Saibhreas Mháire

Fód a’ Bháis

Leathanach 7

Buntéacs
is beag a’ t-aithleá beag sgoithfeas den chraoibh é

Téacs caighdeánach
is beag an t-aithleá beag a scoithfidh den chraobh é

Béarla
a little light breeze would be enough to blow it from the branch

Téamaí
Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 7

Buntéacs
mar adubhairt fear na h-eagna, deireadh gach sláinte osna

Téacs caighdeánach
mar a dúirt fear na heagna, deireadh gach sláinte osna

Béarla
as the wise man said, death awaits all

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 9

Buntéacs
Bhí cor curtha ar a’ bhás agat

Téacs caighdeánach
Bhí cor curtha ar an bhás agat

Béarla
You gave death the slip

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 12

Buntéacs
i ndéis a’ bháis a’ breitheamhnas

Téacs caighdeánach
i ndéis an bháis an breithiúnas

Béarla
after death the judgement

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 12

Buntéacs
ceathramha de mhart

Téacs caighdeánach
ceathrú de mhart

Béarla
a side of beef

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 15

Buntéacs
mora na maidine duit

Téacs caighdeánach
mora na maidine duit

Béarla
good morning

Téamaí
Aimsir agus am, Beannachtaí agus mallachtaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 21

Buntéacs
B’fhada go bhfaghthaidhe an fhaill le linn Bhaloir Mhóir na mBéimeann

Téacs caighdeánach
B’fhada go bhfaghfí an fhaill le linn Bhaloir Mhóir na mBéimeanna

Béarla
Such a thing would never have happened during the time of Balor’s reign

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 24

Buntéacs
go bhfionnfadh sé

Téacs caighdeánach
go bhfionnfadh sé

Béarla
so that he would find out

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 26

Buntéacs
beidh daor ort

Téacs caighdeánach
beidh daor ort

Béarla
you’ll be sorry

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
is dona an dáimh a d’imir sé ort

Téacs caighdeánach
is dona an dáimh a d’imir sé ort

Béarla
he showed little fellow-feeling with you

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 27

Buntéacs
congnamh

Téacs caighdeánach
cúnamh

Béarla
help, assistance

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 31

Buntéacs
is caol thig duine

Téacs caighdeánach
is caol a thagann duine

Béarla
where there is life there is hope, people survive many close shaves

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 32

Buntéacs
chneasuigh an chneadh

Téacs caighdeánach
chneasaigh an chneá

Béarla
the wound healed

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
seachain gach rud bhaineas a’ croidhe

Téacs caighdeánach
seachain gach rud a bhaineann an croí

Béarla
avoid all matters of the heart

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 33

Buntéacs
gan leigean do áilne na h-ainnire aoibhneas a chur air

Téacs caighdeánach
gan ligean d’áille na hainnire aoibhneas a chur air

Béarla
not to let a beautiful woman enchant him

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 33

Buntéacs
ba é an bás deireadh gach sgéil agus an uaigh deireadh gach fáruis

Téacs caighdeánach
ba é an bás deireadh gach scéil agus an uaigh deireadh gach árais

Béarla
death triumphs over all and the grave is the last abode

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 34

Buntéacs
agus a’ cath briste ortha

Téacs caighdeánach
agus an cath briste orthu

Béarla
their having lost the battle

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 37

Buntéacs
coróin spíne

Téacs caighdeánach
coróin spíne

Béarla
crown of thorns

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
fuaigheadh do’n ádhmad le spící iarainn é

Téacs caighdeánach
fuadh den adhmad le spící iarainn é

Béarla
he was be nailed to the cross with spikes

Téamaí
Dlí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
ar chrann na croiche

Téacs caighdeánach
ar chrann na croiche

Béarla
on the crucifix

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 37

Buntéacs
a’ gabháil i ndeabhaidh le n-a námhaid

Téacs caighdeánach
ag gabháil i ndeabhaidh lena namhaid

Béarla
to cross swords with the enemy

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 38

Buntéacs
ar aon bharr amháin creatha

Téacs caighdeánach
ar aon bharr amháin creatha

Béarla
shaking all over

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 40

Buntéacs
a’ teilgean teineadh

Téacs caighdeánach
ag teilgean tine

Béarla
belching fire

Téamaí
Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 41

Buntéacs
agus a’ bás ar a dhruim

Téacs caighdeánach
agus an bás ar a dhroim

Béarla
he is near death; Death is out to get him

Leathanach 41

Buntéacs
ar na gaobhair

Téacs caighdeánach
ar na gaobhair

Béarla
in the vicinity

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 41

Buntéacs
is olc an airidh ort é

Téacs caighdeánach
is olc an airí ort é

Béarla
you deserve it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 43

Buntéacs
éiric bháis bhur n-athar a bhaint as Fionn

Téacs caighdeánach
éiric bháis bhur n-athar a bhaint as Fionn

Béarla
to exact revenge of your father’s death on Fionn

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 43

Buntéacs
oidheadh

Téacs caighdeánach
oidhe

Béarla
slaying; violent death; tragedy

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 44

Buntéacs
crann sleighe

Téacs caighdeánach
crann sleá

Béarla
javelin, spear staff

Téamaí
Míleata

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 47

Buntéacs
an chuid is lugha de’n troid a’ chuid is fearr

Téacs caighdeánach
an chuid is lú den troid an chuid is fearr

Béarla
the least fighting done the better

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 47

Buntéacs
a’ dara craobh

Téacs caighdeánach
an dara craobh

Béarla
second place (in contest)

Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
seachain d’aimhleas nuair atá breith ar do leas agat

Téacs caighdeánach
seachain d’aimhleas nuair atá breith ar do leas agat

Béarla
avoid bringing harm to yourself when there’s no need

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 48

Buntéacs
is buaine bladh ná saoghal

Téacs caighdeánach
is buaine bladh ná saol

Béarla
fame lives on after death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 49

Buntéacs
ceangal na gcúig gcaol

Téacs caighdeánach
ceangal na gcúig gcaol

Béarla
bound hand and foot

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 49

Buntéacs
a’ leigean a sgíthe

Téacs caighdeánach
ag ligean a scíthe

Béarla
resting

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 51

Buntéacs
ná fág a dhath i muinighín a chosamhlachta

Téacs caighdeánach
ná fág a dhath i muinín a chosúlachta

Béarla
don’t be fooled by his appearance

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
ag cur thairis

Téacs caighdeánach
ag cur thairis

Béarla
giving off, complaining

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
fad is a ligfear réim le spíodóirí

Téacs caighdeánach
fad is a ligfear réim le spíodóirí

Béarla
as long as spies have their way (have the run of the place)

Téamaí
Polaitíocht - rialtas - tír/náisiún

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
tú féin a theilg thú féin chun báis

Téacs caighdeánach
tú féin a theilg thú féin chun báis

Béarla
you have condemned yourself to death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 56

Buntéacs
Tháinig an coiste amach agus d’fhógair siad a mbreith

Téacs caighdeánach
Tháinig an coiste amach agus d’fhógair siad a mbreith

Béarla
The jury came out and announced its verdict

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
de dheoin nó d’ainneoin

Téacs caighdeánach
de dheoin nó d’ainneoin

Béarla
willingly or unwillingly

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 57

Buntéacs
nach breá a bhí a fhios agat cá raibh sí

Téacs caighdeánach
nach breá a bhí a fhios agat cá raibh sí

Béarla
isn’t it strange that you knew where it was (sarcasm)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 59

Buntéacs
fallsgaoith

Téacs caighdeánach
falscaí

Béarla
mountain gorse fire / heather fire

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Talmhaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 62

Buntéacs
féacháil a bhítheas a chur air

Téacs caighdeánach
féachaint a bhíothas a chur air

Béarla
he was being tested

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 62

Buntéacs
ní chaoinfidh mac máthar thú

Téacs caighdeánach
ní chaoinfidh mac máthar thú

Béarla
there’s not a mother’s son will lament (your passing)

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 63

Buntéacs
i mbárach gheobhaidh siad Grádh Coisreagtha

Téacs caighdeánach
amárach gheobhaidh siad Grá Coisricthe

Béarla
they will be ordained tomorrow

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 65

Buntéacs
d’imthigh sé le drabhlás a’ tsaoghail

Téacs caighdeánach
d’imigh sé le drabhlás an tsaoil

Béarla
he led a dissolute life, went to the dogs

Téamaí
Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 66

Buntéacs
Lá na h-Eiséirghe

Téacs caighdeánach
Lá an Aiséirí

Béarla
The Day of Resurrection

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 66

Buntéacs
acht mheath a mbaramhail ortha

Téacs caighdeánach
ach mheath a mbarúil orthu

Béarla
they were mistaken in their judgement or assumption

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 67

Buntéacs
ag amharc ar na gloiní mar bheadh eagla ortha nach dóbhtha a bhí siad daithe

Téacs caighdeánach
ag amharc ar na gloiní mar a bheadh eagla orthu nach dóibh a bhí siad daite

Béarla
looking at the glasses as if they feared they weren’t intended for them

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 67

Buntéacs
deichniúr den phaidrín

Téacs caighdeánach
deichniúr den phaidrín

Béarla
a decade of the rosary

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 70

Buntéacs
aimsir na géar-leanamhainte

Téacs caighdeánach
aimsir na géarleanúna

Béarla
in times of persecution (when the Penal Laws were in force)

Téamaí
Cúinsí sóisialta, Stair

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 72

Buntéacs
gur fhág a’ sagart taisgidh foluighthe i Rinn na bhFaoileann

Téacs caighdeánach
gur fhág an sagart taisce folaithe i Rinn na bhFaoileann

Béarla
that the priest left buried treasure in R.

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 73

Buntéacs
airgead a ligean amach ar ghaimbín

Téacs caighdeánach
airgead a ligean amach ar ghaimbín

Béarla
money lending

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 74

Buntéacs
ní raibh aige acht sgáthlán cheann-tuigheadh agus bhí na deora anuas

Téacs caighdeánach
ní raibh aige acht scáthlán ceann tuí agus bhí na deora anuas

Béarla
the only shelter he had was a leaking thatched roof

Téamaí
Aimsir agus am, Cúinsí pearsanta, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 75

Buntéacs
is mairg atá i n-a mhuinighin

Téacs caighdeánach
is mairg atá ina mhuinín

Béarla
it’s a pity having to depend on it

Téamaí
Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 75

Buntéacs
ní fhuil neart air

Téacs caighdeánach
níl neart air

Béarla
it can’t be helped

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 75

Buntéacs
i bpianpháis

Téacs caighdeánach
i bpianpháis

Béarla
in agony

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 76

Buntéacs
’oiread is chuirfeadh fear ar a bhonnaibh

Téacs caighdeánach
a oiread is chuirfeadh fear ar a bhoinn

Béarla
enough to set a man up (materially)

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 76

Buntéacs
agus a ádhbhar agam

Téacs caighdeánach
agus a ábhar agam

Béarla
and (I had) good reason for it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 76

Buntéacs
a rinne mo shúile dom

Téacs caighdeánach
a rinne mo shúile dom

Béarla
that opened my eyes, taught me a lesson

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 78

Buntéacs
eadar speal is corrán

Téacs caighdeánach
idir speal is corrán

Béarla
between the haymaking and the harvesting

Téamaí
Aimsir agus am, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 78

Buntéacs
beidh teanga achrannach ag daoinibh

Téacs caighdeánach
beidh teanga achrannach ag daoine

Béarla
people will become quarrelsome

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 80

Buntéacs
ar mhéad a bróin

Téacs caighdeánach
ar mhéad a bróin

Béarla
however great her sorrow

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 82

Buntéacs
sin an dual is fuide siar ar mo choigeáil

Téacs caighdeánach
sin an dual is faide siar ar mo choigeal

Béarla
that’s the least of my worries

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Mothúcháin, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 82

Buntéacs
uair na cinneamhainte

Téacs caighdeánach
uair na cinniúna

Béarla
the hour of destiny

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 82

Buntéacs
go ndóighfear beo beathaidheach é

Téacs caighdeánach
go ndófar beo beathach é

Béarla
he will be burnt alive

Téamaí
Dlí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 82

Buntéacs
ár is léirscrios

Téacs caighdeánach
ár is léirscrios

Béarla
massacre and devastation

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 83

Buntéacs
tháinig an triuch air

Téacs caighdeánach
tháinig an triuch air

Béarla
he got whooping-cough

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 83

Buntéacs
tháinig rabhán air

Téacs caighdeánach
tháinig rabhán air

Béarla
he took a spasm, prolonged fit (of coughing etc)

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 83

Buntéacs
ní thig olc i dtír nach fearrde ’dhuine éigint

Téacs caighdeánach
ní thagann olc i dtír nach fearrde do dhuine éigin

Béarla
it’s an ill wind that blows nobody good

Téamaí
Farraige

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 83

Buntéacs
sgreadaidh gach éan fá n-a nead

Téacs caighdeánach
screadann gach éan faoina nead

Béarla
every mother mourns her own

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 84

Buntéacs
ní h-é an saoghal seo ár bhfárus. Ní fhuil ann acht áit a ndéan duine moill bheag ghéarr ar a’ bhealach ’un na síorruidheachta”

Téacs caighdeánach
ní hé an saol seo ár n-áras. Níl ann ach áit a ndéanann duine moill bheag ghéarr ar an bhealach chun na síoríochta”

Béarla
this life is not our abode but a stop-over on our way to eternity

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 84

Buntéacs
ar mhéad is bhí de thocht uirthi

Téacs caighdeánach
ar mhéad is bhí de thocht uirthi

Béarla
so great was her emotion

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 85

Buntéacs
nuair a rachadh an chúis go cnámh na huillinne

Téacs caighdeánach
nuair a rachadh an chúis go cnámh na huillinne

Béarla
when it would come to the crunch

Téamaí
Baill choirp

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 86

Buntéacs
ní raibh aiste ar bith a b’fhiú ar na balláin

Téacs caighdeánach
ní raibh aiste ar bith ab fhiú ar na balláin

Béarla
the bream weren’t biting much

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Farraige, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 86

Buntéacs
buille righin fadálach

Téacs caighdeánach
buille righin fadálach

Béarla
a long deliberate (rowing) stroke

Téamaí
Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 87

Buntéacs
shíl muid go rachadh againn

Téacs caighdeánach
shíl muid go rachadh againn

Béarla
we thought we would manage

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 88

Buntéacs
marbh-sholus

Téacs caighdeánach
marbhsholas

Béarla
dim light

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 89

Buntéacs
tharraing m’athair a’ chómhla amach ‘na dhiaidh

Téacs caighdeánach
tharraing m’athair an chomhla amach ina dhiaidh

Béarla
my father closed the door behind him

Téamaí
Teach agus baile, Teaghlach - muintir - pobal

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 91

Buntéacs
bhí bó ionlao le díol aige

Téacs caighdeánach
bhí bó ionlao le díol aige

Béarla
he had a cow in-calf to sell

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Airgead - maoin - gnó, Cúinsí sóisialta, Obair agus ceardaíocht, Talmhaíocht

Leathanach 92

Buntéacs
nuair a bhí sé a’ gabháil faoi láimh Easbuig

Téacs caighdeánach
nuair a bhí sé ag gabháil faoi lámh Easpaig

Béarla
when he was making his confirmation

Téamaí
Baill choirp, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 92

Buntéacs
aoigheacht do’n deoraidhe

Téacs caighdeánach
aíocht don deoraí

Béarla
hospitality for the stranger, traveller

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Taisteal agus imirce

Leathanach 92

Buntéacs
b’iomdha duine a marbadh le splannc

Téacs caighdeánach
b’iomaí duine a maraíodh le splanc

Béarla
many people have been killed by lightning

Téamaí
Aimsir agus am, Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 95

Buntéacs
ní raibh siad féin ag tnúth le chéile

Téacs caighdeánach
ní raibh siad féin ag tnúth le chéile

Béarla
they themselves were never envious of each other

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 95

Buntéacs
ní fhuil aiste ar bith ortha

Téacs caighdeánach
níl aiste ar bith orthu

Béarla
they (fish) are not biting

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 96

Buntéacs
a’ tabhairt dubhshlán na fairrge

Téacs caighdeánach
ag tabhairt dhúshlán na farraige

Béarla
challenging the sea

Téamaí
Farraige

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 96

Buntéacs
a’ cuartughadh éadálach

Téacs caighdeánach
ag cuardach éadála

Béarla
searching for flotsam

Téamaí
Farraige

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 98

Buntéacs
agus gan é a’ beannughadh sa bhealach do cheachtar den bheirt

Téacs caighdeánach
agus gan é ag beannú sa bhealach do cheachtar den bheirt

Béarla
And he not on speaking terms with either of them

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 101

Buntéacs
ceiliúr na cuaiche

Téacs caighdeánach
ceiliúr na cuaiche

Béarla
the cuckoo’s song

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 102

Buntéacs
thríd dhroighean is dreas

Téacs caighdeánach
trí dhroighean is dris

Béarla
through blackthorn and bramble

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 102

Buntéacs
i lúb cuideachta

Téacs caighdeánach
i lúb cuideachta

Béarla
amongst people, in company

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 103

Buntéacs
ní raibh gar ann

Téacs caighdeánach
ní raibh gar ann

Béarla
there was no use

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 104

Buntéacs
le bánu fuar an lae

Téacs caighdeánach
le bánu fuar an lae

Béarla
in the cold light of day

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 108

Buntéacs
as an osna is truime thig a’ ceol is binne

Téacs caighdeánach
as an osna is troime tig an ceol is binne

Béarla
the deeper the sorrow the sweeter the music

Téamaí
Ceol agus filíocht, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 109

Buntéacs
mur’ beidh go dtáinig seisean agus go ndeárna sé teangaidh dom

Téacs caighdeánach
murab é gur tháinig seisean agus go ndearna sé teanga dom

Béarla
but for he who acted as my interpreter

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 111

Buntéacs
obair chéasta

Téacs caighdeánach
obair chéasta

Béarla
distressing, tedious work

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 111

Buntéacs
bhí mé mar a chonaic Dia mé

Téacs caighdeánach
bhí mé mar a chonaic Dia mé

Béarla
I was in a pitiable state

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 111

Buntéacs
ní fhuil ort acht díobháil cleachta

Téacs caighdeánach
níl ort ach díobháil chleachta

Béarla
all you need is practice

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 111

Buntéacs
ní raibh beann ar bith agam ar mo chuid oibre

Téacs caighdeánach
ní raibh beann ar bith agam ar mo chuid oibre

Béarla
I had little regard for my work

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 112

Buntéacs
dá mbrisfí coill air

Téacs caighdeánach
dá mbrisfí coill air

Béarla
no matter how much punishment he would have to take

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 115

Buntéacs
má sgaoiltear rois leis trasna roimh n-a thoiseach

Téacs caighdeánach
má scaoiltear rois leis trasna roimh a thosach

Béarla
if a volley is fired across his bow

Téamaí
Baill choirp, Míleata

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 116

Buntéacs
gur dhual dó an éifeacht

Téacs caighdeánach
gur dhual dó an éifeacht

Béarla
that he was destined to achieve a lot

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 117

Buntéacs
bhí an dreach air a ba bhrúighte a chonnaic mé ariamh

Téacs caighdeánach
bhí an dreach air ba bhrúite a chonaic mé riamh

Béarla
he had the most broken expression I have ever seen

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 117

Buntéacs
Is iomdha osna throm a leigeadh amach ar bhruach Loch a’ Ghainimh

Téacs caighdeánach
Is iomaí osna throm a ligeadh amach ar bhruach Loch a’ Ghainimh

Béarla
Many a deep sigh was let out at LaG (traditional parting place for emigrants)

Téamaí
Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 120

Buntéacs
lá an Easpaig

Téacs caighdeánach
lá an Easpaig

Béarla
confirmation day

Téamaí
Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 122

Buntéacs
ní raibh deismireacht na ceirde ag na táilliúirí

Téacs caighdeánach
ní raibh deismireacht na ceirde ag na táilliúirí

Béarla
the tailors didn’t have the refinements of the trade

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 122

Buntéacs
is tú a chuir i n-áit mo chartaidh mé

Téacs caighdeánach
is tú a chuir in áit mo charta mé

Béarla
it was you who put me in a perilous situation

Téamaí
Cúinsí pearsanta, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 123

Buntéacs
gréasán d’éadach fhíneálta gorm

Téacs caighdeánach
gréasán d’éadach fhíneálta gorm

Béarla
a roll of fine blue cloth

Téamaí
Éadaí, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 124

Buntéacs
ní thugann aonduine an dá shaoghal leis

Téacs caighdeánach
ní thugann aon duine an dá shaol leis

Béarla
no one can have the best of both worlds

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 126

Buntéacs
innse de dhá innse

Téacs caighdeánach
insint de dhá insint

Béarla
one of two versions

Téamaí
Béaloideas agus seanchas, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 127

Buntéacs
b’fhearr leo a gabháil le n-a thaobh ná a ghabháil i n-a dheabhaidh

Téacs caighdeánach
b’fhearr leo gabháil lena thaobh ná gabháil ina dheabhaidh

Béarla
it would be better to avoid a confrontation with him. Better with him than against him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 127

Buntéacs
ná faigh a shaothar

Téacs caighdeánach
ná faigh a shaothar

Béarla
don’t take the trouble, don’t bother yourself with it

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 128

Buntéacs
cómhgar

Téacs caighdeánach
cóngar

Béarla
equipment, appliances

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 130

Buntéacs
bhí sé dona go leor a bheith i ndeabhaidh leis an tsliabh

Téacs caighdeánach
bhí sé dona go leor a bheith i ndeabhaidh leis an tsliabh

Béarla
it was difficult enough contending with the mountain

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 131

Buntéacs
a’ maoidheamh as a éacht

Téacs caighdeánach
ag maíomh as a éacht

Béarla
boasting about his feat, achievement

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 132

Buntéacs
ag éirghe lag-bhríghtheach

Téacs caighdeánach
ag éirí lagbhríoch

Béarla
becoming weak, languid

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 132

Buntéacs
An méid talaimh a gheall Dia do gach uile dhuine againn -- na sé troithe úd

Téacs caighdeánach
An méid talaimh a gheall Dia do gach uile dhuine againn -- na sé troithe úd

Béarla
the only ground God promised every one of us -- those six feet

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 133

Buntéacs
sa tsean-bhaile

Téacs caighdeánach
sa tseanbhaile

Béarla
one’s last resting place

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 134

Buntéacs
an galar breac

Téacs caighdeánach
an galar breac

Béarla
smallpox

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 134

Buntéacs
ba mhór a sháith féin de

Téacs caighdeánach
ba mhór a sháith féin de

Béarla
he has none to spare (i.e. he keeps it all for himself)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 134

Buntéacs
B’ionann Dómhnach is Dálach aige

Téacs caighdeánach
B’ionann Dómhnach is Dálach aige

Béarla
He didn’t observe his Sunday duties (workrd 7 days a week)

Téamaí
Obair agus ceardaíocht, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 134

Buntéacs
níorbh fhéidir a chur thar a dhóigh

Téacs caighdeánach
níorbh fhéidir a chur thar a dhóigh

Béarla
one couldn’t upset him

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 135

Buntéacs
an t-áiméar a fhreastal

Téacs caighdeánach
an t-áiméar a fhreastal

Béarla
to avail of the opportunity

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 139

Buntéacs
bhí sí ar ionadaidhe comh maith is bhí riamh ar a’ tsaoghal seo ag an Diabhal

Téacs caighdeánach
bhí sí ar ionadaí chomh maith is a bhí riamh ar an tsaol seo ag an Diabhal

Béarla
she was the Devil’s handmaid

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch, Nath

Leathanach 140

Buntéacs
luchtuighthe le daoinibh

Téacs caighdeánach
luchtaithe le daoine

Béarla
packed with people

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 143

Buntéacs
cé nach duine uaigneach mé

Téacs caighdeánach
cé nach duine uaigneach mé

Béarla
even though I’m not afraid of ghosts

Téamaí
An t-osnádúr, Béaloideas agus seanchas, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 144

Buntéacs
fead ghlaice

Téacs caighdeánach
fead ghlaice

Béarla
finger-whistle

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 144

Buntéacs
bhí na h-iosgadaí a’ lúbadh

Téacs caighdeánach
bhí na hioscaidí ag lúbadh

Béarla
his knees were giving way

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 145

Buntéacs
fionnadh liom

Téacs caighdeánach
fionnadh liom

Béarla
I discovered ascertained

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 146

Buntéacs
agus sinne sna sála aige

Téacs caighdeánach
agus sinne sna sála aige

Béarla
(he was) closely followed by us

Téamaí
Baill choirp, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 148

Buntéacs
agus mar adeireadh an mhuinntir tháinig romhainn ní do shúil shuaraigh ba chóir amharc uirthí

Téacs caighdeánach
agus mar a deireadh an mhuintir a tháinig romhainn, ní de shúil shuarach ba chóir amharc uirthi

Béarla
as those who went before us used to say, she was a sight for sore eyes

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 149

Buntéacs
beart de réir a bhriathair

Téacs caighdeánach
beart de réir a bhriathair

Béarla
to fit his actions to his words (put his money where is mouth is)

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 149

Buntéacs
a bheith i do bhéal gan smid

Téacs caighdeánach
a bheith i do bhéal gan smid

Béarla
to be a quiet, unsociable type

Téamaí
Baill choirp, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Meafar, Nath

Leathanach 150

Buntéacs
túitín

Téacs caighdeánach
túitín

Béarla
a petulant or sullen person

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 150

Buntéacs
gníomh claoidhte

Téacs caighdeánach
gníomh cloíte

Béarla
base, cowardly act

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 152

Buntéacs
bhí an chailleach curtha ag Tomás ar Mháire

Téacs caighdeánach
bhí an chailleach curtha ag Tomás ar Mháire

Béarla
Tomás hoodwinked Máire

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 152

Buntéacs
glórthaí gáibhtheacha gan tairbhe

Téacs caighdeánach
glórtha gáifeacha gan tairbhe

Béarla
useless exaggerated talk

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Focal aonair, Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 153

Buntéacs
ní dheárna Murchadh maoidheamh ná mórtas as an ...

Téacs caighdeánach
ní dheárna Murchadh maíomh ná mórtas as ...

Béarla
Murchadh neither gloried in or boasted about ....

Téamaí
Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 154

Buntéacs
cinneadh ar chomhairle

Téacs caighdeánach
cinneadh ar chomhairle

Béarla
to come to a decision; to make up one’s mind

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 154

Buntéacs
do-cheannsuighthe

Téacs caighdeánach
docheansaithe

Béarla
untameable, unmanageable

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 155

Buntéacs
a’ rud nach bhfuil ionnat ó nádúir ní thiocfa tú i n-éifeacht leis dá gcaithteá seacht saoghal duine ’á chleachtadh

Téacs caighdeánach
an rud nach bhfuil ionat ó nádúir ní thiocfaidh tú in éifeacht leis dá gcaithfeá seacht saol duine á chleachtadh

Béarla
you will never succeed at sth that is not in your nature to no matter how long you practice it

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 156

Buntéacs
is minic a bhí cú mall sona

Téacs caighdeánach
is minic a bhí cú mall sona

Béarla
'a lagging hound was often lucky', better late than never

Téamaí
Aimsir agus am, Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 156

Buntéacs
i bhfad níos balaighe

Téacs caighdeánach
i bhfad níos bailí

Béarla
much more accurately, validly

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 157

Buntéacs
bhí an ré dorcha

Téacs caighdeánach
bhí an ré dorcha

Béarla
it was a dark moonless night

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 159

Buntéacs
feothan gaoithe

Téacs caighdeánach
feothan gaoithe

Béarla
gust of wind

Téamaí
Aimsir agus am

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 159

Buntéacs
mur’ sgannruigh mé ní lá go fóill é

Téacs caighdeánach
murar scanraigh mé, ní lá go fóill é

Béarla
I have never been more scared (you better believe I was scared)

Téamaí
Aimsir agus am, Iompar agus caidrimh, Mothúcháin

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 160

Buntéacs
thosaigh an oidhche a chur air

Téacs caighdeánach
thosaigh an oíche a chur air

Béarla
the night began to get worse

Téamaí
Cúinsí pearsanta

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 161

Buntéacs
is minic a loit fírinne filidheacht

Téacs caighdeánach
is minic a loit fírinne filíocht

Béarla
a tale can be boring without a little embellishment (lit: it is often poetry was spoiled by truth')

Téamaí
Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 163

Buntéacs
seanfhundairí an bhaile

Téacs caighdeánach
seanfhundairí an bhaile

Béarla
the town’s old people

Téamaí
Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 164

Buntéacs
Bhí an scoil tógtha ó lár aige

Téacs caighdeánach
Bhí an scoil tógtha ó lár aige

Béarla
He had the school in an uproar

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 166

Buntéacs
a bheith faoi chrann smola

Téacs caighdeánach
a bheith faoi chrann smola

Béarla
to be cursed

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Beannachtaí agus mallachtaí

Leathanach 167

Buntéacs
bhí fios a cheirde aige

Téacs caighdeánach
bhí fios a cheirde aige

Béarla
he was skilled at his trade knew what he was doing

Téamaí
Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 167

Buntéacs
Chuirfeá sonnrughadh ann i lúb cruinnighthe

Téacs caighdeánach
Chuirfeá sonrú ann i lúb cruinnithe

Béarla
He would stand out in a crowd

Téamaí
Baill choirp, Tréithe daonna

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 168

Buntéacs
corr in osáin a bhríste

Téacs caighdeánach
corr in osáin a bhríste

Béarla
a turn up in his trousers

Téamaí
Éadaí

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 168

Buntéacs
in áit na mbonn

Téacs caighdeánach
in áit na mbonn

Béarla
on the spot, immediately

Téamaí
Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 169

Buntéacs
i bhfaiteadh na súl

Téacs caighdeánach
i bhfaiteadh na súl

Béarla
in the twinkling of an eye

Téamaí
Baill choirp

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 170

Buntéacs
gur i measc na n-aingeal a bhí a lóistín

Téacs caighdeánach
gur i measc na n-aingeal a bhí a lóistín

Béarla
that he was with the angels, in heaven

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Reiligiún agus creideamh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 170

Buntéacs
má’s maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh fagh bás

Téacs caighdeánach
más maith leat do cháineadh pós, más maith leat do mholadh faigh bás

Béarla
marry and you will be reviled but die and you will be extolled

Téamaí
Bás - beatha - sláinte, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 171

Buntéacs
saoilidh duine nuair atá sé óg fóllain gur geall le síorruidheacht a’ saoghal atá fá n-a choinne

Téacs caighdeánach
síleann duine nuair atá sé óg fóllain gur geall le síoraíocht an saol atá faoina choinne

Béarla
a young healthy person never thinks he’ll get old

Téamaí
Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 171

Buntéacs
aon uisce amháin a bhaist sinn

Téacs caighdeánach
aon uisce amháin a bhaist sinn

Béarla
we were baptised together (we’re the same age, from the same place)

Téamaí
Reiligiún agus creideamh, Teaghlach - muintir - pobal, Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 172

Buntéacs
ní fhuil a’ bás in-seachanta ag aonduine

Téacs caighdeánach
níl an bás inseachanta ag aon duine

Béarla
no one avoids death

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 172

Buntéacs
rinne sé scéala air

Téacs caighdeánach
rinne sé scéala air

Béarla
he informed on him

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 172

Buntéacs
cró na stile

Téacs caighdeánach
cró na stile

Béarla
still-house

Téamaí
Bia agus deoch, Obair agus ceardaíocht

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 173

Buntéacs
nuair a ba deise dóbhtha é is ann a b’fhuide uatha é

Téacs caighdeánach
nuair ba dheise dóibh é is ann ab fhaide uathu é

Béarla
the nearer it got the further away it seemed

Téamaí
Tíreolaíocht - tírdhreach - áit

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 173

Buntéacs
ní fhuil faoi ná thairis acht breith orainn

Téacs caighdeánach
níl faoi ná thairis ach breith orainn

Béarla
he’s out to get us one way or the other [he is set on getting us]

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 175

Buntéacs
gur den imirt an coimheád

Téacs caighdeánach
gur den imirt an coimheád

Béarla
one cannot be too careful; better safe than sorry

Téamaí
Caithimh aimsire - cluichí - spóirt, Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Seanfhocal

Leathanach 175

Buntéacs
le fios nó le hamhras

Téacs caighdeánach
le fios nó le hamhras

Béarla
just in case

Téamaí
Iompar agus caidrimh

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 176

Buntéacs
a’ toiseacht a singleáil

Téacs caighdeánach
ag tosú ag singleáil

Béarla
beginning the first run in (póitín) distillation process

Téamaí
Bia agus deoch

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 179

Buntéacs
ní raibh mórán siubhail linn ar an ádhbhar go raibh an lá ciúin

Téacs caighdeánach
ní raibh mórán siúil linn ar an ábhar go raibh an lá ciúin

Béarla
we weren’t going very fast (in a boat) as it was a calm day

Téamaí
Aimsir agus am, Farraige, Iompar agus caidrimh, Seoltóireacht agus bádóireacht

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 182

Buntéacs
treabhadh le lucht pisreog

Téacs caighdeánach
treabhadh le lucht piseog

Béarla
to work with superstitious people

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Obair agus ceardaíocht

Leathanach 184

Buntéacs
is réidh stiall de chraiceann fir eile aige

Téacs caighdeánach
is réidh stiall de chraiceann fir eile aige

Béarla
it is easy for him to be generous at someone else’s expense

Téamaí
Airgead - maoin - gnó

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 185

Buntéacs
ní raibh rath ná bláth air

Téacs caighdeánach
ní raibh rath ná bláth air

Béarla
it neither flourished nor prospered

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí

Gnéithe teanga
Nath

Leathanach 186

Buntéacs
cé go bhfuil na ceithre scór cnagtha aige

Téacs caighdeánach
cé go bhfuil na ceithre scór cnagtha aige

Béarla
even though he has reached eighty (years of age)

Téamaí
Aois

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 186

Buntéacs
turas i n-asgaidh

Téacs caighdeánach
turas in aisce

Béarla
a wasted journey

Téamaí
Iompar agus caidrimh, Taisteal agus imirce

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 186

Buntéacs
go dtug sé snamh do’n fhilidheacht

Téacs caighdeánach
go dtug sé snamh don fhilíocht

Béarla
he took a dislike to poetry

Téamaí
Ceol agus filíocht

Gnéithe teanga
Meafar

Leathanach 188

Buntéacs
gur thoisigh an t-amharc a mheath agam

Téacs caighdeánach
gur thosaigh an t-amharc a mheath agam

Béarla
till my eyesight began to worsen

Téamaí
Bás - beatha - sláinte

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 189

Buntéacs
smután maide

Téacs caighdeánach
smután maide

Béarla
a chunk of wood

Téamaí
Ainmhithe agus plandaí, Teach agus baile

Gnéithe teanga
Focal aonair

Leathanach 191

Buntéacs
rud a mhearaigh mo chiall

Téacs caighdeánach
rud a mhearaigh mo chiall

Béarla
that which maddened me

Téamaí
Mothúcháin

Gnéithe teanga
Frása suntasach teangeolaíoch

Leathanach 192

Buntéacs
a chuid de’n tsaoghal

Téacs caighdeánach
a chuid den tsaol

Béarla
(all) one’s earthly possessions; that which one prizes

Téamaí
Airgead - maoin - gnó, Grá - cleamhnas - rómánsaíocht

Na Leabhair

Na Leabhair