

Téamaí
Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 70

Buntéacs
a’ teacht ‘un béil

Téacs caighdeánach
ag teacht chun béil

Béarla
to get going properly, find one’s rhythm, get into the swing of things

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 71

Buntéacs
lucht íogáine

Téacs caighdeánach
lucht íogáin

Béarla
cheats

Téamaí
Caithimh aimsire – cluichí – spóirt

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 72

Buntéacs
...déarfadh sé go mbíonn cead cainnte ag fear chaillte na h-imeartha

Téacs caighdeánach
déarfadh sé go mbíonn cead cainte ag fear caillte na himeartha

Béarla
he'd say that the loser of a contest may talk as much as he pleases (whereas the winner has no need to say anything

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Caithimh aimsire – cluichí – spóirt

Gnéithe teanga
Seanfhocal, Sofhriotal

Leathanach 72

Buntéacs
a’ roiseadh thríd na bristeacha

Téacs caighdeánach
ag roiseadh fríd na bristeacha

Béarla
tearing through the wave breaks

Téamaí
Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 73

Buntéacs
ar eagla gur liaspáin a bhí ar a shúile

Téacs caighdeánach
ar eagla gur léaspáin a bhí ar a shúile

Béarla
in case his eyes were deceiving him

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 73

Buntéacs
lúthgháir as cuimse

Téacs caighdeánach
lúcháir as cuimse

Béarla
great joy

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 73

Buntéacs
an dlaoidheóg mhullaigh

Téacs caighdeánach
an dlaíóg mhullaigh

Béarla
the finishing touches

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 79

Buntéacs
is maith leis leoir-ghníomh a dhéanamh anois

Téacs caighdeánach
is maith leis leorghníomh a dhéanamh anois

Béarla
he wants to make full reparation now

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 79

Buntéacs
is fearr go mall ná go bráth

Téacs caighdeánach
is fearr go mall ná go brách

Béarla
better late than never

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 79

Buntéacs
b’fhada leis go dtaradh an Domhnach

Téacs caighdeánach
b’fhada leis go dtiocfadh an Domhnach

Béarla
he couldn’t wait for Sunday to come

Téamaí
Aimsir agus am, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 79

Buntéacs
...má tá talann gan chéill féin ann

Téacs caighdeánach
má tá talann gan chiall féin ann

Béarla
even though he has irrational impulses

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 89

Buntéacs
ní fhuil feasbhuidhe ar bith ar an innse atá mé a thabhairt ar a’ scéal

Téacs caighdeánach
níl easpa ar bith ar an insint atá mé a thabhairt ar an scéal

Béarla
there’s nothing missing in my version of the story, it's an accurate version of the event

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 89

Buntéacs
mar a deireadh Seimisín Ruadh sa scéal a bhí aige, is buaine bladh ‘ná saoghal

Téacs caighdeánach
mar a deireadh Seimisín Rua sa scéal a bhí aige, is buaine bladh ná saol

Béarla
as S.R would say in his story, fame lives on after death

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 90

Buntéacs
ní raibh sé i bhfad ann gur thóg an mhór-chuid de’n aos léighinn ceann corr dó

Téacs caighdeánach
ní raibh sé i bhfad ann gur thóg an mhórchuid den aos léinn ceann corr dó

Béarla
he wasn’t long there before the majority of the students singled him out and treated him badly

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Oideachas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 90

Buntéacs
i riocht a ghabháil sna lámha le chéile agus iad ag diospóireacht fá Pharnell

Téacs caighdeánach
i riocht a ghabháil sna lámha le chéile agus iad ag diospóireacht fá Pharnell

Béarla
at the point of getting stuck into each other while debating Parnell

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 91

Buntéacs
a’ t-im fuair mé le mo bhricfeasta bhí sé bealuighthe

Téacs caighdeánach
an t-im a fuair mé le mo bhricfeasta bhí sé bealaithe

Béarla
the butter I had for breakfast was greasy

Téamaí
Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 92

Buntéacs
dhá dtrian cuidighthe tús

Téacs caighdeánach
dhá dtrian cuidithe tús

Béarla
getting started is half the battle

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 95

Buntéacs
is fánach an áit a bhfuighfeá éifeacht

Téacs caighdeánach
is fánach an áit a bhfaighfeá éifeacht

Béarla
success is rare

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 105

Buntéacs
dá mbeadh umhail ar a chuid oibre aige

Téacs caighdeánach
dá mbeadh iúl ar a chuid oibre aige

Béarla
if he'd paid attention to his work

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 105

Buntéacs
bíodh a’ leithead mór agat

Téacs caighdeánach
bíodh an leithead mór agat

Béarla
you can clear off (into the big wide world)

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 106

Buntéacs
badh é an ola ar a gcroidhe é

Téacs caighdeánach
ba é an ola ar a gcroí é

Béarla
they would derive great pleasure from it

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 107

Buntéacs
ceirín cartlanna

Téacs caighdeánach
ceirín cartlainne

Béarla
a mint poultice

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 108

Buntéacs
ní fhaghthar saill gan cheannach, mar adeireadh na sean-daoine

Téacs caighdeánach
ní fhaightear saill gan cheannach, mar a deireadh na seandaoine

Béarla
there’s no gain without pain, as the old folk used to say

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bia agus deoch, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 111

Buntéacs
leigheasraí cailleach

Téacs caighdeánach
leigheasanna cailleach

Béarla
old wive’s remedies, cures

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 112

Buntéacs
féach le rud is táire ‘ná sin

Téacs caighdeánach
féach le rud is taire ná sin

Béarla
try something less extravagant than that

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 112

Buntéacs
bíodh do chómhairle féin agat

Téacs caighdeánach
bíodh do chomhairle féin agat

Béarla
have it your own way

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 113

Buntéacs
Tá sé mar bheitheá do sheasamh taobh amuigh dhe imeall coilleadh agus gan isteach uait acht a’ dorchadas. Acht má shiubhaileann tú isteach giota beag tchífe tú giota beag eile rómhat. Go dtí sa deireadh go dtí go ndéana tú do bhealach trasna na coilleadh go taobh thall. Rud nach ndéanfá choidhche fad is sheasóchthá ar an imeall a’ feitheamh le solus.

Téacs caighdeánach
Tá sé mar a bheifeá i do sheasamh taobh amuigh d’ imeall coille agus gan isteach uait ach an dorchadas. Ach má shiúlann tú isteach giota beag chífidh tú giota beag eile romhat. …. go dtí go ndéanfaidh tú do bhealach trasna na coille go taobh thall. Rud nach ndéanfá choíche fad is a sheasfá ar an imeall ag feitheamh le solas

Béarla
it's as if you were standing outside the edge of a wood with nothing other than darkness stretching before you into the interior … if you walk in a bit, however, you'll see a little bit more in front of you … until finally you make your way across the wood to the other side ... something that you'd never achieve as long as you stood on the edge waiting for light

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Ainmhithe agus plandaí, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 114

Buntéacs
nach raibh bun cleite isteach ná barr cleite amach

Téacs caighdeánach
nach raibh bun cleite isteach ná barr cleite amach

Béarla
it was flawlessly finished

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar, Nath

Leathanach 117

Buntéacs
níl tinneas ná tromas orm, glóir do Dhia

Téacs caighdeánach
níl tinneas nó tromas orm, glóir do Dhia

Béarla
I have neither sickness nor oppression, pain nor distress, thanks be to God

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Mothúcháin, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 117

Buntéacs
d’imthigh an diabhal ar mhná lóistín Bhaile Átha Cliath

Téacs caighdeánach
d’imigh an diabhal ar mhna lóistín Bhaile Átha Cliath

Béarla
the Dublin landladies have gone to the dogs

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Nath, Meafar

Leathanach 119

Buntéacs
déanadh sin do shúile duit

Téacs caighdeánach
déanadh sin do shúile duit

Béarla
let that be a lesson to you

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 121

Buntéacs
bídh an fhírinne searbh

Téacs caighdeánach
bíonn an fhírinne searbh

Béarla
the truth is bitter, the truth hurts

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 122

Buntéacs
i riocht a chéile a chíoradh

Téacs caighdeánach
i riocht a chéile a chíoradh

Béarla
ready to pull the hair out of each other

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 123

Buntéacs
leicne sleamhaine

Téacs caighdeánach
leicne sleamhna

Béarla
smooth cheeks

Téamaí
Tréithe daonna, Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 124

Buntéacs
#VALUE!

Téacs caighdeánach
nuair a bhí Home Rule ar aghaidh boise againn

Béarla
when H.R. was in the palm of our hands

Téamaí
Stair, Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 127

Buntéacs
de dheoin nó dh’aindeoin

Téacs caighdeánach
de dheoin nó d’ainneoin

Béarla
willingly or unwillingly, whether he liked it or not

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 127

Buntéacs
ní aithneochthá eadar fiabhras dearg agus fiolún seithe!

Téacs caighdeánach
ní aithneofá idir fiabhras dearg agus fiolún seithe!

Béarla
you wouldn't know the difference between red fever and red hives

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bás – beatha – sláinte, Corp - baill agus cuma fhisiciúil, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 129

Buntéacs
beidh a fhios aige go bhfuil a chlú le-na chois

Téacs caighdeánach
beidh a fhios aige go bhfuil a chlú lena chos

Béarla
he will be aware his reputation has followed him

Téamaí
Tréithe daonna, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 130

Buntéacs
go raibh d’athair dall ar do rún

Téacs caighdeánach
go raibh d’athair dall ar do rún

Béarla
that your father was uninformed of your intention

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 130

Buntéacs
a’ tabhairt achmhusáin fá rud

Téacs caighdeánach
ag tabhairt achasáin fá rud

Béarla
reproaching, rebuking sb. about sth.

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 134

Buntéacs
deir siad go mbíonn a’ tríomhadh uair sona

Téacs caighdeánach
deir siad go mbíonn an tríú huair sona

Béarla
third time lucky, they say

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 134

Buntéacs
bí ag éileamh ort féin

Téacs caighdeánach
bí ag éileamh ort féin

Béarla
you have nobody to blame but yourself

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 137

Buntéacs
bainfe seo a’ gus asta

Téacs caighdeánach
bainfidh seo an gus astu

Béarla
this will humble them, hurt their pride

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 138

Buntéacs
tháinig ainghléas ar a ‘ stiúir

Téacs caighdeánach
tháinig ainghléas ar an stiúir

Béarla
the steering suffered a malfunction

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 141

Buntéacs
bainne a raibh dath air comh liathghorm le h-uibh chlochráin

Téacs caighdeánach
bainne a raibh dath air chomh liathghorm le hubh chlochráin

Béarla
milk that was as blue-grey as a stonechat's egg

Téamaí
Bia agus deoch, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Samhail, Meafar

Leathanach 141

Buntéacs
ní thiocfadh le h-Eoghan gan smaoineamh ar a’ rothaim a bheadh aige da mba sa bhaile a bheadh sé

Téacs caighdeánach
ní thiocfadh le hEoghan gan smaoineamh ar an rotham a bheadh aige dá mba sa bhaile a bheadh sé

Béarla
all Eoghan could think about was the home cooking he would have if only he was there

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal, Bia agus deoch, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 146

Buntéacs
tá mise amuigh thar a’ doras agat

Téacs caighdeánach
tá mise amuigh thar an doras agat

Béarla
you have left me penniless

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Nath, Meafar, Samhail

Leathanach 150

Buntéacs
an dtiocfadh an t-athair ‘un cineáil choidhche

Téacs caighdeánach
an dtiocfadh an t-athair chun cineáil choíche

Béarla
would the father ever become agreeable, amenable

Téamaí
Mothúcháin, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 152/3

Buntéacs
nuair a ba deise dúinne é is ann a b’fhuide uainn é

Téacs caighdeánach
nuair ba dheise dúinne é is ann ab fhaide uainn é

Béarla
the nearer it got, the further it seemed away

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 161

Buntéacs
imtheacht i mbéal a chinn

Téacs caighdeánach
imeacht i mbéal a chinn

Béarla
to take to the road, (often: to leave home) without knowing where one is going or where one might end up

Téamaí
Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 166

Buntéacs
an dá ua

Téacs caighdeánach
an dá ó

Béarla
second cousins

Téamaí
Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 167

Buntéacs
ní mhilleann deagh-ghlór fiacail

Téacs caighdeánach
ní mhilleann dea-ghlór fiacail

Béarla
a civil tongue never did any harm, a kind word is always welcome

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 171

Buntéacs
tháinig a’ tuar fá’n tarngaireacht

Téacs caighdeánach
tháinig an tuar fán tairngreacht

Béarla
the prophecy was fulfilled

Téamaí
Béaloideas agus seanchas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 175

Buntéacs
tá seacht mearadh ar an fhear seo

Téacs caighdeánach
tá seacht mearadh ar an fhear seo

Béarla
this man is completely deranged

Téamaí
Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 175

Buntéacs
… agus gan baistidheach aige acht é féin

Téacs caighdeánach
… agus gan baistíoch aige ach é féin

Béarla
… and he was all alone in the world

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Teaghlach – muintir – pobal

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 176

Buntéacs
an chéad áiméar fuair sé

Téacs caighdeánach
.. an chéad áiméar a fuair sé

Béarla
… at the first opportunity he got

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 177

Buntéacs
nár réidhigh nóta chúig bpunta a dholaidh

Téacs caighdeánach
nár réitigh nóta cúig phunt a dhola

Béarla
that a five pound note didn’t clear his debt

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Cúinsí pearsanta, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 177

Buntéacs
bhí sin … i n-a ádhbhar cúl-chainnte ag daoinibh nach raibh mórán eile le meilt aca

Téacs caighdeánach
bhí sin ...ina ábhar cúlchainte ag daoine nach raibh mórán eile le meilt acu

Béarla
that was … a source of gossip for people who hadn’t much else to talk about

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 179

Buntéacs
deir a’ nathán gur críonna an té a ghnidh a ghnóithe dó féin

Téacs caighdeánach
deir an nathán gur críonna an té a ghní a ghnóthaí dó féin

Béarla
as the saying goes, it’s a wise man who minds his own business

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 179

Buntéacs
seachantach dubhlaidhe

Téacs caighdeánach
seachantach dúlaí

Béarla
inhospitable, distant, reserved

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 179

Buntéacs
bhí cuid aca a’ tnúth a phríbhéide do Mh.D.

Téacs caighdeánach
bhí cuid acu ag tnúth a phribhléide do Mhurchadh Dhubh

Béarla
some of them were envious of M.D’s. privileges

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 180

Buntéacs
go sáirighidh air

Téacs caighdeánach
go sáraí air

Béarla
(he won’t) till all else fails

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 181

Buntéacs
cúlta a bhí sé

Téacs caighdeánach
cúthail a bhí sé

Béarla
he was reserved (ó thaobh pearsantachta de)

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 185

Buntéacs
táimid bogtha mar táimid

Téacs caighdeánach
tá muid bogtha mar atá muid

Béarla
the drink has made us tipsy

Téamaí
Bia agus deoch, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 185

Buntéacs
diabhal a bhfuil de bhogadh orainn

Téacs caighdeánach
diabhal a bhfuil de bhogadh orainn

Béarla
we're not in the least bit tipsy

Téamaí
Bia agus deoch, Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 187

Buntéacs
ag éirighe diamhrach atá do sgéal

Téacs caighdeánach
ag éirí diamhair atá do scéal

Béarla
your story’s becoming mysterious

Téamaí
An t-osnádúr, Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 189

Buntéacs
as a’ tsiocair is lugha

Téacs caighdeánach
as an tsiocair is lú

Béarla
for the slightest reason

Téamaí
Le plé

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 193

Buntéacs
dhá bharraidheacht déag le cur ar aon chrathadh amháin de’n dísle

Téacs caighdeánach
dhá bharraíocht déag le cur ar aon chroitheadh amháin den dísle

Béarla
far too much to gamble on one throw of the dice, to gamble all your money on one enterprise

Téamaí
Caithimh aimsire – cluichí – spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 196

Buntéacs
mar adeir a’ nathán, ní le duine féin a ghníthear aithiomrádh

Téacs caighdeánach
mar a deir an nathán, ní le duine féin a ghnítear athiomrá

Béarla
you don’t know what is being said behind your back

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 200

Buntéacs
tá siubhal mór faoi an bhád sin agat

Téacs caighdeánach
tá siúl mór faoin bhád sin agat

Béarla
that boat of yours is capable of going at great speed

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 201

Buntéacs
tá bárr na snáthaide i gcomhnuidhe san áird thuaidh

Téacs caighdeánach
tá barr na snáthaide i gcónaí san aird thuaidh

Béarla
the (compass) needle is always pointing north

Téamaí
Tíreolaíocht – tírdhreach – áit, Seoltóireacht agus bádóireacht, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 201

Buntéacs
níor mhaith liom dánacht a dhéanamh ar a’ cheo

Téacs caighdeánach
níor mhaith liom dánacht a dhéanamh ar an cheo

Béarla
I wouldn’t like to risk approaching sth. in fog, make bold with fog

Téamaí
Taisteal agus imirce, Aimsir agus am, Farraige, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 202

Buntéacs
ba cheart duit féacháil le cómhairle a chur air

Téacs caighdeánach
ba cheart duit féachaint le comhairle a chur air

Béarla
you should try advising him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 203

Buntéacs
ní fhuil aon deor san fhairrge

Téacs caighdeánach
níl aon deoir san fharraige

Béarla
the sea is perfectly calm

Téamaí
Farraige, Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 204

Buntéacs
b’fhuras le Dia go

Téacs caighdeánach
b’fhurasta le Dia go …

Béarla
please God, God grant that …

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 204

Buntéacs
nach mairg gan gloiní againn

Téacs caighdeánach
nach mairg gan gloiní againn

Béarla
isn’t it a pity we've no binoculars

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 205

Buntéacs
ár dtubaiste léithe

Téacs caighdeánach
ár dtubaiste léi

Béarla
may all our troubles go with her

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 207

Buntéacs
mar adeireadh na seandaoine, nuair thig a’ chaill thig an fhaill

Téacs caighdeánach
mar a deireadh na seandaoine, nuair a thig an chaill tig an fhaill

Béarla
as the old folk used to say, when misfortune strikes, opportunity arises

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 208

Buntéacs
go gcuirfe sé thar n-a dhóigh é

Téacs caighdeánach
… go gcuirfidh sé thar a dhóigh é

Béarla
… that it will upset his normal behaviour, cause a change in sb’s personality

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 208

Buntéacs
a’ tuitim i ndruim-dubhach

Téacs caighdeánach
ag titim i ndroim dubhach

Béarla
falling into depression

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 210

Buntéacs
tá rud éigin a’ cur chaithte air

Téacs caighdeánach
tá rud éigin ag cur caite air

Béarla
sth. is troubling, annoying him

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 216

Buntéacs
Do shláinte, agus go dtéighe sé ar bláth is ar biseach duit

Téacs caighdeánach
do shláinte, agus go dté sé ar bláth is ar biseach duit

Béarla
your health, and may you bloom and flourish; may it do you good

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bás – beatha – sláinte, Beannachtaí agus mallachtaí

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 216

Buntéacs
damnughadh nár thigidh ar d’anam

Téacs caighdeánach
damnú nár thige ar d’anam

Béarla
damn you

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 221

Buntéacs
is fiú do dhuine bheith bocht acht ní fiú do dhuine bheith truaillidhe

Téacs caighdeánach
is fiú do dhuine a bheith bocht ach ní fiú do dhuine a bheith truaillí

Béarla
poverty is no disgrace but miserliness is

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Airgead – maoin – gnó, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 229

Buntéacs
bí ’do cheann mhaith dó

Téacs caighdeánach
bí i do cheann mhaith dó

Béarla
treat him well

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 229

Buntéacs
an té adubhairt nár dhruid Dia aon doras ariamh nach bhfosgóladh sé ceann eile ’sé nár chan acht an fhírinne

Téacs caighdeánach
an té a dúirt nár dhruid Dia aon doras riamh nach n-osclódh sé ceann eile is é nár chan ach an fhírinne

Béarla
the person who said God never closed one door without opening another never spoke a truer word

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 234

Buntéacs
a’ cur faobhair

Téacs caighdeánach
ag cur faobhair

Béarla
sharpening (scian msh)

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 234

Buntéacs
bhí míodún dheich n-acaire fhichead aige

Téacs caighdeánach
bhí míodún deich n-acra fichead aige

Béarla
he had a thirty acre meadow

Téamaí
Talmhaíocht, Airgead – maoin – gnó, Tíreolaíocht – tírdhreach – áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 235

Buntéacs
ar thoiseach na meithle

Téacs caighdeánach
ar thosach na meithle

Béarla
at the head of the group (of workers)

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 236

Buntéacs
a’ cur leath lae amudha

Téacs caighdeánach
ag cur leathlae amú

Béarla
wasting half a day

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 236

Buntéacs
cuir ‘un a’ chaithte é

Téacs caighdeánach
cuir chun an chaite é

Béarla
put it to use

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 236

Buntéacs
cor i n-aghaidh a’ chaim

Téacs caighdeánach
cor in aghaidh an chaim

Béarla
retaliation, tit for tat, to give as good as one gets

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 237

Buntéacs
agus a’ bhuain, shaoilfeá go raibh a speal a’ siubhal uaithe féin

Téacs caighdeánach
… agus an bhuain, shílfeá go raibh a speal ag siúl uaithi féin

Béarla
.. and reaping, you’d think his scythe was flowing of its own accord

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Meafar, Samhail

Leathanach 241

Buntéacs
agus é i mbroid, a’ feitheamh le n-a bhreith

Téacs caighdeánach
agus é i mbroid, ag feitheamh lena bhreith

Béarla
(and he) impatiently waiting for his judgement

Téamaí
Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 242

Buntéacs
cúl a chur ar dhuine/rud

Téacs caighdeánach
cúl a chur ar dhuine /rud

Béarla
to restrain sb, to prevent sth.

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 243

Buntéacs
gur leig mé mo mhaidí le sruth

Téacs caighdeánach
gur lig mé mo mhaidí le sruth

Béarla
that I neglected my duties, let things drift

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath, Samhail, Meafar

Leathanach 243

Buntéacs
níor bheo domh mo bheo aige

Téacs caighdeánach
níor bheo dom mo bheo aige

Béarla
he'd make my life not worth living

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 245

Buntéacs
acht ní mar saoiltear acht mar cinntighthear

Téacs caighdeánach
ach ní mar a shíltear ach mar a chinntítear

Béarla
but the proof of the pudding is in the eating

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 248

Buntéacs
balcaisí an oibridhe

Téacs caighdeánach
balcaisí an oibrí

Béarla
working man’s clothes

Téamaí
Éadaí, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 251

Buntéacs
gheobhfainn de chroidhe a chnagadh

Téacs caighdeánach
gheobhainn de chroí a chnagadh

Béarla
I was fit to, I was sufficiently incensed to punch him

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 252

Buntéacs
ní raibh sé caithmheach ná sgabthach

Téacs caighdeánach
ní raibh sé caifeach ná scaipeach

Béarla
he was neither extravagant nor squandering (with money)

Téamaí
Airgead – maoin – gnó, Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 256

Buntéacs
gach aonduine agus a leannán féin air

Téacs caighdeánach
gach aon duine agus a leannán féin air

Béarla
everyone has their own oddities

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 258

Buntéacs
is buaine bladh ‘ná saoghal

Téacs caighdeánach
is buaine bladh ná saol

Béarla
fame lives on after death

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Bás – beatha – sláinte

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 260

Buntéacs
táthar ‘á aidhbhsiughadh domh

Téacs caighdeánach
táthar á aibhsiú dom

Béarla
it’s being emphasized to me, being made clear to me

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 260

Buntéacs
ort-sa atá an siabhrán

Téacs caighdeánach
ortsa atá an siabhrán

Béarla
it's you who's delusional, hallucinating!

Téamaí
Bás – beatha – sláinte, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 264

Buntéacs
sin a’ rud a rinne a chabhóg

Téacs caighdeánach
sin an rud a rinne a chabhóg

Béarla
that’s what brought him down

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 264

Buntéacs
b’fhearr díthe sin a dhéanamh leis ‘ná a ‘ chur i mborr le bréaga

Téacs caighdeánach
b’fhearr di sin a dhéanamh leis ná a chur i mborr le bréaga

Béarla
it would've been better for her to do that than to feed his vanity with lies

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 267

Buntéacs
ag éirghe cianach

Téacs caighdeánach
ag éirí cianach

Béarla
becoming peevish, melancholic

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 269

Buntéacs
(bhí sé) i n-a dhuine bhreágh thíorthamhail tamall

Téacs caighdeánach
(bhí sé) ina dhuine bhreá thíriúil tamall

Béarla
(he was) once a fine sociable person

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 270

Buntéacs
… gur ghlas a shú don duine bhocht beagán … a chathamh

Téacs caighdeánach
… gur ghlas a shú don duine bhocht beagán … a chaitheamh

Béarla
… that people wouldn't resent, begrudge the poor fellow spending a little …

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Airgead – maoin – gnó

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 270

Buntéacs
is cosamhail gur fíor nach mbíonn fial acht bocht

Téacs caighdeánach
is cosúil gur fíor nach mbíonn fial ach bocht

Béarla
it appears to be true that only the poor are generous

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 274

Buntéacs
dlaoidheógaí sgeóithte

Téacs caighdeánach
dlaíóga sceoite

Béarla
wilted tufts (of hair)

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 274

Buntéacs
ubhall na leise

Téacs caighdeánach
úll na leise

Béarla
the hip-joint

Téamaí
Corp - baill agus cuma fhisiciúil

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 277

Buntéacs
dá lóntaidhe féin

Téacs caighdeánach
dá leointe féin

Béarla
of their own volition

Téamaí
Mothúcháin, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 281

Buntéacs
is fearr go mall ‘ná go bráth

Téacs caighdeánach
is fearr go mall ná go brách

Béarla
better late than never

Téamaí
Gaois - comhairle - eolas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 282

Buntéacs
báire na fola

Téacs caighdeánach
báire na fola

Béarla
the crucial test

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 283

Buntéacs
buaidh fáidheadóireachta

Téacs caighdeánach
bua fáidheadóireachta

Béarla
gift of prophecy

Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Na Leabhair

Na Leabhair